Met 'n beetje gel ben je onwijs trendy Ik wou dat mijn liedjes tekst hadden' ZATERDAG 25 OKTOBER 1986 EXTRA PAGINA 23 Knaap bij kapper. De 13-jarige Ro bert heeft een eerste communie coupe. Kaarsrechte scheiding. Maar nu begint het boetseren. Binnen een mum van tijd staan zijn haren recht overeind. „Mijn moeder zal denken dat ik mijn vingers in het stopcon tact heb gestoken", zegt hij. Zijn kapsel is nu trendy. Dank zij gel. Het haarverstevigingsmiddel gel is fa belachtig in opkomst. Het woord rage is zeker op zijn plaats. Onderzoek heeft uit gewezen dat in 1981 praktisch niemand gel gebruikte en dat dit jaar 52 procent van de jongeren in de leeftijd van 19 tot 24 jaar gel in de kapsels smeert. Naaf verwachting zal de groep gelgebruikers onder dertigers en veertigers snel groeien. Nog enkele cijfers. Volgens schattin gen, gebaseerd op de eerste zes maan den van dit jaar. zullen in 1986 in Neder land ongeveer 6 miljoen potjes en tubes met gel over de toonbank gaan. De ge bruikers, vooral de jeugd, geven tussen de 20 en 25 miljoen gulden uit aan het middel. Ter vergelijking: aan shampoo, besteedt dit land 36 miljoen per jaar. Spectaculair De handel kan de vraag naar gel nau welijks bijbenen. Statistieken wijzen uit dat de verkoop per twee maanden met maar liefst vijftien tot dertig procent stijgt. In de haarverzorgingsbranche is een dergelijke spectaculaire stijging van een produkt nog nooit eerder voorgeko- Het is een misverstand dat gel een nieuw goedje is. De opa's en oma's van nu gebruikten het in hun jeugdjaren ook al. In de crisisjaren was er al een pom made op de markt, met dezelfde eigen schappen als gel (overigens, diezelfde pommade bestaat nog steeds en mag zich nu ook'in een toenemende belang stelling verheugen). In de jaren zestig waren er de zogehe ten Brillcream-koppies. Een soort voor loper van de wetlook, met dat verschil dat de Brillcream vettig was en de gel van nu droog. De generatie veertig-plussers kent waarschijnlijk het middel Wellaform. „De haarcrème voor dames en heren voor een onberispelijk goed houdbaar kapsel, zonder dat het kleverig of hard wordt. Het haar blijft soepel en zacht staat op de verpakking van het middel dat nu plotseling weer veel wordt ver kocht. Dat spulletje was de echte voorloper van gel. Het kwam een jaar of twintig geleden op de markt en werd voorname lijk gebruikt door een relatief klein groepje jongeren: de vetkuiven. Daarna was het zo'n twintig jaar rustig op de gel- markt. Tot en met een jaar of vier terug. Toen raakte het middel, geïnspireerd door stromingen in de popmuziek, weer 'in'. En sinds vorig jaar is het gel-gebeu ren, zoals de betrokkenen het noemen, een gekkenhuis. Private labels In razend tempo pompt het apparaat het drillerige blauwgekleurde spulletje in potjes. Een stuk of acht dames staan in de fabriek van Koninklijke Sanders BV in het Noordbrabantse Vlijmen aan de gei-produktielijn. Veertienduizend potjes gel per dag spuit de machine. Vliegensvlugge vrouwenhanden draaien dekseltjes op de potjes en doen die in dozen. Verderop zijn eveneens enkele vrouwen bezig achter een gelmachine. Daar komt het spul in tubes. Achtdui zend per dag. Commercieel directeur D. Frank van Koninklijke Sanders: „Met enige be scheidenheid durf ik wel te zeggen dat wij de grootste producent van gel in Eu ropa zijn". Vanzelfsprekend zijn ze bij de Koninklijke in hun nopjes met de gel rage. Adjunct-directeur ir. E. Staal haalt de boeken erbij. De cijfers spreken voor zich. Staal: „In 1978 produceerden we hier 5000 kilo gel. In 1982 60.000 kilo, in 1985 265.000 kilo en naar verwachting halen we dit jaar de 400.000 kilo gel. Dat zijn omgerekend ruim twee miljoen potjes en tubes". Bij Sanders wordt een eigen merk gel 'gedraaid', maar ook nog eens een stuk of twaalf andere merken. De zogeheten private labels, die in opdracht van groot winkelbedrijven en drogisterijketens worden geproduceerd. De gel is exact hetzelfde. Alleen de verpakking of het etiket is anders. Directeur Frank over de vraag of de consument aan deze werk wijze wellicht een bedrogen gevoel over houdt: „Het gaat erom dat de klant weet dat de kwaliteit van het produkt goed is. Als je jarenlang hebt aangetoond dat dat goed is, waarom zou je dan in ieder potje een ander middel doen? Is niet nodig". Vrachtwagens vol passeren de grenzen. Miljoenen potjes en tubes vliegen over de toonbank. Jong? En gebruik je het niet? Tja... Behoor je tot de 'heavy users'? Dan ben je onwijs trendy. Je kan ermee stylen, modelleren, accentueren, fixeren en - de nieuwste term - boetseren. De kenners weten al lang waarover het gaat: gel. De gelei-achtige substantie in discokleuren die je in je haar smeert. De lawaaikapsels die je op straat ziet, zowel bij mannen als vrouwen, zijn te danken aan gel. De opkomst van een trend. door Lex Brom t Jong? En je gebruikt het niet? Tja.... (foto Loek Zuyderduln) Merken noemen, daar beginnen de he ren niet aan. Dat zou marktverstorend werken. Rondkijken mag. Op voorwaar de dat de merken van eigen labels van drogisterij-bedrijven of warenhuizen niet worden genoemd. Dat is het gentle- men's-agreement die de Koninklijke met zijn opdrachtgevers heeft. Chef-kok J. van Nispen zou de chef-kok van Sanders genoemd kunnen worden. Hij is de baas van het laboratorium van het bedrijf. Daar plegen witgejaste personen research en worden eigen gel-produkten gekeurd en getest. Ook de gels van con currerende merken worden onderzocht en geanalyseerd. Pas geleden werd ons land opge schrikt met angstige verhalen over ver schillende soorten shampoo met kan kerverwekkende stoffen. Hoe staat het met gel? Van Nispen: „Daar hoef je ab soluut niet bang voor te zijn. Het is vol strekt onschuldig, heeft geen enkel schadelijk gevolg voor de hoofdhuid. Gel tast het haar niet aan. Je borstelt het er zo weer uit". Van Nispen legt uit dat gels worden vervaardigd uit voornamelijk syntheti sche stoffen. Het grootste bestanddeel is water, verder zit er een verstevigings middel in, een parfum voor de geur, en kleurstoffen. Het warenhuis Hema neemt in de suc cesstory van de gel een aparte plaats in. Dit bedrijf heeft het produkt al vele ja ren in het assortiment. In de cosmetica- branche wordt er dan ook met enig res pect op gewezen dat de Hema in dit ge val duidelijk een trendsetter is. Chef-inkoop van cosmeticaprodukten T.M. Bruinsma van het Amsterdamse Hema-hoofdkantoor: „Ach, dat is wat overdreven. Het klopt wel dat wij als enige sinds de jaren zestig de gels in de verkoop hielden. De echte trendsetters zyn echter de jongeren geweest die erom kwamen vragen. Wij waren toen het eni ge bedrijf dat het spul verkocht. Toen die vraag eenmaal toenam, zat de Hema goed. We hadden honderd procent van de markt in handen. Dat is nu natuurlijk al lang niet meer zo. De andere bedrijven zijn er ook ingesprongen". Te laat Zo'n ander merk is l'Oréal, een multi national op het gebied van haarverzor- ging. Als geen ander timmert dit bedrijf aan de weg met gel. Vrijwel in elk STER- reclameblok komt de swingende l'Oréal- spot van Studio-line voor. „Kwalitatief het beste wat er is", zeggen Joost Marsé (33), product-manager van Studio-line en pr-chef Peter Ritmeester (43) bij de Nederlandse l'Oréal-vestiging te Uit hoorn in koor. Marsé: „We zijn te laat met onze pro- dukten op de markt gekomen. Maar dat komt doordat we goed doordacht te werk zijn gegaan. We maakten eerst een concept dat tot in de details perfect was uitgewerkt. We zijn in augustus vorig jaar met een compleet programma van vijf produkten begonnen, Studio-line genaamd. Een styling-gel, een gel-extra, een styling en fixing-spray, een mousse en een modelleercréme. Er is vooral aan dacht geschonken aan de vormgeving. De produkten zitten in opvallende kleu rige verpakkingen. Die slaan goed aan". Ritmeester: „Studio-line is vooral op de jongeren gericht. Dat zijn nu eenmaal de heavy users". Volgens Marsé en Ritmeester was l'O réal voorloper op het gebied van het haarmodelleren. De pr-man: „Onze fir ma bracht als eerste de free-style schui men op de markt, een ge-octrooieerd middel. Het werd gebruikt om het haar na het wassen in vorm te houden. In fei te de eerste link naar de modelleertrend. Toen kwam de punk met wat wij noe men de extreem gestyleerde kapsels. Deze nieuwe coupes werden in een be paalde vorm gecreëerd en moesten in model blijven. Daarvoor was een fixeer middel nodig". Marsé: „Om het haar overeind te krij gen en te houden, daarop was onze free style niet berekend. Er was behoefte aan een echte gel. Tegelijkertijd zag je dat de haarmode veranderde. De korte kapsels kwamen meer in. Ook het spring-effect van de haren werd heel populair. Om die mode echt te laten aanslaan was het no dig dat er goede verstevigers kwamen". Identiteit Met name de jongeren hebben behoef te aan een eigen identiteit, orakelen de l'Oréal-mannen. Ritmeester: „De jeugd wil totale vrijheid op kleding- en haarge- bied. Ze willen zich daarbij onderschei den van anderen. Je maakt het helemaal als je een eigen look kunt creëren. Met gel kan dat. Daarmee kun je op eigen creatieve wijze je haar in elk gewenst model krijgen. Wij noemen dat boetse- Volgens Marsé is er sprake van een al gemene tendens dat de consument meer doet aan verzorging van het eigen li chaam en dus ook het haar. „Je ziet het aan de geweldige belangstelling voor het trimmen. Maar er is ook een geweldige vraag naar cosmetica, shampoo en der gelijke gèkomen. Iedereen heeft meer zorg voor het eigen uiterlijk. De haarmo de is in die ontwikkeling meegegroeid. Een van de belangrijkste redenen waar om die gel-markt zo gigantisch is ge groeid". Ritmeester: „Pas vorig jaar is die echt grote boom gekomen. Onvoorstelbaar. Het is bijna niet meer aan te slepen. En de markt lijkt nog lang niet verzadigd. Er ligt een enorm potentieel. Binnen de Bij Sanders komen dagelijks 14.000 potjes gel van de lopende band. 'Chef-kok' Van Nispen test een gel uit: "Je borstelt het er zo weer uit" trend van de gel is namelijk een nieuwe trend zichtbaar: het toenemend gebruik van gel door mannen". L'Oréal, legt Ritmeester uit, heeft zich tot nu toe altijd alleen maar op haarver- zorging voor vrouwen georiënteerd. „Maar nu zie je dat de mannen zich er zich steeds minder voor generen om aandacht aan hun haar te schenken en ook om andere cosmetica-produkten te gebruiken. Verder verwachten we dat ouderen in toenemende mate gel zullen gebruiken. En wat de haarmode voor 1987 betreft, die schreeuwt gewoon om Lekker effect Nog een grote uit de Nederlandse gel branche is Wella, gevestigd in Amstel veen. Ook daar vanzelfsprekend vrolijke gezichten. Wella brengt drie soorten gel op de markt. Suzette Blokland is de pro- dukt-manager van de Wella-gel New Wa ve en Henk Janssen senior produkt-ma- nager van Lavonaeen serie produkten voor de 'totale haarverzorging', uiter aard inclusief gel. Suzette Blokland: „De kapsels van nu zijn een afgeleide van de punk en new wave-stroming. Aan het begin van de pe riode gebruikten jongeren van alles om hun haren overeind te houden: zeep, scheercrêmé, zelfs suikerwater. Er wa-, ren eigenlijk niet echt middelen op de markt om je haar rechtop te laten staan. Je moest je wenden tot de bestaande, ouderwetse verstevigers of haarlak van je moeder. Natuurlijk zijn de fabrikan ten in dat gat gesprongen en is de gel rage ontstaan". Het verhaal dat er vrachtwagens vol gel over 's lands wegen rijden, is volgens Suzette juist. „Op een gegeven moment werd die vraag naar gel ontzettend groot. We hebben keihard moeten werken om aan die vraag te kunnen vol doen". Volgens haar gebruiken miljoe nen mensen gel vanwege het 'lekkere ef fect'. „Het geeft je haar meer vorm en volume. Met gel kun je je haar in een trendy model brengen. Dat is nieuw. Vroeger bepaalden de kappers de haar mode. Nu zijn dat de man en vrouw op straat". Henk Janssen is eveneens opgetogen. Hij vat het als volgt samen: „Het hele gelgebeuren is een fantastisch leuk on derdeel van het totale haarverzorgings- gebeuren. In het begin had punk en new wave nog een beetje een negatieve klank. Maar dat is nu voorbij. De haar mode is wel een uitvloeisel van punk, maar de negatieve bijwerking is verdwe nen. De moderne kapsels, zoals wetlook, zijn geaccepteerd". Berdien Stenberg: "Het is heerlijk om artieste te zijn". De mens is in staat om naar de maan te reizen. Sterker, de TROS kan in 't Heem in Hattem een compleet amu sementsprogramma opnemen, maar een interview met Berdien Stenberg in dit tot een studio omge bouwde complex kent vele voetan gels en klemmen. De populaire fluitiste weet zich in Hat tem bij de opname van het programma rond de Grote Club Actie in het gezel schap van half 'Hilversum'. Als ze een Stenbergiaans bewerkt deel uit Haydns 88-ste symfonie playbackend op video vast heeft laten leggen is ze nog niet be schikbaar voor een babbeltje. Ze moet voor de camera met Koos Alberts, de zangeres Corrie en presentator Martin Gaus nog even een spelletje Monopoly spelen. Gevleid Dan staat de finale op het programma en natuurlijk moet die een paar keer over. Maar het publiek barst graag nog eens in spontaan applaus los en als de pauzes al te lang duren heft de voorna melijk uit vrouwelijke fans bestaande tribune, maar nu werkelijk spontaan, een soort medley van Vader Abraham- en Denny Christian-liedjes aan. Een ar tiest moet niet zozeer zit- als wel stavlees hebben en Pierre Kartner en zijn schla ger-collega Christian voelen zich zicht baar gevleid door dit welkome intermez- Dan klinkt door de speakers het ver lossende 'De artiesten kunnen naar de kleedkamer' en kan het gesprek met Berdien beginnen. Maar nee, het licht valt uit waardoor er eerst een kaars en de bijbehorende glazen rode wijn opge scharreld moeten worden vooraleer Stenberg in een geheel bij haar genre passende atmosfeer van wal kan steken. Een sfeer die ze trouwens in haar thea- tertoernee door het land benadert met een niet louter uit stemmingsvolle mu ziek bestaand programma. „Ik laat in mijn theaterprogramma zien wat het is om artiest te zijn. Mensen komen daar niet alleen om naar fluitmu- ziek te luisteren, ik doe ook aan 'staging' en 'performance'. Het is een show met eigen decor, met eigen licht- en geluids mensen. De regie is bedacht en uitge voerd door Barrie Stevens. Dus ik loop niet zomaar wat te lopen, maar het is echt een choreografie. We spelen veel plaatrepertoire, leunen zo nu en dan te gen de jazz aan, maar doen ook composi ties van een van de jongens van de groep, Kees Smit Het is leuk om naar te luisteren, maar ook leuk om naar te kij ken". Berdien ontkent dat er plotseling ri goureuze beslissingen over haar carrière zijn genomen. De uitbreiding van het re pertoire, het opzoeken van het theater, het is allemaal ontsproten aan haar eigen brein en het is allemaal langzaam ge groeid. „Je merkt op een gegeven mo ment dat je méér kunt op de bühne. Maar wat? Dan vraag je een theaterman als Barrie Stevens om raad en dan blijkt dat hij vreselijk goede ideeèn heeft". Japan Met haar programma trekt Berdien Stenberg op dit moment door het land, maar ze heeft ook al een toernee van drie weken door Japan achter de rug. „Het was daar fantastisch! Ja, eerst wel even spannend hoor, want je weet nooit hoe veel mensen er in de zaal zullen zitten: 20 of 200. Nou, in Tokio zaten er tot twee keer toe 1500! Bij een van de concerten waren ook mensen van de Nederlandse ambasade aanwezig. Die waren zo ent housiast dat ze ons hebben uitgenodigd om in november voor één concert terug te komen. Dan worden alle Japanse be drijven waar Nederland zaken mee doet uitgenodigd en die krijgen een cadeau aangeboden. Een gedeelte daarvan zijn wij!". Voor de Japanse trip leerde Berdien de meest noodzakelijke teksten om met tiet publiek in contact te treden domweg fonetisch uit haar hoofd. „Dat heeft heel wat zweetdruppels gekost", vertelt ze. „Maar het is niet voor niets geweest. Het publiek daar is zeer behoudend maar als eenmaal het ijs gebroken is zijn ze zeer enthousiast. Als ik begon Japans te pra ten werd dat ogenblikkelijk met een donderend applaus gehonoreerd". In 't Heem worden artiesten als Carola van BZN, Gerard Joling en René Schu- man belaagd door basisschooijeugd met pen en kladjes papier in de aanslag. Je zou denken dat Berdien met haar wat meer volwassen repertoire daarvan geen last zal hebben, maar die redenering wordt de grond in geboord als de in fraai avondgewaad geklede fluitiste de schminkruimte verlaat om zich gereed te houden voor de opname. Ze wordt werkelijk bedolven onder kinderen die bijna de hare hadden kunnen zijn. „Mijn publiek bestaat uit kindertjes van vier tot en met oudere mensen van 84. Het is echt ongelooflijk zo geboeid als kinderen al naar mijn muziek kun nen luisteren. Ik heb een tijdje gedacht: kan ik me in een tijd als deze wel de luxe veroorloven om met muziek bezig te zijn? Ik zou me bijvoorbeeld in de Derde Wereld toch veel nuttiger kunnen ma ken als vrijwilliger? En net toen die vraag me zo bezighield kwam er een jon gen na afloop van een concert naar me toe en die zei: ik moetje toch iets vertel len. Hij vertelde een heel aandoenlijk verhaal over zijn moeder die kort daar voor was overleden aan kanker en die moeder had zoveel steun en zoveel kracht geput uit mijn muziek... Ja, dat klinkt heel pathetisch, maar dan denk ik wel bij mezelf: goh, mensen beleven die muziek toch op die manier, ze hebben er dan toch houvast aan". „Ik maak die muziek er niet om maar het is wel zo. Ik heb wel eens in de Bijen korf staan spelen. Gewoon, voor promo tie. En daar begint me een mevrouw toch te huilen; gelukkig ontfermde een cassière zich over haar, maar ze raakte helemaal overweldigd door de muziek, door mij. Afgelopen zondag in Amstel veen kwam er na afloop ook een me vrouw naar me toe. Oh, zei ze, je speelde de Moldau en toen moest ik toch zo vre selijk huilen, want dat lijkt zo op het joodse volkslied. Dat sterkt mij dan toch in mijn gedachte dat het niet alleen een luxe is, muziek, maar dat je ook iets uit draagt waar een heleboel mensen plezier van hebben". „Het is heerlijk om artieste te zijn. Niet te vergelijken met bijvoorbeeld soliste bij het Concertgebouworkest. Neem nou vanavond: die mensen die spontaan liedjes van Vader Abraham en Denny Christian gaan zingen. Gewoon, knal! Dan denk ik: ik wou dat mijn liedjes tekst hadden". (GPD)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 23