'Helikopter is een
ondergeschoven kind
in burgerluchtvaart'
Mishandeld kind
staat vaak alleen
Reportage
Ramp in Noordzee roept vragen op over veiligheid
Rem op
uitgaven
DINSDAG 25 NOVEMBER 1986
PAGINA 15
Het helikopterverkeer op de Nederlandse Noordzee is
de afgelopen jaren sterk gegroeid door de ontwikke
ling van de offshore-industrie. Sinds begin november
een Britse helikopter met 47 inzittenden bij de Shet
land Eilanden in zee stortte, doet zich de vraag voor
hoe (on)veilig deze vorm van luchttransport eigenlijk
is. Met 45 doden is het ongeluk het grootste met een
helikopter in de geschiedenis van de burgerlucht
vaart.
dat de snelheid niet fataal hoeft
te zijn". Wat er gebeurt indien
een storing optreedt in de ge
compliceerde tandwielkast,
bleek wel bij de recente Britse
ramp. Ook bij helikopters met
één rotor, zoals de KLM in ge
bruik heeft, heeft een dergelijke
storing ernstige gevolgen, aldus
Offerman.
Uit veiligheidsoverwegingen
gebruikt de KLM boven de
Noordzee uitsluitend helikopters
die met twee motoren zijn uitge
rust. Mocht er onverhoopt een
motor uitvallen, dan kan met de
andere worden doorgevlogen
naar de dichtstbijzijnde lan
dingsplaats. Volgens de KLM-
woordvoerder worden steeds
meer helikopters met twee moto
ren uitgerust. De eenmotorige
zijn meestal zeer kleine wentel
wieken, die boven land worden
ingezet.
Uit het onderzoek komt naar vo
ren dat de tandwielkast van de
Boeing-Vertol Chinook helikop
ter defect is geraakt. De Rotors
aan de voor- en achterkant van
het toestel, die via die tandwiel
kast worden aangedreven, draai
den daardoor niet meer synch
roon en raakten elkaar, met desa
streuze gevolgen. Slechts twee
inzittenden, onder wie een pi
loot, overleefden de ramp.
door
Rens Groenendijk
J.L. Buise, inspecteur vliegza
ken helikopters van de Rijks
luchtvaartdienst (RLD), gelooft
dat van de Britse ramp het nodi
ge kan worden geleerd. De pre-
ciese oorzaak is nog niet bekend,
maar volgens Buise staat nu al
vrijwel vast dat de internationale
richtlijnen en veiligheidseisen
door de uitkomsten zullen wor
den aangepast. "Een helikopter
is een vliegende meccano-doos,
met zeer veel bewegende en dus
onderhoudsgevoelige delen. Als
er een storing optreedt waardoor
de rotors niet meer kunnen
draaien, valt de helikopter naar
beneden", aldus Buise.
De helikopter waarmee de
ramp plaatsvond, is in ieder ge
val niet te vergelijken met de ma
chines die op de Nederlandse
Noordzee worden gebruikt. De
Amerikaanse Boeing Chinook is
de grootste helikopter die voor
civiel gebruik in de Westerse we
reld wordt ingezet. Alleen de
Sowjet-Unie beschikt over grote
re machines. Bij dit type zijn de
rotors aan de voor- en achterkant
opmerkelijk. Naast Groot-Brit-
tannië maakt ook de Noorse off
shore-industrie gebruik
nooks. Totdat de tandwielkasten
van deze machines zijn aange
past, moeten ze in beide landen
aan de grond blijven. Ook in de
Verenigde Staten worden stap
pen daartoe ondernomen.
Computer
Internationale werkgroepen,
waarin ook Nederland zitting
heeft, zien het liefst dat alle heli
kopters van een kostbaar com
puter-meetsysteem zouden wor
den voorzien. Daarmee zouden
storingen al in een vroeg stadium
kunnen worden opgespoord.
Buize: "Maar de vraag is wie zo'n
systeem moet betalen. De vlieg
maatschappijen kunnen door het
gewicht van de computer minder
passagiers vervoeren en boven
dien zouden alle overheden uit
concurrentie-oogpunt tegelijker
tijd deze installatie verplicht
moeten stellen".
KLM Helikopters, dat het mo
nopolie heeft op de Nederlandse
Noordzee, vervoerde het afgelo
pen boeKjaar ruim 160.000 passa
giers. In het 21-jarig bestaan van
KLM Helikopters vond eenmaal
een ernstig ongeluk plaats. Elf
jaar geleden kwamen twee
vliegers om toen hun Sikorsky S-
61 N neerstortte in de Noordzee.
Het ongeluk gebeurde doordat
een rotorblad afbrak, waar
schijnlijk door metaalmoeheid.
KLM-woordvoerder P. Offer-
man legt uit wat er bij voorbeeld
nog meer mis kan gaan met een
helikopter. "Indien de motor van
een helikopter uitvalt op een
hoogte van meer dan honderd
meter, kan de piloot in theorie de
motor afkoppelen en valt de heli
recht naar beneden. Door deze
dalende beweging gaat de rotor
weer draaien - het zogenaamde
hoover- of autorotatie-effect - en
wordt de val dusdanig afgeremd
Trillingen
Dat er zo weinig ernstige onge
lukken gebeuren met helikop
ters is volgens Offerman te dan
ken aan de strenge veiligheids
voorschriften. De helikopter is
door de gecompliceerde con
structie en de sterke trillingen
tijdens het vliegen veel onder
houdsgevoeliger dan een vlieg
tuig. Een normaal verkeersvlieg
tuig vergt op een vlieguur een
manuur onderhoud; een helikop
ter vraagt na een uur in de lucht
vier manuren.
"Dat onderhoud luistert nauw.
Een vliegmaatschappij kan daar
onmogelijk de hand mee lichten
want dat wordt vroeg of laat ge
straft", aldus Offerman. Een
voorbeeld van dat intensieve on
derhoud is het feit dat de moto
ren van KLM-helikopters elke
Ch nacht worden doorgespoeld met
olie om corrosievorming te voor
komen. Het gevaar van corrosie
is groot bfj het vliegen boven zee.
Wereldwijd gebeuren er per
miljoen vlieguren veel meer on
gevallen met helikopters dan
met vliegtuigen. Een precies ge
tal kan Offerman niet noemen,
maar hij merkt op dat de vergelij
king met vliegtuigen niet geheel
eerlijk is. „Helikopters worden
veel gebruikt onder moeilijke
omstandigheden, die veel meer
risico opleveren". In Canada
worden bij voorbeeld heli's ge
bruikt om boomstammen te ver
voeren, in berggebieden en op
zee worden heli's veelvuldig in
gezet voor reddingswerk onder
moeilijke (weersomstandighe
den.
De fabrikanten lopen (nog)
niet zo hard om een helikopter te
ontwikkelen die minder onder
houd vergt. "Helikopters worden
hoofdzakelijk ontwikkeld voor
militaire doeleinden. De meeste
civiele types worden daarvan af
geleid. Militair gebruik stelt an
dere criteria en onderhoudskos
ten tellen daarbij niet zo zwaar
mee", zegt Offerman, die daar
wel verandering in verwacht om
dat overheden ook binnen het
defensieapparaat meer op de
kosten moeten letten.
Veranderingen zijn inderdaad
in aantocht. In opdracht van de
Amerikaanse overheid zijn de fa
brikanten Bell en Boeing bezig
een kruising tussen een helikop
ter en een vleugelvliegtuig te
ontwikkelen. Verwacht wordt
dat over ruim twee jaar het eerste
militaire prototype van deze 'Til-
trotor' gereed zal zijn. Pas in de
jaren negentig komt er een type
uit voor de burgerluchtvaart. Als
dit betaalbaar is, zal het een revo
lutie in de helikopterwereld kun
nen veroorzaken.
Een Noordzee-he-
likopter tilt een
man van een schip.
Met de opkomst
van de offshore-in
dustrie is het ge
bruik van de heli
kopter sterk toege
nomen. (foto ANP)
Het vliegbereik van de Ameri
kaanse Sikorsky helikopters die
de KLM gebruikt is beperkt tot
300 350 kilometer. Ze kunnen
slechts anderhalf tot twee uur in
de lucht blijven, met een maxi
male vliegsnelheid van 250 kilo
meter per uur. In verband met
dat beperkte bereik staan op de
meeste offshore-installaties
tanks met helikopterbrandstof.
Boven windkracht tien blijven
de wentelwieken aan de grond
en dat moet ook wanneer de
kans van ijsafzetting op de rotor
bladen bestaat.
Als er een ongeluk zou gebeu
ren met een helikopter op de Ne
derlandse Noordzee, dan treedt
een omvangrijk reddingsappa
raat in werking, gestuurd vanuit
het Reddings Coördinatiecen
trum (RCC) op het marinevlieg
kamp Valkenburg. Voor red
dingsacties zijn vliegtuigen,
schepen en ook helikopters in
zetbaar. Gezien het koude
Noordzeewater waarin overle
venden terecht komen, is snel
heid bij een reddingspoging ge
boden. Volgens Defensie woord
voerder W. J. J. Geneste kan tij
dens werkuren binnen een half
uur een marinehelikopter opstij
gen, die dan nog wel naar de
plaats des onheils moet vliegen.
Op andere tijden kunnen de he
li's binnen een uur in de lucht
zijn.
Noodlanding
Voor passagiers die geregeld in
een helikopter boven de Noord
zee zitten is het een absolute
noodzaak dat ze leren hoe ze er in
geval van nood uit kunnen ko
men. Een helikopter die een
noodlanding in het water maakt,
kantelt na een minuut of twaalf,
wat het zeer moeilijk maakt er
nog uit te ontsnappen. Dit zegt E.
Helleman van het Nederlands
Nautisch Veiligheidsinstituut
(NNVI) in Scheveningen. Zijn in
stituut trainde reeds meer dan
500 offshore-werkers op allerlei
ongevallen en calamiteiten die
op en rond boor- en produktie-
platforms kunnen voorkomen.
De gemiddelde overlevingstyd
voor iemand die 's winters in het
zeven graden koude Noordzee
water terecht komt is negentien
minuten. In de zomer is dat vijf
minuten langer. "Het zijn maar
gemiddelde waarden. Uit onder
zoek van de laatste jaren blijkt
dat sommigen die in het water te
recht komen direct overlijden
aan een koude-schok. Ook de li
chamelijke conditie telt mee. In
de offshore wordt dikwijls te vet
gegeten, waardoor de overle
vingskans bij te water raken na
delig wordt beïnvloed".
RLD-woordvoerder Buise is
ook voorstander van praktijkoe
feningen, maar noemt de kansen
om uit een omgeslagen helikop
ter te komen erg klein. "Er zijn
mooie filmpjes gemaakt van de
evacuatie uit een helikopter op
een vlak binnenwater. De prak
tijk leert dat deze weersomstan
digheden op de Noordzee zelden
voorkomen. Het water is er door
gaans zo koud datje na dertig se
conden niets meer met je handen
kunt doen. De beste remedie
blijft ongelukken voorkomen en
de veiligheid op een hoger ni
veau brengen".
Botsing
De veiligheid in het luchtruim
boven de Noordzee laat volgens
Buise nog veel te wensen over.
"De helikopter is in de lucht
vaart nog steeds een onderge
schoven kindje, al is het civiele
gebruik sterk toegenomen. Op
het Nederlandse plat worden te
genwoordig al vijftig vluchten
met helikopters per dag ge
maakt. Aan de andere kant
wordt in verband met de overlast
op het vasteland het oefenterrein
van de luchtmacht steeds meer
naar de Noordzee verschoven.
De kans op een botsing tussen
een helikopter en een straaljager,
hoe klein die ook is, neemt daar
door toe".
Na 20 mijl uit de kust houdt de
verkeersbegeleiding van Schip
hol boven de Noordzee op en
moeten de helikopterpiloten het
met visuele waarneming doen.
Met omringende landen en de
fensie is het tot dusverre niet mo
gelijk gebleken afspraken over
verkeersbegeleiding of vlucht
routes te maken. "Dat kan nog
vele jaren duren. Kennelijk moet
er eerst weer een ongeluk gebeu
ren", zegt Buise.
Omvang probleem onbekend
UTRECHT - In Nederland wordt
amper 10 procent van alle gevallen
waarin kinderen op de een of ande
re manier worden mishandeld
doorgegeven aan de Bureaus van
Vertrouwensartsen. Vijftien jaar
na de instelling van dit instituut
worden nog steeds duizenden kin
deren seksueel, lichamelijk of psy
chisch mishandeld zonder dat dit
wordt opgemerkt. Het Wilhelmina
Kinderziekenhuis in Utrecht orga
niseerde een symposium over de
voors en tegens van een meldings
plicht (ook voor huisartsen) bij kin
dermishandeling.
door
Rian van Kuppenveld
Op basis Amerikaanse onderzoe
ken komt prof. mr. J. Doek op
ruim 30.000 mshandelde kinderen
per jaar. "Als we ervan uitgaan dat
onze samenleving een stuk vrien
delijker is dan de Amerikaanse,
dan wil ik dit getal nog wel terug
brengen tot 25.000. Maar een feit
blijft dat er jaarlijks slechts tussen
de 3000 en de 3500 gevallen van
kindermishandeling worden ge
meld. Het is slechts een topje van
de ijsberg. En ik zou graag weten
hoe groot die ijsberg werkelijk is".
Doek, hoogleraar in het jeugdbe-
schermingsrecht aan de Vrije Uni
versiteit van Amsterdam, ziet een
meldingsplicht als een noodzake
lijk begin van de oplossing voor
kindermishandeling. "De kern van
de vraag is of de samenleving be
reid is deze kinderen hulp te bie
den. Inderdaad, bij een verplich
ting kindermishandeling te mel
den kan het vertrouwen tussen de
arts en zijn patiënten geschaad
worden. Maar wat het zwaarst is
moet het zwaarst wegen. Een ver
trouwensrelatie is prachtig, maar
geldt dat ook nog als zo een kli
maat ontstaat waarin kindermis
handeling gewoon door kan
gaan?"
Onmacht
Dr. W. Wolters, hoofd van de psy
chosociale afdeling van het
Utrechtse Wilhelmina Kinderzie
kenhuis, is hij ziet nauwelijks heil
in een verplichting om een geval
van kindermishandeling te melden
aan de een of andere instantie. Ei
genlijk vindt hij de roep om een
meldingsplicht een teken van on
macht. "Heel veel gevallen waarin
een kind op de een of andere wijze
mishandeld of verwaarloosd
wordt, blijven nog in de schaduw.
Er wordt niets mee gedaan of pas
als de situatie eigenlijk hopeloos
Het gaat er om, aldus Wolters,
dat de hulp aan de slachtoffertjes
goed op gang komt, dat er goede
voorlichting aan ouders, artsen, ge
zondheidswerkers en onderwijzers
wordt gegeven. "Hulpverleners
moeten een beter inzicht krijgen in
de gevolgen die mishandeling of
verwaarlozing voor een kind op la
tere leeftijd kan hebben. De be
reidheid om zoiets te melden bij
bijvoorbeeld een Bureau van Ver
trouwensartsen moet groter wor
den. Met het opleggen van een wet
telijke verplichting ben je er niet".
Bij een meldingsplicht gaat het
om de verplichting een hulpverle
nende instantie op de hoogte te
Prof. Doek: "Meldingsplicht
noodzakelijk". (fotoGPD)
brengen van (een vermoeden tot)
kindermishandeling. Politie en
justitie worden hierbij dus niet in
geschakeld, hoewel dit wel kan.
Anders ligt het bij een aangifte
plicht. Deze werd onlangs onder
meer bepleit door het vroegere
hoofd van de Utrechtse kinder- en
zedenpolitie Anneke Visser, in het
geval van seksueel misbruik. Een
hulpverlener moet dan direct poli
tie en justitie verwittigen van mis
handeling.
Een krachtig voorstander van
deze aangifteplicht is ook J. H. S.
van Herten, juridisch medewerker
van het Nijmeegse Radboudzie-
kenhuis en docent gezondheids
recht aan de universteit van Nijme-
gen. In het Nederlands Juristen
blad stelde Van Herten dat een arts
strafbaar is als hij een vermoeden
van kindermishandeling niet
meldt: "Omdat hij opzettelijk ie
mand aan wie hij geneeskundige
hulp moest verlenen in een hulpe
loze toestand brengt of laat". Zo
wel Doek als Wolters gaat deze
stelling te ver.
Doek: "Je komt dan al snel in
een juridisch steekspel terecht of
het wel bewijsbaar is. Als je de po
litie tot startpunt van de hulpverle
ning maakt, ben je heel ver van
huis. Bovendien breng je dan kin
dermishandeling tot een zeer eng,
veel te nauw kader terug". Wolters:
"Juist in crisissituaties moet je
heel voorzichtig zijn met het ne
men van besluiten. Vaak zijn de ge
volgen niet te overzien. Er wordt
maar al te dikwijls uit het oog ver
loren dat een kind meestal toch
weer terugkeert naar de oude si
tuatie. De omgeving kan het zo'n
kind dan vreselijk moeilijk ma
ken".
Tweedeling
Wolters ziet veel meer heil in een
verbetering van hulpverlening aan
kinderen. "De jeugdzorg moeten
tot prioriteit nummer 1 gemaakt
worden. In de huidige maatschap
pij ontstaat steeds meer een twee
deling: enerzijds zijn daar de ster
ken, anderzijds de zwakkeren, de
kwetsbaren die dit gaan verhalen
op hun kinderen. De jeugdproble
matiek is enorm en die wordt ook
steeds groter. We moeten nu al on
ze aandacht richten op de hulpver
lening".
Wolters verwacht het meeste van
een beter functioneren van de Bu
reau's van Vertrouwensartsen. De
kinderbescherming neemt naar
zijn overtuiging een veel te afwach
tende houding aan: er wordt pas
ingegrepen als het echt finaal mis
is gegaan. Oorzaak hiervan is mede
het verwijt dat de kinderbescher
ming een te sterke binding met de
overheid zou hebben. Bovendien
wordt ze bedreigd door de "krank
zinnige" bezuinigingen. "Heel veel
kinderen gaan er gewoon aan we
gens gebrek aan opvang", aldus
Wolters.
Volgens Wolters bereik je met
een meldingsplicht alleen maar dat
er meer cijfers voorhanden komen;
over de hulpverlening zegt dit nog
niets. Doek erkent dit, maar hij
zegt: "In heel West-Europa zijn
geen getallen te krijgen over de
omvang van het probleem. Er
heerst een beetje de sfeer van: onze
voorzieningen zitten wel aardig in
elkaar, het valt allemaal wel mee.
Ervaringen in de Verenigde Staten
hebben bewezen dat het aantal
kinderen dat geholpen wordt als
gevolg van een meldingsplicht in
ieder geval niet minder wordt. In
tegendeel, de effecten zijn zeer dui
delijk. Ook artsen die een simpel
vermoeden niet zo snel durven uit
spreken kunnen er profijt van heb
ben. Je kunt waarborgen geven,
dat zij later niet op hun melding
aangesproken kunnen worden.
Ook voor de artsen."
Eén ding staat voor Doek vast:
"Als we op de huidige weg door
gaan, houden we het probleem
kunstmatig klein. Maar dan wor
den we er over tien, twintig jaar
mee geconfronteerd als al die vol
wassen kinderen om hulp komen
vragen. Maar dat is dan de put
dempen als het kalf verdronken
Gereformeerde
kerk:
LUNTEREN (ANP) - De gerefor
meerde kerken in Nederland zul
len de komende jaren driftig
moeten bezuinigen. Het beleid
dat de laatste jaren is gevoerd,
heeft niet geleid tot de noodzake
lijke daling van de uitgaven voor
de algemene kerkelijke arbeid.
Tot deze conclusie komen de
deputaten (deskundigen) voor
personele zaken, financiën en or
ganisatie (pfo) van de gerefor
meerde kerken in een voorstel
voor de begroting van 1987, dat
gisteren tijdens een besloten zit
ting door de gereformeerde sy
node werd besproken. De syno
de stelde de besluitvorming tot
vandaag uit.
Onder de algemene kerkelijke
arbeid vallen alle werkzaamhe
den op landelijk niveau voor de
advisering en toerusting van de
plaatselijke kerken. De ontvang
sten voor dit werk uit de ver
plichte afdrachten van de plaat
selijke kerken (quota), collecten,
renten en giften zijn voor 1986
begroot op ruim 6,8 miljoen gul
den. De uitgaven zullen naar ver
wachting 525.000 gulden hoger
zijn.
De bezuinigingen waartoe de
synode al eerder had besloten,
zijn onder meer niet gehaald
doordat een aantal vacatures te
gemakkelijk is vervuld en tijde
lijk werk permanent is gemaakt.
Vraag naar gereformeerde
predikanten verzadigd. Begin
dit jaar is het verzadigingspunt
bereikt waar het de vraag naar
gereformeerde predikanten be
treft. Onder meer blijkt dit uit de
ervaringen van afgestudeerden
van de predikantenopleidingen,
die merken dat het moeilijk(er)
wordt in contact te komen met
gemeenten die een beroep willen
uitbrengen.
Dat constateren de deputaten
(deskundigen) voor Personele
zaken, Financiën en Organisatie
(PFO) van de Gereformeerde
Kerken in Nederland in een rap
port aan de synode. Daarin ge
ven zij aan de hand van de ont
wikkeling van het aantal predi
kanten en predikantsvacatures
in 1984 en 1985 een prognose
voor de situatie in de naaste toe
komst. De deputaten verwach
ten dat het aantal vacatures tot
1991 zeker niet zal toenemen en
wellicht nog zal dalen. Zij noe
men als redenen onder meer dat
het aantal predikanten dat de
emeritaatsgerechtigde leeftijd
bereikt, tot dat jaar laag blijft.
Bovendien zullen tot 1991 nog
vrij grote aantallen studenten af
studeren aan de predikantenop
leidingen (Theologische Hoge
school Kampen en Vrije Univer
siteit Amsterdam).
Paus roept op tot internatio
nale solidariteit. Voor het eerst
op zijn 32ste buitenlandse reis is
paus Johannes Paulus II giste
ren onverdeeld enthousiasme
ten deel gevallen. Hij werd toege
juicht tijdens zijn tocht per witte
pausmobiel die hem voerde van
het militaire vliegveld van Can
berra naar het plaatselijke jaar-
beursterrein. Ter plaatse droeg
hij voor 100.000 gelovigen een
mis in de brandende zon.
De paus riep de Australiërs op
de juiste voorwaarden te schep
pen voor de vrede en internatio
nale solidariteit met armen en
ontrechten. „Vrede kan slechts
daar ontstaan waar voldaan is
aan de noodzakelijke voorwaar
de van universele gerechtig
heid".
Aartsbisschop van Canter
bury struikelt over voorganger.
De anglicaanse aartsbisschop
van Canterbury, dr. Robert Run-
cie, heeft twee ribben gebroken
toen hij in het afgelopen week
einde in een put viel die uit ar
cheologische overwegingen was
gegraven in een paleis dat da
teert uit de tijd van zijn 12e-
eeuwse, vermoorde, rooms-ka-
tholieke voorganger, St. Thomas
Becket.
„Ik viel in Beckets huiska
mer", zei de primaat van de
staatskerk, toen hij uit de meer
dan twee meter diepe uitgraving
bij de kathedraal van Canterbury
was gehaald.
Een woordvoerder zei gisteren
dat de 65-jarige aartsbisschop
het advies had gekregen enkele
dagen te rusten.
Hervormde Kerk. Beroepen te
Nijkerk: M. Baan te Putten; aan
genomen naar Oostelijk Flevo
land (hervormd-gereformeerd):
mevr. C.J. van Leeuwen-Assink,
kandidaat te Biddinghuizen;
aangenomen naar Rhoon: H.J.
Franzen, kandidaat te Ridder
kerk die bedankte voor Rijswijk
(N.-Br.).
Beroepen door de Generale
Synode der Nederlandse Her
vormde Kerk tot zendingspredi
kant: mevr. drs. C.A. van 't Le
ven, gereformeerd predikante en
wonende te Oegstgeest, verbon
den aan de streekgemeente Mid-
den-Betuwe. Zij heeft dit beroep
aangenomen.
Benoemd tot bijstand in het
pastoraat te Maarsbergen: dr.
P.A. Elderenbosch, aanstaand
emeritus predikant te Ginneken
die deze benoeming heeft aange-
Gereformeerde Kerken. Be
roepen te Oldehove: drs. T. Deel
stra, kandidaat te Grootegast die
dit beroep heeft aangenomen;
beroepbaar: drs. T. Deelstra te
Grootegast.
Gereformeerde Gemeenten.
Bedankt voor Spijkenisse: M.
Burggraaf, kandidaat te Rotter
dam.
Verder zal de daling van het
aantal gereformeerden leiden tot
minder predikantsplaatsen en
zal het beroepen tot predikant-
in-deeltijd op een predikants
plaats die vroeger door een volle
tij ds-predikant werd bezet, lei
den tot een afnemende werkgele
genheid voor predikanten.
Gereformeerde predikanten
kunnen eerder met vut. ;Het
breed moderamen (uitgebreid
bestuur) van de Gereformeerde
Kerken in Nederland heeft giste
ren in Lunteren besloten de vut-
leeftijd voor predikanten met
een jaar te verlagen. Dat bete
kent dat predikanten vanaf 1 ja
nuari 1987 op de leeftijd van 62
jaar gebruik kunnen maken van
de regeling voor vervroegde uit
treding. De vut-leeftijd is daar
mee in de GKN gelijk geworden
aan die in de Nederlandse Her
vormde Kerk. Voorts besloot het
breed moderamen het niveau
van de uitkering te verhogen.
Aansluiting bij Stichting
Oecumenische Hulp. De Gere
formeerde Kerken in Nederlan
den treden toe tot de Stichting
Oecumenische Hulp (SOH). Dat
heeft het breed moderamen (uit
gebreid bestuur) van deze Ker
ken gisteren in Lunteren beslo
ten. In de SDH werkt een aantal
protestantse kerken samen,
waaronder de Nederlandse Her
vormde Kerk, de Oud-Katholie
ke Kerk en de Unie
tengemeenten.
l Baptis-
Wijziging aanvangstijden.
De aanvangstijden van de dien
sten in de Parochiekerk H. Jo
hannes de Doper in Katwijk aan
de Rijn ondergaan met ingang
van het aanstaande weekeinde
(29 en 30 november) een wijzi
ging. Bovendien zal voortaan op
zondag nog maar één dienst wor
den gehouden.
De aanvangstijden zijn als
volgt bepaald:
Zaterdagavond 19.00 uur Eu
charistieviering met zang.
Zondag 10.00 uur Eucharistie
viering met medewerking van
een koor.
