Rijnwater
week taboe
Kunnen socialisten redelijk zijn?
Lubbers: commissie
Albeda eenzijdig
'Leger wordt voor
Nederland te duur'
Gemeente krijgen van rijk
minstens 50 miljoen extra
Brandweer bluste op scherp
Officier in hoger beroep
tegen ex-directeur Philips
Gifgolf bereikt Nederland
Twente neemt proef met
milieuvriendelijke bus
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1986
BINNENLAND
PAGINA 5
DEN HAAG (ANP) - Zonder het te weten hebben Haagse brand
weerlieden in de nacht van donderdag op vrijdag een brand in een
koffiehuis geblust waarin een niet-ontplofte handgranaat lag. De
brandstichters hadden de granaat in het koffiehuis gegooid, maar
toen deze niet bleek af te gaan stichtten zé met behulp van benzine
brand.
De eigenaar ontdekte de handgranaat, waaruit de veiligheidspin
was verwijderd, pas gistermorgen in het uitgebrande interieur. De
Explosieven Opruimingsdienst heeft de granaat in het koffiehuis,
een vrijstaande houten keet op de hoek van de Beresteinlaan en de
Erasmusweg, onschadelijk gemaakt. Het verkeer moest geduren
de een uur worden omgeleid. De eigenaar vermoedt dat het om
een wraakactie gaat. De politie zegt de zaak zeer ernstig op te
nemen en stelt een nader onderzoek in.
DEN HAAG (GPD) - Het rapport
van de commissie Albeda over de
arbeidsvoorwaarden voor ambte
naren is eenzijdig. De commissie
heeft het wel over de ambtenaren
salarissen, maar rept met geen
woord over de werkgelegenheid.
Aldus uitte premier Lubbers giste
ren forse kritiek op de commissie
tijdens zijn wekelijkse persconfe
rentie.
Hij zei evenwel het rapport als
'richtinggevend' te beschouwen.
Maar, aldus Lubbers, bij verdere
onderhandelingen zal het kabinet
wel de werkgelegenheidsaspecten
betrekken. De premier liet weten
dat het kabinet bereid is met de
bonden te overleggen over een an
dere besteding van de voor de ar
beidsvoorwaarden uitgetrokken
gelden.
Maar er kunnen problemen ont
staan door de in de praktijk ge
groeide band tussen de ambtena
rensalarissen en de uitkeringen.
Vandaar dat het kabinet eerst zal
moeten kijken waar eventuele ex
tra gelden vandaan komen (bij
voorbeeld van het ABP) en waar
aan die moeten worden uitgege-
Een verlaging van de pensioen
premie leidt wel tot een hoger in
komen voor de ambtenaren, zon
der dat daarvoor een verhoging
van de bruto salarissen nodig is.
De uitkeringen hoeven dan ook
niet verhoogd te worden. Lubbers
sloot eveneens niet uit dat een
eventuele verbetering van de ar
beidsvoorwaarden gepaard gaat
met een vergroting van het over
heidstekort.
De minister-president sprak te
gen dat het kabinet van plan zou
zijn geweest de inkomens de gehe
le kabinetsperiode te bevriezen. De
uitspraken daarover betroffen al
leen het jaar 1987.
DEN HAAG (GPD) - Een comple
te krijgsmacht wordt voor Neder
land onbetaalbaar. De komende ja
ren zou 60 procent van de marine
moeten verdwijnen omdat de stij
gende kosten van wapensystemen
niet meer te betalen zijn. Dat zegt
de Britse onderzoeker David
Greenwood in het VPRO-televisie-
programma 'Gouden Bergen' dat
morgenavond wordt uitgezonden.
Greenwood bepleit het opheffen
van de marineluchtvaartdienst en
het uit de vaart nemen van de fre
gatten, die op de Atlantische Oce
aan konvooien escorteren. Deze
maatregel zou ongeveer 1,4 miljard
gulden per jaar besparen, verklaart
de Nederlandse deskundige Vol-
ten in het programma.
Ook hij is van mening, dat defen
sie de komende jaren onbetaalbaar
dreigt te worden. Maar Volten, ver
bonden aan het instituut Clingen-
dael (vrede- en veiligheidsvraag
stukken), is geen voorstander van
het wegbezuinigen van delen van
de marine. "In Nederland zal dat
zeker op grote weerstand stuiten.
We hebben een traditie, er is het
werkgelegenheidsargument".
Het afschaffen van 'het vliegend
deel van de luchtmacht' lijkt hem
beter. Dat zou in tien jaar tijd 3,5
miljard gulden opleveren. Zowel
Volten als Greenwood vindt, dat
tegenover deze mogelijke bezuini
gingen een versterking van de Ne
derlandse landmachtonderdelen in
West-Duitsland moet staan. Ande
re NAVO-landen moeten dan de ta
ken overnemen die Nederland af
stoot.
Minister Van Eekelen (defensie)
ziet niets in de voorstellen van de
twee defensiedeskundigen. Over
versterking van de Nederlandse
landmacht in de Bondsrepubliek
ten koste vam luchtmacht of mari
ne zegt hij: "Ik denk niet dat de Ne
derlandse politiek daartoe bereid
Mateman vice-
voorzitter van
'ABP-commissie'
DEN HAAG (GPD).- CDA-kamer-
lid Wim Mateman wordt naar alle
waarschijnlijkheid vice-voorzitter
van de commissie die een parle
mentaire enquête gaat houden
over de mogelijke fraude met
bouwsubsidies bij particuliere be
leggers zoals het ABP. CDA-frac-
tievoorzitter De Vries heeft Mate
man gisteren officieel voor die
functie gevraagd. Voorzitter van de
enquêtecommissie wordt het
PvdA-kamerlid Klaas de Vries.
DEN BOSCH (ANP) - De Bossche
officier van justitie Van Zon heeft
hoger beroep aangetekend tegen
de veroordeling van voormalig
Philipsdirecteur Van Bussel, die
vorige week een gevangenisstraf
van een maand voorwaardelijk
kreeg en een geldboete van 5000
gulden waarvan 3000 voorwaarde
lijk. De officier had tijdens de
rechtzitting een gevangenisstraf
geëist van een jaar. De raadsman
van Van Bussel heeft nog geen be
slissing genomen over een eventu
eel hoger beroep.
Van Bussel stond terecht op ver
denking van chantage van zijn
vroegere werkgever Philips. Hij
eiste een bedrag van 5,25 miljoen
gulden van het bedrijf. Bovendien
werd hij verdacht van het open
baar maken van bedrijfsgeheimen.
Dat laatste achtte de rechtbank
niet bewezen. Op dat punt werd hij
derhalve vrijgesproken.
Van Bussel ontkent de ten laste
gelegde feiten. Volgens hem is er
slechts Sprake van een zakelijk ver
schil van mening tussen hem en
Philips. In de brief aan Philips
waarin hij 5,25 miljoen gulden eis
te, gebruikte Van Bussel dezelfde
bewoordingen die de raadsman
van Philips eerder in een brief aan
hem had gebruikt. Bij de dreig
brief had hij afschriften gevoegd
van documenten waaruit bleek dat
Philips zich bediende van stro
manconstructies.
Door middel van zo'n construc
tie heeft het concern lange tijd een
groot aandeel gehad in het West-
duitse elektronica-concern Loewe1
Opta. Dit is korte tijd nadat Van
Bussel zijn brief had geschreven
bekend geworden. Publikaties
hierover in het weekblad de Haag
se Post waren voor een deel geba
seerd op gesprekken met Van Bus
sel. De ex-directeur van Philips
DEN HAAG - Twee Haagse wet
houders hebben gisteren voor een
uniek dubbelhuwelijk gezorgd. De
PvdA-er Constant Martini sociale
en economische zaken) trad op als
ambtenaar van de burgerlijke
stand bij het huwelijk tussen zijn
vriend en partijgenoot Gerard van
Otterloo en diens vriendin Betty
Snoep. Van Otterloo (wethouder
van financiën en volkshuisvesting)
sloot op zijn beurt het huwelijk tus
sen Martini en Marijke Janssens.
De twee stadsbestuurders zijn al
jaren nauw bevriend. Op de foto
(vlnr) Betty Snoep, Gerard van Ot
terloo, Marijke Janssens en Con
stant Martini. (foto gpd>
Schippers: meer
schadevergoeding
ROTTERDAM (ANP/GPD) - In te
genstelling tot de binnenschip-
persbond Schuttevaer, is de onaf
hankelijke Nederlandse schippers-
vakbond (ONS) ontevreden over
de toezegging van minister Smit-
Kroes (verkeer en waterstaat) dat
schippers een vergoeding kunnen
krijgen als ze een grote strop heb
ben aan de hoge stroomsnelheden
in het Rijn-Scheldekanaal.
"De toezegging van de minister
is uiterst vaag. Dat zijn we van haar
niet gewend. We beschouwen dit
als een teken aan de wand", aldus
gisteren ONS-woordvoerder De
Vries.
RPF-kamerlid Leerling sloot
zich gisteren tijdens een spreek
beurt in Bruinisse by de ONS aan.
(vervolg pagina 1)
AMSTERDAM (ANP) - De watertransportmaatschappij
Rijn-Kennemerland stopt morgen met het innemen van
water uit de Lek vanwege de vergiftiging van het Rijnwa
ter. De gifgolf passeert morgenochtend de grens bij Lo-
bith. Naar verwachting zal de maatregel tot het einde van
de week van kracht blijven. Rijn-Kennemerland voorziter
de Gemeentewaterleiding Amsterdam en het Provinciaal
Waterleidingbedrijf Noord-Holland van water.
heeft zelf steeds ontkend dat hij de
betreffende gegevens naar buiten
heeft gebracht.
De maatschappij neemt het water
normaal op bij Nieuwegein en
pompt het naar de Amsterdamse
waterleidingduinen bij Zandvoort.
Het water bezinkt daar voordat het
verder geschikt wordt gemaakt
voor consumptie. De watervoorzie
ning van Amsterdam en de provin
cie Noord-Holland loopt geen ge
vaar. De voorraad drinkwater in de
duinen ,is goed voor twee maan
den.
Rijkswaterstaat heeft met oog op
de gifgolf besloten tot het nemen
van extra watermonsters en de
sluiten van een aantal sluizen. On
danks de alarmerende berichten
over vissterfte in West-Duitsland
maakt het ministerie van verkeer
en waterstaat zich geen al te grote
zorgen. Volgens een woordvoerder
zal de verontreiniging van het ri
vierwater bij aankomst in Neder
land twee tot drie keer kleiner zijn
dan bij de Zwitserse stad. Inmid
dels is geconstateerd dat zich bij
Ludwigshafen in West-Duitsland
al geen vissterfte meer voordoet.
De milieu-inspecties in Gelder
land en Overijssel zullen het ko
mende weekeinde het water van de
Rijn en IJssel nauwkeurig contro
leren. De Volkerak-sluizen zullen
op advies van Rijkswaterstaat ge
sloten blijven om de Zeeuwse wa
teren te beschermen. Wellicht zul
len ook andere sluizen tijdelijk
dicht gaan om de vervuiling buiten
de deur te houden.
Claims
Het ministerie rekent erop dat de
gifstroom ons land binnen een a
anderhalve dag is gepasseerd zon
der veel schade te hebben aange
richt. De combinatie van binnen-
vissers heeft haar riviervissers op
gedragen de visserij en handel in
vis tijdelijk te staken. Het water is
volgens de binnenvissers zo giftig
dat doorvisssen de volksgezond
heid in gevaar kan brengen. De or
ganisatie vindt dat geen risico mag
worden gelopen. De betrokken vis
serij-organisaties zullen het Zwit
serse bedrijf Sandoz (de veroorza
ker van de verontreiniging) aan
sprakelijk stellen voor de schade.
Volgens Greenpeace is de ver
vuiling veroorzaakt door de illega
le opslag van 1250 ton giftige be
strijdingsmiddelen. De opslag
plaats voldeed volgens de milieu
organisatie in het geheel niet aan
de veiligheidseisen, waardoor de
brand zich kon uitbreiden en het
giftige bluswater in de Rijn terecht
kon komen. Greenpeace pleit dan
ook voor strengere controle op de
veiligheid van de chemische indus
trie.
ENSCHEDE (ANP) - Bij het
Twentse streekvervoerbedrijf TET
is gisteren een proqf begonnen met
bussen die milieuvriendelijk zijn
en energie besparen. De bussen
maken by het optrekken minder
geluid, verspreiden minder uitlaat
gassen en gebruiken zo'n 30 pro
cent minder diesel dan de huidige
bussen. De proef met de milieubus
is een primeur voor Nederland. Tot
nu toe wordt er alleen mee proefge-
reden in Stockholm, Kopenhagen
en Londen, waar de ervaringen
overigens uitstekend waren.
Het systeem van dit nieuwe type
bus komt er op neer dat de energie
die vrijkomt bij het remmen, wordt
benut voor het optrekken. Dit be
tekent dat de de dieselmotor van
de bus stationair draait tot deze 35
km per uur rijdt. Op dat moment
neemt de motor de aandrijving
over. De storende rookpluim, die
de motor bij het wegrijden door
gaans produceert, blijft hierdoor
achterwege, evenals het geluid van
de optrekkende bus.
De besparing op het verbruik
van dieselolie kan oplopen tot 8000
liter per jaar. Het resultaat is uiter
aard afhankelijk vah het aantal hal
tes en stops op de busroutes. De
milieubussen zijn voorzien van een
oliedruksysteem, dat bij het rem
men vrijkomende energie langs
hydraulische weg opslaat in een
drukcylinder. Bij het wegrijden
van de bus wordt die energie ge
bruikt voor aandrijving van de bus.
Deze apparatuur is ontwikkeld
door het Zweedse bedrijf Volvo
Flygmotor.
Dank zij het lage energiegebruik
en de beperkte onderhoudslasten
kan de 50.000 gulden, die de mi
lieubus extra kost, ruimschoots
worden terugverdiend, zo ver
wacht de TET. Een aantal gemeen
ten in Nederland heeft reeds inte
resse getoond voor het rijden met
de milieubus. De proef met de mi
lieubussen zal een jaar duren.
DEN HAAG - CDA-fractieleider De Vries was gisteren
de grote afwezige op de afscheidsreceptie van staatsse
cretaris Brokx (volkshuisvesting). Hoewel Brokx' chef,
minister Nijpels, noch de CDA-fractie, noch De Vries
persoonlijk had uitgenodigd, verwachtte politiek Den
Haag toch dat De Vries zijn opwachting zou komen
maken.
CDA-ers waren er wel. Zo kwamen de kamerleden
Paulis, Van lersel, Van Vlijmen en Van Amelsvoort en
de vroegere partijvoorzitter Bukman hun partijgenoot
uitzwaaien. Van de VVD gaf alleen fractieleider Voor
hoeve acte de présence, van de PvdA waren geen pro
minente politici aanwezig. Naast de huidige kabi
netsleden kwamen de oud-bewindslieden Biesheuvel,
Albeda, Gruijters, Schut en Beelaerts van Blokland
Brokx de hand drukken.
De bouwwereld was massaal naar de Haagse Rid
derzaal getogen met topmensen van de woningbouw
verenigingen, de grote beleggers en aannemerscon
cerns. In een besloten bijeenkomst voorafgaand aan de
receptie hing premier Lubbers de voormalige staatsse
cretaris de versierselen om van het Commandeurschap
in de Orde van Oranje Nassau. Brokx kwam precies
21 dienstdagen tekort voor de hogere koninklijke on-'
derscheiding van Grootofficier
Op de ANP-foto schudt minister Korthals Altes
Brokx de hand. De ministers Ruding Smit-Kroes, en
Brinkman (vlnr) wachten hun beurt af.
Lubbers tijdens het debat over de
regeringsverklaring, probeerde
Kok tot concrete zaken te komen.
Koude kermis
Hij kwam van een koude kermis
thuis. Lubbers wilde graag de dia
loog met de hele Kamer voeren,
maar concrete wijzigingen in het
kabinetsbeleid bleken uitgesloten.
Het regeerakkoord is nog net zo
heilig als dat van het eerste kabi-
net-Lubbers en tijdens dat debat
kreeg Kok het ook aan de stok met
zijn eigen fractie. De redelijke op
stelling in de eerste termijn van het
debat, maakte onder druk van de
fractie in het verdere verloop
plaats voor een scherpere, afkeu
rende opstelling.
Als troost kreeg Kok wel de po-
pulariteitsprijs van het Nederland
se volk. Voor het eerst sinds jaren
wezen de Nederlanders nu eens
niet Lubbers aan als winnaar van
een politiek debat. De NIPO-en-
quête was weliswaar nog lang geen
'knock-out' voor Lubbers, maar
Kok had toch duidelijk op punten
gewonnen. Misschien sterkt het
Kok in zijn opvatting, dat de rede
lijke opstelling de beste is, wil de
PvdA in de toekomst weer meere-
geren.
Want hij heeft het nog niet opge
geven. Om zijn fractie te overtui
gen pleit hij er nu voor om het ka
binet te bestoken metinitiatief
voorstellen. Zo'n aanpak leidt tot
resultaten, zoals blijvoorbeeld
blijkt uit het door de Kamer aan
vaarde voorstel' van de PvdA'ers
Vermeend en Van Nieuwenhoven
voor een betere kinderopvang. Te
gelijkertijd waarschuwt Kok, nog
steeds uit oogpunt van redelijk
heid, wel voor overdaad.
Van Lubbers is bekend dat hij
best weer met de PvdA wil rege
ren, hoewel hij heeft laten weten
na deze kabinetsperiode niet meer
beschikbaar te zijn als premier.
Lubbers kan persoonlijk uitste
kend met Kok overweg, hetgeen
hij in kamerdebatten ook (soms
iets te) openlijk laat blijken. Maar
CDA-fractieleider De Vries is veel
meer een aanhanger van de theorie
dat alleen maar met de PvdA moet
worden geregeerd, als het echt niet
anders kan en dan nog zo kort mo
gelijk en met tegenzin.
Dialoog
Bert de Vries ziet de bui dan ook
hangen. Hij vreest dat premier
Lubbers de redelijkheid van de
PvdA-alternatieven gaat inzien en
laat niet na scherp tegen Kok uit te
halen. Hij heeft laten weten dat hij
de alternatieven van de oppositie
wil beoordelen tegen de achter
grond van het kabinetsbeleid. Een
dialoog op basis van het PvdA-ver-
kiezingsprogramma kan natuurlijk
niet. Met andere woorden: als Kok
het regeerakkoord onderschrijft,
zijn er zaken te doen, anders niet.
We hebben niet voor niets een coa
litie met de VVD gevormd, vindt
De Vries.
En daarmee is dan meteen het di
lemma voor Wim Kok geschetst.
Hij is best bereid water bij de so
cialistische wijn te doen. Maar dat
kan natuurlijk niet zo ver gaan dat
de rode kleur van de wijn geheel
verdwijnt. De kiezers moeten de
PvdA wel kunnen blijven herken
nen. In de notitie aan de fractietop
verbaast Kok zich erover dat de po
litieke partijen en de media zo ge
makkelijk accepteren dat de PvdA
haar eigen verkiezingsprogramma
afzwakt. Hij doelde hiermee op de
minder straffe arbeidstijdverkor
ting dan was vastgelegd in het ver
kiezingsprogramma van de partij.
Kok kondigt aan dat het in de
toekomst nog wel vaker nodig zal
zijn de socialistische opvattingen
aan te passen. Maar daarbij heft hij
niet alleen te maken met de media,
maar ook met de vaak lastige par
tij-organen De partij dient wel bij
een te worden gehouden. In het
laatste nummer van het partijblad
'Voorwaarts' vraagt Johan Wijne
zich af in hoeverre de socialistische
grondslag van de PvdA enerzijds
sympathisanten en andere partijen
afschrikt en anderzijds juist de bin
dende factor is. Wim Kok heeft de
taak om die vraag afdoende te
beantwoorden.
DEN HAAG - PvdA-leider Wim
Kok verraste vorige week de top
van zijn fractie met een notitie,
waarin hij pleitte voor een opbou
wende oppositie. Verrassend, om
dat de opstelling van de PvdA en
vooral van Kok zelf de laatste tijd
toch al overloopt van redelijkheid.
Moet er nog meer water bij de so
cialistische wijn, of was het nodig
de fractietop van zijn gelijk te over
tuigen?
door
Henri Kruithof
DEN HAAG (GPD/ANP) - De Ne-
derlandse gemeenten krijgen de
komende jaren enige tientallen
miljoen guldens extra van het rijk.
Naast de al in het regeerakkoord
afgesproken 50 miljoen in 1987,
krijgen ze nog eens zo'n bedrag in
1988 om de gemeentelijke investe
ringen aan te zwengelen. Als het
overheidstekort dat toelaat, kun
nen ze ook in 1989 eii 1990 op jaar
lijks 50 miljoen extra rekenen.
Premier Lubbers maakte dat gis
teren bekend op zijn wekelijkse
persconferentie na de minister
raad. Het kabinet heeft voor het
eerst een dergelijk afspraak weten
te maken met de vereniging van
Nederlandse gemeenten (VNG).
Het akkoord is het resultaat van de
onderhandelingen tussen minister
Van Dijk en staatssecretaris De
Graaff-Nauta (binnenlandse zaken)
met de VNG. Aan de hand van de
ze afspraken willen de gesprek
spartners de komende maanden
komen tot deelafspraken per de
partement.
In het regeerakkoord was'afge
sproken om bij wijze van proef be
stuursakkoorden af te sluiten,
waarin financiële afspraken tussen
het rijk aan de ene kant en de ge
meenten en de provincies aan de
andere kant worden gemaakt. Ver
der is de afspraak gemaakt dat de
gemeenten een evenredige bijdra
ge leveren aan de ombuigingen op
het gemeentefonds.
Verdere kortingen zijn in het ver
volg taboe. Dit betekent dat alleen
bezuinigingen die lang van te vo-
Gasprijs
DEN HAAG (ANP) - Een eventue
le stijging van de aardgasprijs in de
tweede helft van 1987 blijft voor de
huishoudens in elk geval beperkt
tot 2 cent. Die belofte heeft minis
ter De Korte (economische zaken)
gisteren gedaan in antwoord op ka
mervragen over zijn begroting.
Op 1 januari zou de gasprijs ei
genlijk met 16 tot 17 cent omlaag
moeten. Op verzoek van het kabi
net blijft dat beperkt tot 11 a 12
cent. Dat 'tegoed' wordt gebruikt
om een eventuele stijging van de
gasprijs in 1988 te beperken. Zo no
dig wordt het ook al in 1987 ge
bruikt, aldus De Korte.
ren zijn afgesproken, zoals de kor
tingen op het sociaal-cultureel
werk, op de gemeenten kunnen
worden afgewenteld. Onverwachte
bezuinigingen kunnen niet meer
voor rekening van de gemeenten
komen, hetgeen voor het bestuurs
akkoord wel gebeurde.
De vier grote gemeenten krijgen
meer eigen financiële verantwoor
delijkheid. Een aantal uitkeringen
die de gemeenten kregen voor spe
cifieke doelen, wordt gebundeld.
De gemeenten mogen nu zelf we
ten hoe ze d^e gelden uitgeven.
Het lijkt er wel op. In de notitie
verwijst Kok naar enquêtes, waar
uit blijkt dat maar weinig mensen
het kabinetsbeleid volledig afkeu
ren. Uit het feit dat grote groejben
mensen te hoop lopen tegen onder
delen van het beleid, mag volgens
Kok niet de conclusie worden ge
trokken dat het kabinet als zodanig
slecht wordt beoordeeld. Daarom
zou een houding van 'het kan be
ter' meer voor de hand liggen dan
polarisering.
Wat levert een redelijke opstel
ling ten opzichte van het kabinet
de PvdA op? Het gevaar bestaat
dat de socialisten gezichtsverlies
lijden ten overstaan van de kiezer
in ruil voor niet meer dan welwil-
Wim Kok: populair.
lend geknik van CDA en VVD. Tij
dens de laatste algemene beschou
wingen heeft Kok zijn redelijke op
stelling al in praktijk gebracht.
Moed_ puttend uit de houding van
