Stichting Burcht wil roer omgooien
'Ideeën vinden weinig weerklank'
Uitnodiging Hermans
blijft gehandhaafd
Havels 'Audiëntie': een klein juweel
Na twee jaar van spraakmakend bestaan in kleine kring
DONDERDAG 6 NOVEMBER 1986
PAGINA 29
LEIDEN - De viering van
een tweejarig bestaan is
gewoonlijk niet het soort
jubileum waarbij een
krant pleegt stil te staan.
In het geval van Stichting
Burcht is daartoe echter
wel reden. De eerste twee
levensjaren van Stichting
Burcht verliepen niet
zonder slag of stoot. De
activiteiten waren vaak
spraakmakend - denk aan
Ra of het gesprek tussen
Willem Oltmans en
Adriaan van Dis - maar
trokken vaak niet meer
dan een handjevol publiek.
De Burcht leeft op grote
voet en elk bestaansjaar is
tot nu toe tot jaar van de
waarheid uitgeroepen.
Vandaar misschien ook dat
het volbrengen van deze
eerste twee jaar vorige
week uitbundig is gevierd.
Ook dit derde levensjaar
wordt een jaar van de
waarheid. Stichting
Burcht wil veranderen en
de poorten openstellen
voor een ieder die er zich
thuisvoelt.
door
Ariejan Korteweg
LEIDEN - Na enkele jaren leeg
stand betrok Stichting Burcht
twee jaar geleden het Burchtcom
plex. De benedenzaal, de voormali
ge tuinzaal, was veranderd in een
expositieruimte; in de bovenzaal,
vroeger fonteinzaal geheten, was
een sociëteit ingericht. De exposi
tieruimte licht, wit en smetteloos,
de sociëteit aarzelt tussen voor
zichtige art deco en een koloniaal
verlangen. Een roomwit interieur
met tropische planten op de bete
gelde vloer, een massieve bar en
knappe lampen. De bezoeker
wachten royale leestafels met tal
van culturele bladen en een rijk as
sortiment aan drank. Duiven ge
ven vanuit de erker zacht koerend
blijk van hun aanwezigheid. Een
plaats waar de deelnemers aan het
volle leven even tot rust kunnen
komen en in minzame kout erva
ringen kunnen uitwisselen.
Zo werd de Stichting bij de op
richting ook gepresenteerd. Het
zou een ontmoetingsplaats worden
waar men gelijkgestemden kan
treffen, met name ook bestemd
voor hen die zich in het gewone
kroegleven niet meer zo prettig
voelen. Daarnaast ook en vooral
een brandpunt voor activiteiten
die buiten de gebaande paden om
gaan.
Het begin was veelbelovend. De
opening trok honderden belang
stellenden, wat feestredenaar bur
gemeester Goekoop de uitspraak
Henny Jurriëns keert Nationale Ballet de rug toe
AMSTERDAM (GPD) - „Ik vind
het vreselijk om te gaan. Het Natio
nale Ballet is een fantastische
groep met prachtige mogelijkhe
den, zeker nu we het Muziekthea
ter als vaste behuizing hebben ge
kregen. Ik ben door niemand on
der druk gezet en ga uit eigen be
weging weg. Ik zag mijn doel in
eenschrompelen en het zou me 24
uur per dag kosten om het te krij
gen zoals ik het hebben wil. Ik kan
het heel goed vinden met Rudi van
Dantzig, die ik dus in 1991 zou op
volgen. Ik heb me daar de afgelo
pen jaren geconcentreerd op voor
bereid maar kreeg de laatste tijd
toch het gevoel, dat ik me beter
kon terugtrekken".
„Dat is geen kwestie van gefru
streerd zijn maar heeft voor een
groot deel te maken met het Mu
ziektheater, hoe gek dat ook klinkt.
We zitten daar samen met de Ne
derlandse Opera. Op papier als ge
lijkwaardige partners. In de prak
tijk blijkt echter nu al, dat er aller
lei dingen gebeuren, die een goede
gang van zaken zoals ik die voor
me zie in de weg zullen staan. Als
het zo doorgaat sneeuwt het ballet
onder. Er is geen raad van toezicht,
die kan ingrijpen. Nu al voelen we
de logheid van een bureaucratisch
bedrijf waarin te weinig ruimte is
vóór creatieve ideeën en flexibili
teit. Het begint er al mee, dat we
geen eigen technische staf meer
hebben. Technici lenen we van de
opera en dat werkt stroef'.
„Verder heb ik moeten vaststel
len, dat verschillende plannen van
mij wat al te gemakkelijk van tafel
Henny Jurriëns (37) vertrekt 30 november naar het Royal Winnipeg
Ballet in Canada, waar hij danser en assistent-balletmeester
wordt. Een opzienbarend besluit, want hij was de gedoodverfde
opvolger van Rudi van Dantzig als artistiek leider van het
Nationale Ballet, die in 1991 opstapt. Jurriëns was dertien jaar
eerste solist bij het Nationale Ballet waar hij alle grote
mannenrollen in het klassieke repertoire danste en veelvuldig te
zien was in werk van Van Manen, van Dantzig en Van Schayk.
Sinds vorig jaar was hij er assistent artistiek leider naast van
Dantzig.
In onderstaand vraaggesprek vertelt Jurriëns over de redenen
voor zijn vertrek. Het bestuur stelt onvoldoende vertrouwen in
hem, de verhuizing naar het Muziektheater belemmert de
bewegingsvrijheid van het Nationale Ballet en Jurriëns zou een
meer gevarieerd repertoire voorstaan.
worden geveegd. Voordat je goed
en wel bent uitgesproken wordt
gezegd, dat het onmogelijk is. En
kele van die ideelen: verbetering
van de publiciteit voor jonge, op
komende dansers. Niemand in het
land kent namen van onze dansers,
die van enkele solisten uitgezon-
door
Leo Vromans
derd. Er zou een tweede, kleine
groep geformeerd moeten worden
waarmee de kleine theaters in het
land kunnen worden bediend, een
educatief programma kan worden
gemaakt, opera-medewerking
wordt geleverd en goed bestaand
repertoire mee kan worden opge
haald. Tenslotte moeten in die jon
ge groep acht stageplaatsen inge
ruimd worden voor dansers uit de
opleiding van de Theaterschool.
AMSTERDAM (ANP) - De Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam
(SLAA) handhaaft haar uitnodiging aan schrijver W.F. Hermans voor een
spreekbeurt in januari volgend jaar. Twee van de zeven bestuursleden
van de stichting kunnen dit niet verkroppen en zijn opgestapt, aldus de
SLAA.
De in Parijs wonende Hermans is de laatste tijd weer in hét nieuws
wegens optredens in het verleden in Zuid-Afrika. Hij komt voor op de
Zwarte Lijst' van de Verenigde Naties, die een culturele boycot van
Zuid-Afrika voorstaan. Een expositie met foto's van Hermans onlangs'in
het Stedelijk Museum in Amsterdam deed de discussie rond de schrijver
weer oplaaien.
De twee uitgetreden SLAA-bestuurders, mevrouw A. Gerritsema en H.
Oosterhuis, menen dat aan de wens van de VN gevolg moet worden gege-
De meerderheid van het bestuur betwijfelt daarentegen de status van
de zwarte lijst,'die volgens deze bestuursleden een „onzorgvuldige en
toevallige indruk maakt". In de Nederlandse rechtsorde kunnen sancties
alleen worden 'opgelegd op grond van de wet en niet op grond van een
,vrij onduidelijke lijst', zo menen zij.
Dat is de enige manier om jong ta
lent voor te bereiden op een toe
komst bij de grote groep".
„Want we kunnen ons wel gaan
begraven in het Muziektheater, ik
vind het hoogst noodzakelijk, dat
we ons in het land laten zien. Ook
moet het gezelschap minstens één
maal per jaar een tournee naar een
groot buitenlands festival kunnen
maken. Men vindt dat blijkbaar
niet zo vanzelfsprekend. Die 1600
stoelen van het Muziektheater
moeten vol...".
„Met alle respect voor onze drie
huischoreografen Van Dantzig,
Van Manen en Van Schayk, die
kwaliteiten hebben waar niet over
gediscussieerd hoeft te worden,
meen ik toch, dat er meer ruimte
moet komen voor belangrijke cho
reografen van buiten. Ook het feit,
dat HNB voor 70 procent uit bui
tenlanders bestaat is iets om eens
nader te gaan bezien. Ik vind dat
niet zo normaal als enkele anderen.
Het zijn nog maar een paar gedach
ten, die ik hier ventileer. In mijn
visie heel legitieme gedachten.
Maar als je dan merkt, dat ze wei
nig weerklank opwekken moet je
je goed realiseren, dat het beter is,
de koers te verleggen voordat je
goed en wel in zee bent gegaan.
Dat is precies waar ik nu mee
doende ben. Ik ga niet boos weg
want daar is absoluut geen aanlei
ding voor".
„Hoogstens stoort het me, dat er
in het bestuur van HNB mensen
zitten, die nauwelijks weten, wie ik
ben. Ze vragen zich af, of ik wel
voldoende verantwoordelijkheids
gevoel heb, hoe het met mijn capa
citeiten zit en ze willen iets van een
profielschets, een proeftijd en een
beoordeling na afloop. Na alles wat
ik bij HNB gedaan heb pas ik daar
dus voor".
„Ik voel me momenteel opge
lucht na een moeilijke periode van
overwegen en heroverwegen. Want
je laat wel iets achter hier. Aan de
andere kant ben ik erg blij, dat ik
Canada kan gaan. Het Royal
Winnipeg Ballet is een groep van
24 dansers, aangevuld met studen
ten van een eigen opleiding. Jaar
lijks is er een internationale zomer
cursus en er worden dikwijls tour
nees gemaakt. Eerste soliste is
Evelyn Hart, een prachtige danse
res van wereldniveau met wie ik in
het verleden al dikwijls met veel
succes heb gedanst. Op het reper
toire staan naast klassieken als Gi
selle, Zwanenmeer en Notenkra
ker ook balletten van Balanchine,
Canadese choreografen en van Jiri
Kylian, Nils Christe, Hans van Ma
nen en Rudi van Dantzig".
„Artistiek leider is Arnold
Spohr. Ik ben er al enkele malen te
gast geweest en de werksfeer.is
heel plezierig. Het algemene ni
veau is nog niet dat van het Natio
nale Ballet en toch voel ik mijn
overgang naar Winnipeg niet als
een stap terug. In mijn eigen ont
wikkeling is het een stap voor
waarts omdat ik alle gelegenheid
krijg, aan een jong, talentvol gezel
schap. mee te bouwen. Er is heel
wat minder inspraak van allerlei
commissies en dan is er nog iets
heel simpels: wie zijn best niet
doet kan direct opkrassen. Ik hoop
er lang te blijven. Niettemin heb ik
het bestuur van HNB verzocht,
mijn afwezigheid te beschouwen
als een periode van onbetaald ver
lof. Als Rudi van Dantzig in 1991
werkelijk zou opstappen zou het
kunnen zijn, dat ik net als ieder an
der een gewone sollicitatieproce
dure ga volgen. Je weet immers
nooit, hoe de zaken er dan precies
voor staan".
'Audiëntie' door Toneelschool Am
sterdam. Tekst: Vaclav Havel, regie:
Johan Greter, spelers: Mark Riet
man en Jaap ten Holt. Gezien op 5
november in LAK, Leiden.
LEIDEN - De thuisblijvers had
den dit keer geen gelijk maar
groot ongelijk. De weinigen die
gisteravond naar het LAK geko
men waren zijn getuige geweest
van een klein juweel.
'Audiëntie' van Vaclav Havel
bestaat uit een amper veetig mi
nuten durende dialoog tussen
twee mensen. Over het lichtplan
kunnen we kort zijn. Het licht
ging aan en aan het eind ging het
uit. Het 'toneelbeeld' was een ta
fel, lamp d'r boven, twee stoel
tjes, een schermpje van ouwe
kranten en een slanke, langwer
pige kast van onder tot boven ge
vuld met lange, slanke beugel-
flessen bier (en twee ordners).
Eén en ander Stelt een kantoortje
voor en in dat kantoortje ont
vangt een bierbrouwer een van
zijn arbeiders, een dissisdente
schrijver. Het gesprek dat dan
ontstaat, eigenlijk meer mono
loog van de kant van de bier
brouwer dan dialoog, is niet na te
vertellen: zó subtiel is het opge
bouwd, met steed letterlijk te
rugkerende tekstfragmenten
("kijk niet zo sacherijnig", "we
zijn toch gabbers?", "vroeger
hadden we een goeie ploeg" etc.
etc.).
'Audiëntie' is vooral te begrij
pen in de context van het huidi
ge politieke systeem in Tsjecho-
slowakije. Het gaat over de more
le kwestie in hoeverre principes
te handheven zijn in het leven
van alledag en zeker in de con
frontatie met medeburgers die
klem zitten in de wurgende
houdgreep van de staat en het
slachtofffer dreigen te worden
van de hooggestemde idealen
van de intellectueel. Zo krijgt de
bierbrouwer bezoek van de in
lichtingendienst die informatie
eist over de schrijver. De bier
brouwer vraagt de schrijver, hij
is immers toch schrijver, of deze
zelf niet de gewenste informatie
rapporten kan schrijven. Hij
dreigt in de problemen te komen
omdat hij nauwelijks informatie
over de schrijver weet te geven:
"ik help jou, jij helpt mij en ik
help die man van de inlichtin
gendienst.
Toch doe je onrecht aan het
stuk door alleen te wijzen op de
morele of politieke laag, het is in
de eerste plaats ontroerend hu
moristisch. En er wordt schitte
rend geacteerd. Jaap ten Holt als
de bierbrouwer lijkt de rol van
zijn leven te spelen. Zo superieur
en met zo'n vanzelfsprekendheid
speelt hij de gladde, linke volks
jongen vol wantrouwen en soe
vereine wereldwijsheid maar
met een hartje van goud. Mark
Rietman als de schrijver heeft
een veel bescheidener rol en doet
precies wat ie moet doen. Het ge
heel oogt alsof er geen regie aan
te pas gekomen is. Misschien is
dat het grootste compliment dat
we de regisseur, Johan Grieter,
kunnen geven. Maar wat zou het
zonde zijn als deze voorstelling
niet vaker werd gespeeld.
RADBOUD ENGBERSEN.
Desondanks zijn er weinig activi
teiten bij Stichting Burcht geweest
die niet verliesgevend waren. De
baropbrengst was de afgelopen ja
ren onvoldoende dm de tekorten te
dekken. Daar kon ook het instellen
van cafés voor filosofen, academi
ci, journalisten en architecten niets
aan veranderen.
Hoe dat komt? Ten dele doordat
Stichting Burcht de naam kreeg
elitair en exclusief te zijn; Een her
stellingsoord voor Leidse yuppies.
De benaming 'sociëteit' voor het
cafégedeelte en het feit dat men de
ze ruimte alleen mocht betreden
als men lid werd, viel niet goed.
Om een voorbeeld te noemen: toén
Hot House onlangs besloot het
LAK te verlaten en naar een ande
re ruimte op zoek ging om de jazz
concerten te houden, kreeg men
een aanbod van Stichting Burcht.
Juist vanwege het besloten karak
ter van de stichting werd dat aan
bod afgewezen en koos Hot House
voor De Waag.
Elitair
Ben Walenkamp mag samen met
het interieur gezicht- en sfeerbepa
lend voor Stichting Burcht worden
genoemd. Hij stond aan de wieg
van de Stichting en is nu zowel
geldschieter als werknemer. Uiter
lijk doet hij aan geen vén beide
functies denken. Lange haren,
keurig pak, onafscheidelijke._pijp
en iuide stem. Dat het hart hem op
de tong ligt trekt sommigen naar
de Burcht toe en schrikt anderen
af. Zijn rechterhand is Egon Snel-
ders, voormalig raadslid voor D66
en onbezoldigd organisator bij
Stichting Burcht. Samen bestieren
zij het dagelijks reilen én zeilen
van De Burcht en zijn ze verant
woordelijk voor het leeuwedeel
van de activiteiten.
Beide Burchtheren beamen dat
hun Stichting een elitaire roep
heeft in de stad. Hun inziens hangt
dat samen met de benaming 'socië
teit', een woord dat in Leiden al
snel met het studentencorps Mi
nerva wordt geassocieerd. Stich
ting Burcht heeft thans zeshon
derd leden, waarvan ongeveer de
helft 'slapend'; zij zijn donateur zo
als een ander de Vereniging tot be
houd van de Waddenzee steunt
Ben Walenkamp en Odette en Egon Snelders (v.ln.r.) hopen steeds meer stoelen nodig te hebben. (foto Holvast) zonder zelf wad te gaan lopen.
Een groot probleem vinden ze
ontlokte dat hij niet wist. dat Lei- langstelling liep terug. Leiden tot dan zelden te zien was; dat het publiek van Stichting
den zoveel kunstenaars telde. De Aan de kwaliteit van de activitei- ook op het vlak van de hedendaag- Burcht voor het overgrote deel uit
eerste maanden mocht een ieder ten lag het in de meeste gevallen se muziek voorzag De Burcht in dertigers en veertigers bestaat, die
binnen en werden café en activitei- niet. Onder de noemer'Conversa- Leiden in een lacune. Het was aan zich graag onder geestverwanten
ten goed bezocht. Daarna was de ties' vonden gesprekken op niveau Stichting Burcht te danken er met in de sociëteit willen vermeien,
soos alleen nog toegankelijk voor plaats tussen personen uit het lite- het Ra-spektakel van Murray Scha- maar niet van zins zijn activiteiten
leden/donateurs en gebeurde het raire leven; de exposities toonden fer voor het eerst sinds jaren weer te ontplooien in Stichting-verband,
welhaast onvermijdelijke: de be- vaak werk van een niveau dat in Holland Festival in de 'stad was. Terwijl dat nu juist hetgene is wat
de initiatiefnemers van Stichting
Burcht graag zouden zien.
Snelders wijt het mede daaraan
dat de programmering van de acti
viteiten nogal eens een rommelige
indruk maakt: "Vorig jaar hebben
we naar een regelmaat in de activi
teiten gestreefd. Ons kader is daar
voor eigenlijk te klein. Dat heeft
tot gevolg datje alles op het laatste
moment doet en dat een inhoude
lijke afweging naar het tweede
plan verdwijnt".
Struikelblokken
Jonge kunstminnaars uit Leiden
en omgeving wagen zich slechts bij
uitzondering in De Burcht. Op hen
vestigen Walenkamp en Snelders
hun hoop voor de toekomst. Want
weliswaar verzekeren ze dat hun
elan en veerkracht ongebroken
zijn, niemand is onuitputtelijk als
het om inspiratie gaat.
Walenkamp: "We bereiken op
het moment inderdaad vooral
mensen die niet meer naar het ge
wone café gaan en die onze kroeg
prettig vinden. Daar halen we onze
doelstelling niet mee. Jonge men
sen die bijvoorbeeld op de kunsta
cademies zitten, komen hier niet.
Terwijl we hier over een ruimte be
schikken die voor ieder soort klant
veel te bieden heeft. Wij schatten
in dat hem dat vooral in de beslo
tenheid zit. Besloten associeert
men .met elitair, met discriminatie
zelfs. Onze conclusie is dus: we
moeten af van dat sociëteitsidee.
We voeren nu al een heel soepel be
leid maar willen voor de nabije toe
komst dat ook de kroegruimte
voor iedereen toegankelijk is".
Snelders: "We hoeven geen hon
derden mensen te trekken, maar
we hebben wel een kern van bezoe
kers nodig die de exploitatie ren
dabel maken. Die bereiken we
door de drempel te verlagen".
De dagelijkse leiding van De
Burcht wil die openheid, maar
vindt daarbij twee struikelblokken
op het pad. De eerste is de huur
overeenkomst van Stichting
Burcht met de gemeente. Daarin
staat nadrukkelijk dat in het pand
een besloten vereniging wordt ge
huisvest. De tweede is het bestuur
van de Burcht, dat intern verdeeld
is over de kwestie open - besloten.
- Voor wat de positie van de ge
meente betreft nu even een stukje
historie. - Toen Stichting Burcht
zich twee jaar geleden in het
Burchtcomplex wilde vestigen,
vroeg de gemeente een zeer hoge
huur: 75.000 gulden. Men stelde
zich op het standpunt dat de reno-
vatiekosten van het gebouw moes
ten worden terugverdiend, en dat
het daarbij niet uitmaakte of een
discotheek of een culturele instel
ling zich er zou vestigen. Die zake
lijke opstelling is inmiddels afge
zwakt. Wellicht niet in de laatste
plaats omdat veel gemeentebe
stuurders graag de Burchtfauteuils
op hun deugdelijkheid beproeven.
Aanlooptijd
Van de kant van het gemeente
bestuur ligt er'inmiddels een voor
stel tot herziening van de huur
overeenkomst. Over het eerste jaar
zou de Stichting 25.000 gulden
moeten betalen, over het tweede
jaar 50.000 gulden. Daarna zou de
overeenkomst opnieuw moeten
worden bekeken. Voorts wil men
voor 121.000 gulden de investe
ringskosten overnemen.
Walenkamp en Snelders zijn blij
met de bereidheid van de gemeen
te om hen financieel tegemoet te
komen, maar niet onverdeeld gé
lukkig met de wijze waarop men
dit wil doen. Hun bezwaren zijn
tweeërlei: als de gemeente de in
vesteringskosten overneemt, kun
nen de twee geldschieters van de
Stichting - van wie Walenkamp er
één is - bij een faillissement fluiten
naar hun geld. Minstens even be
langrijk is dat de Stichting tegen
een achterstallige huur van vol
gens Walenkamp 60.000 gulden
aankijkt. Dat bedrag is volgens hen
alleen op te brengen als de socië
teit voor een ieder toegankelijk
wordt. Daarover wordt in het ge-
meentevoorstel niet gerept.
Snelders: "Gevoelsmatig zeg ik:
gaat het open, dan loopt het hier
vol. Stel je voor dat het in januari
zo ver is. We maken dan eerst de
entree wat gastvrijer en richten een
keuken in. Natuurlijk heeft zoiets
een aanlooptijd nodig. Maar ik ver
wacht dat we dan binnen een jaar
een heel eind zijn en aan, onze
huurverplichtingen kunnen vol
doen. Maar blijft het een besloten
vereniging,, dan redden we het
nooit".
Walenkamp: "De gemeente is
bang voor concurrentie. "Zij vindt
dat wij als horeca-etablissement
Het Koetshuis aan de overkant
concurrentie aandoen en dat we als
culturele instelling concurreren
met De Waag. Ik ontken beide. Ons
publiek is zeer verschillend van
dat van Het Koetshuis. En wat De
Waag betreft is het eerder zo dat de
gemeente ons navolgt. Al wij
schrijvers hebben, dan hebben zij
dichters; wij moderne muziek, dan
zij ook; wij een langwerpig affiche,
zij een dito ontwerp. Ik ben voor
samenwerking in plaats van con
currentie".
