Bergen werk voor Amnesty
Jongen (14) zo maar neergeschoten in Chili
'Zwarte
Weduwe'
Bob de Moor, de scheepsjongen onder striptekenaars
achtergrond
kortweg
WOENSDAG 26 NOVEMBER 1986
PAGINA 19
PAGINA VOOR JONGEREN
Eindredactie Bert Paauw
Telefoon 071 - 144941, toestel 242
Lang verwacht maar eindelijk
dan toch gekomen. Bob de Moor,
veertig jaar strips en vijfendertig
jaar aan de zijde van Hergé. Een
dikke, omvangrijke uitgave van
Lombard (Collectie Onze Au
teurs), die de liefhebbers van de
ze tekenaar van de klare lijn in de
donkere dagen voor kerst beslist
een plezier zal doen. Geschreven
door Pierre-Yves Bourdil en Ber
nard Tordeur met bijdragen van
anderen.
Voor wie het nog niet weet,
Bob de Moor is de rechterhand
geweest van Hergé en momen
teel artistiek-directeur van de
Studios Hergé in Brussel. De
stad waar straks ook een strip
museum zal worden gevestigd,
dat heel wat van de artistieke
erfenis van de met Kuifje be
roemd geworden tekenaar te
zien zal zijn. En nu we het toch
over deze legendarische reporter
hebben: tegelijkertijd is even
eens bij Lombard Het avontuur
van het weekblad Kuifje, 40 jaar
strips verschenen. Ongeveer
tweederde van het boek wordt
door het beeldverhaal ingeno
men, maar het gaat daarbij om
telkens één pagina uit een
strip, wat een verbrokkeld beeld
oplevert. Dat biedt weliswaar
een overzicht uit vier decennia
Kuifje, maar je zou toch liever
één compleet verhaal hebben ge
had. Zo'n overzicht komt met het
tekstgedeelte beter uit de verf.
Daarin zien we vele namen de re
vue passeren, die ooit hun bijdra
ge aan het blad hebben gegeven
en Kuifje hebben meegeholpën
groot te maken.
Het begint met Kuifje en Bob
bie in 1946, het jaar waarin ook
het weekblad Kuifje het licht zag
en dat zich nadien door alle stor
men heen tot op heden heeft
kunnen handhaven. Destijds wil
de iedereen natuurlijk nieuwe
avonturen van Kuifje op welke
wenk de lezer werd bediend. En
naast Kuifje verschenen er ande
re verhalen in het blad, gemaakt
door Edgar P. Jacobs, Jacques
Laudy en Paul Cuvelier. En zo
waar, in 1948 draafden Suske en
Wiske van Willy Vandersteen op,
soms wat slordig getekend, maar
waar we nu met vertedering en
genietend van de spontaniteit
naar kijken.
In 1955 zien we André Fran-
quin zijn intrede doen met het
paartje Ton en Tineke, die aller
lei avonturen beleven. Tien jaar
later ontmoeten we voor het
eerst Barelli, een heel aardige
strip van Bob de Moor die kenne
lijk niet heeft kunnen opklaute
ren tegen het succes van Kuifje.
Het is ook deze Bob de Moor die
met een twaalftal platen van een
op zich naar niets leidend 'ver
haal' het album besluit, een
'Kuifje naar Hergé'. Bob de Moor
zal het met plezier en ook wel
met een beetje pijn in het hart ge
maakt hebben, want als het aan
hem lag zou hij zo een fonkel
nieuw Kuifjes verhaal maken.
Zijn inbreng was immers enorm.
Maar voorlopig verzet de wedu
we van Hergé zich daar nog te
gen.
Geen wonder overigens dat
Kuifje, kapitein Haddock en die
andere figuren uit deze verhalen
ook in de biografie van Bob de
Moor niet zijn weg te denken. De
levensbeschrijving laat zien uit
welke bronnen Hergé en Bob de
Moor hun inspiratie onder meer
putten. Zo had Hergé sinds 1929
al een hele documentatie opge
bouwd, die bestaat uit persknip
sels, foto's en tekeningen. Een
archief dat nadien stelselmatig is
uitgebreid en waaruit blijkt dat
heel wat tekeningen die in de
Kuifjesalbums voorkomen
rechtstreeks hun voorbeeld vin
den in de werkelijkheid. Een
'simpele' sloep, de schoorsteen
van een schip.
Zo maakten Hergé en Bob de
Moor bijvoorbeeld samen in 1957
een reis op het schip de Konin
gin Astrid om gegevens te verza
melen voor het latere verhaal Co
kes in voorraad. Een zodanige
aanpak gaf de strips een nog
meer waarheidsgetrouw karak
ter. Ze werden desnoods herte-
kend.
Hoogtepunt in de Kuifjesserie
is zonder twijfel Raket naar de
maan en Mannen op de maan ge
weest. De soms indrukwekken
de decors zijn dan ook van Bob
de Moor, al ging Hergé destijds
voor het grote lezerspubliek met
de eer strijken.
„Meer dan een kwart eeuw
heeft Bob de Moor Hergés perso
nages in een steeds mooier wor
dende 'omgeving' geplaatst. De
decors werden rijker en waar
heidsgetrouwer en werkten mee
aain de legende die geboren
werd: de decors van Hergé zijn
perfect. „Hij die Kuifje heeft ge
lezen heeft het land gezien... het
echte land", aldus de schrijvers.
FRANS KEIJSER
Met een grote televisie-uitzen
ding 'vierde' Amnesty Interna
tional een paar maanden geleden
het 25-jarig bestaan. Echt reden
voor feest was er niet, want Am
nesty voert overal ter wereld ac
tie waar regeringen de mensen
rechten aan hun laars lappen. En
zo lang Amnesty nodig is, is er
weinig reden tot feest natuurlijk.
Nog altijd worden in veel landen
mensen gevangen gezet zonder
dat ze iets hebben misdaan. Ze
zijn het alleen niet eens met hun
regering. Volgens het onlangs
uitgekomen jaarverslag werden
vorig jaar in 128 landen de men
senrechten geschonden via ar
restaties, 'verdwijningen' van
mensen, executies en folterin
gen.
Amnesty werd in 1961 opge
richt, toen de Engelse journalist
Peter Benenson in een krantear-
tikel mensen opriep om actie te
voeren voor mensen die gevan
gen zijn gezet zonder dat ze ooit
geweld hebben gebruikt, waar
ook ter wereld. Dat initiatief
sloeg aan, en tegenwoordig telt
de organisatie honderdduizen
den leden in vele tientallen lan
den. Nederland heeft een van de
grootste afdelingen ter wereld,
met meer dan 100.000 leden.
Het hoofdkwartier van Amnes
ty zit in Londen, waar een groep
medewerkers dagelijks in de
weer is met het bijeen garen van
gegevens over mensen die in de
cel zitten of worden gemarteld
zonder dat ze iets hebben ge
daan. Bovendien voert Amnesty
International ook actie tegen de
doodstraf. Die is zo onmenselijk
dat hij nooit mag worden gege
ven, vindt Amnesty.
Amnesty brengt elk jaar een
rapport uit waarin het de landen
noemt die de mensenrechten'
schenden. Dat jaarverslag zien
veel regeringen met angst en be
ven tegemoet, omdat hun wan
daden onverbiddellijk aan de
kaak worden gesteld. En het rap
port heeft veel invloed, want
Amnesty werkt heel nauwkeurig
en objectief. Of het hu om een
kapitalistisch of communistisch
land gaat, of om Azië, Europa,
Afrika of Amerika, als er men
senrechten worden geschonden
meldt Amnesty dat. Amnesty is
er bijna trots op dat communisti
sche landen de organisatie vaak
een 'lakei van het kapitalisme'
noemen, en kapitalistische lan
den Amnesty als een 'communis
tische mantelorganisatie' afschil
deren.
Als Amnesty een politieke ge
vangene heeft opgespoord, kun
nen groepen leden (vaak in een
dorp of een stad) zo'n gevangene
'adopteren'. Ze proberen zoveel
mogelijk mensen brieven te la
ten schrijven aan de betreffende
regeringen waarin ze vragen om
een eerlijk proces of om vrij
lating. Zo laten ze weten dat
die regering helemaal fout
zit, en dat vindt geen enkele
regering prettig. Soms besluit
een regering zo'n man of vrouw
dan toch maar vrij te laten, en
vaak wordt hij of zij in elk geval
beter behandeld.
Voor Amnesty blijft voorlopig
werk genoeg. In het jaarverslag
zegt de organisatie: "Er blijft een
diepe kloof tussen de belofte van
regeringen om de mensenrech
ten te eerbiedigen, en de praktijk
van alledag. Voor Amnesty blij
ven nog bergen werk te verzet
ten".
Wie meer wil weten: Amnesty
International, Keizersgracht 620,
1017 ER Amsterdam.
SJAAK SMAKMAN
Bij schendingen van mensen
rechten denken we vaak aan
mensen die opgepakt worden
omdat ze iets gezegd of gedaan
hebben dat de regering van hun
land slecht uitkomt. Soms hoef
je echter niet eens wat te doen
om doodgeschoten te worden,
zoals het verhaal van de 14-jarige
Luis Fernando Riquelme Castil
lo bewijst. En de Chileense poli
tieman die Luis neerschoot werd
bovendien nog uiterst mild be
handeld ook.
Luis Fernando Riquelme
Castillo uit Chili was 14 jaar oud
toen hij in augustus vorig jaar
werd doodgeschoten. Op 5 au
gustus was Luis op bezoek bij
een vriend. Om ongeveer 7 uur 's
avonds belde hij zijn moeder om
haar te zeggen dat hij niet thuis
kon komen. De bussen reden
niet omdat er in de buurt demon
straties waren. Het was toen net
bekend geworden dat politie
mensen drie politici die het on
eens waren met dictator Pino
chet hadden ontvoerd en ver
moord.
Op de terugweg van de tele
fooncel zagen hij en zijn vrien
den een rode auto staan met een
lekke band en twee carabineros
(agenten) ernaast. Luis' vriend
Eduardo Hernandez: "Er waren
incidenten in die buurt geweest.
We stonden op mijn zusje te
wachten en hielden de auto in de
gaten. Plotseling riep iemand
wat en onmiddellijk schoot een
van de agenten. Ik hoorde twee
schoten en we renden allemaal
weg. Ik realiseerde me niet dat
Luis gewond was geraakt. Toen
we thuis kwamen viel hij op de
grond en zei: ze hebben me ge
raakt. Ik keek naar hem en zag
dat hij bloedde". Op weg naar
het ziekenhuis stierf Luis.
In de klacht die zijn familie
toen indiende bij de rechter, ver
klaarde de advocaat van de fami
lie dat de politie met opzet op het
groepje jongeren had geschoten.
De agent had geschoten zonder
dat daar enige reden voor was.
De rechter vond dat ook en legde
de agent doodslag ten laste. De
politieman werd gearresteerd,
waarop de rechter doorverwees
naar een militaire rechtbank. Het
is namelijk gebruikelijk dat mili
tairen voor een militaire recht
bank terecht moeten staan.
Een jaar later, in juli dit jaar,
was het onderzoek nog altijd be
zig en was met het proces nog
niet eens een begin gemaakt. Bo
vendien besloot de militaire
rechtbank om de agent tegen be
taling van een bepaalde som geld
(borgtocht) voorlopig maar vrij
te laten. Dat wekte overal veel
verbazing. Een meerderheid van
de krijgsraad, een hoge militaire
rechtbank, stelde echter de lage
re militaire rechtbank in het ge
lijk. Ook al vond een aantal rech
ters dat deze man een gevaar
voor de maatschappij is als hij
vrij rondloopt.
De weduwe Rost
van Tonningen -
haar huis is tref
punt van neo-na-
zi's en fascisten
Met vaak aangrijpende betogen
vroegen maandag oud-verzets
strijders en nazi-slachtoffers de
Tweede Kamer om het staats
pensioen van de weduwe van de
oud NSB-er Rost van Tonningen
stop te zetten. Morgen moet de
Kamer beslissen over dat pen
sioen van 25.000 gulden per jaar,
dat de 'zwarte weduwe' al tiental
len jaren krijgt omdat haar man
voor de oorlog lid van de Tweede
Kamer is geweest voor de NSB,
de Nationaal-socialistische Be
weging.
Voor veel mensen is dat onver
teerbaar. Rost van Tonningen
was in de oorlog zo 'fout' als het
maar kan. Hij was zelfs lid van
Hitiers persoonlijke legerkorps,
de SS. Toen hij na de nederlaag
van de nazi's werd opgepakt we
gens landverraad, pleegde hij in
de cel zelfmoord. Had hij dat niet
gedaan, dan was hij wellicht ter
dood veroordeeld.
Zijn weduwe kreeg echter ge
woon het pensioen waarop haar
man door zijn kamerlidmaat
schap recht had. Veel mensen
vinden dat de toenmalige rege
ring daarmee een grove fout
maakte. Door zijn landverraad
was Rost van Tonningen wel de
laatste die aanspraak op een
staatspensioen kon maken, zeg
gen ze. Maar de regering oordeel
de anders, en de weduwe heeft
tientallen jaren zonder veel op
hef het pensioen gekregen.
De 'zwarte weduwe', zoals ze
wel wordt genoemd, is altijd
doorgegaan met het propageren
van de verderfeliike nazi-ideeën.
Vooral de laatste jaren is ze veel
in het nieuws geweest. Haar huis
is een bekend trefpunt van aller
lei fascisten en neo-nazi's. Ze laat
ook geen gelegenheid voorbij
gaan om het fascisme aan te prij-
Daarmee rijt ze «steeds op
nieuw de wonden open van de
vele duizenden mensen die in
het verzet hebben gezeten, die
onder de nazi-terreur hebben ge
leden, of die hun familieleden in
de concentratiekampen hebben
verloren.
Toen ëën paar maanden gele
den algerheen bekend werd dat
ze nog een. staatspensioen kreeg
ook, was voor veel mensen de
maat vol. Dat kon toch echt niet.
Het kabinet ging erover praten,
maar de ministers kwamen tot
de conclusie dat er wettelijk
niets aan te doen valt. Alleen als
zowel de Tweede als de Eerste
Kamer met een tweederde meer
derheid een speciaal wetje aan
nemen, kan de staat het pensioen
intrekken.
Ze is al i
de
paar keer
rechter geweest, maar tot gevan
genisstraf is ze nooit
deeld.
omheen zal bij veel mensen al
het oorlogsleed weer boven
brengen. Laat de weduwe dan
dat pensioen maar houden, be
sloten de ministers, hoe erg we
dat ook vinden.
Veel organisaties van verzets
strijders en oorlogsslachtoffers
hebben nu tijdens een speciale
hoorzitting de Tweede Kamer
gevraagd om toch alles in het
werk te stellen om het pensioen
in te trekken. Of de kamerleden
dat doen, moet morgen blijken.
Dan praat de Tweede Kamer
over de zaak. Kamervoorzitter
Dolman wil proberen om de zaak
morgen maar gelijk helemaal af
te handelen.
SJAAK SMAKMAN
Dierproeven
Laboratoriumproeven met
dieren moeten worden beperkt.
Dat vinden de ministers van
milieuzaken van de landen die
lid zijn van de Europese
Gemeenschap. De ministers
hebben afgesproken een aantal
maatregelen te zullen invoeren
om dierproeven aan banden te
leggen.
Een van die maatregelen is dat
voor proeven met levende
dieren eerst toestemming moet
worden gevraagd. Daarnaast
zijn proeven met bedreigde
diersoorten voortaan verboden.
Volgens een woordvoerder van
de Europese ministerraad zal
het aantal dierproeven hierdoor
met een derde verminderen.
Jaarlijks worden in de landen
van de EG naar schatting 30
miljoen levende dieren
gebruikt voor proeven in
laboratoria.
Aids
Engelse schoolkinderen vanaf
11 jaar krijgen in het vervolg
grondige seksuele voorlichting.
Dat heeft de Britse regering
besloten. De voorlichting zal
ook 'gevoelige' onderwerpen
betreffen als homoseksualiteit
en het dodelijke aids-virus.
Verwacht wordt dat er nogal
wat ouders tegen het besluit
zullen protesteren. Vooral in
conservatieve kring leven
ernstige bezwaren tegen
seksuele voorlichting op
scholen. Volgens de regering
rechtvaardigt de dreiging van
aids devoorlichting op scholen.
In Groot-Brittannië wordt
momenteel een grootscheepse
campagne gevoerd om het
publiek te waarschuwen tegen
het gevaar van-de ziekte.
- VRIENDEN V/HVIHETVILK!.
lMt'6 BKIwiWle"u m -
|rwm Vf mnc. ^jnm,m^^izwL
ook Weer oise indetf%/zee...
OHrwhW&e pensioenen W le praten l/WAGt am
zwMe iwweK...diewscfte ??n smt 5ocMIe MNkl&er
Is&MM dt vervuiler die de vwVWws mwfiX
wwffff) 2cp erover... snJd) ontnwwkert...
bier LiGt- eer taak voor ni..
