Zwartboek bejaarden
tegen
en
Onderzoek vervuiling Roomburg
Wat er uit de beerputten kwam
mam
Ouderen: grenzen zijn overschreden
Twents ere-doctoraat
voor Jan Staverman
Oogchirurg
Colenbrander
overleden
Werkgroep Milieubeheer Leiden:
Reinwardt blijft nog vijf jaar'
Archeologisch jaarverslag 1985 aangeboden
Mevrouw
Rijling (101)
overleden
Gewonden bij
aanrijding
DINSDAG 25 NOVEMBER 1986
LEIDEN
LEIDEN - Bejaarden uit de Leidse
regio en hun familieleden willen
samen met organisaties op het ge
bied van de bejaardenzorg en ver
zorgingstehuizen de gevolgen van
de bezuinigingen op een rijtje zet
ten. Op die manier willen ze een
'zwartboek' maken dat te zijner tijd
wordt aangeboden aan de provin
cie en het rijk. De bejaarden hopen
daarmee duidelijk te maken dat
een halt moet worden toegeroepen
aan verdere bezuinigingen op de
bejaardenzorg.
Dit bleek gisteren tijdens een
druk bezochte discussiebijeen
komst over bejaardenbeleid in het
verzorgingstehuis Rijn en Vliet. De
bijeenkomst was georganiseerd
door familieleden van hoogbejaar
den in de Leidse regio. Zij maken
zich zorgen over het feit dat perso
neel in bejaardentehuizen door de
verdergaande bezuinigingen
steeds minder in staat is om vol
doende aandacht aan ouderen te
schenken. Voor de discussie
avond waren vertegenwoordigers
van het Leidse gemeentebestuur,
het provinciale bestuur, verzor
gingstehuizen en ouderenbonden
uitgenodigd.
Vooral de maatregel van het pro
vinciebestuur om ziek verzorgings-
personeel niet onmiddellijk te ver
vangen, is de ouderen en hun fami
lieleden in het verkeerde keelgat
geschoten. Ze willen nu samen met
de directies van verzorgingstehui
zen, de ouderenbonden en andere
betrokken organisaties bij de pro- Voorkeur
vincie aandringen de maatregel;-
te trekken.
tuur. Daarin werd gesteld dat de
bezuinigingen op de verzorgingste
huizen de grens van het toelaatba
re hebben overschreden. Ze ver
zoeken de minister de bezuinigin
gen tot een aanvaardbaar niveau
terug te schroeven. Een kopie van
het telegram zou worden gezonden
aan Links Leiden-wethouder De la
Mar (ouderenbeleid).
Tot gezamenlijke actie werd gis
teren verschillende keren opgeroe
pen door C. Egas, vertegenwoordi
gers van de Cosbo, een overkoepe
lende organisatie van ouderenbon
den. Ook F. Walta, directeur van
Huize Willibrord in Wassenaar on
derstreepte dat alleen een geza
menlijk optreden zin heeft.
Overigens hebben de bejaarden
na de vergadering al meteen een
blijk van saamhorigheid gegeven.
Ze besloten namelijk een telex te
zenden aan minister Brinkman van
welzijn, volksgezondheid en cul-
LEIDEN - De universiteit van
Twente verleent op 28 november
aan de emeritus hoogleraar in de
fysische chemie van de Leidse uni
versiteit, dr. Albert Jan Staverman,
het eredoctoraat in de technische
wetenschap. Hij krijgt dit eredoc
toraat vanwege zijn wetenschappe
lijke arbeid en persoonlijke kwali
teit.
Staverman wordt beschouwd als
de nestor van macromoleculaire
chemie in Nederland. Macromole
culen zijn grote moleculen die lan
ge ketens vromen, bijvoorbeeld
cellulose en koolhydraten. Rond
1935 werd ontdekt dat er kunst
stoffen (polymeren) van die grote
moleculen kunnen worden ge
maakt. Deze kunststoffen bezitten
gunstige eigenschappen zoals de
rekbaarheid en duurzaamheid.
Staverman heeft deze eigen
schappen onderzocht en voor
speld. De fysica en chemie van ma
cromoleculen hebben na de twee
de wereldoorlog een grote ontwik
keling doorgemaakt. Dat deze ont
wikkeling ook in Nederland heeft
plaatsgehad is vooral aan Staver
man te danken. Hij erkende in een
vroeg stadium de wetenschappelij
ke vragen behorende bij de syste
men van deze lange macromolecu
len. Daarnaast had hy oog voor de
praktische bruikbaarheid.
Onder leiding van Staverman
kregen het Kunststoffeninstituut
TNO, en later het Centraal Labora
torium TNO, internationale faam.
Staverman's werk neergelegd in
meer dan 150 publikaties, is ge
bruikt en voortgezet op vele plaat
sen in binnen- en buitenland.
Het tweede eredoctoraat zal wor
den verleend aan een hoogleraar
die 'slechts' in Leiden medcijnen
heeft gestudeerd en gedoceerd. Dr.
Willem Johan Kolff, thans hoogle
raar aan de universiteit van Utah
(Salt lake City, Verenigde Staten),
heeft belangrijke bijdragen gele
verd aan de ontwikkeling van de
biomedische technologie. De van
oorsprong Nederlandse onderzoe
ker is vooral actief op het gebied
van de kunstorganen (zoals de
kunstnier), de chirurgie en de bio
medische werktuigbouwkunde.
Voordat hij in 1950 emigreerde
naar de Verenigde Staten was hij
medisch directeur van een zieken
huis in Kampen en doceerde hij
aan de Leidse universiteit. Hij
heeft meer dan 600 publicaties op
zijn naam staan en talloze onder
scheidingen ontvangen.
De la Mar liet gisteren weten ont
zettend blij te zijn met de initiatie
ven van de ouderen en hun familie
leden. Hij kondigde aan een brief
te schrijven naar de vaste kamer
commissie voor welzijn en cultuur
waarin hij vraagt eindelijk te kie
zen voor een goed ouderenbeleid.
Als mensen langer thuis moeten
blijven, moet er meer geld komen
voor thuiszorg. En als ouderen zo
min mogelijk in dure voorzienin
gen moeten worden onderge
bracht, dan moeten bejaarden ook
in verzorgingstehuizen de zorg
krijgen die ze nodig hebben, aldus
De la Mar. Hij merkte voorts op dat
verzorgingstehuizen wat hem be
treft verre de voorkeur verdienen
boven verpleegtehuizen.
De Leidse wethouder noemde
het feit dat rijksambtenaren meer
geld willen vrijmaken voor oude
renzorg door werknemers in ver-
zorgings- en verpleeghuizen, ge
zinszorg en kruiswerk harder te la
ten werken 'ongehoord'. "Vaak
kan de dienstverlening nu al alleen
op peil worden gehouden doordat
mensen langer werken dan in ar
beidscontracten is overeengeko
men. Deze oplossing is onverteer
baar. Ik sta perplex van zo'n op
merking", aldus De la Mar.
LEIDEN - Naar gisteren is bekend
geworden is vorige week prof.dr.
M.C. Colenbrander overleden, die
vijfentwintig jaar als hoogleraar in
de oogheelkunde verbonden is ge
weest aan de Leidse Universiteit.
Prof. Colenbrander werd gebo
ren in Heemstede. In 1932 promo
veerde hij aan de Leidse Universi
teit in de geneeskunde op een
proefschrift, getiteld 'Plaatsbepa
ling in het netvlies". In 1949 werd
hij tot hoogleraar in de oogheel
kunde benoemd en na 25 jaar, in
1974 ging hij met emeritaat.
In het verzorgingstehuis Rijn en Vliet werd gisteren een druk bezochte discussie-bijeenkomst gehouden tegen de bezuinigingen op de bejaarden
zorg. (foto Loek Zuyderduin)
LEIDEN - De gemeente Leiden
moet alsnog snel, een wettelijk ver
plicht bodemonderzoek laten uit
voeren bij de vuilstortplaats
Roomburg, wil zij daar in de jaren
negentig kunnen bouwen. Dit stelt
de werkgroep milieubeheer Lei
den in een brief aan de raad en de
gemeente. Volgens de werkgroep
heeft de gemeente nagelaten bij de
vaststelling van het bestemmings
plan Roomburg een dergelijk on
derzoek te laten uitvoeren, hoewel
er sterke vermoedens bestaan dat
de grond daar ernstig verontrei
nigd is.
"De resultaten van zo'n onder
zoek dienen bij het ontwerpbe-
stemmingsplan ter inzage te lig
gen. Dat is voor de hand liggend,
immers alleen dan is een zorgvul
dige afweging van alle in het ge
ding zijnde belangen te maken".
Er is destijds volgens de werk
groep wel een voorlopig oriënte
rend onderzoek uitgevoerd door
het Rijks Instituut voor de Drink
watervoorziening. "Dat onderzoek
was erg onvolledig. Er is toen niet
gemonsterd in de richting van de
sterkste grondwaterstroom, omdat
dat gedeelte van het gebied niet
met zwaar materieel bereikbaar
was. Het RID heeft dan ook gead
viseerd een uitgebreider onder
zoek uit te voeren. Uit het voorlopi
ge onderzoek was namelijk al wel
duidelijk, dat het om verontreini
ging van industriële herkomst
gaat. Reden genoeg om de zaak
ernstig te nemen. Voor de Raad
van State was het ontbreken van
een volledig onderzoek eerder dit
jaar mede aanleiding om een 'arti
kel 19 procedure' (ten behoeve van
de aansluiting van Rijksweg 11 op
Rijksweg 4) te schorsen".
De werkgroep milieubeheer acht
het onbegrijpelijk dat de gemeente
Leiden een dergelijk onderzoek
nog niet heeft laten uitvoeren. Op
de zitting van de Raad van State
van 7 november heeft zij dan ook
onverkort vastgehouden aan het
standpunt dat eerst het onderzoek
moet zijn afgerond, alvorens tot
een definitieve vaststelling van het
bestemmingsplan kan worden
overgegaan. De gemeente Leiden
had tot 28 augustus de tijd gekre
gen om de resultaten van zo'n on
derzoek bij de Raad van State in te
dienen. Dat is niet gebeurd. Ter zit
ting werden wel resultaten van een
onderzoek gepresenteerd, waarbij
werd gedaan alsof het hier om het
wettelijk vereiste bodemonder
zoek ging, aldus de werkgroep mi
lieubeheer. "Tegen deze gang van
zaken hebben wij terstond be
zwaar aangetekend en daarmee
werd het onderzoek door de Raad
van State niet ontvankelijk ver
klaard".
Volgens de werkgroep is uit het
voorlopige onderzoek gebleken
dat er rond de vuilstortplaats
verontreiniging van industriële
herkomst aanwezig is. Onder meer
is er in het grondwater tolueen, en
xyleen aangetroffen.
LEIDEN - Het besluit om de Rein-
wardt-Academie naar Amsterdam
te laten vertrekken is een moeilijke
en pijnlijke zaak voor de gemeente
Leiden.
Onderwijswethouder Van Don
gen zei dit gisteren bij de opening
van een symposium dat werd geor
ganiseerd ter gelegenheid van het
tweede lustrum van de Reinwardt-
Academie. Door een nieuwe wette
lijke regeling moeten hogere be
roepsopleidingen zoveel mogelijk
samengaan. Pogingen van de ge
meente Leiden om de Reinwardt-
Academie te laten fuseren met een
nog op te richten Leidse Hoge
school voor beroepsonderwijs lie
pen evenwel stuk.
Onlangs besloot de gemeente
raad de beroepsopleiding voor mu
séummedewerker te laten samen
gaan met een verzameling HBO-
opleidingen voor kunstrichtingen
in Amsterdam. "Het is een besluit
geweest dat ik met zeer gemengde
gevoelens heb verdedigd", beken
de wethouder Van Dongen giste
ren. Volgens de wethouder is het
zeer de vraag of het belang van de
Reinwardt-Academie en het be
lang van de gemeente Leiden met
deze fusie is gediend.
Van Dongen verzekerde dat de
gemeente ook in de toekomst na
drukkelijk aanwezig blijft als me
debestuurslid van de Reinwardt-
Academie. De wethouder zei al
haar invloed aan te zullen wenden
om, zoals de gemeenteraad wenst,
de Reinwardt Academie zolang
mogelijk in Leiden te houden. ""Ik
ga er vanuit dat het volgend lus
trum weer in Leiden zal worden
gehouden", aldus Van Dongen.
burg: in 1985 zijn er weer heel wat
beerputten onderzocht, zo blijkt
uit het archeologisch jaarverslag
dat vanmorgen werd aangeboden
aan de wethouder van ruimtelijke
ordening, openbare werken en ver
keer, Peters.
Eén van de belangrijkste projec
ten van '85 was het onderzoek aan
de Haarlemmerstraat. Ten behoeve
J van de bouw van het bedrijfspand
voor C A werd een bouwput ge-
I graven. Gedurende de maanden
september en oktober verrichtte
de archeoloog drs. P. Bitter hier
een onderzoek.
Het resultaat: een groot aantal
gegevens over de bewoning in de
vroegste periode, namelijk vanaf
het eind van de 13de eeuw. Aange
toond werd het bestaan van een
werkplaats van een leerbewerker
en een houtbewerker, terwijl een
groot aantal ijzerslakken doet ver
moeden dat er ook een smid zijn
beroep uitoefende.
Volgens Bitter heeft het onder
zoek veel nieuwe gegevens opgele
verd over het middeleeuwse Mare-
dorp, "zowel over de periode dat
dit een zelfstandige nederzetting
was als over de ontwikkeling na de
aansluiting bij Leiden". Die aan
sluiting bracht trouwens een ver
andering teweeg in de bewoning:
er trokken allerlei ambachtslieden
naar Maredorp.
Een tweede project
rela
tief veel Leidenaars wel eens even
zullen hebben staan kijken had be
trekking op de restauratie van de
kelders onder de Hoogstraat. Bij
de restauratie in 1985 werden de
kelders ontgraven, de vloeren on
geveer 50 centimeter verdiept en
de gewelven hersteld.
Archeologisch onderzoek was
tijdens de werkzaamheden mede
van belang om een mogelijke date
ring van de bouw van de oudste
kelders te bepalen. Uit historische
bronnen is bekend dat reeds in de
13de eeuw bebouwing op dit - toen
nog gravelijke terrein - aanwezig is
geweest. Tijdens de restauratie
werden scherven verzameld uit de
bodem van diverse kelders alsme
de uit enige in de kelders gebouw
In de hal van het stadhuis worden de bodemvondsten uit het jaar '85 tentoongesteld.
(foto Holvast)
de (kleine) beerpuljes. Uit één van
de beerpuljes kwam een kruiKje te
voorschijn dat in de eerste helft
van de 16de eeuw is vervaardigd in
Keulen.
Amsterdammertje
Een bijzonder kannetje werd ge
vonden in het terrein tussen Min
nebroersgracht en de Binnenoost
singel. Het betreft een zogenaamd
Amsterdammertje. "In Amster
dam worden deze kannetjes fre
quent gevonden, elders slechts zei
den. In Leiden is dit het eerst be
kende exemplaar. De functie van
deze voorwerpen is nog steeds on
duidelijk. Mogelijk zijn ze gebruikt
als emballage bij de suikerindus
trie".
Skeletresten werden gevonden
in de bodem van de Papengracht.
In het gebied dat de gemeente
voornamelijk heeft gereserveerd
voor industrie, de Roomburgerpol
der, werd in 1985 voor de tweede
keer een proefonderzoek gedaan
naar bewoninsgssporen van de Ro
meinen. Dergelijke verkenningen
vonden ook plaats in de Stevens
hof.
In die polder werden op verschil
lende plaatsen wederom fragmen
ten van ijzertijd- en inheems/Ro
meins aardewerk gevonden. Echte
nederzettingssporen werden nog
niet gevonden, hoewel de vele
vindplaatsen van potscherven, net-
verzwaringen en botten in dit ge
bied erop duiden dat in de directe
omgeving kort voor en omstreeks
het begin van onze jaartelling be
woning is geweest. Dat de huidige
bewoners niet denken dat ze de
eersten zijn.
In verband met het bouwrijpma-
ken van het terrein Noordeinde/
hoek Rembrandtstraat werd een
onderzoek verricht naar de zuid
oostelijke toren van de 15de eeuw-
se Witte Poort. Men wilde de juiste
ligging weten in verband met de
nieuwbouw. Na onderzoek kon de
plaats van de heipalen zo worden
gekozen dat de gevonden funde
ring intact onder het beton bleef.
Wordt de nieuwbouw in de toe
komst gesloopt, dan kunnen de ar
cheologen van die tijd op zoek
gaan naar de resten van Witte
Poort.
In het archeologisch jaarverslag
staan, zoals immer, verhalen waar
in een aantal onderzoeken nog
eens extra onder de loep wordt ge
nomen. Uit één van die verhalen
blijkt wat een ogenschijnlijk onbe
duidende vondst kan 'vertellen'
over het verleden. Het verhaal, ge
schreven door J. van der Meulen,
handelt over pijpen van aarde
werk.
Bij het legen van een beerput in
de Spijkerboorsteeg (november
'85) werd een aantal fragmenten
van gëimporteerde aardewerk pij
pen met langwerpige ketels gevon
den. Zo'n vondst is uitzonderlijk,
schrijft Van der Meulen. Het komt
niet vaak voor dat er verscheidene
exemplaren worden gevonden. De
vraag was: hoe kwamen deze lu
xueuze pijpen in de steeg terecht?
De herkomst bleek tamelijk een
voudig vast te stellen: op de stelen
stond namelijk een fabrieksmerk
waaruit bleek dat de pijpen waren
gemaakt door de gebroeders Wil
helm en Bernhard Bordollo die
vanaf 1812 een fabriekje hadden in
het Duitse plaatsje Grünstadt.
Iets moeilijker werd het om er
achter te komen van wie de pijpen
zijn geweest. De pijpen waren ge
vonden onder nummer 1203. In
1829 woonde in dat pand een grein-
wever met zijn vrouw. In 1839 ver
huisden Hendrik Johannes Heus
en zijn vrouw Wilhelmina Over-
duin naar het huis.
Bordeelhoudster
Van der Meulen weet vervolgens
aannemelijk te maken dat de pij
pen eigendom waren van dat twee
tal. Heus was kleermaker en Over-
duin stond te boek als bordeel
houdster. In het pand moeten ge
middeld vier publieke vrouwen
hebben gewoond en een enkel 'on
echt' kind.
"De vondst van luxueuze aarde
werk pijpen als afval van een bor
deel is niet verwonderlijk", aldus
Van der Meulen, die vervolgens
subtiel aangeeft dat de gebruikers
wel eens studenten geweest zou
den kunnen zijn. "Ook in de ar
cheologie geldt dat het roeren in
een beerput onverwachte gevolgen
kan hebben".
Wie een paar vondsten uit '85 wil
bezichtigen, kan overigens tot eind
dit jaar terecht in het stadhuis. In
de hal is namelijk een kleine expo
sitie ingericht. Twee vitrines zijn
gewijd aan vondsten van de C
A-opgraving en in een derde vitri
ne wordt het glas uit de Claren-
steeg tentoongesteld.
LFC - De melding vanmorgen bij
de brandweer dat de tribune van
de voetbalclub LFC aan de Boshui-
zerkade in brand stond, bleek bij
aankomst niet helemaal te klop
pen. De brandweer die met groot
materieel was uitgerukt, trof
slechts een doos met afval, die
stond te smeulen.
LEIDEN - De Leidse mevrouw Rij-
ling-Alblas is zaterdag op 101-jari-
ge leeftijd overleden.
Mevrouw Rijling werd geboren
in Veur. In Leiden dreef het echt
paar Rijling een groentezaak, eerst
aan de Roemer Visscherstraat en
later vele jaren in de Nicolaas
Beetsstraat. Sinds 1978 was me
vrouw Rijling woonachtig in het
verpleeghuis Zuydtwijck.
Mevrouw Rijling was een van de
vijf Leidenaren die de leeftijd van
100 jaar zijn gepasseerd. De oudste
inwoner van Leiden is de 108-jari-
ge A. Geerlings.
ADVERTENTIE
LEIDEN - Een 22-jarige man uit
Voorhout en een 21-jarige vrouw
uit Leiden zijn gistermiddag na
een botsing op de kruising van de
Haagsche Schouwweg voor onder
zoek naar het AZL gebracht. De
vrouw die op de Plesmanlaan reed,
wilde via de kruising draaien om
terug te kunnen rijden richting sta
tion. Zij zag daarbij de automobi
list uit Voorhout over het hoofd.
De Voorhouter kon haar niet meer
ontwijken en het gevolg was dat zij
op elkaar klapten. Ook een stil
staande autombilist, die-wachtte
tot de weg vrij was, werd bij het
ongeluk betrokken. Zijn wagen
kreeg liep een deukje in de linker
flank op. De andere twee automo-
bielen werden zwaar beschadigd.
DISCRIMINATIE - Een 33-jarige
vrouw van de stichting Leidse
rechtswinkel heeft gisteren aangif
te gedaan van het verspreiden van
een pamflet dat discriminerend is
voor Afghanen en Tamils. Het
pamflet werd zaterdag uitgedeeld
aan passanten in de Haarlemmer
straat. De politie stelt een onder
zoek in.
ADVERTENTIE
Brengen geld
in het laatje.
SHARP
KASREGISTERS. WEEGSCHALEN
SLAGERIJ HORECAMACHINES
wijn en gedistilleerd
Ti l. <015)5tm24'
