Sandoz wil
betalen
na gifgolf
Winkeldief krijgt
straks gelijk boete
NEPAL
BEEK
'Vrede te weinig aan bod gekomen
Zakenman eist 10 miljoen na
'chantage-uitspraak' Gruijters
Eerste golf bereikt Noordzee
Kan mijn hond uit de Rijn drinken
Prima service
stoutenbeeh
Ien van den Heuvel nieuwe voorzitster van IKV
Zwols ziekenhuis kampt
met tekort van 3 miljoen
DINSDAG II NOVEMBER 1986
BINNENLAND
PAGINA 5
BAZEL/DEN HAAG (GPD/ANP) - Het Zwitserse chemie
concern Sandoz zal de schade die Nederlandse waterlei
dingbedrijven hebben geleden als gevolg van de giframp
op 1 november vergoeden. Dat werd gisteren verklaard
door een woordvoerder van het concern.
Een medewerker van Rijkswaterstaat bekijkt in de meetkamer een computeruitdraai waarop precies hoe
giftig hel Rijnwater is dat door de stuwen bij Hagestein, die door het raam op de achtergrond te zien zijn,
stroomt. (foto ANP»
Sandoz-directeur Siebel verklaar
de dat het bedrijf de produktie van
bepaalde produkten 'zal herover
wegen'. Welke gevaarlijke chemi
sche produkt,en mogelijk zullen
worden geschrapt wilde hij niet
zeggen. Het bedrijf verwacht ver
der strengere voorschriften ten
aanzien van de opslag van chemi
caliën.
De giframp ontstond doordat na
een brand bij Sandoz tienduizen
den kilo's gif met het bluswater in
de Rijn terecht kwamen. Directeur
Siebel ontkende dat het bedrijf te
laat alarm had geslagen. Als bewijs
toonde hij een telex waaruit blijkt
dat Rijkswaterstaat in Arnhem op
2 november om 17.10 is gewaar
schuwd. De brand brak uit in de
nacht van de eerste november.
Watervlooien
Het deel van de gifgolf in de Rijn
met de hoogste concentraties ge
vaarlijke stoffen is gisteren in de
Noordzee gestroomd. Maar het
duurt nog enkele dagen alvorens
de 200 kilometer lange vlek geheel
is afgevloeid. Maximaal 10 procent
van de gifgolf is via de IJssel in het
IJsselmeer terechtgekomen. Vol
gens Rijkswaterstaat heeft dit ver
der geen gevolgen vanwege de ver
dunning die in het Ketelmeer e«
het IJsselmeer optreedt.
Morgen zullen in Zurich de mi
nisters van Nederland. Zwitses-
land, Frankrijk en West-Duitsland.
die belast zijn met de Rijnproble-
matiek, bijeenkomen voor overleg
over de gillozing die vooral in
West-Duitsland een milieuramp
heeft veroorzaakt. Minister Smit-
Kroes (verkeer en waterstaat) wil
dan onder meer spreken over scha
devergoedingen.
Proeven met watervlooien door
het Rijksinstituut voor de Zuive
ring van Afvalwater (RIZA) heb
ben uitgewezen dat de gifstroom
uit Bazel schadelijk is voor lagere
organismen in het water. Het insti
tuut had water uit de Rijn bij Lo-
bith genomen op het hoogtepunt
van de gifstroom zondagmorgen
DEN HAAG Ze realiseert zich
dat haar prominente positie in de
PvdA problemen kan geven, maar
toch verwacht de nieuwe IKV-
voorzitster Ien van den Heuvel ze
eigenlijk niet. Als lid van het Euro
pees Parlement houdt ze voldoen
de afstand tot de Nederlandse par
tijpolitiek om het voorzitterschap
van het IKV op zich te kunnen ne
men. En, benadrukt ze, het voorzit
terschap betekent nadrukkelijk
geen opstap naar een rentree in de
Nederlandse politiek.
Van den Heuvel, oud-voorzitster
van de PvdA, volgt de Amsterdam
se hoogleraar Van Putten op, die in
maart dit jaar aftrad na een conflict
met secretaris Mient-Jan Faber.
Van Putten blijft lid van het IKV
als vertegenwoordiger van de gere
formeerde kerken.
Voor het IKV is de politieke
kleuring van Van den Heuvel een
belangrijk punt van discussie ge
weest, zei gisteren beraadslid Ho-
gebrink. Maar, zo stelde hij, haar
grote politieke en bestuurlijke er
varing zijn van zo grote betekenis
dat haar politieke betrokkenheid
'op de koop toe moet worden geno
men'. Bovendien voldeed Van den
Heuvel als actief lid van de her
vormde kerk, feeling voor wat een
beweging als het IKV is, en kennis
van vredesvraagstukken ook aan
de andere eisen die het IKV aan de
nieuwe voorzitter stelde.
Gewoon
De keuze lijkt vreemd, omdat het
IKV zich juist wil terugtrekken uit
de politiek en zich meer wil richten
op de kerken. Van den Heuvel
daarover: "Als je gemakkelijk re
deneert. dan is dat zo. Dan moetje
iemand kiezen die door zijn achter
grond al direct duidelijk maakt dat
de relatie met de kerken grote prio
riteit krijgt. Maar als je wat minder
oppervlakkig probeert te redene
ren, dan kun je zeggen dat het juist
heel goed is dat iemand die tegelij
kertijd met beide benen in de poli
tiek staat, leiding geeft aan de orga
nisatie. Misschien ontdekken ze
dat ook iemand die uit de PvdA
komt en nu voorzitter is van het
IKV, een heel gewoon mens is. Dat
In het laboratorium in Lelystad
werden er watervlooien, een ge
voelige diersoort, in gedaan. De
diertjes bleken niet bestand tegen
het gif en legden het loodje.
Rijkswaterstaat leidt hieruit af
dat ook andere organismen, die
eveneens tot voedsel van de vissen
dienen, zullen afsterven. De biolo
gen van de rijksdienst geloven niet
dat dit zal leiden tot een massale
vissterfte. "Er is tijdelijk minder
voedsel voor de vissen, maar door
de verdunning van het gif in de
Rijn zal de zaak zich redelijk snel
herstellen. Watervlooien, bijvoor
beeld. vermenigvuldigen zich ra
zendsnel"
Derde golf
Er is nog weinig bekend over een
tweede, kleinere gifvlek die sinds
zaterdag na een lek in een bassin
bij Sandoz ook de Rijn komt afzet
ten. De concentraties zouden een
derde bedragen van de hoogste die
tot nu toe in de eerste gifgolf zijn
gemeten. Voor het leven in het
Duitse deel van de Rijn dat nog
krepeert, zal de tweede gifstroom
de doodssteek betekenen.
Rijkswaterstaat heeft gisteren
ook bericht ontvangen over een il
legale lozing van de plantenverdel-
ger atrazine in het gebied van Ba
zel. De herkomst van het spul is
onbekend, evenals de concentra
ties van dat gif.
Een aantal milieuorganisaties,
waaronder de stichting Reinwater
en Greenpeace, heeft gisteren mi
nister Smit-Kroes in een open brief
erop gewezen dat de autoriteiten
de ernst van de giframp hebben
onderschat. Woordvoerder Geiten
beek van Reinwater wil dat er een
grondig onderzoek komt naar de
gevolgen van de verontreiniging
voor het ecosysteem (planten en
vissen). De milieuorganisaties vra
gen de minister maatregelen te ne
men waardoor men niet langer uit
sluitend afhankelijk is van de in
formatie van de vervuilende be
drijven en het Rijn-alarmerings
systeem beter functioneert.
je daarmee kunt praten over aller
lei problemen. En uil dezelfde ach
tergrond. Ik bedoel, ik ben ook lid
van een kerk".
Ze toont zich zeer ingenomen
met de nieuwe koers van het IKV,
dat zich de komende tijd wil con-
LELYSTAD (GPD) - Bij het Rijks
instituut voor de Zuivering van Af
valwater in Lelystad heerst grote
drukte. Sinds de gifgolf vanuit
Zwitserland het afgelopen week
einde in het Nederlandse gedeelte
van de Rijn terecht is gekomen,
wordt vooral het berichtencen
trum van het instituut overstelpt
met telefoontjes.
Anneke Schafer, die speciaal is
belast met de afdeling rivieren,
stelt een veehouder gerust die
vraagt of de koeien nu wel of niet
vroegtijdig op stal moeten worden
gezet. "Als het heel warm weer
was, zou de situatie beduidend an
ders liggen. Dan drinken de koeien
veel meer water uit de Rijn", zo
legt ze uit. "Maar in deze tijd van
het jaar gebruiker) ze minder ri
vierwater. Toch adviseren we, om
moeilijkheden te voorkomen, de
Buitenkansje op
kwart miljoen in
de Staatsloterij
DEN HAAG (ANP) Wie in okto-
bertrekking van de Staatsloterij
een troostprijs van 2500 gulden
heeft gewonnen met een lotnum
mer waarop in een bepaalde serie
een extra prijs van 250.000 gulden
was gevallen, heeft alsnog kans op
het volle pond. Het winnende lot is
namelijk niet verkocht.
Extra prijzen moeten altijd op
verkochte loten vallen, en daarom
trekt de Staatsloterij komende
maandag op de tweede trekking
van de novemberloterij alsnog het
winnende serienummer. Wie in ok
tober al prijs had, kan dus mogelijk
nog eens 247.500 gulden incasse-
centreren op de ontspanning tus
sen Oost en West. Volgens haar
heeft de vredesbeweging tot nu toe
vaak alleen aandacht besteed aan
het veiligheidsbeleid, en is het vre
desbeleid er bekaaid afgekomen.
"Dat het vredeswerk van een min-
beesten op een ander stukje grond
te laten grazen".
Het berichtencentrum is nog
maar sinds 1 november officieel in
werking. Behalve allerlei calami
teiten, zoals de huidige ernstige
verontreiniging van het Rijnwater,
verzorgt het centrum ook de dage
lijkse opgave van de waterhoogten
en houdt men zich bezig met de
waarschuwingsdienst voor de IJs-
selmeerdijken.
"Door deze giframp worden we
nu meteen getest", meent Anneke
Schafer, die de berichten tegen
spreekt dat het alarmsysteem op
het moment dat de gifgolf zich aan
diende, niet optimaal zou hebben
gefunctioneerd. "Ik zou niet weten
hoe we nog attenter hadden moe
ten zijn. De giflozing gebeurde in
Bazel op 700 kilometer afstand. Je
wist van tevoren wat er verder zou
gebeuren".
Niet alleen veehouders bellen
naar het RIZA, ook de Gemeente
lijke Plantsoenendienst van Vlaar-
dingen bijvoorbeeld heeft geinfor-
meerd of het water uit de Nieuwe
Maas (de Rijn gaat over in de Ne-
derrijn en vervolgens via de Lek
naar de Nieuwe Maas) nog wel ge
bruikt kan worden. "Verder infor
meren mensen die een hondje heb
ben of het diertje uit de rivier mag
drinken. Binnenschippers vragen
ons of het nog wel veilig is met het
rivierwater hun schip schoon te
spuiten of bedrijven die bellen of
de suikerbieten nog wel met Rijn
water mogen worden schoonge
maakt".
Het RIZA verwacht dat de gif
golf over vier dagen uit de Neder
landse rivieren is verdwenen. Voor
Landbouwer Van Laar uit het
Utrechtse Eist, die zijn honderd
melkkoeien van de uiterwaarden
heeft gehaald en naar de stal heeft
dere kwaliteit is dan de strijd tegen
de kruisraketten, ontken ik. In het
verleden is in het IKV te veel ge
sproken over veiligheidsbeleid en
te weinig over vrede. Ik ben blij dat
dat vredeswerk ny eindelijk in de
steigers slaat".
Ze realiseert zich anderzijds dat
de tijd waarin het IKV miljoenen
op de been kreeg in de strijd tegen
de kruisraketten, voor bij is. Met
een leus als 'ontspanning is ondeel
baar' breng je geen massa's op de
been. Maar: "Als je een deel van de
mensen daarover laat nadenken,
hoe je dat kunt beïnvloeden, waar
je zelf gedachtenfouten maakt bij
de beoordeling van mensen, dan
vind ik dat zeer de moeite waard.
Dan kapitaliseer je toch het meest
essentiële uit die massa die ooit op
de been was". Als pacifiste heeft
Van den Heuvel er geen proble
men mee dat het IKV geen pacifis
tische organisatie is. Zij meent dat
het werk van het IKV een belang
rijke bijdrage levert aan de verwe
zenlijking van haar pacifistische
idealen.
Eigenwijs
Wat de bestuurlijke problemen
binnen het IKV na het vertrek van
van Putten betreft, wees de nieuwe
IKV-voorzitter erop dat in het IKV
de afgelopen tijd besluiten zijn ge
nomen over de bevoegdheden van
zowel het beraad als de campagne-
raad en het secretariaat. Ze ver
wacht niet net als Van Putten in
conflict te komen met Faber
"Vooral om dat we dat allebei niet
willen. En we zullen goede afspra
ken moeten maken. Zelfs met twee
van die eigenwijze mensen als wij
zijn, moet het dan lukken".
ICTO-voorzitter Janssen van
Raay noemde dit weekeinde de be
noeming van Van den Heuvel
'goed voor het ICTO maar jammer
voor het IKV' en stelde dat het IKV
'eindelijk zijn socialistische ge
zicht toont'. Van den Heuvel: "Of
het goed is voor het ICTO moeten
we maar aan de toekomst overla
ten. Voor wat het IKV betreft hoop
ik dat ze er goed aan hebben ge
daan om mij te kiezen. Ik zal in elk
geval mijn best doen".
gebracht, is dat geen aanleiding
zijn vee weer naar buiten de bren
gen. "De uiterwaarden zien er pri
ma uit, maar ik ga de beesten niet
weer verhuizen. Ze zijn nu gewend
aan de staltemperatuur. Als ik ze
weer naar buiten stuur, kunnen de
gevolgen groter worden".
"Eén ding weet ik wel, het kost
me na Tsjernobyl, toen de koeien
een poosje van het land moesten,
weer handen vol geld. Reken maar
ver boven de tienduizend gulden.
Er moet extra hooi komen en
krachtvoer. Bovendien loopt de
melkproduktie terug, nu de koeien
wat eerder op stal staan".
ZWOLLE (ANP) - Burgemeester
Gruijters van Lelystad, oud-minis
ter van volkshuisvesting, heeft
zich misdragen door de onroerend
goed-handelaar Willem Meyer 'een
chanteur' in de ABP-zaak te noe
men. De goede naam van Meyer is
daardoor aangetast met als gevolg
dat hij bijna aan de bedelstaf is ge
raakt. De schade die Meyer opliep
door toedoen van Gruijters is zeker
tien miljoen gulden.
Dit stelde de advocaat van
Meyer, mr. E. Kuhn, gisteren voor
de rechtbank in Zwolle, waar de
schadevergoedingsprocedure die
Meyer heeft ingesteld tegen Gruij
ters en de gemeente Lelystad werd
behandeld.
Directe aanleiding tot de schade
vergoedingsprocedure is het rap
port dat drie jaar geleden door
Gruijters in opdracht van wijlen
minister Rietkerk (binnenlandse
zaken) is opgesteld. Gruijters
moest onderzoeken of het ABP on
rechtmatig had gehandeld bij on
roerend goed-transacties. In zijn
oriënterend onderzoek schreef
Gruijters indertijd over de zaken
man Meyer dat deze zou hebben
geprobeerd ABP-directeur Masson
te chanteren.
Volgens Meyer herhaalde Gruij
ters die belediging later nog eens
in een televisie-uitzending en had
hij dit ook nog een keer luidkeels
in een Amsterdams café verkon
digd. Het rapport van Gruijters,
dat een vertrouwelijk karakter
had, lekte in 1983 uit waardoor de
formulering "chanteur" van Gruij
ters in de openbaarheid kwam.
Meyer nam indertijd een vorde
ring over van de Nuenense onder
nemer A.F. Poot die claimde dat de
toenmalige directeur beleggingen
bij het ABP, Masson, hem willens
en wetens had geruïneerd. In een
poging de schadevergoeding als
nog af te dwingen, benaderde
Meyer eind '82 Masson met een
DEN HAAG (GPD/ANP) - Met het
onmiddellijk opleggen van boetes
die het dubbele bedraagt van de
waarde van de gestolen goederen,
wil Justitie de winkeldiefstal aan
pakken. Minister Korthals Altes
(justitie) heeft dat gisteren in de
Tweede Kamer gezegd. Ook de
PvdA presenteerde gisteren een
plan om iets te doen aan deze vorm
van kleine criminaliteit. De socia
listen denken aan subsidies aan
kleine bedrijven, die daarmee anti-
diefstalmaatregelen kunnen ne
men. Korthals Altes en winkeliers
reageerde gisteren direct positief.
Winkeldiefstal is een van de
meest voorkomende vormen van
kleine criminaliteit. Alleen al in
1983 werden 268.000 winkeldief
stallen geregistreerd. Een groot
deel wordt niet vervolgd omdat
Justitie daarvoor geen mensen ge
noeg heeft. In de praktijk kunnen
veel daders daardoor ongestraft
hun gang gaan.
De minister wil de politie de be
voegdheid geven om bij kleine
diefstallen onmiddellijk een boete
op te leggen. Nu wordt alleen pro
ces-verbaal opgemaakt, waarna de
officier van justitie over vervolging
besluit. Korthals Altes hoopt met
zijn plan meer daders te straffen.
Het voorstel maakt deel uit van een
actieplan, dat het kabinet nog voor
de kerstvakantie aan de Tweede
Kamer zal aanbieden.
Subsidie
De Partij van de Arbeid presen
teerde gisteren een eigen plan. De
socialisten willen aan kleine be
drijven met maximaal 10 werkne
mers geld beschikbaar stellen voor
het beveiligen van hun zaak. De
PvdA denkt aan een eenmalige
subsidie van ten hoogste 5000 gul
den voor de aanschaf van onbreek
bare ruilen, doorzichtige rolluiken,
het afsluiten van portieken en
blokbeveiliging. De regeling zou 20
voorstel de zaak in der minne te
schikken. Om Masson onder druk
te zetten liet hij daarbij doorsche
meren dat hij het steekpenningen-
verhaal van Poot (Masson ontkent
dit) in de publiciteit zou brengen.
Binnen de ABP-top werd dit op
gevat als chantage. Ook Gruijters,
naast burgemeester van Lelystad
indertijd ook lid van de Centrale
Beleggingsraad van het ABP, was
die mening toegedaan. In zijn rap-
ZWOLLE (ANP) - De gemeente
raad van Zwolle heeft besloten dat
het Sophia-Ziekenhuis in die stad
een tekort van 3 miljoen op haar
begroting voor volgend jaar moet
wegwerken. Het bestuur van het
ziekenhuis vindt dit "een onmoge
lijke eis", omdat het te ingrijpende
maatregelen zou moeten nemen
zoals het sluiten van afdelingen en
het ontslaan van 100 tot 200 perso
neelsleden. Het ziekenhuis telt
1000 medewerkers.
Het bestuur van het Sophia-Zie
kenhuis had het gemeentebestuur
in een brief laten weten af te tre
den, als het door de raad zou wor
den gedwongen een sluitende be
groting op te stellen. Maar na de
raadsvergadering verklaarden be
stuursleden dat ze 'nog niet zover
Het ziekenhuisbestuur wil eerst
nader overleg met het college van
B en W over een gezamenlijke actie
naar politiek Den Haag om de fi
nanciële problemen op te lossen.
De meerderheid van de raad be
streed in het debat de opvatting
miljoen gulden gaan kosten. Ook
denkt de PvdA aan het bevorderen
van wonen boven de winkels en
aan flexibele openingstijden, waar
door niet alle zaken na 6 uur 's
avonds gesloten zijn.
Zowel minister Korthals Altes
als staatssecretaris Evenhuis (eco
nomische zaken) waren verheugd
over het intiatief. Ze beloofden het
plan nauwkeurig te bekijken en
zeiden enkele onderdelen waar
schijnlijk te zullen overnemen.
Evenhuis stond echter sceptisch
tegenover de subsidieplannen van
wege de kosten. Voor flexibele
openingstijden voelt hij wel veel,
evenals de vier grote fracties. Hij
stelde de Kamer een voorstel daar
over in het vooruitzicht.
Het Nederlands christelijk on-
dernemersverbond noemde het
PvdA-plan 'verheugend'. Vooral
omdat de socialisten afstand ne
men van het plan van de door de
regering ingestelde commissie-
Roethof, die onder meer stelde dat
bedrijven meer personeel in dienst
moeten nemen om winkeldiefstal
te voorkomen.
ROTTERDAM (ANP) Een jeug
dige Rotterdammer, die op hete
kolen zat omdat hij te laat thuis
dreigde te komen, kreeg gisteren
eerste klas-service in de tram waar
mee hij naar huis reisde. De tram
liep na een botsing met een auto
uit de rails en kwam tegen de gevel
van de flatwoning van de jonge
man tot stilstand. De familie kon er
wel om lachen, de betrokken auto
mobilist niet. Hij werd gewond
naar een ziekenhuis gebracht. De
bestuurder en passagiers van de
tram bleven ongedeerd. De tram
raakte door het ongeluk bescha
digd, de flat niet.
port noemde hij Meyer dan ook
een chanteur.
Volgens de advocaat van Gruij
ters, mr. H. Bouma, was er wel de
gelijk sprake van chantage: geldaf
persing door bedreiging. "Het is
echter niet de schuld van Gruijters,
dat Meyer als chanteur naar voren
is gebracht. Het rapport waarin die
term gebruikt werd, was vertrou
welijk en is buiten de schuld van
Gruijters uitgelekt", aldus Bouma.
dat de gemeente Zwolle verant
woordelijk zou zijn voor het deel
van het begrotingstekort dat een
gevolg is van een gemeentelijk be
loningssysteem voor Hfet niet-ver-
plegend personeel. Het gaat om
een bedrag van zes ton. Wethouder
H. Okkels wees erop dat de lande
lijke instanties, die toezicht hou
den op de financiën van ziekenhui
zen, geen bezwaar hebben ge
maakt tegen de regeling.
Gezien de financiële problemen
heeft de gemeenteraad besloten de
verzelfstandiging van het Sophia-
Ziekenhuis niet op 1 januari 1987
te laten ingaan maar een jaar later.
Tot dat moment zal de gemeente
deel uit maken van het ziekenhuis
bestuur en meehelpen de financië
le positie weer gezond te maken.
Mocht het bestuur van het zie
kenhuis besluiten af te treden, dan
bestaat de kans dat het Sophia-Zie
kenhuis geheel in handen van de
gemeente komt. De gemeenteraad
is hier fel op tegen omdat het be
leid voor de ziekenhuizen een aan
gelegenheid van rijk (financiering)
en provincie (planning) is.
ADVERTENTIE n
Het tapijtweven is al meer dan 1000 jaar de meest Karakteristieke uiting in Nepal. Betoverende voortteelden vindt u bij Stoutenbeek.
In de zachte nuances van de magnolia; in vele variaties blauw, het symbool voor'rein' in de leer van Boeddha. Met de prachtigste
motieven, direkt ontleend aan de Tibettaanse natuur. Authentieke schoonheid veiweven met duurzame kwaliteit
NET 'N TIKKELTJE EIGENZINNIGER
Beverwijk; Parallelweg 10, tel.: 02510-2 90 33. Leiderdorp: Meubelplein t, tel: 071-89 93 23. Dondenlag koopavond. Maandagochtend gesloten.
