Kwart miljoen voor opknappen van sluis I NSS vervangt deel van spoortraject in duinen MONUMENT In café Thomas in Noordwijk blijft alles bij het oude Zwaardere rails geschikter voor materieel Nieuwe aanvoerhal veiling Flora Katwijkers verzetten zich tegen uitbreiding kantoor Waterschap rekent op bijdrage Alkemade iENSDAG 26 NOVEMBER 1986 REGIO LEIDEN oordwijk koopt roor zeven ton )anden ldiniek OORDWIJK - De gemeente oordwijk koopt voor bijna lOO.OOO gulden de drie panden van le buitenkliniek aan het Linden- »lein in Noordwijk-Binnen. De ko- nende maanden wordt onderzocht if de panden ter beschikking wor- len gesteld aan de Noordwijkse 3evolking of dat de panden wor- verkocht. Dat besloot de ge meenteraad gisteravond. De drie panden, bekend onder e naam De Lindenhof, komen eeg omdat de buitenkliniek van jiet Academisch Ziekenhuis in Lei- len wordt opgeheven. De gemeen- ieraad bleek gisteravond van me- iing te zijn dat de panden een mo numentaal karakter hebben en dat ifbraak of ingrijpende verbouwin- moeten worden voorkomen. Door de voormalige buitenkliniek kopen kan de gemeente de toe komstige bestemming ervan zelf bepalen. Voorham-Bartens (PvdA) pleitte er gisteravond voor bij het bestemmen van de panden eerst te bnderzoeken of de Noordwijkse bevolking behoefte heeft aan extra accommodatie. Voorham-Bartens bracht naar voren dat er nog steeds geen een ruimte is voor kinderop vang. Ook een vorm van be schermd of beschut wonen (voor Szwakzinnige. of psychiatrische pa tiënten) past naar haar mening jed in De Lindenhof. Burgemeester J.M. Bonnike zeg de de raad toe te onderzoeken wel ke wensen er bij de Noordwijkse bevolking leven. Hij sloot niet uit dat de panden aan een bedrijf of stichting worden verkocht. "Een groot kantorencomplex met van die TL-buizen komt er in elk geval niet in", aldus de burgemeester. Door de stijging t bouw van deze hal, noodzakelijk. RIJNSBURG - Bloemenveiling Flora in Rijnsburg heeft een nieu we aanvoerhal in gebruik geno men. De nieuwe hal heeft een vloeroppervlakte van 11.000 vier kante meter. De tot nu toe in ge bruik zijnde hal, die half zo groot is, zal worden gebruikt voor de uit breiding van de verwerkingsruim te van importprodukten en voor uitbreiding van de opstelruimte. Om een zo goed mogelijk kli maat te creëen voor mensen en bloemen is in het nieuwe gedeelte een systeem aangebracht waarmee het effect van uitlaatgassen van vrachtauto's tot een minimum wordt beperkt. De nieuwbouw van de hal was noodzakelijk door de snelle stijging van de aanvoer van bloemen. Veiling Flora overschreed hal verwege deze maand, vier weken eerder dan vorig jaar, een omzet van meer dan 300 miljoen gulden. De totale omzet zal dit jaar naar verwachting uitkomen op onge veer 370 miljoen gulden. Flora is daarmee de snelst groeide bloe menveiling van het land. Bij de veiling wordt op dit mo ment gewerkt aan een groot uit- breidings- en herstructurerings plan. In dat kader wordt ook ge werkt aan de vergroting van de ko persaccommodatie met één hecta re, die over enkele maanden ge reed zal zijn. Binnen niet al te lange tijd zal ook de uitbreiding van de distributie- en de veilcapaciteit ter hand worden genomen. Hoewel met al deze uitbreidin gen volgens het veilingbestuur het ruimtegebrek op korte termijn zal zijn opgelost, wordt bij de veiling niet verwacht dat de aannemer spoedig van het veilingterrein ver dwenen zal zijn. "De groeiende be langstelling die zowel kwekers als kopers van bloemen voor Flora hebben, staat daar borg voor", al dus het veilingbestuur. KATWIJK - De Nederland se Smalspoorweg Stichting (NSS) gaat de komende pe riode een deel van het smal spoortraject in de Katwijk- se zuidduinen vervangen. De stichting maakt daar voor gebruik van een zwaar dere rails, afkomstig van en kele steenfabrieken in ons land. De huidige smalspoorbaan in de duinen dateert uit 1940 en verkeert op een aantal punten in slechte staat. Vooral het traject op de zoge naamde Vriese Wei is dringend aan vervanging toe. Op dit punt begin nen de stoomtreinritten die de NSS gedurende de zomermaanden in het duingebied verzorgt. Voor de vervanging van delen van het bestaande smalspoortra ject heeft de NSS inmiddels de be schikking over 600 meter rails, af komstig van een steenfabriek in Arnhem. Dit smalspoortrgject is twee keer zo zwaar als de huidige spoorbaan en daardoor beter ge schikt voor het materieel van de NSS. De stichting legt verder ook contacten met andere steenfabrie ken in ons land die nog over oude smalspoorrails beschikken. De werkzaamheden in de zuid duinen worden door de NSS in ei gen beheer uitgevoerd. Volgens woordvoerder P. Lammens van de stichting is niet bekend hoeveel tijd daarmee gemoeid zal zijn. De smalspoorbaan in de duinen is jarenlang gebruikt door de Leid- sche Duinwatermaatschappij (LDM), onder meer voor het con troleren van de putten die in dit waterwingebied zijn geslagen. Behalve smalspoorrails krijgt de Nederlandse Smalspoorweg Stich ting van de oude steenfabrieken in ons land ook nog steeds rijdend materieel aangeboden. De NSS be schikt inmiddels over 8 stoom- en 28 diesellocomotieven en dit aantal wordt nog geregeld uitgebreid. "Het is zelfs zo dat we op het mo ment kampen met een gebrek aan opslagruimte", aldus Lammens. De NSS heeft haar materieel mo menteel ondergebracht in een loods op het terrein van de LDM in Katwijk, maar dit onderkomen wordt te klein om, de nieuwe locs te stallen. De stichting is daarom op zoek naar andere opslagmogelijk heden in Katwijk of de directe om geving. De NSS hoopt dat deze opslag ruimte slechts tijdelijk hoeft te worden gebruikt. De stichting streeft nog steeds naar de totstand koming van een eigen museum waarin al het smalspoormaterieel kan worden tentoongesteld. Er zijn met de gemeente Katwijk en de LDM al enkele gesprekken ge voerd over een mogelijke locatie voor dit museum, maar tot concre te resultaten heeft dat nog niet ge leid. "Onze voorkeur blijft uitgaan naar een plek in Katwijk", aldus Lammens, "en dan ook nog het liefst aan de rand van het duinge bied. Op die manier zouden we na melijk een verbinding kunnen ma ken met het huidige smalspoortra ject in de duinen". DEN HAAG/KATWIJK - Uit vrees voor verlies van zon- en lichtinval de tuin en toename van de par keerdruk in de wijk heeft de fami lie H. Cokart bij de Raad van State schorsing verzocht van de bouwvergunning voor de uitbrei ding van een kantoorpand aan de Wyborghstraat 1 in Katwiik. Woordvoerder mr. J.M. Mendelts voerde gisteren namens de familie bij staatsraad J.M. Polak aan dat het kantoorpand van de accoun- tantsmaatschap vroeger net als alle I andere huizen in de buurt een ge woon woonhuis is geweest. De pal op de erfgrens geplande nieuw bouw/uitbreiding van de accoun tantsfirma komt bovendien hoger te liggen dan de woning van de fa milie Cokart. Toename van de parkeerdruk in de directe omgeving van hun wo ning ervaren de Cokarts als zwaar ste belasting van de voorgenomen bouw. Mr. Mendelts betoogde dat de accountantsmaatschap veel cliënten telt onder bloementelers en andere kleine middenstanders die geregeld het bedrijfspand moe ten bezoeken. En dat nog afgezien van het eigen, dertien man/vrouw tellende personeel van de maat schap. De juridisch adviseur van de familie wees er op dat er in de wijk op dit moment al een groot te kort aan parkeerplaatsen is en dat bovendien door de bouwplannen parkeerplaatsen op het eigen erf van de maatschap zullen verdwij- De woordvoerder van de ge meente wees echter het verwijt van de klagers van de hand dat het ge meentebestuur met het verlenen van de bouwvergunning aan 'gele genheidsplanologie' zou doen. Ambtenaar Van der Plas bracht naar voren dat het bouwplan past in het in 1982 aangenomen bestem mingsplan 'Katwijk aan Zee', dat weliswaar nog door de Kroon dient te worden goedgekeurd, maar de kroonberoepen ertegen behelzen niet de uitbreiding van het bewus te kantoorpand. De gemeente heeft daarbij de be langen van de maatschap bij de verlangde uitbreiding zeer zwaar wegen. Het bedrijf wil die uitbrei ding namelijk al sinds 1975. De ge meente is niet bang dat de parkeer druk in de wijk zal toenemen. Het aantal personeelsleden van het ac countantskantoor zal immers niet toenemen en binnen een straal van 100 meter is volgens de gemeente nog voldoende parkeergelegen heid voorhanden. Staatsraad mr. J.M. Polak doet morgen uitspraak in de zaak. ALKEMADE - De sluis aan de Roelofarendsveense Noordkade blijft behouden. De Ver enigde Vergadering van het waterschap De Oude Veenen heeft gisteravond een kwart miljoen gulden beschikbaar gesteld voor het opknappen van het historische sluisje. De opknapbeurt zou in de eerste helft van 1987 worden uitgevoerd. Het moet voor de zomer gereed zijn omdat de sluis tijdelijk wordt drooggezet en dat zou in de zomermaanden teveel overlast geven voor de recreatievaart. Het sluisje verkeert in een ver waarloosde toestand. Dit vooijaar was het nog de bedoeling tot sloop over te gaan en de geul te dempen. De sluis vormt de verbinding tus sen het Braassemermeer en de Veense polderwateren en wordt vooral gebruikt door recreatievaar- door Kees van Kuilenburg 111 11 i Gemeenten hebben sinds 1 januari van dit jaar meer invloed bij het aanvragen van subsidie voor het restaureren van monumen ten. Om voor die nieuwe regeling in aanmerking te kunnen ko men, moesten zij vóór 1 september van dit jaar bij het ministerie van welzijn, volksgezondheid en cultuur (wvc) een zogenaamde monumentenlijst indienen. Aan de hand van die gemeentelijke lijsten verschijnt in deze krant wekelijks een verhaal over monumenten in de gemeenten in de duin- en bollenstreek. Vandaag een verhaal over café Tho mas in Noord wijk-Binnen, een van de vele historische panden in de kustplaats. NOORDWIJK - Dat hij eigenaar is van een monument lijkt de Noordwijkse caféhouder Dirk van der Harst weinig te doen. Zijn aandacht in het café aan de Heilige Geestweg gaat meer uit naar zijn speelkaarten bij het klaverjassen met zijn gasten, dan naar de verslaggever die iets aan de weet probeert te komen over Café Tho- Het fraaie trapgeveltje aan de Heilige Geestweg in Noordwijk-Binnen. (foto Dick Hogewoning) Gelukkig duurt een dergelijk spelletje niet al te lang, maar toch krijg je het gevoel dat de herbergier die belangstelling In het geveltje een charmant kinderkopje. Dergelijke kopjes komen veel meer voor in histori sche panden in Noordwijk. (foto Dick Hogewoning) voor zijn café maar matig vindt en het geven van informatie lie ver overlaat aan één van zijn stamgasten: de Noordwijker Frans Vogelaar. Vogelaar is een -man die al ruim 30 jaar tot de meer dan ge regelde gasten van 'Thomas' kan worden gerekend. Bovendien heeft hij zich in de loop der jaren ook nog verdiept in de geschie denis van de herberg met het oerhollandse trapgeveltje. De geschiedenis van het café gaat terug tot 1830, toen het voor het eerst als zodanig in de ge meentelijke stukken wordt ge noemd. "Maar", vertelt Dick Pas- schier een van de kenners van oud-Noordwijk die in de zomer maanden als gids rondleidingen langs de vele historische panden in het kustdorp verzorgt, "ver moedelijk was het pandje al ver voordien als café in gebruik". Dat is onder meer op te maken uit de geboortenakten in het ge meentearchief. In veel van die akten wordt het pand 'Achter de kerk 321' genoemd als plaats waar de getuigen vandaan kwa men die bij de aangifte van een geboorte nodig waren. "Het raadhuis was vlakbij het café en als vaders een kind kwamen kwamen aangeven, hadden ze niet altijd twee getuigen by zich. Vaak werden er dan twee man nen uit het café geplukt om even een handtekening te zetten. Een bijkomend feit was dat na de of ficiële handeling zowel de geluk kige vader als de getuigen zich in het café terugtrokken om de blij de gebeurtenis eventjes te vie ren", vertelt Passchier. "Je komt nog wel eens dezelf de getuigen tegen in de akten. Kennelijk had je in die tijd figu ren die zeer genegen waren om hun handtekening te zetten in de hoop er een aantal versnaperin gen aan over te houden", aldus Passchier. Duidelijk is wel dat de cafés of tapperijen zoals ze in die tijd werden genoemd, ook voor de 'Heer van Noordwijk' een lu cratieve zaak waren. Zo blijkt een gemeentelijk stuk uit 1619 dat de Staten van Holland en West-Friesland aan de Heer van Noordwijk toestemming gaven om de herbergen en tapperijen in de kustgemeente een belasting van 15 stuyvers op elke ton bier en twee stuyvers op een stoop wijn op te leggen. Maar dat was jaren voordat het trapgevelpandje echt als café wordt aangeduid. In 1821 wordt 'Achter de kerk 321' bewoond door tapper Hendrik Frank. Maar over de eerste tientallen ja ren van de tapperij is bitter wei nig terug te vinden in de archie ven. Zelfs 'Noordwijk in de loop der eeuwen' van de bekende amateür-historicus Jan Kloos geeft er weinig uitsluitsel over. Pas als de familie Ruigrok het café aan het eind van de vorige eeuw in handen krijgt, wordt er wat meer duidelijk. Waarschijn lijk heeft het zo rond de jaren twintig ook de huidige naam 'Ca fé Thomas' gekregen, genoemd naar eigenaar Thomas Ruigrok. Voor die tijd luidde de naam vol gens Van der Harst 'D'n oude ge vel'. Een naam die Passchier ech ter niet bekend is. Aardig is ook het verhaal dat stamgast Vogelaar vertelt. Vol gens de inmiddels 65-jarige Noordwijker is het pandje gerui me tijd in gebruik geweest als een deel van de pastorie van de tegenover het café staande Grote Kerk. Vogelaar meldt dat er tus sen de kerk en het café een on deraardse gang moet hebben ge legen. Die onderaardse gang werd, aldus de Noordwijker, ge bruikt door de monniken en zus ters om elkaar in het geheim te bezoeken. Een verhaal dat door Passchier naar het rijk der fabelen wordt verwezen. Volgens de Noordwij ker wordt over die bewuste on deraardse gang ook tijdens de rondleidingen gesproken, maar wordt daar ogenblikkelijk bij verteld dat er geen enkel tastbaar bewijs van bestaat. Maar derge lijke onderaardse gangen duiken wel meer op in de streek. Zoals gaat er het hardnekkige gerucht dat er ook een onderaardse ver binding moet zijn tussen 't Huys Dever in Lisse en de ruïne Tey- lingen in Voorhout. Ook dit ver haal wordt door deskundigen met klem van de hand gewezen. Wel is het volgens Passchier zeker dat het terrein achter het café in de 15e eeuw deel uit maakte van het in 1450 afge- brandde kloostercomplex van het Barbaraconvent. "Maar dat het trapgeveltje eigendom zou zijn geweest van de rooms-ka- tholieke kerk is in geen enkel ar chief terug te vinden". Dirk van der Harst is sinds 14 jaar eigenaar van het monumen tale pand. In 1972 kocht hij het café van zijn toenmalige schoon vader Ton van der Holst, die het op zijn beurt in 1957 voor 55.000 gulden van eigenaar Weijers had overgenomen. In de loop der jaren is er bijna niets aan het café veranderd. Al leen heeft de oude ronde 'Godin' kolenkachel plaats gemaakt voor een centrale verwarming. Maar gebleven zijn de houten betim mering langs de wanden van het kleine cafeetje en de eeuwenou de eikenhouten balken in het plafond. Wie voor het pand staat ziet bo venin het trapgeveltje een stenen kinderkopje. Wat er de betekenis van is, is niet bekend. Volgens Passchier werden in het verle den dergelijke kinderkopjes wel meer gebruikt en zijn ze in meer panden in Noordwijk terug te vinden. Ze waren voornamelijk versiering, maar dienen ook wel als extra steun in de gevel. tuigen. Ook baggerschepen gaan nog door het sluisje. Toen de sloopplannen bekend werden, ontstond er vrijwel direct een actiegroep die streefde naar het behoud. Vele Veenders zouden het betreuren als het sfeervolle hoekje verloren zou gaan. De Stichting Behoud en Beheer Sluis Roelofarendsveen werd opgericht en onder het motto 'De sluis, mooi dat 'ie blijft' werd een actie begon nen. Inmiddels heeft de stichting ruim 450 begunstigers, aldus be stuurslid C.W. de Konink. De actie van de Veenders is voor het waterschap van groot belang geweest, benadrukt de secretaris van De Oude Veenen, D. de Blaey. "De plannen om de sluis te dem pen waren er. Is het allemaal nog wel een waterschapstaak, vroegen wij ons af. Want in de polder spelen nu natuurlijk hele andere belan gen. Vandaar dat wij ook een be roep op de gemeente Alkemade hebben gedaan voor een bijdrage. De actie van de bevolking om de sluis te behouden en ook de oude ophaalbrug weer te herbouwen, hebben wij positief benaderd. Dan ben je pas goed bezig. In deze tijd moet dat ook kunnen", aldus De Blaey. Goed werk "Die mensen doen goed werk. Ze willen het historische behouden. Het sluisje is de enige overgeble ven van de zeven die er zijn ge weest", zegt De Blaey, die hoopt dat de betrokkenheid van de bewo ners nu, ook in de toekomst blijft. "We hopen dat de mensen wat zui niger met het sluisje zijn". De secretaris van het waterschap verwacht verder een bijdrage van de gemeente in de 250.000 gulden kostende opknapbeurt. Hij denkt zelf aan honderdduizend gulden van de gemeente en anderhalve ton van het waterschap, maar ge meentewoordvoerder J.J.F.M. van Elk weet niets van dergelijke be dragen. "De politieke wil om een bijdrage te geven is er wel, maar over bedragen is nog niet gespro ken. Met honderdduizend gulden is in ieder geval geen rekening ge houden in de begroting voor de ja ren tot en met 1990". Bestuurslid De Konink van de stichting tot behoud en beheer van het sluisje is blij met de opknap beurt. Hij weet ook nog niet wat de gemeente wil bijdragen. "Maar misschien horen we wat in de vol gende bestuursvergadering, want wethouder Nugteren is lid van het bestuur". De 250.000 gulden moet voldoende zijn, aldus de stichtings bestuurder. "Ooit is er een raming gemaakt van de kosten. Het ging om zo'n twee ton. Dat was wel een beetje aan de krappe kant, maar met 250.000 gulden moeten we het redden", zegt De Konink. Het is de bedoeling dat er by de sluis een bord wordt gezet waarop staat hoe een en ander moet wor den bediend. Bovendien komen er nog andere voorzieningen, zoals een trapje in de deuren zodat ie mand die per ongeluk in het water valt weer op het land kan komen. Of de ophaalbrug ook direct kan worden herbouwd, is nog de vraag. Daarvoor is 25 a 30.000 gulden no dig. "Misschien dat er wat wordt overgehouden van de 250.000 gul den voor de opknapbeurt van de sluis. Als er geld over is, kunnen we dat gebruiken. En ook de gel den van de donateurs.kunnen we voor een deel aanwenden", zegt De Konink. Bescherming voor sarcofaag in Woubrugge WOUBRUGGE - Rond de onge veer duizend jaar oude sarcofaag bij de hervormde kerk in Wou brugge wordt volgende week een hekje gezet om hem te beschermen tegen vandalen. Kortgeleden werd de oude ste nen lijkkist verplaatst van een nis aan de zuidkant van de kerk naar een nis aan de Kerkstraatzijde. De aanleiding voor de verplaatsing was een brief van de kleinzoon van de vermaarde Woubrugse veld wachter O.C. van Hemessen, die er destijds voor zorgde dat de sarco faag in het (oude) gemeentehuis te recht kwam. Deze kleinzoon, J.M. Timmer, schreef dat de lijkkist on voldoende werd beschermd tegen het weer en vandalisme. De deksel is al gebroken en een deel daarvan werd door de vroegere veldwach ter teruggevonden voor de voor deur van een Woubrugse woning, waar hij als stoepje diende. Timmer, maar ook de historische vereniging 'O.C. van Hemessen', pleitten in eerste instantie voor een plekje in het nieuwe gemeente huis. Onderzoek wees uit dat daar niet genoeg plaats was. Monumen tenzorg nam vervolgens de zorg voor de verplaatsing van de sarco faag over van de gemeente, tegelij kertijd met de restauratie van de kerktoren die afgelopen zomer ge reed kwam. Een golfplaten afdakje moet het overblijfsel uit vroeger tijden tegen weersinvloeden beschermen en het zwartgeschilderde, 1,20 meter hoge hekje moet het publiek op een afstand houden. De gemeente en Monumentenzorg buigen zich nog over een tekst die op bet infor matiebordje moet komen te staan. Katwijker na aanrijding aan lot overgelaten KATWIJK - Een 39-jarige Katwij ker is gisteravond rond half acht op de Drieplassenweg ernstig aan zyn hoofd gewond geraakt toen hij door een bestelauto werd aangere den. De bestuurder van deze wa gen reed echter na het ongeluk door en liet het slachtoffer zwaar gewond achter. Later op de avond trof de politie de bij het ongeval beschadigde be stelauto aan in Katwijk. De eige naar van de auto is door de politie voor verhoor aangehouden. Het onderzoek was vanmorgen volgens een woordvoerder van de politie 'nog in volle gang'. De politie ver zoekt getuigen van het ongeval zich te melden via telefoonnum mer 01718-25511.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 23