actief in
vriie tijd
Artsen lopen mee in bedrijf
met een hoog ziekteverzuim
Om zwaarte van werk te kunnen vaststellen
Vrije School Mareland verhuisd
Marktverzamelkraam geplaatst
Lekke uitlaat agent? Wachtik
repareer het ter plekke even
LEIDEN - Twee bedrijfsartsen
van de Gemeentelijke Genees
kundige en Gezondheidsdienst
(GG en GD) onderzoeken mo
menteel bjj het psychiatrisch
ziekenhuis Endegeest en de ge
meentelijke reinigingsdienst
de oorzaken van het hoge ziek
teverzuim aldaar. Onderdeel
van het onderzoek vormt het
daadwerkelijk 'meedraaien' in
het werk, met als doel inzicht
te krijgen in de zwaarte van het
werk en de werksfeer.
Endegeest en de reinigingsdienst
kampen sedert enkele jaren met
aantallen zieke personeelsleden
die het landelijk gemiddelde van 7
door
Simone van Driel
procent ver overstijgen. In Ende
geest bedroeg het ziekteverzuim
onder de 500 personeelsleden vorig
jaar gemiddeld 12,5 procent. De
reinigingsdienst had te maken met
een percentage zieken van 13,5 bij
de beladers en vegers en ongeveer
20 procent bij de chauffeurs.
Het onderzoek wordt uitgevoerd
door de bedrijfsartsen W. Bronk-
horst en W. van der Plas. Bronk-
horst, tevens hoofd van de afdeling
Bedrijfsgezondheidszorg van de
GG en GD, vertelt hoe het onder
zoek in Endegeest tot stand is ge
komen. Vooral de afdelingen waar
min of meer chronisch zieke pa
tiënten worden verzorgd, hebben
met een hoog ziekteverzuim te ma
ken. "Dan komt de vraag om de
hoek kijken hoe dat nou komt.
Controleert de GG en GD niet
streng genoeg, zou Endegeest zich
kunnen afvragen. Elk bedrijf krijgt
het ziekteverzuim dat het verdient,
zou de GG en GD daartegenover
kunnen stellen. Maar daar kom je
natuurlijk niet ver mee. Besloten is
toen een zo onafhankelijk mogelijk
onderzoek in te stellen naar wat de
oorzaken van dat hoge ziektever
zuim zouden kunnen zijn".
Alle afdelingen van Endegeest
worden apart onderzocht. Aller
eerst wordt bekeken wie er alle
maal ziek zijn geweest en wat daar
voor de reden was. Dan komt er
een voorbespreking met de leiding
van het team van elke sector, waar
in onder meer de mogelijke oorza
ken worden besproken. Vervol
gens draaien Bronkhorst en Van
der Plas elk een dag op iedere afde
ling mee. "Zo kun je aan den lijve
voelen hoe het werken op zo'n af
deling is. Hoe druk is het, en in
hoeverre is er in dat werk iets leuk
te ontdekken? Je kunt je op zo'n
afdeling voor chronisch zieken,
waar nauwelijks of geen vooruit
gang valt te constateren, bijvoor
beeld voorstellen dat het werk niet
voor iedereen altijd even motive
rend is. Nee, één dag is inderdaad
niet veel, maar je kunt wel een in
dicatie krijgen. Het voorlopig rap
port wat we naderhand opstellen,
wordt ook met een grote vertegen
woordiging van elk team bespro
ken om by voorbeeld vast te stel
len of de zaken die wij op zo'n dag
meemaken al dan niet toevallighe
den zyn".
Over de uitslag van het onder
zoek valt nog niets te zeggen. Er
zijn namelijk nog maar twee afde
lingen onderzocht; Bronkhorst
verwacht dat we wel een jaar of
twee verder zijn voor het onder
zoek helemaal is afgerond.
Snijwonden
Ook nog niet klaar, maar al wel
wat verder op gang is het onder
zoek bij de gemeentelijke reini
gingsdienst. De werkwijze is gelijk
aan die bij Endegeest; allereerst is
bekeken wie waarom ziek is ge
weest. Dertig procent van de zieke
beladers en vegers bleek last te
hebben van gewrichtsklachten (ar
men, benen, rug of nek) en maar
liefst 50 procent van de chauffeurs
meldde zich om die reden ziek.
Bronkhorst verklaart dat met: "De
chauffeurs zijn over het algemeen
ouder: van de 15 zijn er maar 5 jon
ger dan 40, tegen 35 van de 59 bela
ders en vegers. Bovendien zijn een
heleboel chauffeurs eerst belader
geweest. En: chauffeur zyn is geen
licht beroep, hoewel er nog goede
meetinstrumenten ontbreken om
bijvoorbeeld de effecten van de
schokbewegingen van de auto
waaraan chauffeurs zijn blootge
steld, precies na te kunnen gaan".
Van de zieke beladers en vegers
had 10 procent te maken met be
drijfsongevallen als beknellingen,
snijwonden en uitglijden. Bronk
horst: "Ik heb een dag meegelopen
achter de wagen en dan zie je goed
het verschil tussen theorie en prak
tijk. Een voorbeeld. Je denkt al
gauw: die belader krijgt het aan
zijn rug omdat hij verkeerd be-
LEIDEN - Groot feest was het gisteren aan de Mare-
singel, waar leerlingen, leerkrachten en ouders de ge
heel opgeknapte behuizing van Vrije School Mareland
in gebruik i
Nadat de 200 leerlingen en hun ouders in feestelijke
optocht en begeleidt door een draaiorgeltje aan de Ma-
resingel arriveerden, werden zij begroet door de leer
lingen van de Rudolf Steinerschool en de bovenbouw
van de Vrije School Den Haag. De Leidse Vrije School
is van die laatste een dependance. Gezamenlijk hief
men het zeer toepasselijke liet 'Uit vele richtingen' aan
waarna elke klas haar eigen lint mocht doorknippen
en de aannemer en de architect het gordijn voor de
hoofdingang weghaalden.
Met de opknapbeurt van het monumentale pand op
de hoek van de Maresingel krijgt de Vrije School na
een zwerftocht van acht jaar een volwaardig eigen ge
bouw. Grote wens die nu nog overblijft is het verkrij
gen van een eigen bovenbouw. De Vrije School han
teert een onderwijssysteem voor kinderen van 4 tot 18
jaar, maar in Leiden is er nog geen bovenbouw. Zodra
de leerlingen 12 zijn, moeten ze naar de Vrije School in
Den Haag. De Leidse dependance tracht al jaren zo'n
eigen bovenbouw te krijgen, maar het ministerie van
onderwijs en wetenschappen geeft daaraan voorals
nog geen gehoor. Een van de argumenten van het mi
nisterie is dat een bovenbouw in Leiden geen bestaans
recht zou hebben omdat er te weinig leerlingen zouden
zijn. De Vrije School bestrijdt dat echter, (foto Jan Holvast)
weegt, hij moet de zakken dicht bij
zijn lichaam houden en dan recht
voor zich uit in de wagen gooien.
Nou, het eerste wat ik die dag leer
de is dat je een vuilniszak nooit
dicht bij je lichaam moet houden
in verband met scherpe voorwer
pen die in die zak kunnen zitten.
En door de druk van de pers in de
wagen moetje ook nooit recht ach
ter de wagen gaan staan omdat er
kans bestaat dat er iets terug
springt Dus moet je de vuilniszak,
met je arm zijwaarts gestrekt, met
een boog in de wagen ingooien en
er een beetje schuin achter gaan
staan. Dat is het veiligst. Je kunt
daarom kortom niet zeggen dat het
helemaal aan de belader ligt als hij
klachten krijgt: natuurlijk wil hij
zijn rug sparen, maar ook geen
snijwonden oplopen".
Hechte clubjes
Bronkhorst, die tevens een dag
meeging met het ophalen van grof
vuil en vegen, bestempelt die erva
ring als "leuk en heel leerzaam".
Uit de vele onderzoeken die al naar
het reinigingswezen zijn ingesteld,
kwam naar voren dat de beladers
eigenlijk weinig tijd besteden aan
laden en veel meer aan lopen. Hij
heeft nu zelf proefondervindelijk
kunnen vaststellen hoe dat kan ko
men: "Als je in de binnenstad rijdt
en je moet een kwartier wachten
omdat een uitladende vrachtwa
gen de weg blokkeert, kom je in
derdaad niet aan beladen toe".
Bij het ziekteverzuim bij de rei
nigingsdienst spelen ook allerlei
psychologische zaken een grote
rol, zo is Bronkhorst inmiddels ook
Leidenaar
botst
tegen boom
LEIDEN - Een 19-jarige Leide
naar, niet in het bezit van een rijbe
wijs, maar wel van een auto, heeft
zijn voertuig afgelopen nacht to
tal-loss gereden. De man raakte op
de Stevenshofdreef in een slip en
kwam tegen een boom terecht. De
man slaagde er nog wel in enkele
tientallen meters door te rijden,
maar kwam toen tot de conclusie
dat verder rijden zinloos was. De
bestuurder werd door de politie
wandelend aangetroffen. De poli
tie heeft de man een bloedproef af
genomen.
Sinterklaas
22 november
in Leiden
LEIDEN - Sinterklaas komt dit
jaar op zaterdag 22 november in
Leiden aan. Om 12.00 uur zal hij
door burgemeester C. Goekoop in
de Pieterskerk worden ontvangen.
Op zaterdagochtend zal de bin
nenstad al in het teken staan van
de intocht van de Goedheiligman.
Vanaf 10.00 uur kunnen kinderen
bij twee marktkraampjes op de
Breestraat, twee op de Haarlem
merstraat en één op de markt stic
kers ophalen. Wie alle vijf stickers
verzameld heeft, krijgt later in de
Pieterskerk een presentje.
De Pieterskerk zal vanaf 11.30
geopend zijn. Het is de bedoeling
dat de kinderen zich als Zwarte
Piet verkleden. Aan de tien mooi
ste Pieten zal Sinterklaas cadeau
bonnen uitreiken.
Omdat de vegers van de reinigingsdienst nogal eens moeten invallen voor hun collega's bij de vuilnisophaal
dienst, vermindert de binding met hun eigenlijke werk. Volgens bedrijfsarst W. Bronkhorst van de GG en GD
kan dat een rol spelen bij het hoge ziekteverzuim waarmee ook de veegdienst heeft te kampen. archieffoto)
duidelijk. Neem de r
veegdienst. Zij moeten meer dan
eens invallen by de vuilnisophaal
dienst, waardoor volgens Bronk
horst "de binding met het werk
vermindert". "Als je een eigen
wijkje hebt, werk je met plezier.
Maar niet als je wordt gejojood en
20 weken niet in je eigen wijk
komt".
"Wat ik ook heb gemerkt, is dat
het bij de reiniging hele hechte
clubjes zijn die soms ook privé met
elkaar omgaan. Die moet je ook
niet uit elkaar halen; het ideaal vin
den ze het eigen ploegje. Het is na-
tuurlyk ook wel belangrijk dat
twee mensen hetzelfde tempo heb
ben - dat de chauffeur dus niet al
op de hoek is terwijl de beladers
nog maar in de helft van de straat
zijn".
Weliswaar is het onderzoek al
een aardig eind op weg, maar aan
conclusies waagt Bronkhorst zich
nog niet te zeer. Wel stelt hij dat
"het een hoop zou schelen" als zo
wel bij Endegeest als bij de reini
gingsdienst meer contact met zie
ke collega's zou zijn. "Daar blykt
het nogal eens aan te schorten. De
opzichter zou bijvoorbeeld na twee
weken bij een collega langs moe
ten gaan. Zo zouden mogelijke pro
blemen ook kunnen worden uitge
praat - begint de zieke er niet zelf
over, dan wellicht zijn of haar part
ner. En voor langdurig zieken is
het heel moeilijk om na drie maan
den zomaar weer op maandagmor
gen binnen te stappen. Dat is niet
zo als je steeds op de hoogte bent
gebleven van wat er allemaal op de
zaak leeft. Daar speelt ook iets mee
van het gevoel gemist te worden".
Volgens Bronkhorst verdient het
aanbeveling dat de GG en GD in de
toekomst meer van dergelijk opge
zette onderzoeken gaat houden.
"Voor ohs is dit nu nog een hele
nieuwe vorm. We lopen wat dat be
treft achter bij de bedrijfsgezond
heidsdiensten: in het bedrijfsleven
doet men al veel langer onderzoek
naar de werkplek zelf. Dat is ook
belangrijk als je dit soort proble
men echt goed wilt aanpakken.
Dan kun je je niet beperken tot
controle van de zieke werknemers
alleen".
Bazar
De Hervormde Wijkgemeente
'Kooi-Pniëen' houdt op vrijdag
en zaterdag een bazar ten bate
van de reparatie van het dak
van het wijkgebouw Irene. Deze
bazar heeft plaats in het wijkge
bouw aan de Driftstraat. Vrij
dag begint de bazar om 19.00 uur
en duurt tot 21.00 uur. Zaterdag
opent het wijkgebouw orfi 10.00
uur de poorten.
Lekkernijen
In de Helianth (Herenstraat
5c) is morgen een demonstratie
'snoep en lekkernijen' plaats.
Voedingsdeskundige Vreni de
Jong legt uit hoe - ook zonder ge
bruik van kristalsuiker - borst
plaat en ander lekkers gemaakt
kunnen worden. De bijeenkomst
begint om 9.30 uur en duurt tot
11.30 uur. Opgave bijn de He
lianth, tel. 141513.
Hengelsport
De uitslag van de viswedstrij
den van DSB, die op 7 november
in het Oegstgeester kanaal wer
den gehouden: 1. K. Benning, 2.
C. de Bolster, 3. B. Schroef, 4. P.
de Bolster, 5. J. van der Heijden.
6. F. van Eijgen, 7. P. van der
Heijden, 8. W. Groen, 9. G. Pola-
ne, 10. J. Mark, 11. W. Steenber
gen.
Solidariteit
ln het kader van een solidari-
teitscampagne met het verzet in
Zuid-Afrika wordt morgen in
het Leids Volkshuis aan de Apo-
Open Dag
thekersdijk de film 'Last grave at
Dimbaza' vertoond. De film is il
legaal gemaakt door zwarte
Zuid-Afrikanen en is het land
uitgesmokkeld. De vertoning be
gint om 20.30 uur. Donderdag
heeft een thema-avond voor
vrouwen plaats met diverse spre
kers. Ook treedt de Zuidelijk
Afrikaanse band Zimba uit Zim
babwe op. Aanvang: 20.00 uur.
Wandelen
Wandelsportvereniging Zuid-
West houdt zaterdag de 'Sint-Ni-
colaastocht' over 5, 10, 15 en 20
kilometer. Er kan tussen 10.00
uur en 14.30 uur worden gestart
bij Het Parlement, Nieuwstraat
45.
Wenskaarten
Dienstencentrum Merenwijk
organiseert een cursus 'Wens
kaarten maken'. De cursus, die
morgen van start gaat, omvat 4 d
5 bijeenkomsten. Opgave tussen
9.00 en 10.00 uur bij mevrouw
Den Heeten in het gezondheids
centrum (Rosmolen 2).
Buurtcentrum Dijk 33 houdt
donderdag een open dag voor ou
deren vanaf 55 jaar en ouder in
het buurtcentrum aan de Apothe-
kersdijk. Er zullen videofilms
over het buurt- en clubhuiswerk
en over het werk van het dien
stencentrum voor gecoöordineerd
bejaardenwerk worden ver
toond. Ook heeft een demonstra
tie van de ouderen-gymgroep
van Dijk 33 plaats. De open dag
begint om 10. 00 uur.
Themab ij eenkomst
In het Fiombureau, Lange-
gracht 61, wordt maandag van
10.00 tot 12.00 uur een themabij
eenkomst gehouden over werk
en opleidingsmogelijkheden voor
alleenstaande vrouwen met kin
deren. Medewerkers van het
Leids Edukatief Sentrum (LES)
en de sociale dienst zullen aan
wezig zijn om informatie te ver
schaffen. Belangstellenden kun
nen zich voor 14 november opge
ven bij het Fiom, tel. 146237. Er is
in beperkte mate kinderoppas
aanwezig.
Rommelmarkt
Clubhuis Matilo houdt donder
dag van 10.00 tot 16.00 uur een
rommelmarkt. De opbrengst van
de rommelmarkt komt ten goede
aan drumband en majoretten-
korps Matilo. De markt wordt ge
houden in het clubhuis aan de
Zaanstraat.
LEIDEN - "En wist r
lampjes te vinden, want ja...da
mes...". De officier van justitie
slikte de andere woorden in,
maar zijn lachende hoofd zei ge
noeg. Een vrouw achter het
door
Wim Brands
mankement kan repareren.
Misschien kan er eens een
wedstrijd worden uitgeschreven:
tussen de officier en een vrouw
die in een garage werkt. Eens
zien of de beste man na afloop
nog kan lachen.
Lampjes - het woord viel gis
terochtend trouwens vaker. Zo
was er een man die vorig jaar op
9 oktober in Voorschoten een be
keuring kreeg omdat er iets met
zijn verlichting niet in orde was.
Z'n koplampen waren te hoog
afgesteld. Toen hij werd aange
houden had hij nog tegen de
agent gezegd dat-ie het euvel zo
kon verhelpen, maar de agent
had daar niets van willen weten.
"U bent daarvoor niet deskundig
genoeg", schijnt hij gezegd te
hebben.
Die opmerking verbaasde de
verdachte. "Om mij heen ston
den verschillende mensen te
rommelen met lampjes en ik
mocht niets doen". Eerder had
hij al verteld dat hij in de krant
een bericht over verlichting had
gelezen.
"Daarin stond dat je geen be
keuring kreeg als je reserve-
lampjes bij je had". Dus nog
maals: waarom werd hij niet in
de gelegenheid gesteld om z'n
verlichting in orde te maken?
De officier wilde weten wat de
man precies in de krant had gele
zen. De verdachte herhaalde zijn
verhaal nog eens, waarna de offi
cier zei: "Er bestaat inderdaad
een soort stilzwijgende afspraak
dat lampjes vervangen mogen
worden, maar er zijn natuurlijk
wel grenzen. In uw geval ging
het om een verkeerd afgestelde
verlichting en dat is toch iets an
ders".
"Je kunt niet alles accepte
ren", zo ging de officier verder.
"Dan komen er straks mensen
die nadat ze zijn aangehouden
hun auto uitgebreid langs de weg
gaan repareren. Uitlaat kapot? O,
maar meneer agent, ik heb toe
vallig een nieuwe bij me, dus als
u me even de tyd gunt... Dat kan
natuurlijk niet".
Vijftig gulden boete eiste hij.
De verdachte werd vervolgens
conform die eis veroordeeld.
Militair
"Iedereen gaat tegenwoordig
maar op het trottoir staan", zei de
rechter gisterochtend halverwe
ge de zitting quasi-verontwaar-
digd. Hij had overigens gelijk: er
verschenen inderdaad nogal wat
automobilisten voor de balie die
hun auto op de stoep hadden ge
parkeerd. Met name in Noord-
wijk schijnt deze overtreding
nogal vaak te worden gemaakt.
De meeste verdachten gaven
overigens ronduit toe dat ze een
fout hadden gemaakt. Een enke
ling probeerde zichzelf met een
smoesje vrij te praten. Zo zei ie
mand dat de parkeerplaats te
klein was geweest. In wat voor
een soort auto hij dan reed, zo'n
grote slee? Nee, maar de parkeer
plaats was wel te klein geweest.
Eén van de verdachten verde
digde zich wat langer. Inder
daad, z'n auto had op de stoep
gestaan. Waarom hij de bekeu
ring niet had betaald? "Ten eer
ste", zo begon hij, "had ik daar
het geld niet voor en ten tweede:
er was niet genoeg ruimte, dus
wat kon ik anders doen".
Hij was helemaal - nou ja: hele
maal - uit Amsterdam gekomen
om in Nbordwijk een discotheek
te bezoeken; de rechter ver
wachtte toch niet dat hij bij ge
brek aan parkeerplaatsen maar
weer was teruggegaan naar de
hoofdstad!
En trouwens: hij had een hele
dag vrijgenomen om de Leidse
kantonrechter te bezoeken. Met
andere woorden: wilden de he
ren daar ook maar even rekening
mee houden!
Dat deed de officier van justi
tie niet. Wat of meneer vóór de
kost deed? Zo, hij was beroeps
militair. Ironisch: "Dan weet u
toch ook wel dat u een dag vrij
krijgt om naar de rechtbank te
gaan. En bovendien kunt u uw
reiskosten declareren".
Daar had de militair niet van
terug. Hij werd veroordeeld tot
een boete van 60 gulden. Dat be
drag kan hij overigens niet decla-
LEIDEN - De Hoogstraat krijgt
langzaamaan haar vertrouwde ge
zicht, compleet met marktkramen,
terug.
Gisteren is een begin gemaakt
met het plaatsen van een nieuwe
behuizing voor de marktkooplie
den die hun vaste stek, in verband
met de restauratie van de Hoog
straatkelders, tijdelijk hebben
moeten verwisselen voor een plek
langs de Vismarkt. Binnenkort
krijgen zij hun vaste behuizing
langs het water van de Rijn weer
terug. Geen gewone behuizing van
marktkramen met tentdoek, maar
een luxe marktverzamelkraam. De
gemeente vond de oude situatie te
rommelig en wilde daaraan iets
veranderen.
Over het nieuwe marktgebouw is
lang gediscussieerd. Het resultaat
van die discussie is dat er nu twee
kiosken met een vaste behuizing
voor vier kramen en een verwijder
bare overkapping voor drie kra
men op de Hoogstraat komen te
staan. Op die manier is tegemoet
gekomen aan de wens om zoveel
mogelijk een vrij uitzicht op het
water van de Rijn te houden.
In de vaste delen van het markt
gebouw komen de bloemenkoop-
man, de notenbar, de loempia- en
de vishandel terug. In het midden
is een open ruimte die overkapt
kan worden en waarin onder meer
de groente- en fruithandelaren een
onderkomen krijgen.
Het marktgebouw is gemaakt in
de fabriek van de carrosseriebou
wers Deckers in Leiden en werd
gisteren op een vrachtwagen naar
de Hoogstraat gebracht. Met een
takelwagen is het gebouwtje op de
plaats van bestemming gezet. Het
marktverzamelgebouw staat vol
gens de bouwer borg voor een le
vensduur van enkele tientallen ja
ren. (foto Wim Dijkman)
