Openbaar vervoer gaat meer kosten Damrak blijft onbestendig Aviodome wil snel 'op eigen benen' staan Personeel Fokker wijst aanbod van directie af Prijzen licht gestegen Prijzen licht gestegen Leden MHP stellen 'beheerste' looneisen ZATERDAG 8 NOVEMBER 1986 ECONOMIE PAGINA 9 DEN HAAG (GPD) - De tarieven van bus en tram gaan met ingang van april 1987 drie procent omhoog. Het treinkaartje wordt met ingang van 1 januari één procent duurder of met april 1,25 procent. Minister Smit-Kroes (verkeer en waterstaat) heeft deze prijsverho gingen gisteren vastgesteld en in een brief aan de vervoersbedrijven meegedeeld. De bewindsvrouw besloot niet lan ger te wachten op concrete voor stellen van de Spoorwegen en het stads- en streekvervoer om tot 1991 zonder tariefsverhogingen 150 mil joen gulden te bezuinigen. Het overleg hierover had volgens haar tot nu toe niets opgeleverd en daar om heeft ze i 1987 gesloten. joen gulden opleveren. In de be groting voor volgend jaar waren ze reeds aangekondigd, zonder dat percentages werden genoemd. Daarbij werd ook gezegd dat de Spoorwegen zoveel mogelijk zou den worden ontzien. Na de presentatie van de begro- de discussie voor ting kregen de vervoersbedrijven de gelegenheid om met suggesties D te komen teneinde de tariefsverho- Jöoemerang ging te voorkomen. De bedrijven stelden voor om voor volgend jaar de tarieven hooguit evenveel te la ten stijgen als de kosten van le vensonderhoud en ondertussen een totaal vervoersbeleid te ont wikkelen, waarbij auto en open baar vervoer gelijktijdig in ogen schouw worden genomen. Smit- Kroes heeft dat nu verworpen. Een meerderheid in de Tweede Kamer (CDA en PvdA) heeft zich al tegen de tariefsverhogingen uit gesproken. Het onderwerp zal be gin december, tijdens de behande ling van de begroting van verkeer en waterstaat, opnieuw aan de orde komen. De vraag is in hoeverre de Kamer Smit-Kroes nog kan en wil terug te fluiten. Formeel heeft de minister de bevoegdheid om de ta rieven vast te stellen. 1988 en later niet zijn vastgesteld. Dat opent de mogelijkheid om te studeren op een ander vervoersbe leid, waarmee voor die jaren ta riefsstijgingen te ontlopen. De Nederlandse Spoorwegen willen ook dat totale vervoersbe leid. President-directeur Ploeger zei het principieel onjuist te vinden dat het openbaar vervoer moet op draaien voor de financiële tekorten van de overheid. DEN HAAG (ANP) - Mw. Y.M.C.T. van Rooy, staatssecretaris van eco nomische zaken heeft de Holland Trade Award, beschikbaar gesteld door de Exportbevorderings- en Voorlichtingsdienst EVD, uitgereikt aan de eskadercommandant van de marine Van Renesse. Rechts staatssecretaris Van Houwelingen van defensie. (foto gpd> Holdoh veriidelt overval De vervoerspecialist van het CDA in de Tweede Kamer, drs. B. Hennekam, is niet van plan zich daarbij neer te leggen en dringt aan op overleg tussen de bewindsvrou we en de Kamer. Hij betwijfelt of de minister en de vervoersbedrij ven wel hun uiterste best hebben gedaan om de verhogingen te voor komen. Hennekam vindt dat Smit- Kroes te boekhoudkundig rede neert omdat uit de praktijk zou zijn gebleken dat tariefsverhogingen werken als een boemerang; de in komsten van de bedrijven dalen omdat het reizigersaanbod daalt. Als alternatief denkt hij aan het schrappen van een verbinding als tussen twee plaatsen een keus kan worden gemaakt tussen bus of trein. De vervoersbedrijven verzetten zich tegen tariefsverhogingen om dat daarmee de reizigers worden weggejaagd, maar zeggen ook niet in staat te zijn nog efficiënter te werken. Het enige alternatief wat overblijft is het schrappen van lij nen en ook daar voelen ze niets voor. De tariefsverhogingen, die alleen voor 1987 gelden, moeten 27 mil- COEVORDEN (ANP) - Holdoh- Houtunie heeft 15.000 preferente aandelen geplaatst bij de Stichting Holdoh-Houtunie Prefs om zich te beveiligen tegen ongewenste in vloed van derden. Een directie-woordvoerder zei een vermoeden te hebben wie be langstelling heeft voor de maat schappij, maar hij kon daar geen nadere mededelingen over doen. De laatste dagen zijn de omzetten in aandelen Holdoh-Houtunie op de Amsterdamse effectenbeurs re latief groot geweest. Om niet voor verrassingen te komen te staan is de directie overgegaan tot de plaat sing van de preferente aandelen. Export aardgas DEN HAAG (ANP) - De prijzen in ons land zijn tussen midden september en midden oktober met 0,6 procent gestegen, mede als gevolg van de btw-verhoging. Dat blijkt uit het gisteren gepubliceerde prijsindexcijfer voor de gezinsconsumptie van het CBS. Prijsstijgingen deden zich vooral voor bij dameskleding en dames- ,1 1 i schoeisel, terwijl ook de prijs van verse groenten opliep. Daarentegen StCFK verminderd gaven vooral de elektriciteitstarieven en autobenzine een daling te zien. Ook margarine en koffie werden goedkoper. De stijging van 0,6 procent is mede veroorzaakt door een verhoging van de btw-tarieven per 1 oktober. Als er echter gecorrigeerd wordt voor het seizoen is de prijsstijging beperkter dan op basis van de btw-verhoging te verwachten zou zijn. Dat betekent dus dat de btw niet volledig is doorbe rekend. Lichtpuntje De vereniging van streekver- voersbedrijven (ESO) en het Be leidsorgaan Openbaar Vervoer dat bestaat uit de 9 gemeenten met een eigen vervoersbedrijf, toonden zich in eerste reacties teleurgesteld over de beslissing van Smit-Kroes. De woordvoerders zagen als enig lichtpuntje dat de tarieven voor BRUSSEL (ANP) - De EG-landen hebben in het eerste halfjaar van 1986 aanzienlijk minder aardgas uit Nederland geïmporteerd dan in dezelfde periode van vorig jaar. Volgens statistieken welke de EG- commissie in Brussel vrijdag heeft verschaft, zijn die importen met 21,2 procent gedaald. De afname van Nederlands aardgas door Frankrijk daalde het sterkst, name lijk met 40,1 procent. Ons land exporteert binnen de EG aardgas naar West-Duitsland, Frankrijk, Italië, België en Luxem burg. Weer werkonderbrekingen op Schiphol-Oost een vergoeding in aanmerking komt. Dat voorstel is door het perso- SCHIPHOL-OOST (GPD) - Het conflict tussen directie en personeel van Fokker neel afgewezen. „Wij zijn geen be over afschaffing van een delaars. Dit is een echte crepeerre- vergoeding voor woon- geling, waarbij alleen de echte wprlrverkppr ic nncr «tpedo noodgevallen warden geholpen". wemverKeer is nog steeds aldus een w00rdvoerder van de niet opgelost. De dag- en OR. Bovendien zijn er geen criteria avondploegen bij de vlieg- op basis waarvan de vergoeding tuigfabriek op Schiphol hebben een aanbod van de directie afgewezen. Om hun eisen kracht bij te zetten, hield het personeel evenals maandag enkele werkon derbrekingen. men. Gebeurt dat niet dan gaan personeel en bonden zich op nieu we acties beraden. HOUTEN (GPD) - De vakcentrale voor middelbaar personeel (MHP, 100.000 leden) zal bij de komende cao-onderhandelingen beheerste looneisen stellen. Voorwaarde voor dat gematigde beleid is wel dat de beloofde koopkrachtverbe tering in 1987 ook inderdaad uit komt. De vakcentrale legt er de nadruk op dat per bedrijf of bedrijfstak be keken moet worden hoeveel finan ciële ruimte voor inwilliging van de eisen er is. De MHP wil ook de bedrijven die goede winstcijfers kunnen laten zien, aanspreken op werkgelegen heidseffecten van atv en van nieu we investeringen. De salarissen van ambtenaren moeten gelijke tred houden met de lonen in de bedrijven. ADVERTENTIE Peru koopt 7 hektrawlers DEN HAAG (GPD) - Met mede werking van het ministerie van on- wikkelingssamenwerking worden zeven van de 24 Nederlandse hek- Uitgangspunt van het personeel trawlers verkocht aan Peru. Hier- ?n de OR is dat niemand er finan- mee is een bedrag van 35 miljoen cieel op achteruit mag gaan door gulden gemoeid. Het ministerie Het conflict draait om een vergoe ding voor woori-werkverkeer voor de medewerkers in ploegendien sten, die niet altijd gebruik kunnen maken van de personeelsbussen. De directie van Fokker wil die toe slag afschaffen. Volgens de Indus triebond FNV gaan werknemers er daardoor fors op achteruit, bedra gen variërend van 100 tot 4000 gul den per jaar. Het ploegendienst- personeel. gesteund door de On dernemingsraad (OR), vindt dat niet aanvaardbaar. Directeur sociale en personeels zaken, Zaayer, kwam met een voorstel dat iedereen die proble men heeft met het afschaffen van de regeling een vragenformulier mag invullen. Personeelszaken zou dan moeten beslissen of de betrok ken werknemer uiteindelijk voor Fusie Esmil Hubert in Sneek en FIB in Leeuwarden willen hun activitei ten op het gebied van kaassyste men bundelen in een gezamenlijke onderneming in Sneek. De fusie zal geen gevolgen hebben voor de in totaal 70 werknemers. Ruzie Van Bochove. de voorzitter van de raad van bestuur van Meneba (mengvoeders, meel, bakkerijen) heeft zijn werkzaamheden voor dit concern beëindigd. Volgens een bekendmaking van Meneba waren er „onoverbrugbare verschillen tussen hem en de overige leden van de raad van bestuur". Wereldbank De Wereldbank heeft de overma king van een krediet van meer dan 3,5 miljoen dollar aan Oeganda voor onbepaalde tijd opgeschort. Een reden werd hiervoor niet op gegeven. ADVERTENTIE afschaffing van de regeling. De werknemers hebben de OR ge vraagd met de Fokker-directie in overleg te treden. Vóór 20 novem ber moet de bedrijfsleiding met gefinancierd, een aanvaardbare oplossing ko- - - -- heeft voor Peru nog een bedrag van 15 miljoen gulden als zachte li ning beschikbaar, waarmee een deel van de aankoop kan worden zijn ze te groot en overbodig ge worden. De eigenaars van de sche pen willen met de opbrengst een ander soort schip laten bouwen voor het vissen op blauwe wijting ten westen van Ierland. Deze vis zal dan aan boord worden ver werkt V RG naar T ai wan DIEMEN (ANP) - In samenwer- De betreffende schepen komen king met de Cheslie Trading Ltd uit Scheveningen, Katwijk, IJmui- uit Taipeh richt de VRG-Groep den en Vlaardingen. De Peruaanse (papier, grafische machines, kan minister van visserijzaken die vori ge week in ons land was, denkt met de schepen jaarlijks 10 miljoen ton vis aan de wal te kunnen brengen. De hektrawlers zijn gebouwd voor het vissen op de Noordzee. Maar door de vangstbeperkingen toorsystemen) op Taiwan een geza menlijke onderneming op onder de naam Votra-Cheslie. De onder neming zal actief zijn op de markt van machines en materialen voor de grafische industrie. VRG neemt voor zestig procent deel. Kies je tapijt en wil je kleur, dan neem je Desso. Want Desso heeft ruim 400 mooie, aktuele kleuren. Rijke strukturen, materialen, dessins. En de zekerheid van 5 of 7 jaar schriftelijke garantie. Kies maar. Bij de Desso-dealer. AMSTERDAM - De Amster damse Effectenbeurs zette de nieuwe week voorzichtig hoger in. Voorzichtig vanwege de onze kere uitslag van de Amerikaanse Congresverkiezingen en de kwartaalcijfers van Akzo, Philips en de Shell. En hoger omdat Wall Street op flink hoger niveau be gon. door C. Wagenaar Door de nederlaag van presi dent Reagan en de teleurstellen de cijfers van Philips trad woens dag in Amsterdam een lichte da ling in. Maar de meevallende reactie van Wall Street op de ver kiezingsuitslag en de eveneens meevallende uitkomsten van de andere multinationals deden de koers donderdag weer scherp stijgen. De internationals kwa men toen zes punten hoger te lig gen dan vorige week vrijdag en het algemeen beursgemiddelde vijf punten. Ook de meeste andere effec tenbeurzen waren in eerste reac tie op de nederlaag van de Repu blikeinen bij de Amerikaanse Congresverkiezingen lager. Vooral Hongkong was zeer flauw, maar ook Tokio, Frank furt en Zürich verloren evenals Amsterdam woensdag terrein. Donderdag keerde ook hier ge deeltelijk het tij. De verdwijning van het Republikeinse overwicht in de Senaat werd min of meer verwacht, zodat het feit zelf niet veel gevolgen meer voor de beurs had. Toch lijkt de nieuwe situatie in het Congres het streven het be grotingstekort drastisch te ver minderen in de hand te kunnen werken. Deze ontwikkeling kan een flinke steun geven aan de dollar, maar ook aan de pogingen de rente verder te verlagen. Daarom verliep de eerste beurs- dag in Wall Street na de verkie zingen uiteindelijk positief en sloot het koerspeil met een winstje van ruim zes punten, juist beneden de 1900 en slechts 20 punten verwijderd van de his torische grens. Op de vrije markt is er nog al tijd weinig beweging in de rente, zodat het obligatiepeil in Am sterdam weinig doet, sterker nog, onder lichte druk staat. De ze onzekerheid is niet bevorder lijk voor de aandelensector: Am sterdam verkeert nu al weken in een soort afwachtende stem ming. Want behalve op de rente- markt is er ook op de oliemarkt een grote onzekerheid ontstaan. Als energieëxporteur is Neder land daar natuurlijk nauw bij be trokken. Moeilijk Hoewel het nu wel duidelijk is dat olieminister Jamani van Sa- oedi-Arabië door onmin met zijn vorst de laan werd uitgestuurd, is het nog volstrekt onduidelijk welke kant de olieprijs uitgaat. Veelzeggend is dat de eerste reactie op het verzoek aan de OPEC, om de olieprijs met 40 procent te verhogen tot 20 dollar per vat van 156 liter, een prijsda ling op de spotmarkt was. De we reld stikt in de olievoorraden en nu de bekwame hand van Jama ni is verdwenen worden voor de OPEC uiterst moeilijke tijden verwacht. Dit nam niet weg dat ons hoofdfonds Koninklijke Olie po sitief in de markt bleef liggen. De winstcijfers over het derde kwar taal waren niet ongunstig, want in Britse ponden uitgedrukt was er zelfs een winststijging van 20 procent, terwijl er over de eerste negen maanden nog van een winstdaling van 18 procent spra ke was. Ook de andere interna tionals lagen goed. Akzo's winst stijging in het derde kwartaal werd beloond met een koersver- betering van tien gulden en zelfs Philips lag op circa 45 gulden nog goed prijshoudend in de markt, ondanks het feit dat hier sprake was van een winstdaling in hetzelfde kwartaal tot 27 pro cent. Alleen Hoogovens moest inle veren. Het IJmuidense concern maakt geen kwartaalcijfers be kend, maar ter beurze waren er geruchten over een bijzonder slechte uitkomst. Het aandeel moest zelfs tijdelijk bijna tien gulden afstaan, maar kon nadien iets bijtrekken. De lokale markt was verdeeld en minder opgewekt in zijn her stel dan de internationals. Rond 5 procent op de beurswaarde van eind vorige week verloren Van Beek, Giessen de Noord en De Telegraaf. Vijf procent kwam er bij voor Meneba, Verenigde Bre- dero en Kempen en Co, terwijl de Amsterdamse Rijtuig Maat schappij 20 procent meer op de slotkoers van vorige week legde. De Europese optiebeurs had het nog drukker dan in beide voorgaande weken toen er per week voor circa 166.000 aan con tracten werden afgesloten. Het aantal steeg tot 195.000. Konink lijke Olie en Philips verwissel den de eerste plaats meerdere malen, maar op de olies werden toch de meeste call-opties afge sloten. Bij Hoogovens en Philips overheersten meer dan eens de puts. SCHIPHOL - Op vieijarige leef tijd maakte hij voor het eerst kennis met de luchtvaart. Aan de hand van zijn vader aanschouw de hij de wonderen der techniek tijdens een vliegshow ergens in Brabant. Het spektakel maakte diepe indruk op hem en vanaf dat moment stond de luchtvaart centraal in zijn leven. "Het heeft mij nooit meer losgelaten. Het zit bij wijze van spreken in mijn bloed. Ik ben een echte lucht vaartfanaat". door Wim Bank Wim van Westerop, directeur en conservator van het nationaal lucht- en ruimtevaartmuseum Aviodome op Schiphol, steekt zijn enthousiasme voor de lucht vaart niet onder stoelen of ban ken. Het komt hem nu trouwens goed van pas. Ondanks de finan ciële problemen door het weg vallen van een rijkssubsidie van 230.000 gulden werken Van Wes terop en zijn medewerkers kei hard om de zaak met beperkte middelen draaiende te houden. Toch moet hem een ding van het hart. "Noem het een persoon lijke frustratie. De laatste ander half jaar ben ik vrijwel uitslui tend bezig geweest met achter hoedegevechten om subsidie. Ik ben nauwelijks aan mijn werk als conservator toegekomen: het beheren en presenteren van onze collectie. Dat vreet energie", al dus Van Westerop. De problemen zijn ontstaan als gevolg van bezuinigingen van het rijk. De minister van welzijn, volksgezondheid en cultuur (WVC), Brinkman, moest daar aan ook een bijdrage leveren. In de Museumnota deed hij voor stellen om een aantal musea in Nederland over te hevelen naar de provincie. De leiding van Aviodome kon aanvankelijk te vreden zijn. Het lucht- en ruimte vaartmuseum werd genoemd als museum van nationaal belang en leek verzekerd te zijn van een blijvende steun van de rijksover heid. Wal en schip Na een herziening van de nota verdween Aviodome van de lijst. "Maar", zo werd ons verzekerd, "de provincie Noord-Holland zou de subsidie'ring overnemen. We hoefden ons geen zorgen te maken. In de Tweede Kamer ga randeerde de minister dat geen van de betrokken musea tussen wal en schip zou raken", aldus Van Westerop. Wat zo'n toezegging waard is, blijkt inmiddels in de praktijk. De jaarlijkse rijksbijdrage valt weg en de provincie Noord-Hol land geeft in 1987 eenmalig een bedrag van 100.000 gulden als 'overbruggingssubsidie'. Van Westerop heeft er begrip voor dat de provincie niet blijvend wil subsidie'ren. Wat hij niet be grijpt, is dat er geen overgangsre geling is getroffen. "Het is meest al gebruikelijk om zo'n bijdrage over een periode van vier of vijf jaar terug te brengen". De leiding en het bestuur van de stichting waaronder het mu seum valt, staan nu met de rug tegen de muur. In korte tijd moe ten er plannen op tafel komen om het gat tussen inkomsten en uitgaven op de begroting te dich ten. "Aviodome draait voorna melijk op de inkomsten uit be zoek. De bezoekers, jaarlijks on geveer 200.000, brengen 800.000 gulden in het laatje. Daar zijn wij best trots op. De meeste musea in Nederland draaien voorname lijk op subsidie. Wjj werken voor het grootste deel commercieel. Was dat niet het geval, dan was Aviodome al lang overleden", al dus Van Westerop. De bijdrage van het rijk was tot nu toe nodig om inkomsten en uitgaven (1,1 miljoen gulden per jaar) met elkaar in evenwicht te brengen. Dat zal nu op een ande re manier moeten gebeuren. Be zuinigen op uitgaven is daarbij uitgesloten, legt Van Westerop uit. De frarye is er af, na vele ja ren te hebben gesneden op tal van posten. "We zitten al op een minimum. Er valt niets en nie mand meer te bezuinigen. Dat is niet verantwoord". Bezoekers Waar de uitgaven niet meer omlaag kunnen, moeten de in komsten omhoog. Het is simpe ler gezegd dan gedaan. "We heb ben al veel bezoekers. Het zal niet eenvoudig zijn dat aantal op te vijzelen", verklaart Van Weste rop. Verhoging van de toegangs prijs is evenmin 'het wondermid del'. Dat kan leiden tot een da ling van bezoek, hetgeen op lan gere termijn eerder negatief dan positief uitwerkt. Sponsoring door bedrijven is een mogelijkheid die niet wordt uitgesloten, maar evenmin de eerste keus is. "We hebben toch wel enige schroom om bij het be drijfsleven aan te kloppen. Be drijven als Schiphol, de KLM en Fokker leveren ons al veel facili teiten en voorzieningen. Als je daarvoor moet betalen, praat je ■over ëen bedrag van vele tonnen per jaar", aldus Van Westerop. Bovendien wil Aviodome het liefst geheel onafhankelijk kun nen werken van bedrijfsleven en overheid. Voorlopig is de aan dacht daarom gericht op onder hoek naar uitbreiding van activi teiten, waardoor het museum commercieel kan draaien. "Het museum is op een andere leest Ijeschoeid misschien wel renda bel te exploiteren. We denken claarbij aan uitbreiding met con- É;res- en horecavoorzieningen". Nu moet de leiding met een ze kere regelmaat 'nee' verkopen als bedrijven of organisaties het museum willen afhuren voor een congres. "Dat gaat niet, omdat v/e zeven dagen per week ge opend zijn. Je kunt het niet ma ken iemand weg te sturen van wege een congres". De bouw van een speciaal daarvoor geschikte ruimte zou een oplossing kun nen bieden. Binnen zes maanden moet dui delijkheid zijn over de haalbaar heid van het plan, aldus Van Westerop. Dan kan een keuze worden gemaakt tussen sponso ring of uitbreiding. "Als zo'n pro ject levensvatbaar is, kun je be drijven vragen of zy bereid zijn daarin te investeren. Dat doen we liever dan van de bedrijfstak ieder jaar een donatie te moeten vragen om een gat te vullen". Woekeren Als het onderzoek positief uit valt, moet het museum zeker worden uitgebreid. Nu al is het woekeren met de ruimte in de fu turistische koepel op de luchtha ven. "Om onze collectie goed te presenteren, hebben we eigen lijk twee tot drie keer zoveel ruimte nodig. We zijn destijds begonnen met 13 vliegtuigen, maar hebben nu tegen de 40 toe stellen. Die passen bij lange na niet in het gebouw. Hèt ergste wat er kan gebeuren is dat alles in elkaar schuift", zegt Van Wes terop als conservator. Het museum bevindt zich in de bekende vicieuze cirkel. Steeds weer stuit de leiding op gebrek aan geld. Of het nu gaat om uit breiding van het gebouw, aan passing van de collectie of wer vingscampagnes onder het pu bliek. "We barsten van de plan nen, maar alleen daarmee kom je er niet". Voorlopig gaan de negen me dewerkers van Aviodome niet bij de pakken neerzitten. Het en thousiasme en het aantal plan nen zijn bijna omgekeerd even redig met de beschikbare midde len. "Het museum moet zo snel mogelijk op eigen benen kunnen staan. Het werk is voor ons meer dan een bron van inkomsten. We zijn stuk voor stuk luchtvaart- gekken. Ons is niets te veel". Het 75 jaar oude oer-vliegluig van Anthony Fokker, 'de spin', In het Aviodome zijn meer oude vliegtuigmodellen te zien. (foto anp»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 9