Ik schop tegen links en tegen rechts'
Liefdes-zweef
Denkwijzer
Jaap Fischer/Joop Visser vraagt er tegenwoordig om genegeerd te worden
Onze taal
eu.
ui.
ZATERDAG 29 NOVEMBER 1986
EXTRA
PAGINA 25
Jaap Fischer en Joop Visser. Twee namen, één persoon.
Onder de eerste naam maakte hij in de jaren zestig als
Leids student furore als vertolker van poëtische chansons.
Als Joop Visser heeft hij de draad tien jaar geleden weer
opgepakt. Hij besloot dat onder een andere naam te doen
omdat hij niet aan zijn 'eerste' carrière wenst te worden
herinnerd. "Of de zaal dat nou pikt of niet, dat zal me een
zorg zijn". Volgende week is hij te zien en te horen in de
Leidse Schouwburg.
door Bart Jungmann
Joop Visser (48): "Ik ben echt niet op weg naar het Feyenoord-stadion met
een tussenstop in Carré"
directielid doen verstijven, maar voor
wie het werkmans-zaad niet goed ge
noeg is'.
Het klinkt bozer dan hij lijkt te bedoe
len. "Ik neem het ze niet kwalijk. Nou ja,
ik neem het ze wel kwalijk, maar ik heb
niet het gevoel dat ik beter ben. Het zijn
sterke benen die de weelde kunnen dra
gen. Dat geldt zowel voor links als voor
rechts. Nee, ik maak in mijn teksten
geen onderscheid. Dat heb ik ook altijd
zo bewonderd in Wim Kan. Die zei: als
je ervan uitgaat dat één kant niet deugt,
zit je verkeerd".
Kliek
Behalve op de politici zijn Vissers pij
len ook gericht op de 'Hilversumse
kliek', zoals hij de media in één van zijn
liedjes laatdunkend noemt. Voor het
eerst tijdens het gesprek windt hij zich
op. Grote ergernis over de muziekwe
reld. Over het negeren van nederlandsta-
lige zangers "door wat ik gerust platen-
pooiers wil noemen".
"Voor mezelf vind ik het niet eens zo
erg. Maar wel voor al die uitstekende
zangers en zangeressen die we in Neder
land hebben. Liesbeth List, Cherry, Jen
ny Arean, Martine Bijl. Noem maar op.
Allemaal voortreffelijk en toch krijgen
ze nauwelijks een kans. Enkel en alleen
omdat in de muziekwereld wordt ge
streefd naar middelmatigheid, naar op
pervlakkigheid. Dat laatste is echt letter
lijk zo gezegd door iemand van het ra
dioprogramma 'Met het oog op morgen'.
eens allemaal kunnen meenemen, want
ik loop me nu al rot te sjouwen met al die
platen".
Nooit tevreden
Sinds het bestaan van Joop Visser zijn
er alweer vier langspeelplaten uitgeko
men. 'Kaas op de plank' was de eerste -
nu al nauwelijks meer verkrijgbaar - en
'De Vuilnisman' is de laatste en evenzeer
moeilijk te bemachtigen. "In principe
zijn ze wel in de winkel te koop", zegt
Visser. "Maar het gros van de de winke
liers volgt wat er op de radio wordt ge
speeld en in dat standaardrepertoire ont
breekt mijn naam".
Geen van de platen stemt Joop Visser
tot volledige tevredenheid, maar dat kan
volgens hemzelf ook niet. "Over een
plaat kun je nooit tevreden zijn. Zoiets is
een momentopname. Veel van die num
mers speel ik in de zaal heel anders dan
op de plaat".
Ondanks die hardnekkige onvrede
ziet hij toch wel een positieve ontwikke
ling in de carrière van Joop Visser. "Ik
heb wel het gevoel dat ik ben gegroeid.
Ik zing veel makkelijker. Ik heb er al ja
ren les in en het gaat al veel minder
krampachtig dan vroeger".
Zijn optreden in Amersfoort viel op
door het politieke karakter. Hij zingt
over het RS V-schandaal ('Gajes, geef mij
m'n miljoenen terug'). Hij zingt over
Bert de Vries ('Zeg nu eens watje vindt,
Bert'). En hij, zingt over 'vrouwen die het
DOOR JOOP VAN DER HORST
De Sint is weer in 't land. Hij heeft zijn hart
verpand, aan 't maken van gedichten.
Maar wat rijmt er nu toch op gedichten?
Gewichten. Nichten. Niets bruikbaars,
want het moet een gedicht worden voor
een meisje van zestien., bij een flesje na
gellak als cadeau. Plichten. Wendelien
houdt zich aan haar plichten. Vrede stich
ten. Africhten. Wendy is dol op honden af
richten. Onzin. Ze trekt rare gezichten. Sint
kan Wendy niet verplichten, hem net zo lief
te vinden als. Opnieuw zoeken naar
een rijmwoord. Wat rijmt er op vinden?
Verslinden, vastbinden, opwinden. Als hij
haar al jaren (sinds vorige week maandag)
beminde? Hm.
Hoe vind je rijmwoorden? Sommige
mensen schudden ze zomaar uit hun
mouw. Anderen zitten uren te zwoegen op
een rijmpje van vier regels. De oplossing is
het Nederlands Rijmwoordenboek, sa
mengesteld door Jaap Bakker en kort ge
leden verschenen bij uitgeverij Bert Bak
ker. Iedere boekwinkel heeft het.
Bakkér heeft dit Rijmwoordenboek niet
alleen voor Sinterklazen gemaakt maar
ook voor reclameschrijvers, liedjesmakers,
zondagsdichters en poèziealbumschrij-
vers. En tenslotte is het voor dichters met
literaire ambitie niet verboden het ook te
raadplegen. Misschien denken sommigen
dat het niet sportief is om je rijmwoorden
uit zo'n boek te halen. Dat is een vergis
sing. Dichten wordt dubbel zo aardig als je
merkt uit hoeveel rijmwoorden je kiezen
kunt.
Als er tenminste rijmwoorden zijn. Bak
ker weet ons te vertellen dat sommige
woorden hopeloos zijn. Er rijmt in het Ne
derlands niets op schaduw, zilver, stolp,
slordig, wulps of beitel. Laten we zorgen
dat deze nooit aan het eind van de regel
staan.
Is het moeilijk om een rijmwoordenboek
te maken? Je neemt gewoon alle woorden
uit de Dikke Van Dale en je ordent die alfa
betisch vanaf de laatste letter. Zulke 'om
gekeerde' woordenboeken bestaan inder
daad. In de taalwetenschap worden ze ge
bruikt. Men noemt zoiets een retrograde
woordenboek. Daarin staan bijvoorbeeld
de woorden aal, aap, baas, boer, stoel en
tafel in de volgende volgorde: aal, tafel,
stoel, aap, boer, baas (-al, -fel, -oei, -p, -r,
-s). Een retrograde woordenboek is met
een computer die zelf alfabetiseert betrek
kelijk eenvoudig te maken. Je geeft hem
opdracht de woorden van achter naar vo
ren te alfabetiseren. Haast en naast staan
dan bij elkaar. Maar een rijmwoordenboek
heb je dan nog niet. Want graast en raast
zijn er niet bij. Een retrograde woorden
boek bevat namelijk alleen de woorden die
ook in een gewoon woordenboek staan:
grazen, razen. Voor het rijm zijn ook de
vervoegde vormen bruikbaar: In de wei
hiernaast zie ik een koe die graast. Een
goed rijmwoordenboek noemt ook zulke
werkwoordsvormen. Bakker heeft er
65.000 verzameld, veel meer dan in enig
ander rijmwoordenboek.
In de uitvoerige inleiding wordt allerlei
uitgelegd over soorten rijm, over metrum
en ritme, verschillende versvormen als
sonnet, limerick, ollekebolleke en rondeel,
over rijmtrucs om voor moeilijke rijmwoor
den toch een oplossing te vinden. Er is
zelfs een hoofdstuk over de geschiedenis
van het rijmen en van de rijmwoordenboe
ken. Het eerste Nederlandse rijmwoorden
boek dateert van 1754 en het heette Ver
zameling van de bruykbaarste Nederduyt-
sche Rymklanken, tot dienst der liefhebbe
ren van taal- en dichtkunst byeen verga
dert en in orde geschikt.
Ruim honderd jaar later, in 1986, is er nu
een nieuw klassiek rijmwoordenboek. Al
leen al van het lezen in dit boek krijg je zin
om te gaan rijmen. Ik bedoel eigenlijk:
wanneer ik dit aan 't lezen ben, dan word ik
Bakkers grootste fan. Het is een feest voor
wie dit leest.
door René Diekstra
hoogleraar psychologie te Leiden
Alsof iemand hem een duwtje heeft
gegeven. Schuchter, zo lijkt het
haast, betreedt Joop Visser het po
dium van het Amersfoortse theater
De Flint. Een onopvallende binnen
komst van een onopvallende ver
schijning. Het is de avond van Ne
derland-Polen, maar de zaal is vrij
wel uitverkocht.
Visser loopt naar het midden van het
podium, stemt een gitaar, probeert een
microfoon. "Als mensen zich straks sto
ren aan sommige liedjes, ligt het niet aan
mij. Dit wordt een avondje beschaafd
amusement", belooft hij. Hij zet een
klokje neer. "Ik zing tien liedjes vóór de
pauze en tien erna", luidt zijn volgende
belofte. "Maar misschien worden het er
wel meer".
Het worden er aanzienlijk meer. Pas
om elf uur hangt Visser zijn gitaar aan de
wilgen. "Ik speel altijd het liefst in
Amersfoort", had hij eerder die avond al
de lachers op zijn hand gehad.
Een week later is de Haarlemse uit
spanning Dreefzicht het decor. Voor
beeld van een degelijke zaak en bevolkt
door de 'Gewone Mensen', waarover in
Amersfoort al werd gezongen. Gewone
mensen, ze vragen u te zwijgen en uw
vrijheid iels meer te waarderen; qn wie
het beter denkt te kunnen krijgen, naar
Rusland te emigreren.
Jaap Fischer komt het restaurant bin
nen. Onopvallende binnenkomst van
een onopvallende verschijning. Joop
Visser en Jaap Fischer, twee namen, de
zelfde persoon. Als Fischer vond hij in
de jaren zestig een breed gehoor voor
zijn poëtische chansons. Als Joop Visser
- onder welke naam hij de draad tien
jaar geleden weer opvatte - is het aantal
belangstellenden in kleinere theaters
onder te brengen.
Wispelturig
Tot verrassing van de journalist heeft
hij toegestemd in een vraaggesprek dat
langs een omweg tot stand moest ko
men. Bart de Groot, zijn agent, had op
een verzoek daartoe weifelend gerea
geerd: "Ik zal het vragen, maar erg groot
is de kans niet. Hij doet eigenlijk nooit
interviews. Maar het is een wispelturig
mens, dus wie weet".
Niettemin volgt een paar dagen later
een bevestigend antwoord. Waarom
wel? Fischer: "Ach, ik denk daarover
niet meer zo consequent als vroeger.
Wim Kan, een man die ik erg bewonder
de, deed ook nooit interviews. Ik dacht:
als hij er ook zo over denkt... Vroeger
vond ik het ook altijd heel belangrijk. Of
het er allemaal wel goed in kwam en of
ik alles wel had gezegd wat ik had willen
zeggen. Nu ben ik daar wat makkelijker
in. Elke consequentie voert immers
naar de duivel en zo belangrijk is het na
tuurlijk allemaal ook niet".
Als er over vroeger wordt gesproken,
gaat het dus over ruim twintig jaar gele
den. De Leidse student Jaap Fischer
maakte furore als Nederlandse chanson
nier. Zong over 'Monniken', 'De Euro-
moord' en 'Vlinder'.
De Studenten Grammofoonplaten In
dustrie uit Leiden bracht zijn singles en
EP's uit. Wat hield die SGI in? Fischer
moet diep in zijn geheugen graven om er
iets van boven te kunnen halen. "Ja, dat
was een idee van een jongen uit Delft.
Hij heeft dat samen met een paar Leidse
jongens opgezet. Ze deden alles zelf, al
hadden ze geen eigen apparatuur. Het
opnemen gebeurde met spullen van de
platenmaatschappij. Ze hebben ook iets
gedaan met, ik meen, Gerard Cox en in
elk geval met Seth Gaaikema. Die SGI
heeft trouwens niet langer dan een paar
jaar bestaan".
Fischers plaatjes verkochten goed,
maar na een tijdje had hij er genoeg van.
Hij studeerde af, werd in 1972 doctor in
de sociale wetenschappen en ging voor
de voedselorganisatie van de Verenigde
Naties naar het buitenland. Zijn muzika
le carrière leek ten einde, maar in 1976
wéérklonken de gitaar en die typische,
scherpe stem. De naam Joop Visser liet
zich snel herleiden tot een pseudoniem
van Jaap Fischer.
Kinderlijk
Alweer tien jaar zingt de 48-jarige
Haarlemmer liedjes op de kleinere podia
van Nederland. Volgende week zaterdag
in de Leidse schouwburg. 'Jaap Fischer
als Joop Visser', zo luidt de aankondi
ging in het programmaboekje. Daarover
is hij allerminst te spreken. "Een beetje
kinderlijk vind ik het. Alsof ze iets we
ten wat anderen niet weten. Het zal wel
commercieel gedacht zijn, maar het is te
gen de afspraken in het contract".
Als artiest wenst hij namelijk een
strikt onderscheid te maken tussen de
Jaap Fischer van toen en de Joop Visser
van nu. Toen hij tien jaar opnieuw be
gon, moest één ding duidelijk zijn: Joop
Visser zou geen liedjes van Jaap Fischer
zingen. "Meestal vraag ik de toeschou
wers vóór de pauze of ze erna nog iets
speciaals wilen horen. Daar zitten dan
altijd wel een paar van die oude liedjes
bij. Nu kan ik dat weigeren. Als ik nog
als Jaap Fischer zou optreden, hadden
de mensen daar recht op. Nu niet". Daar
om ook dat hij verder in dit verhaal Joop
Visser vyenst te worden genoemd.
Achter die persoonsversluienng moet'
overigens niet te veel worden gezocht,
verzekert hij. "Toen ik er destijds mee
stopte is er van alles gesuggereerd. Din
gen als 'hij staat er niet meer achter'. Al
lemaal grote flauwekul. Ik had er ge
woon geen zin meer in. Dat is alles. Je
hoort me ook niet met grote stelligheid
zeggen: dat is een afgesloten periode. Ik
weet niet hoe ik erover denk als ik be
jaard ben".
"Het is ook beslist niet zo dat ik die
oude liedjes volledig afwijs, dat ik ze ge
dateerd vind of iets dergelijks. Maar het
is eenvoudig zo dat ik nu genoeg nieuw
repertoire heb. En dat zou ik dan moeten
laten liggen om die oude liedjes weer te
zingen? Daar heb ik geen zin in. Dan zeg
ik: ik ben er niet om de zaal te amuseren.
Ik zit hier voor mezelf en of de zaal dat
nou pikt of niet, dat zal me een zorg zijn.
Sorry voor jullie avond zeg ik dan, maar
daar kan ik verder ook niets aan doen".
Teruggevraagd
Veel treedt Joop Visser overigens niet
op. Gemiddeld twee optredens per
maand. En dat vindt hij wel best zo.
Voor meer optredens voelt hij niet. "Het
is een combinatie van gebrek aan tijd
(hij werkt ook een aantal uur per week
als leraar, red.) en er zin in hebben. Een
paar keer per week zou bijvoorbeeld te
veel zijn. Óp deze manier kan ik er zelf
ook naar uitkijken".
Het zijn voornamelijk de kleinere po
dia waar Visser zijn stem en gitaar laat
horen. Die verkiest hij niet omwille van
een intiemere sfeer, maar omdat er voor
alsnog niet meer in blijkt te zitten. "Nu
vind ik dat zelf wel best, hoor. Ik ben
echt niet op weg naar het Feyenoord-sta
dion met een tussenstop in Carré. Maar
het verbaast me wel enigszins, zonder
arrogant te willen lijken".
"Ik ben nu al tien jaar bezig. De res
pons is altijd goed, iedereen is enthou
siast. Ik wil niet opscheppen, maar ik be
zorg de mensen dus kennelijk een lollige
avond. Ze kopen op zo'n avond ook vaak
mijn platen, maar er verandert verder
weinig. Altijd hetzelfde aantal toeschou
wers. Vierhonderd als het er veel zijn,
maar ook wel voor vijftig mensen. En
toch: waar ik geweest ben word ik bijna
altijd teruggevraagd. Leiden, Amers
foort. Maar het gekke is dat ik nooit
word gevraagd in de plaatsen waar ik
nooit heb opgetreden. Den Haag bij
voorbeeld, nooit geweest, Rotterdam
idem dito. Maar weer wel veel succes en
teruggevraagd in Voorburg en Schie
dam, plaatsen die er toch vlakbij lig
gen".
Optreden doet Joop Visser altijd in
zijn eentje. Omdat dat het eenvoudigst
is. "Ik ben nu bij wijze van spreken op
afroep beschikbaar. Met een combo
krijg je daarmee weer' problemen. De
één zit met een teen. de ander met een
nagel en de derde heeft een vriendin.
Veel te lastig. En met een orkestband
optreden wil ik ook niet. Daarom houd
ik het op de platen ook zo sober. Stel dat
ik op de plaat meerstemmig zing, dan
vragen de mensen in de zaal: waar is die
tweede stem? Dat heeft niets te maken
met purisme. Ik vind dat gewoon puur
verlakkerij. Trouwens: ik zou het niet
Een Amerikaanse arts deed begin zesti
gerjaren heel toevallig een merkwaardi
ge ontdekking bij een groep jonge vrou
wen die hadden besloten samen in een
huis te gaan wonen. Hij stelde vast, dat
naarmate de vrouwen langer met elkaar
in het huis verbleven, hun menstruatie-
cycli steeds meer synchroon gingen lo
pen. In een poging dit wonderlijke ver
schijnsel te verklaren opperde hij de ver
onderstelling dat vrouwen bepaalde che
mische stoffen afscheiden die vrijelijk in
de lucht kunnen rondzweven en door de
huid of de neus het lichaam van seksege
noten kunnen binnendringen. Deze stof
fen zouden de activiteit van bepaalde
klieren en dus bepaalde hormonen beïn
vloeden.
Chemische beïnvloeding op deze ma
nier is al lang bekend van dieren, met
name insekten zoals motten, en van bij
en. Bij veel insektensoorten scheiden
vrouwtjes vluchtige reukstoffen af om
mannetjes van de eigen soort te lokken.
Omgekeerd zijn er insektenmannetjes
die stoffen afscheiden waardoor vrouw
tjes tot paring worden aangezet. Deze
chemische postbodes werken in zeer klei
ne hoeveelheden en over grote afstand.
De wetenschappelijke naam ervoor,, fero
monen, zal ons in de toekomst net zo be
kend in de oren gaan klinken als hormo-
Feromonen werken zeer selectief. Een
mannetjesmot kan de feromonen van de
vrouwtjes van zijn eigen soort zelfs exact
herkennen als ze gemengd zijn met de fe
romonen van tientallen andere soorten
motten. Vrouwelijke feromonen kunnen
de vruchtbaarheid van vrouwtjesdieren
ingrijpend veranderen. De zogenaamde
koninginnestofafgescheiden door de
bijenkoningin, remt de ontwikkeling
van eierleiders van werkbijen, waar
door er vaak maar één vruchtbare
vrouwtjesbij in een volk voorkomt.
De bewering dat er ook menselijke fe
romonen bestaan is bij herhaling ge
daan, maar overtuigend wetenschappe
lijk bewijs ontbrak steeds. Daarin lijkt
nu verandering in te komen. In de afle
vering van het Amerikaanse tijdschrift
Hormonen en Gedrag, die in december
zal verschijnen, wordt verslag gedaan
van een serie baanbrekende studies. On
derzoekers van het Monell Centrum voor
de studie van smaak en geur in Philadel
phia hebben aangetoond dat zowel man
nen als vrouwen feromonen produceren,
die van invloed zijn op de vruchtbaar
heid en menstruatie-cyclus van vrou
wen. De stoffen worden afgescheiden
door speciale zweetklieren in de oksels en
mogelijk ook rond de tepels en de ge
slachtsorganen.
De onderzoekers gingen onder meer de
effecten na van mannelijke feromonen
op vrouwen die geen intieme relatie met
een man hadden. Alle onderzochte vrou
wen hadden een afwijkende menstrua
tie-cyclus van langer dan 33 dagen of
korter dan 26 dagen, terwijl ongeveer
29,5 dag het normale gemiddelde is. Drie
keer per week kwamen de vrouwen naar
een kliniek, waar ze 'mannelijke essen
ce', zoals de onderzoekers het noemen, on
der hun neus gewreven kregen. Dit be
vatte stoffen die met behulp van alcohol
getrokken waren uit absorberende kus
sentjes, die mannelijke vrijwilligers on
der hun armen hadden gedragen. De
vrouwen zeiden overigens dat ze alleen
een alcoholgeur roken.
Na ongeveer 12 tot 14 weken verander
de hun menstruatie-cyclus. Bij sommige
vrouwen werd deze langzamer, bij ande
re sneller, met een neiging in de richting
van de normale cyclus van 29,5 dag. Bij
een controlegroep van vrouwen die al
leen zuivere alcohol toegediend kregen,
werd geen verandering in de menstrua
tie-cyclus waargenomen.
In een ander onderzoek werd inder
daad vastgesteld, dat vrouwen een stof
produceren die de menstruatie van an
dere vrouwen kan beïnvloeden. De on
derzoekers gebruikten nu een vrouwelij
ke essence', dat op dezelfde manier was
verkregen en werd toegediend. Binnen
een paar maanden ging de menstruatie
van de proefpersonen synchroon lopen
met die van de donor.
Een belangrijk verschil tussen manne
lijke en vrouwelijke feromonen is de af
stand waarover ze actief zijn. Vrouwelij
ke feromonen kunnen zich over een grote
ruimte verspreiden en toch sterk genoeg
zijn om invloed uit te oefenen. Mannelij
ke feromonen hebben alleen effect bij di
rect lichamelijk contact. Het samen met
mannen werken of studeren is dus niet
voldoende voor een feromoon-effect.
Een normale menstruatie-cyclus kan
van belang zijn voor de vruchtbaarheid
van een vrouw, want abnormaal korte
cycli lijken in verband te staan met een
bepaald type onvruchtbaarheid. Iets dat
ook, maar minder vaak, geldt voor. ab
normaal lange cycli. Je zou dus de. con-.
Ik kan me daar echt vreselijk over op
winden".
De omroepen denken alleen maar in
termen van identiteit, zo luidt zijn voor
naamste bezwaar. "Dat beeld wordt juist
bevestigd door die getto-programma's
die je voor nederlandstalige muziek
hebt", reageert hij op een tegenwerping.
"Die zogenaamde identiteit mag niet
in gevaar komen en daarom hoor je voor
de rest alleen maar Engels. Make love
mag wel, neuken niet. Dat soort hypocri
sie. Omdat tóch niemand het verstaat. Er
wordt puur commercieel gedacht en in
het geval van omroepen gaat het dan om
leden. En wat stelt die identiteit nu ei
genlijk helemaal voor? Het is misschien
vijf procent van het totale aanbod, de
rest is oppervlakkigheid. Als de KRO
consequent was zou er toch de hele dag
Gregoriaanse muziek worden gedraaid.
Een cultureel schandaal dat dat allemaal
kan".
"En als je je niet onderwerpt aan de
identiteit hang je. Er zou een sociologi
sche studie kunnen worden gemaakt
over hoe nederlandstalige artiesten wor
den geïdentificeerd met een bepaalde
omroep. Neem Robert Long, zul je nooit
bij de VPRO horen. Of Gert en Hermien,
alleen maar EO en nergens anders. Op
die manier zijn Van Kooten en De Bie in
feite toch ook de Frank Mirella van de
VPRO".
Supersnobisme
"Je ziet het ook op andere terreinen in
de muziek. Zo'n opera van Ketting bij de
opening van de Stopera, dat is toch een
schande. Net zoals dat stuk van Loeven-
die. Dat moet dan weer in het Engels.
Om het ook in Engeland kwijt te kun
nen, zeggen ze dan. Nou, als die Engel
sen het willen hebben vertalen ze het
wel hoor. Doen ze met Mozart ook. Want
in Engeland willen ze gewoon weten wat
er op het podium gebeurt. Er is in Ne
derland één gezelschap dat in het Neder
lands durft te zingen. Dat is de Lyrische
Komedie en die kunnen niet eens de
mensen daarvoor krijgen. Daar zitten
notabene een Engelsman en een Ameri
kaan bij. Dat is toch van een supersno
bisme".
Hij beëindigt zijn klaagzang met de
herhaling dat het voor hemzelf niet zo
veel uitmaakt. "Ik zit toch in feite gebei
teld. Aan het begin van het seizoen ben
ik al volgeboekt en bovendien is er altijd
nog een hele trits artiesten voordat ik
aan de beurt ben. Ik schop tegen links
en ik schop tegen rechts, dan vraag je er
in dit bestel ook om genegeerd te wor
den. En eerlijk gezegd: als ik werd om
armd door één van de omroepen zou ik
me echt hoogst ongemakkelijk voelen.
Trouwens, ik ben net in België geweest
voor een tv-opname, dus wat zal ik nou
klagen?".
Eén van de weinig keren dat Joop Vis
ser de Nederlandse televisie haalde, was
tijdens een gala-uitzending voor Amnes
ty International. Drie jaar geleden verza
melden Freek de Jonge, Wim de Bie en
Kees van Kooten een aantal Nederland
se artiesten in Carré voor het goede doel.
Joop Visser was één van hen en voor
veel mensen was het een grote verras
sing in hem Jaap Fischer te herkennen.
In het liedje 'Drie komieken' lijkt hij
er met gemengde gevoelens op terug te
kijken. "Ik heb het toch wel met veel
plezier gedaan, hoor. Maar er zat toch
ook iets vals aan. Iedereen zat daar toch
een beetje zichzelf te verkopen".
Theorie
Als het voor deze gelegenheid vrijge
houden uurtje ten einde loopt, komt de
relatie tussen de kunstenaar en zijn
kunst nog even ter sprake. Visser vindt
het onzin te wroeten in de diepere motie
ven van de artiest. "Ik geloof eerder in
een soort compensatietheorie. Hoe gro
ter de kunstenaar, hoe groter de kloot
zak. Aardige mensen die slechte kunst
maken, vervelende mensen die belang
rijke kunst maken".
Jaap Fischer is een aardig mens, dan
zal Joop Visser wel niet deugen.
clusie kunnen trekken dat regelmatig
seksueel contact met een man of het op
snuiven van 'mannelijke essence', zoiets
als de lucht in een mannenkleedkamer
na een voetbalwedstrijd, van belang kan
zijn voor het goed of gezond functioneren
van de organen bij de vrouw die vrucht
baarheid en voortplanting regelen. De
Amerikaanse onderzoekster Winnefred
Cutler meent daarvoor duidelijke aan
wijzingen te hebben gevonden in een on
derzoek naar het verband tussen lengte
van menstruatieperiode en frequentie
van seksueel contact met mannen. Van
de onderzochte vrouwen, die minstens
eenmaal per week met een man vrijden,
had 78 procent een normale cyclus tegen
54 procent van de vrouwen die geen of
sporadisch seksueel verkeer met een man
hadden. Tussen beide groepen vrouwen
bleek ook een duidelijk verschil te be
staan in schommelingen in lichaamstem
peratuur over de loop van de menstrua
tieperiode. Het temperatuur-ritme van
vrouwen met regelmatig seksueel contact
bleek veel vaker gelijk te zijn aan het
normale ritme van vruchtbare vrouwen
dan het temperatuur-ritme van de seksu
eel niet-actiev.e vrouwen.
Opmerkelijk is ook de bevinding, dat
vrouwen met regelmatig seksueel contact
grotere concentraties van de vrouwelijke
oestrogene hormonen (belangrijk voor de
ontwikkeling en functie van de geslachts
organen) in hun bloed hebben dan vrou
wen met weinig of geen seksueel contact.
Cutler meent zelfs dat seksueel contact
met een man in een vroeg stadium van
de lichamelijke volwassenwording van
een vrouw van groot belang kan zijn
voor haar vruchtbaarheid in latere ja
ren. Vrouwen die een gynaecologische
kliniek bezochten omdat ze niet zwanger
konden worden, bleken, als men het tijd
stip van de eerste menstruatie als begin
punt neemt, vaak jaren later met seksue
le contacten te zijn begonnen dan vrou
wen die geen vruchtbaarheidsproblemen
hadden.
Wanneer het effect van feromonen is
dat ze bepqalde uitlopers of contact
plaatsen van ons zenuwstelsel en ons
kliersysteem in of rond de neus prikkelen
en vandaar signalen naar de hersenen
sturen die vervolgens bepaalde klieren
opdracht geven tot het afscheiden van
stoffen, zoals hormonen, dan zou op deze
wijze nog een ander interessant ver
schijnsel verklaard kunnen worden. En
dat is dat vrouwen met een geregeld sex-
leven minder overgangsklachten hebben
dan vrouwen die zonder dat (moeten) le
ven. Het feromoon-effect als gevolg van
seksueel contact met een man zou zijn
dat de hormoonproduktie op peil wordt
gehouden waarmee dan bijvoorbeeld de
beruchte 'opvliegingen' worden tegenge
gaan.
Mannen die menen met deze onder
zoeksresultaten in de hand bij hun part
ners twee vliegen in een klap te kunnen
slaan, moet ik overigens enigszins teleur
stellen. Voor het optreden van het fero
moon-effect is het hebben van een orgas
me volslagen onbelangrijk. Van belang
is alleen intiem lichamelijk contact. En
intiem lichamelijk contact wordt en
blijft in een relatie meestal alleen iets re
gelmatigs als er sprake is van goed emo
tioneel contact, zo hebben psychologen
vastgesteld. Een gezonde liefdesrelatie
gaat tenslotte toch via je hoofd, en niet
via je oksels.
