Uitbreiding Hafakker
op terrein St. Bavo
ligt in het verschiet
'Als de lente komt.
tulpen uit de Veen'
MONUMENT
Nieuwe woonvorm zwakzinnigen geopend
Monumentale Lissese
boerderij Middelburg
kent bewogen historie
WOENSDAG 12 NOVEMBER 1986
REGIO LEIDEN
PAGINA 21
De 'bloem van de randstad' wordt in gereedheid gebracht. Bij de veiling EMM wordt de
de ruim twintig meter hoge tulp van folie die straks aan twee zijden van de watertoren t
hangen.
NOORDWIJKERHOUT -
De kans is groot dat de wijk
Hafakker op het terrein van
de Stichting Centrum St.
Bavo in Noordwijkerhout
binnen drie jaar kan wor
den uitgebreid. Het ministe
rie van volksgezondheid,
welzijn en cultuur lijkt be-
reid daaraan medewerking
te verlenen.
Dat bleek althans uit de woorden
van J. van Londen, directeur-gene
raal van de ministerie van volksge
zondheid, welzijn en cultuur die
gisteren samen met burgemeester
F. Winkel van Noordwijkerhout de
eerste fase van de wijk Hafakker
officieel opende. De Hafakker is
een zogenaamd verdunningspro
ject. In de wijk wonen zwakzinni
gen en 'normale' mensen (de zoge-1
naamde verdunners) bij elkaar. De
gisteren geopende wijk biedt on
derdak aan 60 zwakzinnigen en 40
verdunners en is uniek voor Ne
derland.
De filosofie achter deze nieuwe
woonvorm is dat zwakzinnigen er
baat bij hebben in een woonomge
ving te leven die zo veel mogelijk
gelijkenis vertoont met de 'norma
le' maatschappij. Dit is te bereiken
door de zwakzinnigen in bestaande
woonwijken onder te brengen öf
door de maatschappij naar de
zwakzinnigen te halen.
Van Londen toonde zich gisteren
in zijn openingstoespraak bijzon
der enthousiast over het Hafakker-
project. "Voor de bewoners van de
Bavo die al zo lang in een be
schermde omgeving wonen, is dit
de beste oplossing. Door verdun
ners in de woonwijk binnen te ha
len wordt de gewenste opname van
zwakzinnigen in de maatschappij
-bereikt".
Van Londen maakte duidelijk
dat wat hem betreft ook de tweede
fase van het Hafakker-project, de
bouw van nog eens 24 woningen
bestemd voor de 40 zwakzinnigen
ALKEMADE - Het moet maar
eens uit zijn met dat 'Tulpen uit
Amsterdam'. De tulpen komen uit
Roelofarendsveen. Dus als de lente
komt, dan stuur je tulpen uit de
Veen. Om dat voor eens en altijd
duidelijk te maken en ook om uit
te leggen waar dat plaatsje dan wel
ligt, begint zaterdag een groot
scheepse promotie-campagne. De
bedoeling is dat de hele wereld
straks Roelofarendsveen weet te
vinden. Maar het Veense bedrijfs
leven is al dik tevreden als de Ne
derlanders straks weten waar ze
het dorp moeten zoeken op de
landkaart.
door
Rob van der Zanden
De vaart der volkeren is volgens
het Veense bedrijfsleven min of
meer ongemerkt voorbijgetrokken
aan Roelofarendsveen. De achter
stand moet middels een promotie
campagne worden ingelopen. De
campagne is niet uitsluitend be
doeld om de bloementeelt van
Roelofarendsveen te stimuleren.
Al heet de campagne dan 'Roelofa
rendsveen, de bloem van de rand
stad' en vormt een twintig meter
hoge tulp op de watertoren het
symbool ervan. De totaie economie
van de Veen moet ervan profiteren.
Dat de bloementeelt daarvan een
belangrijk deel uitmaakt, is duide
lijk. Roelofarendsveen is van ouds
her een van de belangrijkste pro
ducenten op tulpengebied en
neemt ongeveer een vijfde van de
totale Nederlandse tulpenproduk-
tie voor zijn rekening.
Grapje
De 'denktank' achter de camga-
ne zit aan het Westeinde in Roelo
farendsveen. De creatievelingen
van het reclamebureau Creado
hadden jaren geleden al plannen
om 'iets geks' te doen met het dorp.
Maar dat was toen nog voorname
lijk eigen belang. "We dachten bij
voorbeeld aan het bevestigen van
een reusachtige letter op de water
toren aan de Noordhoek. Gewoon
een grapje om de aandacht te trek
ken, anders niks", zegt Klaus IJs-
selstein van Creado.
Na gesprekken met de directie
van de bloemenveiling E.M.M.
werd het idee van een promotie
campagne en de tulp geboren. Het
een-tweetje tussen Creado en de
veiling groeide in korte tijd uit tot
een grote samenwerking tussen ve
le andere bedrijven die de campag
ne mede moesten financieren. Het
bruisende bedrijfsleven in Roelo
farendsveen krijgt te weinig erken
ning en geniet te weinig bekend
heid, zo zou de eensgezinde ge
dachte achter de campagne luiden.
Creado bleef als 'geestelijke va
der' het project beheren. Ondanks
de redelijke sponsoring draagt het
bedrijfje voor een groot deel de fi
nanciële risico's. Het is namelijk
nog maar afwachten of de kalen
ders, klokken, stickers, vlaggen,
tulpenbollendoosjes en sluitzegels
straks op grote schaal worden afge
nomen. Op alle artikelen is het vig
net - de tulp op de watertoren met
de tekst 'Roelofarendsveen, de
bloem van de Randstad' - aange
bracht. Als deze 'merchandising?
flopt, kost dat Creado geld. "Dat is
het risico", vindt IJsselstein, "als je
iets bedenkt moet je dat ook ma
ken en dat is een investering. Met
een idee alléén overtuig je nie
mand. Het moet zichtbaar zijn. We
hebben er overigens wel vertrou
wen in dat de spullen worden afge-
Perfect
Het was de afgelopen zes maan
den een gekkenhuis bij Creado.
Als Willy Wortels in een stripver
haal van Donald Duck bedacht het
team van Creado ideetjes voor de
campagne. Ijsselstein: "Eigenlijk
zijn we amper nog toegekomen aan
onze normale werkzaamheden.
Het is kostbare tijd die we in^ de
campagne stoppen, maar dat geeft
niet. We zijn eraan begonnen en we
zijn nou eenmaal perfectionisten".
De geïnvesteerde arbeidstijd is
amper in geld uit te drukken vol-
Promotie-campagne
Roelofarendsveen
begint zaterdag
gens IJsselstein. Voorlopig houdt
hij het erop dat alles nog een beetje
binnen het budget van 100.000 gul
den blijft. Later zal pas blijken wat
de campagne in werkelijkheid
heeft gekost. Overigens wil Creado
over enkele maanden af van 'Roe
lofarendsveen, bloem van de rand
stad'. Er moet een stichting komen
die in de komende jaren alle
rompslomp op zich neemt.
Om het slagen van de campagne
compleet te maken zijn meer dan
vijfhonderd persberichten de deur
uitgegaan. De NOS heeft al over
wogen om de verlichte tulp te ko
men filmen en als item op te ne
men in het journaal. "Dat wil nog
niks zeggen natuurlijk", beseft Ijs
selstein, "Roelofarendsveen valt al
snel af als er in Libanon iets ge
beurt".
Hoewel de opening van de cam
pagne dichtbij is en de tulpen
koorts tot ongekende hoogte is ge
stegen, is de rust bij Creado deze
week teruggekeerd. Alles is rond
en de druk is er zo'n beetje af.
"Maar we kijken natuurlijk wel
m^t spanning uit naar het slagen
van de promotie", aldus IJssel
stein, "vooral zaterdag hopen we
veel belangstelling te trekken als
het startsein wordt gegeven door
burgemeester A.H. Meerburg".
Het team van Creado heeft even
geworsteld met de wijze van ope
ning. Dat de reusachtige rode tulp
van folie daarbij een hoofdrol
moest vertolken was een duidelij
ke zaak. Gekozen is voor het ont
steken van de verlichting die bij de
tulp wordt aangebracht. Daardoor
is het symbool van de campagne
ook 's nachts zichtbaar, zelfs van
uit de lucht en de rijksweg A4.
Zelfs de grootste tulp ter wereld
komt uit Roelofarendsveen.
Burgemeester F. Winkel (op de voorgrond) en dr. J. i
zen enorme schaar een lint door te knippen.
door
Kees van Kuilenburg
Gemeenten hebben sinds 1 januari van dit jaar meer invloed bij
het aanvragen van subsidie voor het restaureren van monumen
ten. Om voor die nieuwe regeling in aanmerking te kunnen ko
men, moesten zij vóór 1 september van dit jaar bij het ministerie
van welzijn, volksgezondheid en cultuur (wvc) een zogenaamde
monumentenlijst indienen. v
Aan de hand van die gemeentelijke lijsten verschijnt in deze
krant wekelijks een verhaal over monumenten in de gemeenten
in de duin- en bollenstreek. Vandaag een verhaal over de boerde
rij 'Middelburg' in Lisse.
LISSE - Het was de doopsgezinde predikant J. Craan-
dijk al opgevallen toen hij aan het eind van de vorige
eeuw een wandeling door de streek maakte: de boerde
rij 'Middelburg' in Lisse was een mooie hofstede. De
'wandelende dominee' besteedde dan ook in het boek
dat hij over zijn wandelingen schreef, aandacht aan
Middelburg, Hij schrijft onder meer: '...een grote boer
derij, met gedichte ramen en trapgevel, die ondanks
zijn middeleeuwse bouwstijl er nog tamelijk nieuw uit
ziet, ligt aan onze linkerkant'.
"Niet voor niets was Craandijk
even bij de boerderij stil blijven
staan", vertelt de amateur-histo
ricus A.M. Hulkenberg uit Lisse.
"Middelburg was in die jaren een 1
prachtige boerderij, nu nog trou
wens. Craandijk had oog voor
mooie dingen. Dat Middelburg
hem was opgevallen, zegt daar
over voldoende".
De boerderij, die oorspronke
lijk Mosveen heette en later Mid
delburg werd genoemd naar de
buitenplaats die in vroeger da
gen naast de boerderij stond, is al
vele eeuwen, oud. Niet precies
bekend is in welk jaar de boerde
rij is gebouwd. Historici gaan er
in elk geval van uit dat de eerste
steen voor de boerderij aan de
Lissese Loosterweg in 1580 is ge
legd, kort na het beleg van Lei
den en Haarlem.
Zowel de soldaten van de
Prins van Oranje als het Spaanse
leger hadden flink wat schade
aangericht in de streek tussen
Haarlem en Leiden. Er was on
der meer een aantal boerderijen
afgebrand. "De rabauwen heb
ben flink huisgehouden", aldus
een geschiedschrijver over die
tijd. Ter illustratie: met uitzonde
ring van die van Noordwijk en
Voorhout, werden alle kerken bij
de oorlogshandelingen vernield.
Niet iedereen werd bij die oor
log gedupeerd. De Haarlemse
wapenhandelaar Maarten Ruich-
haver liet kort na het ontzet van
Leiden in 1574 aan de huidige
Loosterweg in Lisse een nieuwe
boerderij bouwen van het geld
dat hij met de verkoop van 'oor
logstuig' had verdiend. Vijf jaar
later verkocht hij zijn bezit al
weer door aan Arent van Dui
venvoorden. Kort daarna kwam
de hoeve in het bezit van Jacob
van Thienen, een 'meesterknecht
van Holland en West-Friesland'.
Ook Van Thienen bleef er niet
Via de Haarlemse koopman
Gerrit Jacobsz Huift kwam de
boerderij rond 1640 in handen
van de Haarlemse bierbrouwer
Cousébant. Een welgesteld man,
die veel landerijen en boerderij
en in de streek en daarbuiten be
zat. De man ook die in het
nieuws kwam dank zij een flinke
ruzie met Cornelis van Sypes-
teyn, de Heer van Hillegom. Van
Sypesteyn, de oom van raads
pensionaris Jan de Witt, had zon
der de toestemming van Cousé
bant te vragen een sloot laten
graven door een van de landerij
en van de bierbrouwer. Daardoor
kon Van Sypesteyn per boot
naar de Leidsevaart varen. "Het
is toch maar bezit van die roomse
Cousébant, zal Van Sypesteyn
wel hebben gedacht", vertelt
Hulkenberg. Cousébant liet het
echter niet over zijn kant gaan en
liet midden in de sloot een paal
heien.
1 Dit uiteraard tot grote woede
van Van Sypesteyn. Het leidde
ertoe dat op een bepaald mo
ment beide families gewapend
met degens en pistolen tegen
over elkaar stonden. Cousébant
had de schout van Lisse, Adriaen
van Gorcum, gewaarschuwd dat
er wat stond te gebeuren. Toen
de schout in de gaten had dat de
beide welgestelde families elkaar
naar het leven stonden, ver
dween hij schielijk.
Volgens een geschiedschrijver
moet de oude Van Sypesteyn
zelfs 'sla dood, sla dood' hebben
uitgeroepen, toen hij zijn zoons
aanvuurde. Er gebeurde echter
niets ernstigs. Uiteindelijk be
paalden de rechters in Den Haag
dat Cousébant in zijn recht stond
en dat de sloot moest worden ge
dempt.
De volgende bewoner van Mid
delburg, dat toen echter nog Os-
tende heette, was priester Jose-
phus Cousébant, een van de 16
kindeken van de Haarlemse
brouwer. Een geleerd man, die
het ver schopte. Zelfs klom hij
op tot raadgever en aalmoezenier
van Lodewijk de Veertiende in
Frankrijk. Priester Cousébant
keerde na zijn verblijf in daar te
rug naar Holland om daar 'zen-
dingsarbëid' te verrichten: Cou
sébant wilde de protestanten in
de streek tot het rooms-katholi-
sisme bekeren.
Meer dan een eeuw, en vele ei
genaars en pachtboeren later,
kwam de boerenhofstede in het
bezit van jonkheer Johan Heen
gracht van Oostcapelle. Ook hij
was een vermogend man, die uit
liefhebberij alles kocht wat er in
Lisse en wijde omgeving te koop
was. Ook al bij wijze van hobby
was de jonkheer directeur van
het Mauritshuis in Den Haag.
Ook daar stond hij bekend om
zijn gulheid: hij kocht vele
kunstwerken voor
In die periode 'boerde' de fami
lie Van der Vlugt op Middelburg.
Niet minder dan 82 jaar achter
een bleef de familie dat doen.
Rond 1809 kwam Middelburg in
het bezit van de buitenplaats
Keukenhof. In 1852 werd de
boerderij grondig gerestaureerd
en gemoderniseerd. De voorkant
kreeg een trapgevel en aan
weerszijden werden symmetri
sche raampartijen aangebracht.
Opmerkelijk is dat dit zogenaam
de blinde vensters zijn. De ra
men zitten op de helft van de ka
mer en de kelder. Daardoor was
het niet- mogelijk om echte ra-
mtn aan te brengen aan de zij
kant van de hofstede. Het was
puur éen kwestie van stijl.
Tegenwoordig, en sinds een
groot aantal jaren, is de hoeve ei
gendom van de Graaf van Lyn-
den. Die heeft de boerderij op
zijn beurt verpacht aan de fami
lie Van Graven. Arie van Graven,
een van de voorouders van de
huidige pachter, legde onder
meer de tuin van Keukenhof aan.
In 1968 dreigde de monumentale
boerderij ten offer te vallen aan
een plan om rond Keukenhof
een groot recreatiegebied aan te
leggen. Dat ging echter niet door.
Twee jaar geleden werd een
nieuw plan voor het gebied ge
maakt. Het bloemenvak kwam
met het idee om de tentoonstel
ling Keukenhof uit te breiden tot
een grote, permanente bloemen-
show. Ook dit plan stuitte op
echter het 'nee' van Graaf Van
Lynden. 'Er is genoeg Keuken
hof', reageerde de graaf op het
plan van ir. Hofman, de voorzit
ter van Koninklijke Maatschap
pij Tuinbouw en Plantkunde.
'die nu nog in twee paviljoens wo
nen, snel doorgang moet vinden.
"Het lijkt me raadzaam nu reeds
bij het ministerie van welzijn,
volksgezondheid en éultuur, om
medewerking bij de uitvoering van
deze tweede fase te vragen".
Begeleiding
De overheid heeft een groot deel
van de kosten van de nieuwe
woonwijk betaald. Aan het ver
strekken van deze bijdrage werd
de voorwaarde gesteld dat er een
begeleidingscommissie moest
worden ingesteld die e resultaten
van het experimentele project zou
beoordelen. Alleen wanneer deze
commissie de resultaten bemoedi
gend achtte, zou het rijk bereid zijn
ook aan de tweede fase van de wijk
mee te betalen.
Van Londen stelde gisteren dat
de minister van wvc deze eis heeft
laten vallen. "Kwaliteitsbewaking
komt het project ten goede. Het is
wellicht raadzaam wetenschappe
lijk onderzoek te laten doen naar
de resultaten van deze niéuwe
woonvorm. Een dergelijk onder
zoek stelt het ministerie echter niet
langer verplicht".
Volgens Van Londen is verhui
zing van de bewoners, die nu nog
in de oude. paviljoens zijn gehuis
vest, noodzakelijk. De directeur-
generaal constateerde dat de ge
neeskundige hoofdinspectie twee
jaar geleden al de gebouwen als
'onleefbaar' betitelde. "Er moet nu
op zeer korte termijn aan het rijk
toestemming worden gevraagd om
de twee oude gebouwen te mogen
verlaten".
Verdunners
De meeste bewoners van de Ba
vo wonen reeds een groot deel van
hun hele leven op het Noordwij-
kerhoutse instituut. Omdat ze ge
wend zijn aan de beschutte woon
omgeving zou de overstap naar een
bestaande woonwijk voor hen te
groot zijn. Vandaar dat de initia
tiefnemers, bij de uitwerking van
de gedachte dat Zwakzinnigen in
een normale woonwijk moeten wo
nen, hebben gekozen voor het bou
wen van een wijk op het Bavo-ter-
De 14 eengezinswoningen die in
de nieuwe wijk voor zwakzinnigen
beschikbaar waren, zijn twee aan
twee gekoppeld. Elke 'dubbele'
woning biedt onderdak aan gemid
deld negen zwakzinnigen.
Naast zwakzinnigen wonen er in
de wijk ongeveer 40 verdunners.
De wijk is niet van de ene dag op
de andere van de grond gekomen.
In 1971 werden voor het eerst
ideeën over het opnemen van
zwakzinnigen in de maatschappij
geopperd.
Geld
De totale bouwkosten van de
wijk bedragen ongeveer 5 miljoen
gulden. De woningen van de zwak
zinnigen, zijn betaald door het mi
nisterie van wvc. Voor de verdun
nerswoningen heeft het Koningin
Julianafonds een bijdrage geleverd
van een half miljoen gulden. De
resterende som geld moet uit huur
opbrengsten bijeen worden ge
bracht.
Volgens geestelijk vader en pro
jectleider van het Hafakker-pro
ject, dr. K.D. Okma, kampt de
nieuwe woonwijk met een voort
durend geldtekort. Het kleinschali
ge karakter van de woonwijk
brengt namelijk extra personeels
kosten met zich mee. Voor elke
woongroep (negen zwakzinnigen)
zijn nu 5,7 begeleiders beschik
baar. Uit het oogpunt van een goe
de verzorging zouden dat er zes
moeten zijn.
Voor het extra geld dat hiervoor
nodig-is heeft het bestuur van de
Hafakker een verzoek ingediend
bij de Ziekenfondsraad. Okma:
"De maatschappij moet nu laten
zien hoeveel waarde ze hecht aan
dit verdunningsproject".
Met de tweede fase van het Ha-
fakkerproject-verwacht S. Stolker,
administrateur van de Hafakker,
binnen drie jaar te kunnen begin
nen. "Zeker nu Van Londen heeft
gezegd dat de begeleidingscom
missie niet langer nodig is en hij
achter de bouw van nog eens 24
woningen staat, moet het mogelijk
zijn snel toestemming van het rijk
te krijgen".
Woubrugge
ongeschikt
voor
windmolenpark
WOUBRUGGE - Het Energiebe
drijf Rijnland (EBR) mag voorlo
pig geen windmolens plaatsen in
Woubrugge. Dat vindt de commis
sie voor ruimtelijke ordening en
openbare werken van het dorp aan
de Woudwetering. Evenals gede-
puteerde staten vindt de commis
sie Woubrugge geen geschikte
plaats om het energiebedrijf wind
molens te laten neerzetten.
Het één tot zeven windmolens
tellende 'park' zou kunnen worden
ingericht in de Vierambachtspol-
der. Enkele commissieleden wil
den het EBR nog wel een kans ge
ven om met alternatieve energie te
beginnen, maar een meerderheid
was uiteindelijk toch tegen. "We
vinden alles best, zolang het maar
niet hier is", verwoordde CDA-
commissielid H. van der Nagel zijn
standpunt.
De commissie sluit niet uit dat
andere bedrijven in de toekomst
wel een windmolen plaatsen om
aan energie te komen. "Dat moet
dan wel gebeuren ten behoeve van
agrarische bedrijven. Commissie
lid Hogeveen twijfelde echter aan
de zin van windmolens. "In indus
trieel gebied komen ze misschien
van pas. Je moet ze echter wegla
ten uit agrarisch gebied".
