Kind kan met
plezier koken
Kwaliteit snijworst niet best
Het tweede leven
van lege doosjes
Consument
Bankpersoneel
adviseert vaak
'bar slecht'
NOG VEEL NADELEN AAN
ELEKTRONISCH BETALEN
PAPRIKA II
Geluid van
stereo-tv
valt tegen
OUDERS MOETEN ANGST OVERWINNEN
Buggy mee
op de fiets
Aankleedpop: knipoog naar vroeger
MAANDAG 3 NOVEMBER 1986
De kwaliteit van snijworst laat heel
wat te wensen over. Zeventig pro
cent van de worst bevat meer bind
weefsel (zwoerd, pezen, zenen en
dergelijke) dan in Duitsland als re
gel geldt. Dat blijkt uit een onder
zoek van Konsumenten Kontakt dat
deze maand werden gepubliceerd in
Kpopkracht.
Konsumenten Kontakt kocht 25 mer
ken snijworst in. waarvan 8 bij'slagers
en 17 uit de fabriek. Naast het onderzoek
in het laboratorium beoordeelde een
vakkundig panel de worst op uiterlijk,
smaak, geur en vastheid. Geen enkele
bij het onderzoek betrokken slager of fa
brikant bleek de snijworst te maken zo-
onder redactie van
Wim Fortuyn en Conny Smits
wandel van de klant. Zolang de privacy
wetgeving in ons land nog volstrekt on
voldoende is. moeten de dienstverlenen
de instellingen zorgen voor eigen rege--
lingen voor de bescherming van de con
sument tegen misbruik van die gege
vens, zo stelt de bond.
Tenslotte vreest de Consumenten
bond dat het betalingsverkeer in de toe
komst niet langer bijna gratis zal zijn, al
hoewel daarmee in het verleden wel veel
klanten zijn binnengehaald. Mochten de
banken inderdaad kosten gaan bereke
nen voor betalingen, dan kunnen de
klanten het tij keren door massaal con
tant te gaan betalen, zo adviseert de
bond.
als op de slagersvakschool wordt ge
leerd. Dat komt doordat vooral produ
centen de kosten en de verkoopprijs zo
laag mogelijk moeten houden. Dat is een
voorwaarde om aan het grootwinkelbe
drijf te kunnen leveren, zo meldden
meerdere fabrikanten aan Konsumen
ten Kontakt.
De lage prijs gaat wel ten koste van de
kwaliteit. Bij het onderzoek is daarom
gepleit voor het overnemen van de in
Duitsland geldende strengere regels
voor worst. In ons land is bijna niets ge
regeld over de samenstelling van snij
worst. Als' het maar van eert koe of var
ken komt, mag je er worst van maken.
Volgens Konsumenten Kontakt moeten
er in de Warenwet strakkere normen
voor worden opgenomen.
Het verschil tussen de Duitse en Ne
derlandse situatie is duidelijk: een klei
ne zeventig procent van de onderzochte
snijworsten bevatte meer bindweefsel
en (dus) minder spiervlees dan bij onze
oosterburen als regel geldt. Snijworst is
een 'anoniem' produkt. Er ontbreken
vaak etiketten of labels. Konsumenten
Kontakt vindt dat worstverkopers mini
maal verplicht zouden moeten worden
merk en samenstelling te vermelden.
Smaak
Verder zijn de wettelijke normen voor
de maximaal toegestane hoeveelheden
nitriet en nitraat (diè voor de rode kleur
zorgen) te hoog. De onderzochte wor
sten bevatten alle nauwelijks nitriet.
Ook kwam geen enkel exemplaar boven
de wettelijke norm voor nitraat. In twee
derde van de onderzochte worsten kwa
men wel smaakversterkers voor die vol
gens Konsumenten Kontakt niet thuis
horen in een kwaliteitsworst.
Het panel dat de kwaliteit van de wor
sten moest beoordelen, plaatste heel wat
aanmerkingen. Niet een worst bleek vol
ledig naar wens. Meer dén de helft van
de fabrieksworsten kwam positief uit
deze test. Vier fabrieksworsten kregen
een slechte tot zeer slechte beoordeling.
Dit lot was ook de helft van de slagers
worsten beschoren, zo schrijft Koop
kracht.
De kennis van bankpersoneel dat klan
ten moet adviseren, laat te wensen
over. De adviezen zijn nogal eens "bar
slecht". Datstelt de Consumenten
bond naar aanleiding van een uitge
breide praktijkproef onder de grootste
Nederlandse banken.
Medewerkers van de bond stapten
met enkele betrekkelijk eenvoudige
vragen naar een groot aantal bijkanto
ren en ook naar enkele (regio-)hoofd-
kantoren. Bij het aanbieden van een
Eurocheque hielden de meeste bank
bedienden zelfs na flink aandringen
vol dat inwisseling niet mogelijk is, al
dus de bond, die constateert dat deze
handelswijze in strijd is met hetgeen
de banken zelf onderling hebben afge
sproken.
Op de vraag wat de beste spaarvorm
is als de klant het betalen van belasting
over de rente èen paar jaar wil uitstel
len, bleven volgens de Consumenten
bond verschillende bankmedewerkers
het antwoord schuldig. Sommigen rea
geerden zelfs heel schichtig omdat zij
kennelijk belastingfraude vermoed
den. Het antwoord had moeten zijn
"een spaarbewijs", waarbij de rente
pas aan het einde van de looptijd wordt
uitgekeerd. Het verschil tussen een
persoonlijke lening en een doorlopend
krediet kwam bijna geen enkele keer
voldoende uit de verf, constateerde de
Consumentenbond.
Aan het systeem van elektronisch beta
len kleven nog zoveel bezwaren dat eerst
een aantal waarborgen voor de klant
moeten worden ingebouwd voordat het
systeem bij de Postbank en de banken
op grote schaal kan worden ingevoerd.
Dat zegt de Consumentengids in het no
vembernummer.
De Consumentenbond somt in de gids
naast enkele voordelen ook een aantal
bezwaren op van het elektronisch beta
len. Zo werkt het systeem werkt met een
persoonlijk identificatie nummer (PIN)
dat uit het hoofd moet worden geleerd.
De toetsenborden waarin dat nummer
moet worden ingetikt zijn onvoldoende
afgeschermd waardoor nieuwsgierigen
kunnen meekijken. Uit het buitenland
zijn gevallen bekend waarbij mensen
met geweld werden gedwongen hun ge
heime nummer prijs te geven.
Bovendien zou de plaatsing van geld
automaten aan bij voorbeeld buitenge
vels van banken "voer voor rovers" zijn.
Des te ernstiger noemt de bond het dat
de aansprakeliikheidsregeling voor ver
lies of diefstal in het nieuwe Giromaat
systeem van de Postbank, dat op 1 ja
nuari al van start gaat. is verslechterd.
De klant is pas verzekerd nadat hij dit
telefonisch heeft kunnen melden. De re
kening kan dan al leeggeplunderd zijn,
aldus de bond.
In het buitenland is gebleken dat elek
tronische bétaalapparaten fouten kun
nen maken. In de voorwaarden die er nu
liggen is het aan de klanten om te bewij
zen dat de automaat in de fout is gegaan
en niet hijzelf. De bond noemt dat een
onevenredig lastige positie.
Betaalautomaten en de centrale com
puter kunnen een schat aan gegevens
opleveren over de financiële handel en-
Volgens een romantisch verhaal
dankt Hongarije de paprika aan
trouwe liefde. In 1541 hadden de
Turken de hoofdstad Boeda (de
westelijke helft van Boedapest)
veroverd en zich in de
koningsburcht geinstalleerd. In de
paleistuin plantten ze de rode
pepers, die ze door Griekse
kooplui in Constantinopel hadden
leren kennen, die door de
Spanjaarden uit Mexico waren
meegebracht en waar Turkse koks
zeer op gesteld waren geraakt.
Een slavinnetje, geroofd uit een
naburig dorp, was haar Hongaarse
geliefde, een brave timmerman,
trouw gebleven. Het jonge paar
ontmoette elkaar heimelijk in een
onderaardse gang en het meisje
bracht voor haar tuinman zaadjes -
ook die van de rode peper - mee.
Hij kweekte er welvarende planten
uit en zo zou de rode peper uit de
Nieuwe Wereld zich in Hongarije
hebben verspreid.
Het zal wel anders gegaan zyn,
maar in 1593 meldde de Vlaamse
botanicus Clusius na een bezoek
aan Hongarije dat de rode pepfers
in vele moestuinen stonden en dat
de groentekwekers er goed aan
verdienden omdat de hete rode
peper in alle keukens als specerij
werd gebruikt.
Ook in later eeuwen brandden vele
reizigers naar Hongarije er danig
hun mond aan. Zij noemden het
„Turkse peper", Hongaren zeiden
paprika, als verbastering van het
Griekse piperke. De herders op de
poesta kruidden er hun
vleesstoofpot, de goelas mee en de
arme boeren kwamen de winter
door met grof brood met vet spek
dik ingewreven met paprika. Die
paprika hield hen gezond dank zij
het zeer hoge gehalte aan
vitaminen, pro-vitamine A, C, E en
P.
Maar daar had toen nog niemand
enig idee van. Pas in dë twintigste
eeuw werden de vitaminen en de
vitamine-rijkdom van paprika
ontdekt. Het was de Hongaarse
professor Szentgyörgi die in 1933
vitamine C in grote hoeveelheden
wist vrij te maken uit
paprikavruchten en daarvoor de
Nobelprijs kreeg.
Nog altijd was de als specerij
bereide paprika - van gedroogde
gemalen pepers - zeer heet, het
was tenslotte naaste familie van
lomboks, Spaans peper en
cayenne-peper. De Hongaren
hebben echter kans gezien hem
zijn hete vuur te ontnemen, maar
zijn geur en aroma te bewaren.
Tegen het einde van de vorige
eeuw had een boer gemerkt dat de
rode pepers die in de buurt
groeiden van planten van de
onschuldige groene paprika (de
glanzend, klokvormige,vlezige
vruchten die ook bij ons in de
groentewinkels liggen, onrijpe,
groene, rijpe rode, zo heerlijk in
salades en wat niet al) minder
scherp waren. Er was per ongeluk
een kruising ontstaan. Op deze
weg ging men verder
experimenteren en zo is de hete
rode „Turkse peper" veredeld tot
een zacht-pikante specerij met
prachtige vermiljoen-rode kleur en
diep, kruidig aroma. In Hongarije
paprika édes (zoet) of Edelsüss
genoemd, of de iets pikantere
Delikates.
Begin oktober hangen de vruchten
rood en glanzend aan de lage
struikjes: vóór de nachtvorsten
moeten ze eraf. Met kistèn vol gaan
ze naar de kleine boerderijtjes,
waar de oma's en kinderen al
gereed zitten om ze aan touwtjes te
rijgen. In zware guirlandes worden
ze te drogen gehangen in de
Vroeger werden ze thuis gemalen.
Nu gebeurt dat in fabrieken, waar
alles rood is, muren en machines,
kleding, handen en gezichten van
de arbeiders, alles prachtig
oranje-rood van het rondstuivende
poeder. En waar, zegt men, de
arbeiders nooit verkouden zijn.
Dank zij de vitaminen.
WINA BORN
Stereotelevisietoestellen met teletekst
zijn over het algemeen goed van kwali
teit. De consument moet echter niet te
veel verwachten van het stereogeluid.
Dit vblijkt uit een onderzoek dat de stich
ting Vergelijkend Warenonderzoek sa
men met de Belgische, Britse en Duitse
consumentenorganisaties heeft inge
steld naar veertien grootbeeld-ste-
reokleurentoestellen met teletekst en in
gebouwde luidsprekers.
De hooggespannen verwachtingen die
fabrikanten wekken over het stereoge
luid, vallen in de praktijk tegen. Dat
komt doordat bij de gebruikelijke kijk-
afstand het stereo-affect zeer gering is.
Voor een goed stereo-effect moet je te
dicht bij het toestel zitten.
Een aantal van de onderzochte appara^
ten heeft een vlakke beeldbuis. Voor
deel daarvan is dat het beeld van opzij
minder vertekening krijgt en dat er min
der weerspiegeling kan optreden van
bijvoorbeeld lampen. De consument
kan zich bij aankoop het beste laten lei
den door interessante aanbiedingen.
Voor teletekst en vlakke beeldbuis moet
uiteraard extra betaald worden.
Naad aan
de voorkant
Onder een chic jurkje of mantel
pakje een opvallende panty. En
met Fifth Avenue 501 van Fogal is
dat opvallen wel verzekerd, want
de naad zit waar je dat nu niet di
rect zou verwachten: aan de voor
kant. Jammer alleen dat deze 15
denier panty, die er is in de maten
S, M en L en bijna vijftig gulden
moet kosten.
Het zweet in de handen als
zoonlief van negen het vlijm
scherpe keukenmes in de han
den heeft om een ui te snijden.
Parels op het voorhoofd als hij
een pan kokende bloemkool
van het fornuis haalt om af te
gieten. „Onzin", zegt Charlotte
Borggreve. „Als kinderen op
straat spelen maken we ons
veel minder ongerust. En dan
spelen ze ook wel eens met een
mes. Waar het om gaat is datje
een kind leert om heel zorgvul
dig met een mes om te gaan.
En heel belangrijk is het om
voor de kinderen veilige om
standigheden te creëren".
Kunnen kinderen koken? Of nog
belangrijker, hebben kinderen
echt plezier in het leren koken? Of
is het net zo'n verplichte act als de
pianoles of de vioolles. Dus meer
ter meerdere eer en glorie van de
ouders in plaats van voor het ple
zier van het kind. Charlotte Borg
greve, Ruth van Andel en Simone
van den Hil menen dat kinderen
echt veel plezier kunnen hebben in
koken. En enig recht van spreken
hebben ze. want in Amsterdam
drijven ze nu al enkele jaren hun
'kinderkookcafé', een kinderres
taurant, waar de jeugd zelf achter
de pannen staat en ouders en pas
santen 's avonds op hun wenken
worden bediend. Het is gevestigd
aan de QZ-achterburgwal 193/2 en
geopend op zaterdag en zondag,
tel. 020-253237.
Dezer dagen verscheen bij uitge
verij de Kosmos het Kookboek van
het Kinderkookkafe. Dit kinder
kookboek is echter net zo min
uniek als geniaal. Want een echte
handleiding om de kinderen ple
zier in het koken bij ie brengen
staat er niet in. En een wekere lijn is
1 te ontdekken. Af
aardige tip. Zoals zelf
gemaakte patatjes die op een bak
plaat door de olie gerold worden
zodat ze rondom glimmen om dan
in de oven in een half uur gaar en
goudgeel gebakken te worden.
Simpelweg is het eigenlijk een
aardig kookboekje voor beginners,
dat door een wat speelse opmaak
ook voor kinderen geschikt ge
maakt is. Maar ergens in de boe
kenkast moeten ook nog kook
boekjes staan als „Meisje kun je
koken?" (Prisma) en zo zijn er nog
wel een paar.
Voorwaarden
Toch is het waar. Kinderen kun
nen veel plezier beleven aan het
koken. Al moet er dan aan een paar
voorwaarden worden voldaan. Een
normaal aanrecht is voor een kind
te hoog. Om goed en vooral veilig
te kunnen werken is het van be
lang dat het kind dus een opstapje
heeft. Een omgekeerde aardappel-
kist kan een uitkomst zijn. Een
stoel is al snel te hoog.
Voor de eerste avonturen hoeft
er geen mes aan te pas te komen.
Kinderen vinden het heerlijk om
mee te helpen deeg maken voor
een cake, vormpjes te steken uit
deeg voor koekjes en andere aar
digheidjes. In vele gevallen begint
daar ook het plezier in koken. De
complimenten van de visite voor
het heerlijke zelfgebakken koekje
is een belangrijke drijfveer om ver
der te gaan.
Maar na het panneköekenbeslag
komt dan toch een keer de wens
om ook een echte maaltijd of een
onderdeel daarvan zelf klaar te ma
ken. Het snijden van de ui, of het
raspen van de wortel. Ook hier
geldt dan weer bij alles dat de vei
ligheid voorop moet staan. Ouders
zien zelf wel of hun kind de
handvaardigheid al heeft om zon
der gevaar een mes te kunnen han
teren. Dan is het een kwestie van
bewust met zo'n mes leren om
gaan. Datzelfde geldt ook voor de
in principe toch al uiterst veilige
keukenmachines. Ook die komen
goed van pas. Hetzelfde verhaal,
het wordt monotoon, gaat ook op
voor het koken zelf. Ook daar is het
weer belangrijk dat een kind op
een goede hoogte kan werken.
Schoon aanrecht
Om het overzicht te bewaren en
alweer om veilig te kunnen werken
is het goed als kinderen leren met
een schoon aanrecht te beginnen
en vooral ook tussendoor steeds de
aanrecht zo vrij mogelijk te hou
den. Ovenwanten bij het koken al
tijd binnen handbereik. En vooral,
niet meteen aan zespersoonsmaal-
tijden beginnen, omdat een pan
aardappelen dan al snel te zwaar
wordt.
Of kinderen koken leuk vinden
is voor een deel afhankelijk van de
animo van de ouders. Als kinderen
het leuk vinden betrokken te wor
den bij het koken, kan dat alleen
maar gestimuleerd worden. Zo
niet, dan is er echt niks aan de
hand. Want er zijn ook horden ou
ders die koken een absolute ramp
vinden. (GPD)
De jonge koks bladeren in het kookboek dan het Kinderkookcafé dat
onlangs verscheen. (foto cpdi
Een eenvoudig te monteren draag-
jrek maakt het mogelijk de op
vouwbare wandelwagen (buggy)
mee te nemen op de fiets. Handig
bij het boodschappen doen als de
peuter ook mee moet en voor fiets-
wandeltripjes. Het rek, voor f 23,50
te koop, wordt op de achtervork
van de fiets vastgezet. Het kan
dank zij een stevige beschermlaag
niet roesten en het kan dus jaren
dienst doen.
Doosjes, flesjes, potjes, bekers. Da
gelijks wordt er voor. tonnen weg
gegooid aan verpakkingsmateriaal.
Natuurlijk, het heeft zijn plicht ge
daan: de inhoud is geconsumeerd,
en het enige dat je weggooit is de
verpakking.
Een beetje jammer, dat wel. want
er is aan zo'n verpakking toch wel
zorg besteed: een stevig stukje kar
ton, eerste-klas glas of dure kunst
stof, voorzien van een speciaal ont
worpen tekst, dessin of voorstel
ling en bedrukt volgens vaak zeer
dure procede's.
Dat moet Hans van Eek ook ge
dacht hebben'toen ze bezig was
met het samenstellen van een doe-
boekje over het hergebruik, van
wegwerpverpakkingen. 'Mooi
waardeloos - speelse creaties van
kosteloos materiaal" heet dit inspi
rerende hobby boekje, prijs 19,90,
een uitgave van Cantecleer en ver
krijgbaar bij de boekhandel en
hobby- of handenarbeidwinkel.
Het idee erachter is heel eenvou
dig: u bewaart de dagelijkse weg-
werp-spulletjes totdat u er een aar
dige verzameling van hebt en er
iets mee kunt doen. Hoe verras
send dat 'iets' kan zijn laat het
boekje 64 pagina's lang zien: zowel
nuttige gebruiksvoorwerpen als
mooie siervoorwerpen worden uit
voerig beschreven, daar waar no
dig voorzien van maat- of werkte
keningen. Een greep uit de werk
stukken gemaakt van waardeloos
materiaal, dat daarmee aan zijn
tweede leven begint: prullenman
den en speelgoedbergingen van
grote wasmiddelenkartons, een
naaibox, tijdschriftencassetes.
spaarpotten, haak- en breinaalden
kokers. een flessenberging of tijd-
schriftenbak, enzovoort.
Ook voor het maken van kinder
speelgoed leent 'waardeloos mate
riaal' zich uitstekend. Hans van
Eek heeft de volgende ontwerpjes
daarvoor gemaakt en beschreven:
grachtenhuizen van melkkartons,
een popperi-speelhuisje. compleet
met popjes, totempalen, schoenen-
- dooshuizen, diverse dieren zoals
een koe een varken, onderlegger
met potlodenstandaard, enz.
Kort en goed, een boekje waar
knutselaars en (vooral) hun kinde
ren blij mee zullen zijn, want het is
werkelijk een bron van ideeën voor
het werken met gratis materiaal.
Voor de haak- of breinaaldenko
kers gaat u als volgt te werk: ga uit
van een stevige, kartonnen koker,
waarin posters, kalenders e.d. wor
den verzonden. Snijd hem met een
scherp stanleymes op de gewenste
lengte af: Voor breinaalden is dat
tenminste 42 cm., als u hem met
een kurk wilt afsluiten zelfs 45 cm.
Voor haaknaalden zijn ook kleine
re kokers geschikt, tenminste 15
cm. Smeer de stukjes stof. waar
mee de koker bekleed moet wor
den, aan de achterkant in met ee
dunne laag witte houtlij m en plak
ze meteen op hun plaats. Voor pa
pier dezelfde lijm gebruiken. Plak-
naden e.d. wegwerken door er sier-
band of kanten strookjes overheen
te plakken.
Voor het maken van kleine, originele cadeautjes is verpakkingsmateriaal soms heel geschikt.
Ze zijn er weer: prachtige aan-
kleedpoppen van karton. Een stuk
je nostalgie in optima forma. Na
het enorme succes van de opnieuw
uitgebrachte kartonnen bouwpla
ten voor mannen (van 8 tot 88 jaar),
krijgen nu ook de (kleine) dames
hun deel in bouwplatenland. De
aankleedpopjes staan op vellen
dun karton gedrukt (afmetingen
34x40 cm). De in totaal 12 verschil
lende poppefiguurtjes variëren in
grootte van 10 tot 21-cm en zijn rij
kelijk omgeven door honderden
kleertjes, mutsjes, schoenen, tas
jes, mandjes, dieren, stukken ou
derwets speelgoed enz. verdeeld
over zes (uiteraard in kleur bedruk
te) vellen karton.
De figuurtjes moeten met een
zeer scherpe schaar van (middel-
)groot formaat uitgeknipt worden,
of - en dat is veel beter - met een
scherp papiermes (Stanley af-
breekmesje o.i.d.) worden uitge
sneden. Houd het mesje tijdens het
snijden iets schuin naar binnen ge
richt, zodat de diktekant van het
karton minder goed zichtbaar is.
En wanneer u het helemaal mooi
wilt maken, kunt u die zijkant met
viltstift in de bijpassende kleur bij
werken. Hetzelfde geldt voor de
vouwlipjes, die apart moeten wor
den uitgesneden en tegen de ach
terkant komen.
De zeer fraai uitgevoerde 'bouw
platen' worden per set van zes ver
kocht (prijs ongeveer 17,50) bij
speelgoedzaken, kantoorboekwin
kels of hobbyzaken. Voo# eventue
le verkooppunten bij u in de buurt
even bellen naar uitgeverij Leon
Schuijt in Alkmaar, tel.: 072- -
117628.
Figuurzagen
Iets heel anders, maar eigenlijk
toch een beetje in dezelfde sfeer,
zijn de voorbedrukte figuurzaag
plankjes. Dit zijn in kleur voorbe
drukte triplexplaatjes van 30x40
cm. Verkrijgbaar bij hobby-^ en
handenarbeidwinkels, prijs vanaf
5,50. Voor informatie over ver
koopadressen bellen naar Kars
Co te Ochten, tel. 03444-2864.
Op elk plankje staat steeds één
onderwerp: een draaimolen, ijskar-
retje, kermisschommel, viking
schip, kasteeltje, vliegtuig (in di
verse oude uitvoeringen), oldtimer,
zeilschip, enz.
