MA»
Station heropend
als cultuurtempel
PODIUMBUK
Absurditeiten bij LEST
Faneyter bewijst zijn
vaardigheid met ldeur
DINSDAG 2 DECEMBER 1986
PAGINA 19
Redactie Pieter C. Rosier
LEIDEN - Toneel, cabaret, bewe
gingstheater en een liedjespro
gramma. Voldoende keus om in
deze sinterklaasweek een avond
je uit te gaan.
Ons Lowietje
Zo kan men nog vóór pakjes
avond naar de schouwburg,
waar op woensdag en donderdag
de Frisse Jongens hun jongste
programma opnieuw zullen ver
kopen. 'Ons Lowietje heeft een en
gel gezien', zo heet de voorstel
ling, waarmee Bavo Galama en
Titus Tiel Groenestege de boer
zijn opgegaan. Won het duo vijf
jaar geleden het Cameretten-fes-
tival, in het seizoen 1984-'85 werd
het grote publiek bereikt met 'An
ton Huyg komt nooit meer thuis'.
'Lowietje' doet in een aantal op
zichten denken aan 'Anton
Huyg'. Ook ditmaal speelt het ge
vecht om de macht tussen twee
mensen een belangrijke rol (met
daarbij het onbarmhartig bloot
leggen van eikaars kwetsbaarhe
den), maar in 'Lowietje' wordt
nog een aspect toegevoegd: in
hoeverre kan een mens zijn lot
veranderen? Ter geruststelling
dient echter worden vermeld, dat
'Lowietje' een voorstelling is om
te lachen, ook al is ze doortrokken
met het thema van de dood. Het
verhaal dat het tweetal speelt
draait om de verhouding tussen
Louis en zijn buurman, die in een
stroomversnelling komt als de
buurman zijn, ook door Louis be
minde, vrouw verliest en als
Louis' vijf jaar geleden overle
den broer Douwe 'hem komt ha
len'. Omdat Douwe, tot schrik
van de buurman, als engel ver
schijnt, komt het speurdersduo in
actie. Deze verhaallijn is echter
ondergeschikt aan de (verande
rende) verhoudingen, die er tus
sen de steeds wisselende duo's be
staan. Dat is de hoofdmoot van
de voorstelling. In die relaties
spelen de angst voor de dood en
met name de liefde voor het leven
een prominente rol. Zware the
matiek met flitsende humor aan
gepakt, zo wordt in de kritiek al
gemeen gesteld.
Joop Visser
De Jaap Fischer van toen is de
Joop Visser van nu. De Joop Vis
ser van nu wil van de Jaap Fi
scher van toen niets meer weten.
Dus zingt Joop Visser (48) zater
dagavond in de schouwburg
geen liedjes van toen. Hoewel
Joop Visser nog wel eens aan zijn
publiek van nu wil vragen of het
na de pauze iets speciaals wil ho
ren. De voormalige Leidse stu
dent Jaap Fischer in een onlangs
in deze krant afgedrukt inter
view: 'Het is ook beslist niet zo
dat ik die oude liedjes volledig
afwijs, dat ik ze gedateerd vind.
of iets dergelijks. Maar het is een
voudig zo dat ik nu genoeg nieuw
repertoire heb. En dat zou ik dan
moeten laten liggen om die oude
liedjes weer te zingen? Daar heb
ik geen zin in. Dan zeg ik: ik ben
er niet om de zaal te amuseren. Ik
zit hier voor mezelf en of de zaal
dat nou pikt of niet, dat zal me
een zorg zijn'.
Wat opviel tijdens een optreden
van Joop Visser enkele weken ge
leden in Amersfoort was het poli
tieke karakter er van. Behalve op
de politiek zijn Vissers muzikale
pijlen ook gericht op de Hilver-
sumse 'kliek', zoals hij de media
in één van zijn liedjes laatdun
kend noemt.
Joop Visser tijdens een optre
den. (foto Gerard Bakker)
Agnes van God
Sinds half november trekken
Linda van Dyck, Henny Orri én
Marie-Louise Stheins door het
land met 'Agnes van God', een
vrije toneeDproduktie, waarvan
zowel de voorpremière als de pre
mière resp. op maandag- en dins
dagavond (8 en 9 december) in de
Leidse Schouwburg plaats heeft.
Dit stuk van John Pielmeier is
een detective-verhaal, dat zich
afspeelt in een klooster. Het mys
terie van Agnes begint, zo blijkt
uit de inhoudsbeschrijving, met
een onderzoek dat wordt inge
steld in een klooster, na de vondst
van een dode baby. Het onder
zoek wordt geleid door een vrou
Target II van Bart Stuyf.
dorf. Stuyf verweeft volgens een
programmatoelichting van het
LAK, waar de voorstelling vrij
dag-en zaterdagavond is te zien,
de esthetische waarden van mi
nimalisme met emotionaliteit.
'Der Plan' werkt volgens thema
tische richtlijnen en verwerkt cli
chés met nieuwe ideeën. De robo
tarm wekt geluiden op en ver
schaft zo de grondelementen van
de muzikale compositie. Wat be
treft de robotarm, deze reageert
op licht. Concentreert een licht
straal zich bijvoorbeeld op een
danseres, dan reageert de arm op
haar bewegingen. Als ze zich in
de schaduw verstopt, wordt de
robotarm sprakeloos. De danse
res kan daardoor de robot tot een
gemeenschappelijke dans uitno
digen, ze kan de robot evenzeer
uitschakelen. Muziek, robot en
dans tot een geheel verweven,
daar gaat het in Target II om.
La Turista
De Leidse toneelgroep Motor
verschijnt donderdagavond in
het LAK met'La Turista' van de
Amerikaanse toneelschrijver
Sam Shepard. 'La Turista' speelt
opeenvolgend in een Mexicaanse
en Amerikaanse hotelkamer. Het
is een soms bizarre tekst, waarin
sterk het accent op het komische
ligt. Motor wil niet alleen de gek
heid uitbeelden maar méér. In
haar interpretatie heeft de groep
de afhankelijkheidsrelaties van
de verschillende personages cen
traal gesteld.
Olifantje Babar
Voor een openbare repetitie
van 'Het Olifantje Babar' door
het Lesko (Leids Studenten Ka
merorkest) met Leonie Jansen als
vertelster gooit het LAK-theater
zondagmiddag zijn deuren open
voor iedereen vanaf zes jaar. Het
muziekstuk van Poulenc wordt
voorts woensdagavond 10 decem
ber uitgevoerd. Aanvang van de
voorstelling op zondagmiddag:
13.30 uur.
- Frisse Jongens met 'Ons Lowietje heeft een engel gezien'.
welijke psychiater (Linda van
Dyck), die zelf emotioneel bij de
zaak betrokken raakt. Agnes
(Marie-Louise Stheins) is de jon
ge non die de baby klaarblijke
lijk heeft gebaard, maar zich
daar niets meer van lijkt te her
inneren en die volledig in be
scherming wordt genomen door
de moeder-overste (Henny Orri).
Elders op deze pagina meer over
deze produktie.
Bewegingstheater
De Amsterdamse Theaterschool
brengt dit seizoen een serie van
zeven produkties in het LAK. De
bedoeling het publiek kennis te
laten maken met jong talent. Na
twee toneelprodukties is nu het
bewegingstheater aan de beurt.
Het programma dat woensdag
avond in het LAK is te zien, be
staat uit drie onderdelen: 1) 'Es
muss sein', een solo door Chris de
Castro, gebaseerd op het boek 'De
ondraaglijke lichtheid van het
bestaan' van Milan Kundera, 2)
'Zej, Zej', een choreografie van
Katelijne Vanduffel, gedanst
door Petra van Aken, Karlijn
van Doom en Janet Griffin en ge
baseerd op eigen dagboekverha-
len, 3) 'Tweezaam', een solo door
Katelijne Vanduffel, die teksten
uit de 'Tao van Poeh' van Benja
min Hoff en 'Oh gelukkige een
zaamheid' van Ben Haveman als
uitgangspunt heeft.
Bart Stuyf
Bart Stuyf werkt sinds vorig
jaar aan een project, 'Target'. De
eerste voorstelling onder die
naam trok destijds in het LAK-
theater veel aandacht. Centraal
stond een bewegende robotarm,
gestuurd door een computer.
Stuyf is gefascineerd door me
chanische bewegingsprocessen en
maakte een choreografie die hel
spanningsveld tussen machine
en mens tot uitdrukking liet ko
men. In zijn nieuwste voorstel
ling heeft hij dit gegeven uitge
werkt in samenwerking met mu
ziekgroep 'Der Plan' uit Düssel-
MANET - Het schilderij 'La Rue Mosnier aux Paveurs' van de Franse
impressionist Edouard Manet heeft bij het veilinghuis Christie's in Lon
den het recordbedrag van 7,7 miljoen pond (ruim 24 miljoen) opge
bracht.
Christie's wilde de identiteit van de koper, die zijn bod telefonisch had
doorgegeven, niet prijsgeven.
Pinter en Saunders
Twee eenakters door het Leiden
English Speaking Theatre: 'Barnsta
ble' van James Saunders. Met: Greet
Hooymans, Cécile Somers, René van
Schendelen, Jan Jacobs en Jane Mil
ne. Regie: Nana Leigh en Jan Jacobs.
Decor: Feng. The Dumb Waiter' van
Harold Pinter. Met: Rick van Vliet
en Jacob Voorthuis. Regie: Jos van
der Steen en Myra Engelkes. Decor:
Feng. Gezien op 1 december in de
Leidse Schouwburg. Aldaar nog
vanavond.
LEIDEN - In een bekende recla
mespot van de STER zit een man
ongestoord van zijn stukje Fran
se kaas te genieten, hoewel zijn
huis aan het instorten is. Een ver
gelijkbare situatie treft men in
'Barnstable' aan: terwijl het pla
fond bij stukjes en beetjes naar
beneden komt, drinken pa, moe
en dochter en de eerwaarde huis
vriend met geveinsde gemoeds
rust een kopje chocolademelk.
Alleen het dienstmeisje Sandra
moet tot onbekommerd genieten
worden aangezet, daarmee ein
digt dan de eenakter. In het stuk
van Saunders dient de overdrij
ving echter niet de commerciële
doeleinden van de reclamespot.
Er is sprake van een absurde
situatie, waarin de verschillende
personages de onmiskenbare be
dreiging niet willen inzien en
proberen weg te redeneren, wat
veelal komische situaties ople
vert. Dat komische aspect wordt
in de regieopvatting van LEST
sterk aangezet. De spelers grij
pen deze keuze met beide han
den aan en maken dankbaar ge
bruik van de verrassingseffecten
van het decor, die in het verleng
de van de regieopvatting liggen.
Gevolg van deze - op zich zelf
overtuigend uitgewerkte - keuze
is wel, dat 'Barnstable' een ab
surde klucht voor intellectuelen
wordt, waarbij 'absurd' voor
'dwaas' en 'ongerijmd' staat.
Bij Saunders wordt overigens
de dreiging nader aangegeven.
Alle onheilspellende zaken wor
den door Barnstable, de zoon des
huizes, veroorzaakt. Echter, op
de vraag naar het waarom van
zijn handelen, komt geen ant
woord. Dat is nu juist het ken
merkende van absurd theater:
het lukt niet om de gebeurtenis
sen in een zinvol samenhangend
systeem onder te brengen. 'Ab
surd' betekent dan ook veel meer
dan 'gek' of 'onlogisch'; er ligt
een werkelijkheidsvisie aan ten
grondslag.
Bij Pinter komt dat aanmerke
lijk nadrukkelijker naar voren
dan bij Saunders. In 'The Dumb
Waiter' ('De Dienstlift') wachten
twee gewapende mannen in een
kelderruimte op hun volgende
opdracht. Via de lift ontvangen
zij informatie, waarvoor de twee
mannen (en met hen de toe
schouwers in de zaal) steeds te
vergeefs een verklaring proberen
te bedenken. Het slotbeeld door
breekt dan dusdanig het ver
wachtingspatroon, dat ieders in
terpretatiemechanisme wel op
volle toeren moet gaan draaien.
In een strakke vormgeving,
waarvan door kleine geraffineer
de decorvondsten een voelbare
dreiging uitgaat, kunnen Rick
van Vliet en Jacob Voorthuis
zich naar hartelust storten op dit
tekst-toneel. Zij doen dat op een
zeer bekwame wijze - dit tot
groot genoegen van het publiek,
dat toch vooral belangstelling
voor de tekstbehandeling en de
kwaliteit van het Engelse taalge
bruik koestert. In dat opzicht
zijn er nog steeds nauwe banden
tussen LEST en de Vakgroep
Engelse Taal- en Letterkunde.
WIJNAND ZEILSTRA.
Expositie met werk van Nando Fa
neyter en Fanny Mazurc, t/m 14 de
cember. Ambachtshuis, Voorstraat
12, Voorschoten. Geopend wo. t/m zo.
VOORSCHOTEN - Twee leden
van de Voorschotense Kunst
kring, Nando Faneyter en Fanny
Mazure, exposeren tot half de
cember in het Ambachtshuis in
Voorschoten.
Voor de van Curagao afkomsti
ge Nando Faneyter is dit de eer
ste grote tentoonstelling. Zijn
aandeel bestaat uit kleurpotlood-
en houtskooltekeningen. Bij de
beschouwing van de eerste cate
gorie vallen de typerende werk
wijze en de veelzijdigheid van de
onderwerpen op. Zo komen er,
naast door de natuur of door mu
ziek geïnspireerde tekeningen,
ook naar het fantastische of sur
realistische neigende voorstellin
gen voor, bijvoorbeeld in het
stuk 'Vissen in de chaos'. Faney
ter laat zeer glad uitgewerkte
partijen samengaan met zorgvul
dig in kleur gearceerde vormen.
Fijne kleurschakeringen zijn met
precisie aangebracht.
In een aantal werken maakt
Faneyter gebruik van de moge
lijkheid om de tekentechniek te
combineren met bruinachtige,
geëtste lijnen, die soms een ruit
patroon vormen, zoals in 'Blok
fluiten' of een wirwar van lijnen
in 'Duinen'. Dit laatste werk is,
naar mijn idee, één van de meest
geslaagde voorbeelden van Fa-
neyters tekeningen, omdat ver
schillende elementen, zowel
technische als formele, hierin
hecht verbonden zijn.
Heel anders van aard zijn de
houtskooltekeningen op de ten
toonstelling. Deze tekeningen op
groot formaat bevatten vaak
donkere partijen met af en toe
een enkel licht-acent. Het is op
vallend dat Faneyter zijn figuren,
waarvan de houding soms wei
nig treffend lijkt, zonder gezicht
afbeeldt. De tekeningen op de
zolder van het Ambachtshuis la
ten twee kanten zien in het werk
van Faneyter, hetgeen aangeeft
dat hij zijn richting nog niet be
paald heeft maar ook dat hij in
het werken met kleur goed zijn
weg weet.
Fanny Mazure exposeert naast
werken in gemengde techniek,
een serie olieverfschilderijen.
Haar werk is sterk bepaald door
een reis naar China die een diepe
indruk nagelaten heeft, en door
inspiratie uit de natuur. Deze
PARIJS (AP) - De stoomtreinen en
diesels in het Parijse station d'Or-
say zijn met ingang van maandag
vervangen door impressionistische
meesterwerken, kolossale marme
ren beelden en art deco gebruiks
voorwerpen. De feestelijkheden
rond de heropening van het ooit tot
sloop gedoemde station als Musée
d'Orsay zullen een week duren.
Het was president Mitterrand die
maandag het startsein gaf voor de
feestelijkheden rond de 19de-
eeuwse stalen stationshal aan de
Seine. Het museum gaat op 9 de
cember voor het publiek open.
„De 19de eeuw was een periode
van contrast, contradictie en con
frontatie. Elke artistieke school
was vertegenwoordigd," zei Mitter
rand.
In het museum hangen werken
van James McNeill, Vincent van
Gogh, Auguste Renoir, Paul Gau
guin, Claude Monet, Gustav Klimt
en er staan beelden van Edgar De-
gas.
Het station en hotel d'Orsay wer
den tussen 1898 en 1900 gebouwd
door Victor Laloux, tegenover de
Tuillerieën. als opvangcentrum
voor de wereldtentoonstelling van
1900.
De afgelopen 10 jaar is er voor
een half miljard gulden aan het
complex verbouwd en de kenners
noemen d'Orsay nu een van de
meest spectaculaire musea ter we
reld.
De 220 meter lange stationshal,
een monumentaal museumstuk op
zich, biedt onderdak aan 5.000
schilderijen, 1.500 beelden, 250
aquarellen en meer dan duizend
voorwerpen en foto's die een beeld
geven van de 19de eeuw.
De bezoekers komen binnen
door een stalen poort, onder het
stalen raamwerk dat de hal draagt.
Een enorme vergulde klok siert de
trap naar de begane grond. De met
glas bedekte hal is versierd met 940
gipsen ruikers die een indrukwek
kend geheël vormen voor de be
zoekers die beneden rondlopen.
Op meerdere niveaus loopt een
centrale gang met beeldhouwwer
ken, terwijl in de kamers ernaast
werken hangen uit de periode
1848-1870. Een van de werken die
er hangt is het 'Déjeuner sur l'Her-
be' van Edouard Manet, een werk
dat destijds een schandaal veroor
zaakte.
Het museum zal maximaal 5.600
bezoekers 'tegelijk binnenlaten en
verwacht wordt dat per jaar drie
miljoen kaartjes zullen wqrden
verkocht.
Curator Michel Laclotte zei dat
bij de indeling van het museum
geen opvoedkundige doelstelling
is nagestreefd, maar dat het mu
seum een nieuw publiek wil aan
trekken, dat meer ervaring heeft
met stations dan met musea.
Oorspronkelijk bestond er een
plan om naast het museum een hy
permodern hotel te bouwen, maar
intussen is besloten de omgeving
van d'Orsay intact te laten.
De 700 impressionistische
werken in het nieuwe museum zjjn
afkomstig uit het Palais de Tokyo,
de opslagruimte van het Louvre en
het Jeu de Paume, dat in augustus
werd gesloten.
Behalve kunstwerken is er een
overzicht van art deco voorwerpen,
zoals meubels, serviesgoed, siera
den en glas-in-lood.
LEIDEN - Het Broadwaysucces
'Agnes van God' van John Piel
meier wordt binnenkort in ons
land uitgebracht. De première is op
9 december in de Leidse Schouw
burg waar de avond tevoren de
voorpremière plaats heeft. De ko
mende maanden wordt het stuk
met Linda van Dyck, Henni Orri
en Marie-Louise Stheins tenminste
nog 120 keer opgevoerd.
Uitgaande van een ware gebeur
tenis, de vondst van een dode baby
in een klooster in Canada heeft
Pielmeier een stuk geschreven
waarin een jonge vrouwelijke psy
chiater de toedracht van een moord
onderzoekt en er onverwacht zelf
emotioneel bij betrokken raakt.
De auteur noemt het een detecti
ve-verhaal, niet alleen van de we
reld maar ook van de rede en de
ziel. Naarmate de psychiater diep
er graaft, komen twijfels boven
over leven en wetenschap, geloof en
ongeloof en het fragiele wonder
van ons bestaan, aldus de produ
centen.
Kerstconcert met
T oonkunstorkest
LEIDEN - Het gemengd koor Ha-
gacantare uit Den Haag en het
Toonkunstorkest Leiden geven
zondagavond 21 december een ge
zamenlijk (kerst)concert in de Pie
terskerk.
Instrumentale en vocale solisten
zullen hun medewerking verlenen
aan dit concert, waarvan de leiding
berust bij de dirigent René Ver-
hoeff. Zo zal Louis van Dijk een
aantal improvisaties ten beste ge
ven, bespeelt Hans Roskam de ho
bo, Ineke Korfmacher de harp en
Jacques van den Dool het orgel.
Voor verdere begeleiding staat het
Noordhollands Koperkwartet
borg.
Als vocale solisten werken mee
de sopraan Ellen Schuring, de
mezzo-sopraan Anja van Wijk, de
alt Cécile Schouten, de tenor Mar
ten Smeding en de bas Hans
Scheijen.
Het programma vermeldt o.m.
het Oratoria de Noêl van Saint
Saëns en composities van Haydn,
Bach en Monnikendam. Het con
cert, dat wordt georganiseerd in sa
menwerking met het Leidsch/Al-
phens Dagblad, biedt bovendien
gelegenheid tot samenzang. Kaar
ten voor dit kerstconcert bij kaars
licht zijn verkrijgbaar bij de kanto
ren van dit blad en bij de VW.
Adventsconcert
Leidse Cantory
LEIDEN - De Leidse Cantory on
der leiding van Joop Brons geeft
traditiegetrouw op zondagavond
21 december een adventsconcert in
de Hooglandse Kerk.
Het programma bevat naast veel
Christmas carols, waaronder twee
eigentijdse, en hymns ook dubbel-
korige werken van Hammersch-
midt en Scheidt en het kyrië uit de
mis in G van Schubert. Tevens ko
men oud-Nederlandse kerstliede
ren aan bod en is er plaats inge
ruimd voor samenzang.
Medewerking aan het dertiende
adventsconcert van de Leidse Can-
torij wordt verleend door Han Ka-
paan, die behalve de hobo ook de
althobo zal bespelen. Voor de con-
tinuo-partijen zorgen Roely van
Delft, gamba, en Hégo Landheer,
kabinet-orgel.
Bij de koorwerken, die door
Joop Brons worden begeleid, fun
geert Hans Brons jr. als koorleider.
Joop Brons zal zich ook solistisch
laten horen met o.m. een Noël van
Balbastre. Aan de uitgang wordt
een collecte gehouden ter bestrij
ding van deze avond, die overig
hens gratis toegankelijk is.
De Franse president Francois Mitterand, omgeven door de minister van
cultuur Francois Léotard (uiterst links), de burgemeester van Parijs Jac
ques Chirac en de voormalige president Valéry Giscard d'Estaing kijken
ademloos naar de openingsceremonie van het nieuwe 'Museum voor de
19de eeuw'. (fotoAP»
De grote hal van het oude station d'Orsay in Parijs, die sinds gisteren is
ingericht als museumzaal. (foto ap»
Een van de werkstukken van Nando Faneyter. (foto pr»
thema's vormden de aanleiding
voor het maken van semi-ab-
stracte composities.
Kenmerkend voor de schilde
rijen is de ruwe structuur van de
verf, die niet alleen verkregen
wordt door meer lagen over el
kaar aan te brengen maar ook
door het vermengen van de verf
met, bijvoorbeeld, zand. Een
mooi voorbeeld van de levendig
heid die dit alles teweeg kan
brengen, is een doek in grijze en
blauwe tinten. De presentatie
legt door het afstemmen van vor
men en kleuren op elkaar, de na
druk op de eenheid binnen de
schilderijen. Enkele elementen
zijn terug te vinden in het andere
werk van Fanny Mazure.
Bij de in gemengde techniek
uitgevoerde stukken, die samen
gebracht zijn onder de titel 'Bo
demonderzoek', is het de geab
straheerde vorm van diverse
grondlagen die het beeld van de
ze in overwegend aardkleuren
uitgevoerde werken bepalen.
Hier is evenals in 'de tuinen van
Hanghzhan' de vage associatie
met het landschap niet verme
den.
NANCY STOOP
