'Bemie was een
mishandeld kind'
Incest is eigenlijk sociaal erfelijk'
Lillian Rubin dook in achtergronden
geruchtmakende metro-schietpartij
ZATERDAG 18 OKTOBER 1986
EXTRA
PAGINA 29
Bernie Goetz bij het verlaten van
het gerechtshof in New York, janua
ri 1985. (foto AP)
Risico's
Pas tijdens de tweede hoorzitting viel
op basis van getuigenverklaringen een
reconstructie te maken van de toe
dracht. De jongens waren in hun wijk,
The Bronx, op de metro gestapt en Bern-
hard kwam pas later binnen, in Manhat
tans 14de straat. Hij trof een comparti
ment met twintig blanken die aan de ene
kant zaten en vier zwarte jongens aan de
andere kant.
Rubin: "Wat geen Newyorker en zelfs
geen toerist zou doen, deed Bernie
Goetz wèl. Hij ging tussen de jongens
zitten. Hij wist welke risico's hij liep, hij
wist ook dat hij een revolver in zijn zak
had. Er ontstond ruzie en Goetz schoot.
Iedere jongen kreeg een kogel en Darrel
Cabey, die volgens een getuigenverkla
ring na het schot probeerde weg te krui
pen, kreeg er nog een extra, omdat, zoals
Goetz zelf zei, "hij nog niet bloedde".
Eenzaamheid
- De jury heeft in de tweede zitting uit
gesproken dat er voldoende reden was
om aan zelfverdediging te twijfelen,
maar heeft zich nog niet uitgesproken
over de mogelijkheid van voorbedachten
rade.
"Nee, dat is denk ik ook heel moeiliik.
Ik geloof niet dat Bernie in zijn alge
meenheid bang was voor zwarten of voor
onveilige straten. Bernie heeft een leven
achter de rug van eenzaamheid en ver
nedering, zowel thuis als op school. Hij
was de jongste thuis en had een kille va
der die zeker van zijn zonen veel eiste.
Hij had een sterke band met zijn moe
der, een liefdevolle vrouw, die niet tegen
haar man op kon. Hij was een mishan
deld kind, in geestelijke zin, maar ik ben
er bijna zeker van dat er ook sprake was
van lichamelijke mishandeling".
"Als één van de jongens in dat gezin
iets verkeerds deed, moest hij van zijn
De gevleugelde vraag 'wat deed jij
op het moment dat president Ken
nedy werd vermoord?' heeft in de
Verenigde Staten haar gelijke ge
vonden.
Bijna twee jaar na de geruchtmakende
schietpartij in de metro van New York
weten opvallend veel Amerikanen zich
nog precies te herinneren waar ze waren,
wat ze deden en wat ze dachten bij het
horen van Goetz's solo-actie.
Zo ook Lillian Rubin. Zij had haar
laatste patiënt gezien, stapte in de auto
naar huis, draaide het knopje van de ra
dio om, hoorde via het nieuws van het
gebeurde en dacht: "Net goed. Eindelijk
eens iemand die het niet meer pikt". Om
zichzelf even later beschaamd te verma
nen dat zij als sociologe en psychothera
peut, als schrijfster van een boek over
racisme, maar nog belangrijker: als dat
toch niet onaardige en doorgaans rede
lijke mens Rubin, zo snel de controverse
'blanke onmacht tegen zwart geweld'
had gesteld. "Rubin", zo sprak ze zich
zelf toe, "wacht nou eerst maar eens
even af totdat je wat meer weet van de
toedracht".
Dat wachten duurde langer dan ze ver
moed had. Honderden krantekolommen
en vele uren zendtijd lang stonden Goetz
en zijn vier licht tot zwaar verwonde
slachtoffers in het middelpunt van de
aandacht. Het beeld doemde op van een
Amerika dat met de aanstaande kerstda
gen eindelijk weer veilig over straat kon.
En dat allemaal dank zij de nagalm van
Goetz's revolverschoten, die huiv af
schrikwekkende voorbeeldwerking in
de criminele sloppen van de grote ste
den wel niet zou missen. De daad was
gesteld; het licht stond weer op groen.
Een meerderheid van de kranten, poli
tie en justitie voelde zich niet geroepen
de euforische stemming te verstoren
met banale vragen naar de feitelijke toe
dracht. Zelfs al zat er een luchtje aan
Bernie Goetz's optreden, dan nog gaf de
publieke omhelzing van zijn idealen im
mers genoeg te denken. Zo veranderde
een mogelijk ongelijk in dit ene geval
snel in een feitelijk gelijk in algemene
zin: iedere New Yorker weet immers wat
zich onder de grond van zijn stad af
speelt?
Een jury van 23 stadgenoten sprak
Goetz tijdens de eerste hoorzitting in ja
nuari '85 vrij. Hij zou uit zelfverdediging
hebben gehandeld. Het enige dat hem
kon worden aangewreven was verboden
wapenbezit. Officier van justitie Robert
Morgenthau liet het er niet bij zitten en
ging op zoek naar nieuwe getuigen. Me
nigeen haakte echter af, onder druk van
anonieme dreigbrieven uit het publiek.
Keerpunt
Uiteindelijk was het een op geluids- en
videoband vastgelegde, nieuwe verkla
ring van Bernhard Goetz zelf die voor
een keerpunt zorgde. Goetz gaf toe een
extra kogel te hebben afgevuurd op één
van de vier jongens die er volgens hem
"nog niet zo slecht uitzag". Dat vijfde
schot doorboorde een long van de 19-ja-
rige Darrel Cabey. Hij kreeg ademnood
en raakte in een vijf weken durende co
ma. Als gevolg van zuurstoftekort liep
hij een onherstelbare hersenbeschadi
ging op en is hij voor de rest van zijn
leven vanaf zijn heupen verlamd.
Morgenthau gelastte een nieuwe hoor
zitting en daarop oordeelde de jury dat
er voldoende reden was om een proces
te beginnen. Na herhaald uitstel komt de
zaak begin volgende maand voor de
rechter.
Lillian Rubin bleef in de dagen na het
drama door de schietpartij in beslag ge
nomen. Ze had een lunchafspraak met
een oude vriend, de Newyorkse uitgever
Robert Strauss en vele uren gingen heen
met een discussie over het gebeurde.
Een week later belde Strauss haar op
met "een voorstel dat je niet kunt weige
ren. Je moet er een boek over schrijven".
Rubin weigerde, maar naar mate ze er
meer met mensen over sprak, groeide
het verlangen het onmogelijke te doen.
Zij woonde immers aan de westkust in
Californië en kon haar praktijk niet in de
steek laten. Goetz loste zijn schoten aan
de oostkust in Manhattan en daar zou zij
onderzoek moeten doen.
Uiteindelijk vond ze een oplossing.
Van maandag tot woensdagmiddag zag
ze haar patiënten. Vervolgens vloog ze
naar New York, waar ze tegen midder-
Op 22 december 1984 schoot de toen 36-jarige
elektrotechnicus Bernard Goetz in de metro van New York
zijn pistool leeg op vier zwarte jongens die hem angst
inboezemden. In de dagen daarna werd Goetz door de
publieke opinie afgeschilderd als de langverwachte ridder
op het witte paard, die een eenzame strijd voert tegen
onveilige straten en voor herstel van orde en gezag. Kranten
stonden er bol van. Televisiestations kwamen er dag-in
dag-uit op terug. Goetz werd een nationale held. Ondanks
twee hoorzittingen is hij nog steeds een vrij man, met een
blanco strafblad. Volgende maand volgt het proces, waarop
eindelijk de vraag aan de orde zal komen of er sprake was
van zelfverdediging of van een uitting van lang opgekropte
woede? Met dat laatste houdt de Californische
psychotherapeut en sociologe Lillian Rubin terdege
rekening. Deze ook in Nederland vermaarde publiciste (van
o.m. 'Intieme vreemden' en 'Vriendschap') deed zes maanden
onderzoek op de plaats van de misdaad, onderzocht heden en
verleden van de betrokkenen en gaf haar reconstructie van
het gebeurde de titel 'Stille woede'. Volgende week
verschijnt het boek tegelijkertijd in de Verenigde Staten en
bij Ambo in Nederland. Bijgaand een overzicht van de
gebeurtenissen en een gesprek met Lillian Rubin over "de
spiegel waarin iedere Amerikaan zichzelf kan herkennen".
door Ton van Brussel
nacht arriveerde en tot zondagmiddag
bleef. Een avondvlucht bracht haar weer
terug naar huis. Zo leefde ze zes maan
den lang. "Doodvermoeiend, geen tijd
voor sociale contacten, maar wel heel
enerverend", zegt ze terugblikkend.
In dat half jaar sprak ze met de vier
slachtoffers en hun familie, met onder
wijzers, maatschappelijk werkers en an
dere bekenden. Goetz zelf weigerde elk
gesprek, maar ze praatte wel met men
sen uit zijn omgeving en met zijn advo
caat. Ze observeerde hem tijdens de
hoorzittingen en vormde zich zo een
beeld van Goetz's persoonlijkheid. Haar
boek "Stille woede" ziet er uit als een
roman, met elementen van een detecti-
Wantrouwend
Afhoudende en sterk door de publieke
mening beïnvloede reacties werden haar
deel. Rubin: "De meeste mensen waren
heel wantrouwend. De jongens zelf en
hun omgeving voelden zich gekwetst en
kwaad door de reactie van het land en de
aanpak van de media. Het idee van een
boek sprak ze begrijpelijkerwijs totaal
niet aan, omdat ze mij als blanke niet
vertrouwden. In de omgeving van Ber
nie Goetz was er achterdocht om alles
dat iets zou afdoen aan dat beeld van de
held".
"De jongens werkten uiteindelijk mee.
Ze kregen de meest afschuwelijke dreig
brieven. Racistische brieven, waarin
mensen schreven dat het jammer was
dat ze niet dood waren, maar dat als ze
zich op straat vertoonden, ze alsnog zou
den worden vermoord. Shirley Cabey,
de moeder van de verlamde jongen,
kreeg ook de meest verschrikkelijke
brieven die je je kunt voorstellen".
"De pers ging niet zo ver, maar zorgde
toch voor vertekening. Elke wetens
waardigheid over Bernie werd opge
schreven. Wat hij at, wat zijn hobby's
waren en welke muziek hij mooi vond.
Aan de andere kant werd er geen enkele
poging ondernomen tot vermenselijking
van die vier jongens. Ze werden als wil
de beesten afgeschilderd, ze waren
zwart en hadden een strafblad. Dat dat
niet verder ging dan betrekkelijk on
schuldige vergrijpen als het openbreken
van gokautomaten, werd er niet bij ge
zegd".
"Eén van de doelen die ik me stelde
was dat beeld recht te zetten en belang
stelling te kweken voor het onloochen
bare feit dat ze óók mensen waren, met
De Amerikaanse schrijfster en psych
wel blij met de reactie van het publiek'
gevoelens, verwachtingen en teleurstel
lingen. Dat het misschien geen hoog
staande types zijn, dat we niet dol op ze
zullen zijn en dat we ze liever niet in een
donkere straat zouden willen tegenko
men, maar dat het daarom in dit geval
niet ging".
"Begrijp me goed: ik voel geen enkele
behoefte tot een rooskleurige schets. De
ze jongens waren geen lieverdjes. Alles
behalve dat. Dat zeiden ze zelf en dat
kreeg ik ook van hun familie te horen.
Ze waren van school gestuurd, hadden
geen werk en brachten hun dagen door
met rondhangen, met drugs en met
klooien. Maar het waren zeker geen mis
dadigers".
Verkrachting
- Het beeld van de jonge, verloren,
zwarte generatie?
"We horen natuurlijk alleen van zwar
te kinderen die in moeilijkheden komen.
Duizenden jonge zwarte kinderen heb-
Lïllian Rubin: "Hij was
(foto ANP)
ben die problemen niet, al zijn hun leef
omstandigheden vreselijk en uitzicht
loos. Eén van de vier, James Ramseur, is
later wèl opgepakt voor iets ernstigs. Hij
werd wegens een verkrachting veroor
deeld. Hij kreeg 25 jaar cel, hoewel voor
een eerste vergrijp in die sfeer normaal
gesproken 5 tot 7 jaar wordt gegeven.
Zijn proces valt niet los te zien van de
metro-schietpartij. De jury kende de
zaak en was er ongetwijfeld van onder
de indruk".
- Hoe verliep het contact met Goetz?
"Hij wilde niet meewerken, maar het
werd mij duidelijk dat ook hij zeer ver
rast was door de reactie van het publiek.
Daarop had hij zeker niet gerekend. Hij
was er wel blij mee. Ging zich ook steeds
extravaganter gedragen en provoceren-
der uitspreken. Zo gooide hij zijn eigen
ruiten in, want daardoor kwam er bewijs
voor een nieuwe hoorzitting. Zijn ver
haal over het vijfde schot heeft een ken
tering teweeggebracht".
vader een brief schrijven waarin hij ver
klaarde schuldig te zijn en het nooit
meer te zullen doen. In mijn boek heb ik
zo'n brief van Bernie aan zijn vader op
genomen. Hij was toen elf jaar, begon
met 'geachte meneer Goetz' en eindigde
met 'uw zoon Bernhard'. Dat is toch uit
zonderlijk. Hoeveel mensen ken jij, zelfs
in een wat formelere familie, waarin een
zoon zijn vader zo aanspreekt?
"Dit type vernederingen was niet on
gebruikelijk in de familie. Toen Bernie
twaalf was werd zijn vader gearresteerd
wegens het seksueel misbruiken van
twee jongens van Bernie's leeftijd. Stel
je voor: de familie Goetz leefde in een
klein dorpje met vijfhonderd mensen.
Het gaf een enorm schandaal. De familie
probeerde de jongste kinderen daarte
gen te beschermen door ze uit huis te
doen. Maar toen de zaak voorkwam wer
den ze teruggehaald en zat het hele gezin
dag-in dag-uit in de rechtzaal, waar de
meest gedetailleerde beschrijvingen aan
de orde kwamen van wat vader had ge
daan. Uiteindelijk hoorde het vader
Goetz zeggen dat hij schuldig was en dat
het allemaal waar was".
"Dat moet vreselijk zijn geweest. Aan
de ene kant zie je die poging tot bescher
ming. Op een ander moment wordt toch
gezwicht voor de verleiding om in die
zaal als één gezin achter vader te gaan
staan. Uiteindelijk werden de jongens
van de ene dag op de andere naar kost
scholen gestuurd. Voor Bernie, met zijn
twaalf jaar op een zeer kwetsbare leef
tijd, moeten de breuk met zijn moeder
en het geïsoleerde bestaan ver van huis
vreselijk zijn geweest. Het zal zijn karak
ter en persoonlijkheid zeer hebben beïn
vloed, dat kan niet anders".
- Het drama zelf en de reacties daarop
doen onvermijdelijk de vraag rijzen
naar racisme in de Verenigde Staten.
Bestaat er zoiets als een 'stille apart
heid'.
"Stille apartheid, verzwegen apart
heid, ja, zo kun je het inderdaad noe
men. Er is bij ons een grote kloof tussen
arm en rijk. In de praktijk betekent dat
een kloof tussen blanken en minderhe
den. Racisme is er in de Verenigde Sta
ten altijd geweest. Dat heeft maar ten de
le met economische factoren te maken.
Het leeft natuurlijk het sterkst in de
middenklasse, omdat die het meest te
verliezen heeft bij de emancipatie van
zwarten. Maar iedereen kent de gevoe
lens. Ik heb ze zelf ook, het lijkt hier bij
na onvermijdelijk. De een vecht ertegen,
de ander niet. De een beseft het, de an
der niet".
"Apartheid is een systeem van wette
lijk verankerde discriminatie. Dat be
staat hier al 20 jaar niet meer. Maar er is
een verschil tussen een wet veranderen
of een mentaliteit aanpakken. Dat laat
ste is veel moeilijker. Zwarten worden
hier als minderwaardig behandeld. Ze
hebben geen werk, ze wonen slecht, het
onderwijs wordt verwaarloosd, ze heb
ben geen perspectief en Amerika is niet
trots op ze".
Leren
- Met dit boek bent u eigenlijk weer te
rug bij uw eerste studie, waarin racisme
een belangrijke plaats innam. Daarna
bent u man-vrouw-relaties gaan be
schrijven. De cirkel lijkt rond. U bent er
vast niet vrolijker op geworden.
"Optimisme en pessimisme staan bij
mij steeds op gespannen voet met el
kaar. Ik ben een pessimist, maar ik kan
daarin niet berusten, dus sla ik met een
zeker optimisme aan het schrijven. Van
uit het idee dat het eigenlijk te gek is en
we er wat aan zouden moeten doen, om
dat ik weet dat we het kunnen. Ik ben
ook een optimist, maar zodra ik onder
zoek doe en de feiten zie, word ik pessi
mistischer.
- Volgende maand staat Bernhard
Goetz voor de rechter en de jury. Bent u
bezorgd over de afloop?
"Nee, dat ben ik niet. Voor mij is het
niet belangrijk of Bernie de cel in gaat of
niet. Ik hoop zelfs van niet. Ik hoop dat
hij schuldig wordt bevonden, maar geen
celstraf krijgt. Het Amerikaanse gevan
geniswezen is hard. Bernie zal dat niét
overleven, want het is geen harde jon
gen, wat het publiek ook van hem denkt.
Een Amerikaanse cel wens ik niemand
toe. Het proces vind ik ook niet zo be
langrijk. Het gaat mij om de zaak. Goetz
schoot op vier zwarte jongens. Had hij
dat ook gedaan als ze blank waren ge
weest? Hoe zou het land dan hebben ge-
"We hebben lessen te leren over onze
reacties, over de rol van de media, over
ons strafrecht en over de positie van
blanken en zwarten. Ik hoop alleen dat
de jury in staat zal zijn de zaak te beoor
delen op de feiten en niet op vooroorde
len. Dat is de opdracht aan die twaalf
mannen en vrouwen. Het gaat hier om
een menselijke tragedie, waarin geen
winnaars of verliezers zijn, geen helden
en geen schurken".
Volgens recent onderzoek hebben
van iedere honderd mannen er tien
ooit incest gepleegd. Je kunt ook
zeggen dat negentig van de hon
derd mannen zich niet vergrijpen
aan hun dochters, kleindochters,
zusjes of stiefdochters. Maar hoe je
het ook bekijkt, incest komt vaak
voor, aldus de Maastrichtse psy-
chiater-seksuoloog drs. G.T. Roe-
lofs.
Sinds zes jaar houdt Roelofs zich bij de
Regionale Instelling voor Ambulante
Geestelijke Gezondheidzorg (Riagg) in
Maastricht intensief bezig met de behan
deling van mensen die met incest te ma
ken hebben gehad. Niet alleen de slacht
offers, maar ook de daders bezoeken zijn
spreekkamer.
Roelofs (48) heeft op basis van zijn
werkervaring een beeld van de incest-
pleger gevormd. Maar de oorzaak van
seksuele kindermishandeling ligt vol
gens hem in méér dan alleen de persoon
van de dader. Hoe schuldig de pleger
van het feit ook is, de rol van de omge
ving valt nooit uit te vlakken.
Het taboe op incest is in het begin van de
jaren tachtig door met name de televisie
doorbroken. Bij politie en hulpverleners
zijn sindsdien veel aangiftes gedaan.
Roelofs verwacht dat incest de komende
jaren zal toenemen door toename van de
seksuele vrijheden („waardoor mensen
denken dat ze meer mogen") en de stij
ging van het aantal echtscheidingen.
„Bij stiefvaders nemen de interne rem-
-mingen af omdat het kind niet van hun
eigen bloed is".
Volgens het karige wetenschappelijke
onderzoek dat op dit gevoelige terrein is
gedaan, heeft één op de twintig tot één
op de vijf vrouwen wel eens met incest
te maken gehad. Die verschillende cij
fers ontstaan doordat de ene onderzoe
ker incest ruimer ziet dan de ander. Uit
Amerikaans materiaal blijkt dat van de
honderd daders er 97 man zijn en drie
vrouw, van de honderd slachtoffers 93
meisje en zeven jongen.
Roelofs denkt dat de relatie broer-zus
het meest voorkomt. "Onderzoeksgege
vens daarover bestaan onvoldoende. Bij
politie- en hulpverleningsinstanties wor
den broer-zusverhoudingen in elk geval
weinig aangemeld. Waarschijnlijk om
dat wat er tussen broer en zus is voorge
vallen achteraf door betrokkenen niet
als een groot probleem wordt gezien. Als
psychiater-seksuoloog krijg ik voorna
melijk te maken met gevallen waarin va
ders hun dochters hebben misbruikt, en
dan vooral de zware, gevallen."
Grens
Waar ligt eigenlijk de grens tussen een
goede seksuele opvoeding en schadelij
ke incest? Roelofs, zelf vader van twee
dochters: „Tegelijk praten over seksuele
opvoeding en incest is erg moeilijk.
Voordatje het weet schepje verwarring.
Een voorbeeld. Een kind van een jaar of
vier dat in bad de piemel van pa of de
borsten van ma bekijkt en betast, doet
dat uit nieuwsgierigheid. Weinigen zul
len daar tegenwoordig over vallen."
"Maar het kan ook gebeuren dat de va
der daarbij in bad een erectie krijgt of de
moeder opgezette tepels. Er is dan ei
genlijk sprake van een seksuele hande
ling. Ik vind persoonlijk dat dat nog kan,
je kan dat nog zonder schadelijke gevol
gen verweven in de seksuele opvoeding.
Te ver gaat het als de ouder het uitslui
tend doet om er zelf van te genieten. Het
opwekken van een orgasme of gemeen
schap is natuurlijk uit den boze".
"Men kent in Nederland enkele alge
meen aanvaarde criteria. Zo moet de
seksuele opvoeding binnen de bele
vingswereld van het kind passen en
geen grote hevigheid hebben. Het kind
moet een gevoel van veiligheid hebben
en ook - wanneer het dat wil - kunnen
stoppen zonder dat er een onaangename
reactie volgt van de ouder. Vrijwillige
toestemming van een kind is op zichzelf
niet voldoende. Als het seksuele gedrag
in dienst staat van de behoeftebevredi
ging van de vader of moeder is dat scha
delijk voor het kind".
"Te ver gaan leidt bij de slachtoffers
later tot geestelijke en lichamelijke pro
blemen. De meeste vrouwen die ik in
mijn praktijk tref, zijn - alhoewel hun ge
middelde leeftijd daalt - twintig tot veer
tig jaar. Ze hebben de verschrikkelijke
ervaring steeds weggestopt, maar na ja
ren komt die toch naar boven. Bijvoor
beeld als ze met hun eigen man moeten
omgaan, vooral in bed".
Drs. Roelofs: incest-vaders vaak
verkreukelde figuren. (fotoANP)
"Klachten zijn angst, schuldgevoel,
gebrek aan zelfvertouwen, wantrouwen
jegens mensen, vooral mannen, seksuele
problemen en depressies. Sommige
vrouwen willen zich het liefst terugtrek
ken. Anderen doen het tegenovergestel
de, nemen veel partners, tot prostitutie
toe", aldus Roelofs.
Macho-figuur
"Incest kom je nooit als enig probleem
tegen bij een dader, meestal een man
dus. Het slachtoffer of het hele gezin
heeft evenveel last van andere zaken die
niet goed zitten bij zo'n man. Hij is een
typische macho-figuur met minachting
voor vrouwen, heeft weinig respect voor
de rechten van zijn kinderen en mishan
delt ze psychisch door ze onder meer te
kleineren, te pesten of te beledigen".
"Telkens weer blijken de incest-va
ders verkreukelde figuren, die moeilijk
relaties kunnen aangaan, die niet goed
hun emoties kunnen verwoorden. Je riet
dat ze zelf vroeger thuis weinig liefde
hebben gekregen, autoritair zijn opge
voed. Toen al stond de macht van de va
der centraal. Dikwijls is de dader vroe
ger zelf het slachtoffer geweest van mis
handeling, soms ook seksueel. Incest is
dus eigenlijk sociaal erfelijk".
"Dit zijn allemaal factoren die de per
soon van de vader betreffen. De kans op
ontsporing wordt mede vergroot door
het gebruik van alcohol, of door een psy
chische storing. Maar de meesten, zo is
mijn ervaring, zijn volledig toereke
ningsvatbaar".
"Ook de omgeving van de man kan
een rol spelen. Een normaal mens wordt
er door zijn omgeving op gewezen wat
hij wel en niet kan maken. Maar er zijn
ook subculturen, aparte wereldjes waar
in incest heel gewoon is. Extreme voor
beelden daarvan zijn de zogenoemde in-
cest-netwerken, die de laatste tijd veel
vuldig worden ontrafeld. Daarbij wor
den een of meerdere kinderen door
meerdere familieleden of kennissen uit
gewisseld en misbruikt".
Teer onderwerp
Roelofs snijdt vervolgens de rol van de
moeder aan, „een teer onderwerp dat tot
veel weerstanden leidt, met name uit de
feministische hoek". "De moeder is in
mijn ogen medeverantwoordelijk voor
incest als ze ervan weet maar het toch
laat door gaan, omdat ze daar persoon
lijk voordeel van heeft. "De vader als da
der, de moeder als loeder, zou ik dat wil
len
"Ik heb het daarbij niet over moeders
die het wel weten, maar er geen stokje
voor durven steken omdat ze totaal
machteloos zijn. Ook niet over moeders
die er echt niks van weten - dat komt
voor. Ik heb het meegemaakt dat een
vrouw, eenmaal op de hoogte, door ste
vig optreden de seksuele relatie tussen
haar man en kind kon stoppen".
"Een mogelijke remming voor de man
is ook de aanwezigheid van de moeder.
Hij zal eerder het verkeerde pad op gaan
als zijn vrouw veel van huis is, ziek is of
niet betrokken is bij het kind. Ik zeg dit
hardop en krijg er - vooral als man - veel
verweer tegen. Je geeft de vrouw weer
de schuld, een moeder die ziek is is niet
verantwoordelijk, hoor ik dan. Dat be
doel ik ook niet. De man heeft schuld en
is verantwoordelijk. Maar als je incest
goed wil begrijpen moetje ook de moe-
der erbij betrekken".
"Hetzelfde geldt voor het kind, meest
al een dochter. In principe wil een kind
geen seks met pa. Het wil wel genegen
heid, lijfelijk contact, tederheid, maar
geen seks. Dus moet bij incest de vader
de kleine overreden, de weerstand bre
ken. Bij een kind dat emotioneel labiel is
of zwakbegaafd, gaat dat gemakkelij
ker".
Ook bedreiging of omkoping kan de
weerstand van het kind breken. Verder
is het zo dat alle kinderen het gevoel
hebben dat het gezin intact moet blijven.
Daardoor kunnen ze op een gegeven mo
ment denken: als ik nou maar met hem
naar bed ga, dan blijft het gezin bij el
kaar. Ook hier geldt dat de dochters niet
zelf schuldig zijn aan incest. Ze kunnen
zich niet verweren tegen de daders".
TOM VAN MEERTEN
