Bridge Filatelie Saint-Saëns niet banaal Griekse zang is dwingend KLASSIEK Celliste is ontdekking Oratorium of opera? Ongeëvenaarde vertolking Meer inzicht in 'Eroica' KRYPTOGRAM c r F r n a r r r F r n H n nnnnn H n n H n a k J 7 n nHHBHH N n m nnn 1 A 7 k nnnm HHH muon I FI HHMH mo i k I 1 nmnn m H H n 3 3 OPLOSSING ZATERDAG 8 NOVEMBER 1986 EXTRA PAGINA 31 Pascal Rogé en Charles Dutoit Saint-Saèns: De vijf pianoconcerten. Pascal Rogé, het Royal Philharmo nic Orchestra, het Phitharmonia Or chestra en het London Symphony Orchestra o.l.v. Charles Dutoit. Dec- ca 417 351-2 (2 cd's). Saint-Saëns wordt dikwijls ver weten dat hij het streven naar Franse 'élégance' wat al te ver dreef, dat hij overduidelijk met beide benen in het verleden wor telde en dat van muzikale groei in de loop van zijn lange loop baan weinig te bemerken was. Akkoord! Maar dat alles neemt niet weg dat zijn werken nog steeds tot de aantrekkelijkste consumptiemuziek behoren die Frankrijk in de jaren 1850-1920 heeft opgeleverd en dat de com posities van zijn hand die de tand des tijds hebben doorstaan, een verfijning ten toon spreiden, die zo kenmerkend is voor wat we in de muziek uit die periode als 'ty pisch Frans' beschouwen. Uitmuntende voorbeelden daar van vormen zijn vijf pianocon certen, geschreven tussen 1858 en 1896, die al spoedig banaal overkomen als zij in handen van de verkeerde uitvoerenden val len. Met Pascal Rogé aan de pia no en Charles Dutoit voor het or kest blijkt daarvan echter geen sprake. Virtuositeit gaat hier sa men met elegant musiceren en een delicate sfeeropbouw, zon der dat het effect daarvan ergens door een te sterk aangezet effect teniet wordt gedaan. In de con certzaal zullen we de hele cyclus pianoconcerten niet zo snel ho ren, maar voor een rustige zon dagmiddag in de huiskamer is deze muziek ideaal. Aanbevolen. Agnes Baltsa Xarhakos en Tsitsanis. Agnes Baltsa (mezzo-sopraan), Kostas Papadopou- los (solo-bouzouki), Atheens Experi menteel Orkest o.l.v. Stavros Xarha kos. DG 419 236-1 (lp), 419 236-2 (cd). Heel even komen herinneringen boven aan de jaren zestig, toen de sirtaki in was en Liesbeth List een - overigens memorabele - plaat met liederen van Theodora- kis op de markt bracht. De asso ciatie is begrijpelijk, want melo die en begeleiding van de door Agnes Baltsa gekozen volkslied jes roepen een klankenwereld op, die voor onze oren even Grieks is als de flamenco Spaans en jodelen Tirools. Deze Griekse liederen met hun dikwijls na vrante, soms ook politieke on dertoon kunnen zeker ook als aangename achtergrondmuziek worden gebruikt, maar daarmee wordt toch voorbijgegaan aan de dwingende kracht die er bij aan dachtige beluistering van uit gaat. De angst dat een operazan geres in dit repertoire niet op haar plaats zou zijn, blijkt volle dig ongegrond. Baltsa kleurt haar stem volledig anders dan meestal het geval is, haar voor dracht ademt authenticiteit en de combinatie van haar donkere timbre met de doorzichtige in strumentale begeleiding levert precies het goede effect op, maar wel op een aanzienlijk hoger ni veau dan we gewend zijn van de obligatie 'sfeermuziek' van in Griekenland spelende films en televisieseries. Bijdragen: Paul Korenhof Ofra Hamoy OfTenbach: Celloconcert - Saint- Saèns: Celloconcert nr. 1 in a, op. 33. Ofra Harnoy, Cincinatti Symphony Orchestra o.l.v. Erich Kunzel, Victo ria Symphony Orchestra o.l.v. Paul Freeman. RCA RL 71004 (lp), RD 71003 (cd). Eén plaat met twee ontdekkin gen van de eerste orde. Een abso lute verrassing vormt het on langs boven water gehaalde cel loconcert dat de operettekoning van het Tweede Keizerrijk, Jac ques Offenbach, in 1850 kenne lijk voor zijn eigen plezier ge schreven heeft. De virtuositeit en het dartele karakter tonen ons de Offenbach die we kennen uit zijn theaterwerken, maar de adembe nemende opeenvolging van in vallen en de briljante orkestratie maken dat elke schijn van opper vlakkigheid wordt vermeden. Een niet minder belangwek kende ontdekking is echter de jonge Israëlische celliste Ofra Harnoy, die binnenkort op de Nederlandse televisie te zien zal zijn in "Jonge mensenen met een registratie van ditzelfde celloconcert. Zij ontlokt aan haar instrument een warme maar al tijd licht gehouden toon en be schikt inderdaad over de fabel achtige techniek die voor de mu ziek van Offenbach nodig is. In het welbekende eerste cellocon cert van Saint-Saëns overtuigt zij iets minder, hoewel haar spel ook daar alleszins indrukwek kend is. Een verrassing wacht de koper van de compact disc, die de Rococo-variaties van Tsjai- kofski als toegift krijgt. Joan Sutherland Handel: Athalia. Joan Sutherland, Emma Kirkby, Aled Jones, James Bowman, Anthony Rolfe-Johnson, David Thomas, Choir of New Colle ge Oxford, The Academy of Ancient Music o.l.v. Christopher Hogwood. L'Oiseau Lyre 417 126-1 (2 Ip's), 417 126-2 (2 cd's). De grote verrassing komt halver wege het eerste cd-tje (of aan het begin van de tweede plaatkant). Of Hogwood en zijn mensen nu Beethoven spelen (zoals elders op deze pagina) of hun grote spe cialiteit, de 18de-eeuwse barok muziek, het resultaat is vrijwel altijd even helder, verzorgd en sprankelend met een schijnbaar speelse inslag. Voor de titelrol van Athalia werd echter nie mand minder dan Joan Suther land aangetrokken en deze zes tigjarige grande dame van de Britse muziekwereld portretteert de Baai-vereerster en koningin van Juda met een vocale gran deur die we alleen maar van haar kunnen verwachten. De stem klinkt niet echt jong meer, maar muzikaliteit, techniek en intona tievermogen lijken nog onaange tast en haar interpretatievermo gen is in de loop der jaren alleen maar groter geworden. Haar vo lumineuze stem en haar toch meer 19de-eeuws georiënteerde stijl van zingen (bijv. met meer vibrato) zorgen even voor een merkwaardig contrast, maar roe pen tegelijkertijd ook een span ning op, die mijn stelling onder streept, dat Handels oratoria meer dramatische kracht bezit ten dan zijn opera's. Met de zang van Emma Kirkby blijf ik moeite hebben, maar daar staan uitmuntende bijdragen te genover van de tenor Anthony Rolfe-Johnson, de countertenor James Bowman en de jongensso praan Aled Jones, en dat Britse koren Handel kunnen zingen, is buiten kijf. Een schitterend ge realiseerde opname, die bredere aandacht verdient dan alleen van Handelianen en oratoriumlief hebbers. Fischer-Dieskau Schubert: Winterreise, op. 89, D. 911. Dietrich Fischer-Dieskau (bariton), Alfred Brendel (piano). Philips 411 463-1 (lp), 411 463-2 (cd). Het is alweer bijna twee jaar ge leden, dat Fischer-Dieskau en Brendel samen in het Concertge bouw aantraden voor een van de fascinerendste uitvoeringen van de cyclus 'Winterreise' die ik ooit heb gehoord. Natuurlijk was de stem van de nu 61 jaar oude bari ton ook toen al niet meer het flu welige instrument van weleer en zelfs kan ik voorstellen dat zijn voordracht sommigen te cere braal in de oren klinkt- Het bijzondere aan zijn optre den in '84 en aan deze plaatopna me is echter niet de zang zelf, maar de samenwerking met pia- :nist Alfred Brendel, die niet 'be geleid', maar die de rol van de piano gelijkwaardig aan die van de zangpartij maakt en die vooral in zijn voor- en naspelen en zijn verbindingen een wereld van stemmingen en nuances weet bloot te leggen. Men kan betreu ren dat beiden elkaar niet heb ben gevonden, toen de stem van Fischer-Dieskau nog een stralen de jeugdigheid bezat, maar het ongeëvenaarde vertolkingsni veau biedt slechts op sommige momenten ruimte voor dergelij ke overwegingen, en als men die al heeft, zijn ze aan het slot toch vergeten. Want laten we eerlijk zijn: wat zanger en pianist bereiken met het afsluitende 'Der Leiermann' vormt een van die magische mo menten, die maken dat mu ziekliefhebbers zich bevoorrech te mensen voelen. Christopher Hogwood Beethoven: Symfonie nr. 3 in Es, op. 55 ('Eroica'). The Academy of An cient Music o.l.v. Christopher Hog wood. L'Oiseau Lyre 417 235-1 (lp), 417 235-2 (cd). Enige tijd geleden wiidde ik jui chende regels aan eefi plaat met de eerste twee symfonieën van Beethoven in uitvoeringen door Hogwood en zijn AAM, maar bij die gelegenheid liet ik ook de vrees doorschemeren dat het vervolg (Hogwood gaat alle ne gen symfonieën opnemen) wel eens een teleurstelling zou kun nen opleveren. Met de 'Eroica' is dat echter nog lang niet het ge val, al zullen liefhebbers van een groots en majestueus gespeelde treurmars zich er niet zo bij thuis voelen. Aan de andere kant vraag ik me af welke muziekliefhebber niet zou worden meegesleept door de wervelende finale die Hogwood ons presenteert. Het grootste winstpunt is éch ter dat de kleine orkestformatie een veel beter inzicht biedt in de structuren van het werk, zonder dat het klankbouwsel merkbaar 'uitgekleed' wordt. Bovendien is een dergelijke orkestbezetting 'authentiek': het schijnt dat Beethoven bij de première in de winter van 1804-5 een ensemble van vergelijkbare omvang tot zijn beschikking had. Angst dat zowel dit aspect als het gebruik van authentieke instrumenten zou kunnen leiden tot doods pu risme, is echter overbodig. Horizontaal: 1. Een vrucht voor een on vriendelijke sufferd; 4. afgeme ten stukjes karton; 8. te kennen geven dat je thee in bollen wilt hebben; 11. meer dan eens hebt u dit soort puzzels opgelost; 12. donkere schoonheid, 13. daar zoeken we het als we maar willen bereiken, 14. een dier met drank, 15. 'n groot water en een dier, geen lieveling, 17. officieel staat er in dat het een beworteld stuk zal zijn, 20. een fijn tussen andere ingelegd verzoek, 23. dat gebeurt er op de veiling, 26. de landman gebruikt zijn hoofd niet als hij deze grond heeft, 27. die schop is het eerste bij een buitenladder, 29. model trap van een paard, waar Rie van weg is, 31. lap waar in we een klein spoortje zien, 32. bewerkte resten zonder eind worden door hem getekend, 33. aan de horizon zit O ons raar aan te kijken door onze kleding, 34. dat is het als het doormidden is, dan zie je bij welke groep je hoort. Verticaal: 1. Heeft erg veel weg van 1 hor., doch is veel lastiger, 2. hout uit de oude stad. Door elkaar gaat het verder dan dat, 3. wan neer je de post moet versturen in bepaalde uren, 5. vreemde in de winter? 6. Voor gek staat volgens - s> m 0 k 'S *- k 110 ii k 15 17 18 29 30 k V k 32 k de kaarten, 7. schrijfgerei van een natuurproduct wat wild le ven kost, 9. ze is nijdig en ze be gon zo lief, 10. maak eèn grote hoeveelheid, 16. de eerste noot in één maat, 18. je hoort dat ik het benauwd heb, 19. net zo iemand als 1 maar veel slapper, 21. wat doet een schaap achter de ven sterbank? Plannen maken, 22. bij een noot voor het einde is water vereist, 23. van tuigluiheid word je niet rijk, 24 een koude vrouw bedient jou, 25 hoera, vruchten, en toch zijn de dingen hierdoor nog niet vol maakt, 28. legt verkeerd aan, da is een sport, 30. een noot aan d rustige kant, daarmee ga je ziek te tegen. De prijs van 25,- werd toegekend aan P. Baljet-van Maanen, Noord- einde 2, Ing. Weddesteeg 2, 2311 CD Leiden. De prijs wordt de winnaar toege zonden. Oplossingen onder vermelding van 'Puzzel' voor donderdag op briefkaart of in enveloppe zenden aan Redactie Leidsch Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. In de K.N.S.B competitie speel de Philidor Leiden onlangs te gen het beruchte team van Ko ningsclub. Dit team werd jaren lang gesponsord door A. Pagel de betonmagnaat die zijn gelief de club enige tijd vaarwel moest zeggen, daar hij na een aanvaring met de fiscus, een jaar in de koe pelgevangenis van Haarlem moest doorbrengen. De sponso ring werd daardoor natuurlijk onderbroken en de sterkere spe lers zochten hun heil elders. Nu is het team degradatiekandidaat. Dit bleek ook weer tijdens de wedstrijd tegen Leiden. On danks het bezoek van de grote baas, die onlangs is vrijgelaten, verloor men kansloos met 6-4. Aan bord 2 speelde H. Kuijf te gen internationaal-meester Rob Hartoch (Konigsclub) en hij be zorgde de Leidenaren als eerste een vol punt, op de volgende wij ze: 1 d4 pf6 2 pc3 d5 3 lg5 g6 4 Dd2 (slaan op f6 levert hier niets op.) pbd7 5 f3 h6 6 lf4 lg7 7 e4 c6 8 e5 pg8 9 0-0-0 e6 (Zwart speelt een betonsysteem waarmee hij wit tot overhaaste acties tracht te verleiden.) 10 h4 (dit is waar schijnlijk overhaast) 10...pe7 11 g4 Da5 (een slechte zet, met overigens nog slechter achterlig gend idee. Na ll...c5! heeft zwart goed spel). 12 Kbl b6? 13 h5 g5 14 lg3! Ia6 15 lxa6 Dxa6 16 f4 gxf4 (praktisch gedwongen) 17 Dxf4 tf8 18 lh4 c5 19 pf3 pc6 op d6 of c7. 20...pxd4 21 txd4! Hier had zwart op moeten geven, maar hij wilde zien hoe wit het uit zou maken. 21 pxe5 22 pxe5 f6 23 pg6 0-0-0 24 pxfB cxd4 25 pxe6. Zwart gaf (eindelijk) op. Een leuk moment deed zich bij Krabbe - de Graaff Tot zover dacht de zwartspeler dat het nog wel ging. 20 a4ü Niet moeilijk maar wel leuk, er dreigt onafwendbaar pc3-b5 met mat Het wereldkampioenschap heeft plaats in de Groningse Mar tinihal. Gespeeld wordt van 10/11 t/m 3/12 '86. Op 10/11 opening en loting. Op 11/11 le ronde. Tot en met 28/11 2e t/m 16e ronde inclu sief twee rustdagen. Op 29/11 het eerste officiële WK sneldammen. Van 1-3/12 is 17e/19e ronde. Tijdens dit WK worden talrijke nevenactiviteiten ontplooid. Naast het eerste WK sneldam men speelt zich het volgende af: Open NK sneldammen, schoolwedstrijden op woensdag middagen en tijdens het toer nooi, het F.M.J.D. congres, de monstraties (dagelijks), vierkam pen en andere wedstrijden voor dagelijkse bezoekers, competi tiewedstrijden (alle noordelijkse teams spelen op 22/11 in het Mar tinihalcentrum) en zo mogelijk een expositie (n.a.v. 100 jaar in ternationaal dammen). De deelnemers zijn: uit Afrika Habib Kane, Macodar N'Diaye, Mamina NDiaye en Koffi Maxi me Kouame; uit Amerika Iser Koeperman, Eduard Autar, Jose Maria da Silva Filho en Nose Leandro Texeira; Uit de Sowjèt- Unie Anatoli Gantwarg (de we reldkampioen), Michael Kore- nevski, Alexander Dibman en Alexander Baljakin; Uit Europa (behalve Nederland) Patrick Ca- saril, Victor Galperin, Luc Gui- nard en waarschijnlijk Frances co Laporta; uit Nederland Rob Clerc, John van der Borst, Ge- ra Jansen en Hans Vermin. De meest populaire uitkomst is ongetwijfeld die met een single- ton. En natuurlijk is het maken van de downslag via een introe ver één van de prettigste dingen die ons als tegenspeler kan over komen. Toch is een dergelijke start lang niet altijd goed; we ge ven namelijk een belangrijk tem po weg en soms is dat funest. In het zojuist verschenen VAN START TOT FINISH 6 wordt aan dit belangrijke onderdeel van het tegenspel een etappe ge wijd, onder het motto: de eerste klap is een daalder waard. Daar uit blijkt ook hoe moeilijk uitko men soms is, zelfs voor topspe- lers. Aan die etappe ontlenen we een tweetal van de vele praktijk voorbeelden. 7 O 976 O AB76 AHVB6 N ♦A643 W C) A 10 W,U O V 10 9 2 Z 973 H82 H V B 8 2 O H A 10 8 5 4 O V B 10 9 5 C? 543 O 8 5 4 3 2 Bij het uitkomen met een singleton zijn een paar uitgangs punten van belang. Zo moet er een redelijke kans bestaan dat partner aan slag kan komen om ons de felbegeerde introever te bézorgen. Een spel waarin west terecht uitkwam met zijn singleton (N allen). Noord opende 1 KI (OW passen) - zuid 1 Ha, noord 2 Ru, waarna NZ 4 Ha bereikten. West kwam uit met KI 2, voor noords aas. De leider speelde troef na, maar oost was op zijn post. Hij nam direct het aas en speelde KI 9, die west troefde. Oosts hoge klaveren vroeg om schoppenna- spel en dat deed west dus: Sch V. Oost nam over en speelde weer klaveren. West kreeg aldus nog een tweede introever en dat bete kende één down. We zien in dit spel tevens een andere 'gouden regel' gedemonstreerd: als we van een korte kleur starten, is het van belang dat we over enkele, anders waardeloze, troeven be schikken. OP DIT MOMENT zyn drie fila- telieloketstempels in gebruik en er zijn evenzoveel daaraan ge koppelde stedekaarten versche nen. Zevenaar opende de rij op 2 september, een dag later volgde Doetinchem en de vorige week 1 november diende Veenendaal zich als derde aan. De volgende week woensdag 12 november presenteren zich Almelo, Alphen aan den Rijn, Deventer, Hattem, 's-Hertogenbosch, Velp (Gld.) en Winterswijk - de adressen daar van hebben we reeds gegeven - op 20 november volgt Kromme nie en op 21 november komen, zoals aangekondigd, vier Friese plaatsen. Het stempel van Krommenie, dat op 20 november in gebruik zal worden genomen, laat het Ge meentehuis met de Hervormde Kerk zien. De afbeeldingen in de stempels van de vier Friese plaatsen zyn: Franeker, het Oude Stadhuis; Heerenveen, het Ge meentehuis; Leeuwarden, de 01- dehove en Sneek, de Waterpoort. Inmiddels hebben zich nog twee plaatsen aangediend en wel Oosterbeek op 24 november met in het stempel het Airborne-mu seum "Hartenstein" en Haarlem op 26 november met de Grote of St. Bavo Kerk. De prijs per kaart is nog steeds 2,75. Wit had hier moeten spe len: 1 Kgl Dal 2 a8D! met remi sekansen. Hij zag echter een fan tastische mogelijkheid, en speel de 1 Khl met het idee l....pg3 2 Dxg3ü Dxg3 3 pxc2 en de zwarte Dame kan de a-pion niet meer stoppen. De Graaff deed echter 1..C1D! 2 Dxcl pg3 en wit gaf op. Na 3 Kgl pe2 4 Kfl pxcl 5 a8D De2 verliest hij een stuk. Mocht één van deze twintig spelers op 10 november niet aan wezig zijn, dan zal oud-wereld kampioen Jannes van der Wal deze spelers vervangen, echter alleen als het spelersaantal one ven is. Na al deze gegevens zult u on getwijfeld snakken naar iets dat op dammen lijkt. Voor al diegene het volgende probleem met na tuurlijk als opgave wit speelt en wint. door Ton Schipperheyn B 10 5 2 CVB32 AH73 V64 N 9 8 C A 6 w r, O H 10 9 8 7 O VB 8 6 5 O 10 2 9 7 4 Z HVB3 AH73" 54 O 94 A 108 6 5 Toen dit spel in de praktijk voorkwam opende zuid 1 Sch (een tweede langere kleur is mo gelijk). Noord bood 2 SA, dat in het door NZ gebruikte biedsys- teem een punt of 10/11 beloofde, met goede troefsteun. Zuid bood daarop 4 Sch. West besloot op een introever te spelen en startte met Ha A en harten na. Oost nam Ha H en speelde weer harten. Zuid ruimde een klaveren op en west maakte zyn introever, maarschoot daarmee niets op. De leider pakte de nagespeel de ruiten, sloeg Sch A en Sch H en had de rest. Met iedere andere start komt hy niet verder dan 9 slagen, probeert u het maar. De moraal? Wests troeven zyn niet 'waardeloos' en dus is een andere start beter, ruiten b.v. Een vol gende keer hierover meer. door Hero Wit GROOT BRITTANNIË - Vijf beroemde bevelhebbers van de Royal Air Force worden her dacht op evenzoveel zegels (dag van uitgifte: 16 september), die herinneren aan het feit dat vijftig jaar geleden de speciale RAF- commando's werden opgericht: de bommenwerpers, het com mando gevechtsvliegtuigen, de kustbewaking en de trainings eenheden. In hetzelfde jaar (1936) werd het legendarische ge vechtsvliegtuig, de Hurricane in gebruik genomen. Op een 17p-zegel zien we Lord Dowding (1882-1970), die de ge schiedenis inging als de RAF-be- velhebber tijdens de Battle of Britain in 1940. Dowding staat af gebeeld met de beroemde Hurri cane. Lord Tedder (1890-1967) staat met een Hawker Typhoon op een 22p-zegel. Tedder was on der generaal Eisenhower bevel hebber van de luchtstrijdkrach ten. Een 29p-zegel toont Lord Trenchard (1873-1956) met een DH 9A of Nine Ack, een bom menwerper uit de Eerste Wereld oorlog. Trenchard wordt be schouwd als de vader van de RAF. De man die het bevel voer de over het RAF-bommenwer- percommando, Sir Arthur Harris (1892-1984) staat met een Avro Lancaster op een 31p-zegel en de laatste zegel (34p) uit de serie verbeeldt Lord Portal (1893- 1971) met een Mosquito. De tijd van de kerst-zegels is weer aangebroken en de eerste die we in deze rubriek behande len zijn de Britse, die vanaf 18 november aan de loketten ver krijgbaar zullen zijn. Op de (vijf) zegels dit jaar traditionele Britse kerstgebruiken en -legendes: 13p, The Glastonbury Thorn; 18p, The Tanad Valley Plygain; 22p, The Hebrides Tribute; 31p, The Dewsburu Church Knell en 34p, The Hereford Boy Bishop. - Joan Sutherland en Christopher Hogwood rechts)-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 31