'Ze staan daar mooi voor gek'
Maatregelen geëist tegen
overlast The Old Corner
Ruim halfjaar alternatieve straffen in Leiden:
actief in vrije tijd
Late eendjes naar Endegeest
PAGINA 4
LEIDEN
VRIJDAG 7 NOVEMBER 1986
LEIDEN - Gerard van der Kroon, medewerker van het
bureau Halt in Leiden, zegt het na zeven maanden erva
ring met ongeveer 30 'halt-ers': "Mensen kijken vaak nega
tief tegen vandalistische jongeren aan, maar in de praktijk
zijn ze altijd bereid te erkennen dat ze fout zijn geweest en
vinden het redelijk dat ze iets moeten terugdoen. Over het
algemeen zijn het aardige, positief ingestelde jongens".
Zijn collega Martine van Vliet: "De meesten vinden het
toch wel eng als ze hier moeten komen, denken dat wij ook
van de politie zijn. Een straf wordt altijd in overleg met de
jongere zelf vastgesteld en sommigen verzinnen straffen
voor zichzelf die in geen verhouding staan tot wat ze heb
ben uitgehaald: veel te zwaar".
straft. Ze kunnen daar althans1
Jongeren tussen de 12 en 18 jaar
die zich in Leiden aan vandalisme
schuldig maken, daarbij op heter
daad worden betrapt en voor niet
meer dan 1500 gulden schade heb
ben aangericht, worden sinds 1
april van dit jaar alternatief ge-
kiezen, het alternatief is een door
de officier van justitie op te leggen
boete. Maar daar heeft tot nu toe
geen enkele aangehouden jongere
iets voor gevoeld, zij het dat één
jongen zei als straf voor zijn ver
nielzucht te willen halten maar
uiteindelijk niet kwam opdagen.
In totaal 28 jongens, de meesten
14 of 15 jaar oud, hebben in de af
gelopen maanden via het Halt-bu
reau (Halt: Het Alternatief) de door
hen aangerichte schade hersteld of
zijn daar nog mee bezig. Om af te
rekenen met het bij veel mensen
levende vooroordeel dat vandalis
me zich vooral onder jongeren uit
de lagere sociale regionen voor
doet: daarvan is Van der Kroon en
Van Vliet niets gebleken. De laat
ste: "Allerlei soorten jongens zijn
het, van vwo- tot lts-leerlingen, er
is geen speciale groep". En meis
jes? "Geen één nog", vertelt Van
Vliet. "Er zijn ongetwijfeld meisjes
die vandalisme plegen maar wij
hebben ze hier nog niet gehad".
Het aantal van 28 is geheel con
form de. verwachting, vertellen
Kroon en van Vliet. Wat wel opvalt
is dat het overgrote deel, zo'n 80
procent, moet 'halten' vanwege het
vervaardigen van graffiti. Het is
nog te vroeg om hieruit te conclu
deren dat in Leiden graffiti van alle
vandalisme de hoogste pakkans
heeft; wel is duidelijk dat graffiti
nog immer 'in' is. "Sommigen zijn
er echt aan verslaafd", weet Van
der Kroon. "We zijn nog te kort be
zig om iets te kunnen zeggen over
de oorzaken van het vandalisme in
Leiden, maar uit de gesprekken
met de jongens is wel vast komen
te staan waarom ze aan graffiti
doen: om erbij te horen, voor de
kick en omdat volgens hen ieder
een het doet".
Onhandig
Omdat de 'alternatieve bezighe
den' (die immer in overleg met de
officier van justitie en na toestem
ming van de ouders worden be
paald) zo goed' mogelijk moeien
aansluiten op de gepleegde over
tredingen, ligt de straf voor de
schilderaars voor de hand: schoon
maken. Maximaal vijf dagen, mini
maal vier uur - ook al had je alleen
je
op
oot enc
,n ook. veel zwaarder
(foto Wim Dijkman)
schreven. Dus is die naam onder
schoonmaakmiddel en staalborstel
verdwenen en is de jongere pas een
half uur aan de slag, dan mag hij
zich nog 3,5 uur bezig houden met
het verwijderen van het werk van
z'n collega's. "Sommige ouders
klagen daar wel over", zegt Van
Vliet. "Zo van: hij heeft toch niet
schoon te maken wat een ander
heeft gekliederd. Maar ja, het is
ook een beetje straf hoor". Dat het
een zeer serieuze aangelegenheid
is, blijkt ook wel uit het feit dat een
jongere die vijf minuten later ver
schijnt dan was afgesproken, on
verbiddelijk alsnog naar de officier
van justitie wordt doorverwezen.
Tot nu toe is dat niet voorgeko
men, vertellen de medewerkers.
De jongens nemen het halten zeer
ernstig op en als straf ondergaan
de meesten het zeker, zo heeft de
ervaring Van der Kroon en Van
Vliet geleerd. De laatste: "Ze staan
daar toch maar mooi voor s.
midden op straat, vooral voor
vriendjes die langskomen en aller
DEN HAAG/LEIDEN - Omwo
nenden van restaurant The Old
Corner op de hoek van de Boisot-
kade/Kaiserstraat in Leiden heb
ben in een kort geding de presi
dent van de Haagse rechtbank ge
vraagd een einde te maken aan de
stank- en lawaaioverlast die zij van
het restaurant zeggen te ondervin
den. De buren eisen dat het bedrijf
een sterkere afzuiginstallatie laat
aanbrengen die vijf maal zoveel
vervuilde lucht per uur uit het res
taurant wegzuigt. Bovendien moet
er een ontgeuringsinstallatie wor
den aangebracht om de omwonen
den van stank in hun huizen en tui
nen te vrijwaren. De deuren en ra
men aan de achterkant van het be
drijf moeten daartoe gesloten blij
ven. Ook dient uitbater C. H. Hol-
verda ogenblikkelijk de tuidraden
te verwijderen waarmee zijn af
voerpijp aan de schoorsteen van de
buren is bevestigd. Dit alles op
straffe van een dwangsom van 1000
gulden per dag.
Behalve stankoverlast hebben
omwonenden Ook hinder van luid
ruchtige groepen bezoekers in 'het
restaurant en van lawaai vanaf het
terras. Bovendien zorgen zowel
binnen als buiten spelende mu-
ziekgroepjes voor lawaai, vinden
de bewoners. En de huidige afzuig-
Lezers Schrijven
Oudt Leyden
Hierbij wil ik reageren op het stuk
in uw krant van 5 november over
de weigering van dubbel-gehandi-
capte rhensen in het Pannekoeken-
huis Oudt Leyden. De instelling/
reactie van het personeel en dhr
Martens stinkt!! Het is vernede
rend, kwetsend en o zo makkelijk
om mensen die zich niet of nauwe
lijks zelf kunnen verweren, zaken
toe te dichten als: boeren, schreeu
wen, storend voor andere klanten
etc.
Ikzelf ben enige tijd werkzaam
geweest in de zwakzinnigenzorg en
installatie veroorzaakt volgens dé
omwonenden trillingen in het be
lendende pand. Ook wordt het ge
bruik van het trottoir bemoeilijkt
door het met windschermen afge
zette terras.
Mr. J. W. Landman hekelde gis
terochtend voor vice-president mr.
P. A. Offers van de Haagse recht
bank het gemeentelijk beleid inza
ke de vestiging van horecagelegen
heden in de binnenstad. Volgens
hem wordt de vestiging van dit
soort bedrijven door de gemeente
gestimuleerd door het stellen van
zo weinig mogelijk eisen. Hij
noemde dat een zeer 'liberaal' ver
gunningenbeleid en wees voorts
op het achterwege blijven van con
trole hierop. Ter illustratie voerde
mr. Landman aan dat horeca-in-
richtingen bijvoorbeeld formeel
een terrasvergunning nodig heb
ben, doch dat controle op naleving
hiervan nauwelijks plaats heeft.
Vooraf wordt vaak meegedeeld dat
bij aanvraag zeker een vergunning
zal worden afgegeven. De raads
man concludeerde hieruit dat de
gemeente weinig oog heeft voor de
belangen van omwonenden in der
gelijke gevallen.
Mr. Landman betoogde dat The
Old Corner onder het aanvragen
van een hinderwetvergunning wil
een probleem waar je voortdurend
tegenaan loopt is dat er van de inte
gratie van de zwakzinnige mede
mens zo bitter weinig terecht
komt. Een uitstapje bijvoorbeeld
met bewoners is vaak financieel en
personeeltechnisch al onmogelijk
en daarbij komt dan nog eens zo'n
ronduit onbeschofte opstelling van
mensen als bijvoorbeeld Martens.
Hij waagt het zelfs begrip voor
zo'n situatie te vragen aan de bege
leiders (over een bord voor je kop
gesproken). Een vraag aan hem:
welk gedrag is 'normaal en accep
tabel' en heeft hij het recht dat te
bepalen? En zijn er nog andere
groepen die hij de toegang ont
zegt? Meneer Martens: ondanks
uw Michelinsterretje is mij de eet
lust ontgaan.
Dirk Rauke,
Van 's Gravensandestraat 111,
Leiden
uitkomen, juist door geen afzuigin
stallatie van voldoende capaciteit
te installeren. Daarvoor is rfamelijk
een elektromotor noodzakelijk van
een zodanig vermogen dat voor het
bedrijf een hinderwetvergunning
is vereist. Aangezien Holverda vol
gens Landman vreest dat andere
bepalingen in de hinderwetver
gunning nog meer kostbare voozie-
ningen van hem zullen verlangen,
ziet hij af van de installatie van een
grotere afzuiger. Mr. Landman ziet
dat als „het willens en wetens fru
streren door Holverda van de bepa
lingen van de Hinderwet".
De raadsman van de omwonen
den zag zich geplaatst voor een di
lemma. „Want indien de gemeente
niet tot het inzicht komt dat op
grond van stank- en geluidoverlast
een horeca-inrichting hinderwet-
plichtig is, is zij daartoe nauwelijks
te dwingen. Als echter een afzuig
installatie van voldoende capaci
teit wordt geïnstalleerd moet het
bedrijf een hinderwetvergunning
aanvragen en kunnen er ook ande
re eisen aan de bedrijfsvoering
worden gesteld". Als omwonenden
die eisen dan nog te laag vinden
kunnen zij beroep- en bezwaar
schriften indienen bij onder meer
de Raad van State.
Uitbater C. H. Holverda van The
Old Corner zag de actie van de om
wonenden als een poging zijn res
taurant om zeep te helpen. Hij be
toogde vergunning voor het restau
rant te hebben gekregen en stelde
dat de stankoverlast niet alleen van
zijn bedrijf afkomstig kan zijn om
dat er meer restaurants in de buurt
zijn gevestigd. De afzuiger in de
bedrijfskeuken noemde Holverda
voldoende. Over de tuidraden
waarmee illegaal zijn afvoerpijp
aan de schoorsteen van de buren is
bevestigd was de horeca-exploi-
tant kort: die moesten inderdaad
weg.
Holverda bracht voorts naar vo
ren voor 100.000 gulden in het res
taurant te hebben geïnvesteerd,
waaronder 35.000 gulden aan mid
delen om geluidoverlast tegen te
gaan. "Als omwonenden willen dat
het restaurant verdwijnt, moeten
ze me voor die prijs maar uitko
pen", aldus de exploitant.
Mr. Offers doet 13 november uit
spraak.
lei opmerkingen maken. Wij zijn er
altijd bij voor de begeleiding, ook
om reacties van buitenstaanders
op te vangen. Als die vriendjes
gaan staan joelen, zeggen we: ach
joh, de volgende keer staan zij
hier".
Staalborstel
Het tweetal is inmiddels overi
gens wel deskundig op het gebied
van het verwijderen van graffiti
verwijderen. "We weten onder
hand precies welke verf er moeilijk
af is te krijgen en welke ondergron
den heel moeizaam gaan. Op een
grove muur moet je echt met de
staalborstel te werk. We laten zo'n
jongen dan na een tijdje ook even
een gemakkelijker stuk doen, an
ders zinkt de moed hem al onmid
dellijk in de schoenen". Anderzijds
is ook de 'graffiti-scene' deskun
dig: "Iedereen in dat wereldje kent
elkaar; ze weten langzamerhand
precies dat je voor zó'n grote teke
ning zoveel uren moet schoonma
ken".
door
Simone van Driel
Dat schoonmaken gaat niet altijd
van een leien dakje: wat de mede- j
werkers is opgevallen is dat "som
mige jongens zo verschrikkelijk
onhandig zijn". Ze beschrijven de
eindeloze hulpeloosheid die som
migen aan de dag leggen wanneer
ze eenmaal aan de slag moeten.
Van Vliet: "Dan zou je ze bijna die
borstel uit hun handen trekken en
het zelf doen". Ze tillen aan graffiti
overigens niet zo zwaar, in die zin
dat aan die vorm van vandalisme
vaak "nog iets creatiefs" ten grond
slag ligt. "Die jongens maken com
plete ontwerpen en wisselen die
ook onderling uit. Graffiti is echt
wel wat anders dan zinloos een te
lefooncel in elkaar rammen, het is
niet dat botte, domme vandalisme.
Maar ja, toch strafbaar".
Ingrijpend
Behalve met heel veel 'graffiti-ar
tists' hebben de Halt-medewerkers
te maken gehad met onder ande-l
ren een jongen die een ruit had in-1
gegooid en een groep van zes jon
gens die een sigarettenautomaat
had gekoeld. Herstel van de schade
ligt in het laatste geval wat moei- j
lijk want, zegt Van Vliet, de man
van de automaat wil die jongens
echt niet in zijn buurt hebben. De
volgende straf is. daarom bedacht:
ze moeten de helft van de schade
vergoeden (de financiële schade
wordt namelijk in alle gevallen zo
veel mogelyk op de jongeren ver
haald), een voorlichtingsbijeen
komst over alcoholmisbruik bijwo
nen en daar een opstel over schrij
ven. "Bij deze zaak was namelijk
overduidelijk alcohol de oorzaak
van het vandalisme", verklaart
Van der Kroon. "De meesten wa
ren echt niet van die types die
LEIDEN - De eerste najaarsstor
men zijn al achter de rug, maar de
voortekenen van het nieuwe voor
jaar dienen zich al aan - of de laat
ste tekenen van het afgelopen
voorjaar, het is maar hoe je het be
kijkt natuurlijk.
In elk geval zijn deze week in de
tuin van de familie Van den Barze-
laar aan de Julianakade 14 jonge
eendjes uit het ei gekropen. Een
uniek feit, vindt voorzitter Schou
ten van de Dierenbescherming
Expositie
Bij Stichting Burcht wordt
morgen om 5 uur 's middags de
expositie VANKAN wandsculp-
turen geopend door E. Ekker
Qud-hoofd van de afdeling pers-
zoiets doen als ze nuchter zijn. Zo
heeft het toch ook een pedagogisch
aspect".
Over de opvoedkundige kant
van de zaak - één van de doelen van
het project is dat jongeren na een
Halt-project zich niet meer met
vandalisme inlaten - zegt Van der
Kroon dat dat in het "hele gebeu
ren" zit. "Ik spreek die jongens
niet moraliserend toe, dat zie ik ab
soluut niet zitten. Maar zo'n alter
natieve bezigheid is heel ingrij
pend. 'Halten' is niet alleeii het
werk zelf; je hebt eerst twee ge
sprekken, je moet nadenken over
wat je hebt gedaan en bedenken
wat volgens jou een redelijke straf
is". En dat allemaal met als doel
dat jongeren niet in de strafrechte
lijke molen terecht komen: wie de
hem opgedragen werkzaamheden
naar behoren uitvoert, hoeft name
lijk niet meer voor de kinderrech
ter te verschijnen. En zie: alle jon
gens die moesten halten, hebben
zich goed van hun taken gekweten.
Teruggekomen zijn ze op één na
niet meer, wat evenwel geen garan
tie inhoudt dat ze zich niet meer
aan vandalisme hebben schuldig
gemaakt. Immers, het Halt-project
geldt alleen voor jongeren die op
heterdaad zijn betrapt.
Lawaai schoppen
Door de weinig varschillende
vormen van vandalisme waarmee
ze tot nu toe te maken hebben ge
had, hebben Van Vliet en Van der
Kroon bij het verzinnen van de 'be
zigheden' nog maar weinig beroep
hoeven doen op hun vindingrijk
heid. Moeilijker wordt het wanneer
zich in de toekomst jongeren aan
melden die, want dat is ook alle
maal strafbaar, zijn.opgepakt om
dat ze in een boom zijn geklom
men, lawaai hebben geschopt, in
een raamkozijn hebben gezeten of
's nachts met plak- en kalkmate-
Leiden en omstreken. "Het komt
zelden of nooit voor dat zo laat in
het jaar nog jonge eenden worden
geboren".
Het 'unieke feit' heeft de familie
Van den Barzelaar wel met de no
dige problemen opgezadeld. De
moedereend heeft zich namelijk
niet meer laten zien nadat het nest
is uitgekomen. Vermoedelijk is het
dier overreden. En om de eende
kuikens van de ondergang te red
den, heeft de familie Van den Bar
en culturele zaken van de Neder
landse ambassade te Washing
ton. De tentoonstelling duurt tot 1
december.
Zaalhandbal
Zaterdag 15 november worden
in de Groenoordhallen de Leidse
zaalhandbalkampioenschappen
voor het voortgezet onderwijs ge
houden. De aanvang is om 9 uur.
riaal op stap zijn gegaan. Duidelijk
is wel dat er hierbij niet van een
direct aan het vergrijp aansluiten
de straf sprake kan zijn. "Maar we
verzinnen wel wat. Jongens die
heen een weer hebben gefietst in
een winkelcentrum kun je bij voor
beeld het centrum laten aanve
gen", aldus Van Vliet.
Op ander vlak heeft het Halt-bu
reau wel straffen 'klaarliggen'. Met
een aantal veelvuldig aan vandalis
me ten prooi vallende instellingen
en bedrijven (gemeente, openbaar
vervoerbedrijven) zijn afspraken
gemaakt voor het geval er een jon
gen of meisje moet komen halten.
Zo kan een jongere die bijvoor
beeld zijn vernielzucht op een bus
huisje heeft botgevierd, aan de slag
in de werkplaats van de desbetref
fende busmaatschappij. Overigens
mag van echt 'te werk stellen' nooit
sprake zijn. Bij het handhaven van
dat uitgangspunt worden de jonge
ren geholpen door de arbeidsin
spectie: die heeft bijvoorbeeld be
paald dat ze op schooldagen niet
langer dan tot 18.00 uur mogen hal
ten.
Leiden is met het Halt-project
geenszins uniek! Rotterdam, Den
Haag en Eindhoven zijn enkele ste
den die zoiets ook kennen. Door de
groei van het aantal bureaus is,een
landelijk overleg in het leven ge
roepen, waar ervaringen worden
uitgewisseld.
Het Leidse project is op Rotter
damse leest geschoeid maar elke
vergelijking met de ervaringen
daar gaat vooralsnog mank: Lei
den is kleiner, stelt Van der Kroon,
heeft niet zo veel grote streekscho
len binnen de grenzen en evenmin
een uitgebreid openbaar stadsver-
voernet - juist dit laatste zorgt in
bovengenoemde steden voor heel
wat vandalisme. Maar hoewel Rot
terdam groter is, is het project daar
zeiaar de werkbank in de schuur
maar tijdelijk omgetoverd tot een
broedhok. Met een lamp, een hokje
en een theemuts werd geprobeerd
de 12 jonge eenden - want twee
zijn er inmiddels al overleden -
warm te houden.
De dieren zijn vandaag overge
bracht naar de kinderboerderij bij
Endegeest. Daar staat namelijk een
professionelere broedmachine
waarin de eendekuikens meer
overlevingskansen Hebben.
Herfstwandeling
Op zondag 16 november orga
niseert de afdeling Leiden van
het Instituut voor Natuurbe
schermingseducatie (IVN) een
herfstwandeling in het bos en de
duinen van de Pan van Perseyn
in Katwijk. De wandeling begint
om 1 uur 's middags bij de in
gang van het bos aan de Wasse-
naarseweg en duurt ongeveer 1 Vz
al helemaal ingeburgerd. In Leiden
is het volgens Van der Kroon en
Van Vliet nog niet zover. Ze hopen
op grotere bekendheid met als ge
volg dat zoveel mogelijk mensen
actie ondernemen als ze vandalen
aan de slag zien en aangifte doen
bij de politie. Die bereidheid moet
groeien naarmate meer jongeren
aan het werk worden gezet, meer
mensen dat aanschouwen en daar
door beseffen dat aangifte doen
wel degelijk zin heeft.
Moeilijk meetbaar
Indammen van het aantal vanda
len is één van de doelen van het
Halt-bureau. De tweede is om van
dalisme ook daadwerkelijk te voor
komen. Dat punt moet nog nader
worden uitgewerkt, zegt Van Vliet.
"Er moeten moeten preventiepro
jecten komen, bijvoorbeeld op
scholen". Derde doel, maar dat is
echt lange baan-werk, is het ach
terhalen van de oorzaken van het
vandalisme en vooral de oorzaken
die zjjn voor Leiden. Daarover ia
nu nog geen zinnig woord te zeg
gen. Van Vliet: "We laten elke jon
gere een enquête-formulier invul
len met vragen als hoe het op
school en thuis gaat en of ze speci
fieke problemen hebben".
De uitkomsten worden in april
1988, als het eind van de proef van
Halt in zicht is, geïnventariseerd.
Dan ook wordt bekeken of Halt in
Leiden iets blijvends moet worden
en of het wellicht ook moet worden
uitgebreid naar de randgemeenten.
Voor Van der Kroon en Van Vliet
staat vast dat het niet bij dit tweeja
rig experiment moet blijven. De
eerste: "De werkelijke effecten van
Halt zijn natuurlijk moeihjk meet
baar, maar ik geloof dat het toch
zeker zin heeft. Je bereikt er in elk
geval mee dat schade door vanda
lisme door de daders zelf wordt
hersteld".
Slootwater
Roomburg
niet vervuild
LEIDEN - Het water in de sloot bij
de voormalige vuilstortplaats in
Roomburg is niet noemenswaardig
vervuild. Dat heeft het Hoogheem
raadschap van Rijnland geconsta
teerd na metingen in deze sloot.
Omwonenden van de voormalige
vuilnisbelt meldden enkele weken
geleden dat de gemeente vervuild
water uit een 'verzamelsloot' over
pompte in een sloot die in verbin
ding staat met open water. Ze we
zen toen op het feit dat het Hoog
heemraadschap daar metingen
verrichtte. Dat gebeurde omdat, al
dus de omwonenden, ook het
schap vermoedens had over illega-
le lozingen. De gemeente ontkende
echter dat er water werd overge
pompt.
Een woordvoerder van het Hoog
heemraadschap stelt nu dat het
slechts om een routine-onderzoek
ging. "Eens in de zoveel tijd wordt
het water daar gecontroleerd. En
kele weken geleden was dat toeval
lig weer het geval", aldus de
woordvoerder.
Het Hoogheemraadschap heeft
het water voornamelijk onderzocht
op de aanwezigheid van zoge
noemde zware metalen. In geen en
kel geval overschreed het gehalte
aan dergelijke metalen de wettelij
ke normen. Wel werd een ver
hoogd gehalte lood aangetroffen.
Volgens de woordvoerder van het
schap is dat niet onrustbarend. Hij
stelt dat het lood in het water te
recht is gekomen door de uitlaat
gassen van het verkeer. De voor
malige vuilstortplaats ligt vlakbij
de rijksweg Rotterdam-Amster
dam.
Bingo-dansant
In club- en buurthuis Mirt-
Honken wordt vrijdagavond 14
november een bingo-dansant
georganiseerd. Tijdens de bingo
zijn onder meer een stofzuiger,
een levensmiddelenmand en een
koffiezet-apparaat te winnen.
Voor de muziek zorgt de vaste
drive-iii-discotheek. De avond be
gint om 8 uur.
Gerard van der Kroon
moeten terugdoen".
BÜRO
HALT
SBET/
Regina van den Barzelaar met de 12 jonge eenden. De hond des huizes kijkt op de achtergrond toe. (foto Holvast)
