'Mijn rollen kies
ik met zorg uit'
Veerstichting: schakel tussen
maatschappelijke geledingen
DeblilOTnOTièrevanMaiMjhkaDetmers
ZATERDAG 18 OKTOBER 1986
EXTRA
PAGINA 23
'Als veerpont fünctioneren tussen
verschillende maatschappelijke
geledingen'. Met die symbolische
aanduiding proberen
bestuursleden van de Leidse
Veerstichting aan te geven waar
zij en hun voorgangers zich nu al
jarenlang mee bezighouden.
Binnenkort (op 23 en 24 oktober
a.s.) wordt voor het zevende
achtereenvolgende jaar een
symposium georganiseerd waarop
beleidsbepalende personen uit
sectoren van de overheid, het
bedrijfsleven, wetenschap, media,
politiek en vakbonden elkaar
zullen ontmoeten.
door Bert Paauw
Onder de noemer 'Schep de toekomst'
zal men zich vooral buigen over het on
derwerp verbeeldingskracht en hoe deze
menselijke eigenschap naast het ge
bruik van verstandelijke vermogens en
het toepassen van logica kan bijdragen
aan de oplossing van allerlei maatschap
pelijke problemen.
Ongeveer driehonderd 'vormgevers van
de maatschappij' - onder wie bekende
zakenmensen als mr. G.A.Wagner
(Shell) en dr. W.Dekker (Philips) - en
tweehonderd doctoraal studenten, uit al
le delen van het land en van verschillen
de disciplines, komen volgende week
naar Leiden. Sprekers op het sympo
sium zijn onder anderen de Belgische
professor Ilya Prigogine, Nobelprijswin
naar fysica 1977, en de Amerikaanse
schrijfster Marilyn Ferguson, die in haar
boek 'The Aquarian Conspiracy' de
kracht van de verbeelding heeft beklem
toond.
Voor de bestuursleden van de Veerstich
ting, een vijftal studenten, is na een
voorbereidende periode van een klein
jaar het grote moment van het sympo
sium bijna aangebroken. Voorzitter
Hans Wapereis zegt dat een periode van
keihard werken straks wordt afgesloten.
"Je gelooft aanvankelijk niet dat het al
lemaal zal lukken. Vooral de eerste drie
maanden zwem je. Maar de organisatie
is een groeiproces. Op een gegeven mo
ment ben je zelfs verbaasd dat er zoveel
de maatschappij voor je klaar
staan".
De Veerstichting dateert van 1978. Twee
Leidse studenten, Paul Smeets en Al-
bert Kamphuis, kwamen destijds op het
idee van de stichting na een bézoek aan
een symposium in Zwitserland, georga
niseerd door een soortgelijke organisatie
als de Veerstichting. Omdat het tweetal
woonde in het studentenhuis Het Veer
tje, gelegen aan de Utrechtse Veer, was
de naam van de stichting snel gevonden.
Temeer daar de aanduiding 'veer' toe
passelijk was in symbolische zin. Im
mers, de stichting moest een veerpont
functie gaan vervullen tussen aanvanke
lijk universiteit en bedrijfsleven.
"Smeets en Kamphuis waren erg gericht
op verbetering van de contacten met het
bedrijfsleven. Later is dat uitgebouwd,
zijn er contacten gelegd met allerlei an
dere maatschappelijke groeperingen zo
als vakbonden en media", meldt Hans
Wapereis.
Noodzaak
Evenals zijn mede-bestuursleden Mo-
niek Vossenaar, Klaske Veltman, Hugo
Noordhoek Hegt en Peter Coebergh
maakt Hans Wapereis binnenkort plaats
voor een nieuwe generatie bestuurde-
ren. Want zo werkt dat bij de Veerstich-
ting. Elk jaar wordt het bestuur totaal
vernieuwd. De drie laatstgenoemden
leggen uit waarom. "Die wisseling ge
beurt met opzet. Op die wijze is men
steeds verzekerd van nieuw enthousias
me. Elk bestuur kan zich bezinnen op de
vraag waar men met de Veerstichting
naartoe wil, al blijft de veerpontfunctie
onaangetast. De jaarlijkse wisseling is
trouwens ook min of meer noodzaak
omdat de huidige tweefasenstructuur
een al te lange onderbreking van de stu
die niet toelaat".
Het vinden van nieuwe bestuursleden
is geen probleem. Integendeel zelfs. Het
drietal daarover: "Oud-bestuursleden
zorgen zelf voor hun opvolgers. Eerst
wordt een nieuwe voorzitter gezocht,
vervolgens wordt in overleg met hem of
haar een nieuwe ploeg geformeerd. Met
kandidaten worden gesprekken gevoerd
om erachter te komen hoeveel tijd ze aan
de Veerstichting kunnen besteden en
hoe gemotiveerd ze zijn".
"Veel studenten vinden de Veerstich
ting een uitdaging, zien het als een soort
stage. Een jaar lang kunnen ze hun eigen
bedrijfje runnen. De studierichting doet
er niet zoveel toe. Er wordt eerder gelet
op de persoon. Elk bestuur krijgt de op
dracht om de doelstellingen na te leven.
Dat hoeft niet per se te betekenen dat er
een symposium wordt georganiseerd.
Het zou bij wijze van spreken ook kun
nen via een sportdag. Maar de praktijk
heeft uitgewezen dat een symposium de
beste manier is".
Hoewel de bestuursleden van de Veer
stichting worden geacht zelf alle noodza
kelijke activiteiten te bedenken en te
verrichten, kunnen ze terugvallen op ad
viesorganen als de Commissie van Bij
stand (met deskundigen uit diverse
maatschappelijke geledingen), de Raad
van Toezicht (die het financiële beleid
controleert), het Studenten Contactper
sonen Gezelschap (die helpen met de
studentenwerving en doorgeven wat er
onder de studenten leeft) en de oud-be
stuursledenvergadering (waarmee regel
matig contact wordt onderhouden).
Actueel
De eerste bezigheid van een nieuw be
stuur is het vinden van een thema. Het
drietal: "Het moet iets actueels zijn waar
we zelf achter kunnen staan. Er bestaat
geen draaiboek voor het vinden van een
thema. Er worden in die eerste bestuurs
periode heel veel kranten en tijdschrif
ten doorgenomen. Het is ook een kwes
tie van praten met veel mensen. Het on
derwerp moet voor de verschillende par
tijen aantrekkelijk zijn. Als je eenmaal
iets hebt, dan kun je pas echt aan de
slag".
Dat echt aan de slag 'gaan houdt onder
meer in het 'strikken' van gezaghebben
de wetenschappers die het thema vanuit
een bepaalde invalshoek kunnen belich
ten. "Bij de eerste sprekers die we bena-
deren sluiten we aan op hun interesses.
Heeft eenmaal een aansprekende per
soon toegezegd, dan kunnen we daar
mee de boer op".
Dit jaar lukte het om de Amerikaanse
schrijfster Marilyn Ferguson te interes
seren. Enige bestuursleden van de Veer
stichting zochten haar speciaal op in de
Verenigde Staten. "Een brief of een tele
foontje werkt niet. Tijdens een persoon
lijke ontmoeting kun je onmiddellijk en
uitgebreid inspringen op vragen en op
merkingen. Het geld voor de reis haal je
er dik uit. Sprekers uit de Verenigde
Staten zijn namelijk gewend om fikse
honoraria te ontvangen voor deelne
ming aan een symposium. Wij leggen uit
dat we studenten zijn en over weinig
middelen beschikken. Over het alge
meen staat men sympathiek tegenover
de wijze waarop wij het symposium or
ganiseren. Meestal lukt het dan ook wel
om zo'n wetenschapper over te halen
pro deo te komen spreken, uiteraard wel
tegen betaling van reis- en verblijfkos
ten".
Helemaal onbemiddeld is de Veer
stichting overigens niet. Hoewel de
stichting niet is gebonden aan enigerlei
organisatie of instelling kan ter dekking
van allerlei kosten wel een beroep wor
den gedaan op een aantal vaste spon
sors. Daarnaast worden subsidies losge
weekt bij bedrijfsleven en overheidsin
stellingen.
Stimulerend
In de loop der jaren zijn thema's aan
de orde geweest als creativiteit, motiva
tie, informatietechnologie en de plaats
van Nederland in de wereldeconomie en
internationale politiek.
Om te voorkomen dat de contacten op
de eerste dag van het symposium stroef
verlopen organiseert de stichting in de
maanden daaraan voorafgaand inleiden
de colleges en werkbezoeken van stu
denten aan niet-student deelnemers. Het
drietal: "De Veerstichting-symposia zijn
bekend vanwege hun informele karak
ter. We laten de deelnemers elkaar met
opzet voor het symposium bezoeken.
Omdat men tot op zekere hoogte al met
elkaar vertrouwd is, is de sfeer vrij onge
dwongen".
"De nawerking van een symposium
varieert Contacten kunnen doorgaan,
mensen kunnen wakker geschud zijn.
Op elk symposium staat altijd een groot
boodschappenbord waarop men wensen
en mededelingen kan schrijven in de
trant van: 'ik zou met die-en-die over
dat-en-dat onderwerp nog eens verder
willen praten'. Van het symposium gaan
stimulerende effecten uit al is het moei
lijk om dat in absolute termen te be
schrijven. Maar het is een feit dat er nu
nog steeds vragen en opmerkingen bij
ons terecht komen over symposia van ja
ren geleden".
Nadat Maruschka Detmers thuis in
het Drentse Schoonebeek de mid
delbare school had afgerond en ze
een auditie voor een rol naast Derek
de Lint in Kort Amerikaans zag mis
lukken, pakte ze haar koffers en ver
trok naar Parijs.
Op goed geluk wandelde ze een thea-
terschool binnen, waar ze prompt werd
i toegelaten. Maruschka werd eerste op
een soort concours, kreeg het predikaat
ere-leerlinge en trok op die manier de
aandacht van een impresario die haar
aan Godard voorstelde. Ze kende een
I van Frankrijks beroemdste cineasten al-
i leen van horen zeggen, maar vond het
„natuurlijk wel lollig" om onder zijn re
gie haar filmdebuut te maken als hoofd-
rolspeelster in Prenom Carmen. Drie
jaar geleden is dat inmiddels.
Geruchtmakend
Sindsdien heeft Maruschka bepaald
niet stilgezeten, hoewel dat misschien zo
zou lijken omdat de produkties waarin
ze vervolgens speelde niet in ons land te
zien zijn geweest. Dat geldt voor Jac-
I ques Doillons La Pirate, die in 1984
goed genoeg voor het hoofdprogramma
van Cannes werd bevonden, en al even
zeer voor Via Mala, een internationale
tv-serie die in Duitsland over drie
avonden verspreid vijftig miljoen kij
kers trok.
Tussendoor draaide Maruschka met
de Franse acteur Coluche een komedie
in Mexico, naar eigen zeggen "een land
waarvan ik sindsdien niet meer ben los
gekomen. Wat me er onder andere aan
spreekt is dat de telefoon er nog zo'n
mysterie is dat je er bijna een indianen-
j dans omheen moet maken voordat hij
j gaat rinkelen. Dus als er dan iemand belt
weet je dat het ook echt belangrijk is".
Haar nieuwste film maakte Marusch
ka Detmers in Italië, onder regie van
Marco Bellocchio. Le Diable au Corps is
j de titel van deze film, waarvan ajnd ok
tober de Nederlandse première volgt.
Onlangs was de inmiddels 23-jarige, nog
altijd in Parijs woonachtige actrice even
in Nederland om te praten over de naar
het hedendaagse Italië verplaatste han-
deling in deze film, die in sommige Eu
ropese landen al even geruchtmakend
lijkt te zijn geworden als Raymond Radi-
guets oorspronkelijke roman dat ooit
- De opnamen voor Le Diable au Corps
zijn al meer dan een jaar achter de rug.
Hoe komt het dat je je sindsdien niet
meer op een filmset hebt laten zien?
"Ik ben een beetje veeleisend in de
keuze van mijn rollen. Trouwens, ieder
een in Europa is het er op het moment
over eens dat er een soort script-crisis is.
En als ik een film doe dan moet dat iets
zijn waarin ik me met hart en ziel kan
storten. Maar zoiets heb ik al meer dan
een jaar niet gevonden. Aanbiedingen
genoeg, maar er zit niks tussen wat me
interesseert".
Intuïtief
- Hoe maak je zo'n keuze?
"Dat is heel moeilijk te zeggen. Aan de
ene kant zijn er carrière-technische over
wegingen: met wie is het, uit welke hoek
komt het, door wie wordt het gedistri
bueerd, hoe verhoudt het zich tot miin
door Albert Kok
Maruschka Detmers, 23
jaar, een Drentse schone
die dezer dagen in heel
Europa volop de
aandacht trekt als
hoofdrolspeelster in de
geruchtmakende film 'Le
Diable au Corps' van de
Italiaanse regisseur
Marco Bellocchio. Een
nieuwe Sylvia Kristel?
"Ach, er is in heel Europa
bijna geen actrice die in
de film haar kleren niet
moet uittrekken. Dat is
op zich heel jammer; ik
zou ook liever zien dat
het anders was".
laatste film. Al dat soort overwegingen.
Maar na dat stadium wordt het helemaal
een intuïtieve beslissing".
- Laten we er iets concreter over pra
ten. V/at zijn bij je laatste film je overwe
gingen geweest om te zeggen: dat doe ik:
"Om te beginnen de titel al: Le Diable
au Corps. Dat was een van de eerste
Franse boeken die ik had gelezen. Dus
mijn aandacht was eigenlijk meteen al
gewekt. En toen ik hoorde dat het met
Bellocchio zou zijn, werd het nog inte
ressanter. Ik kende hem niet persoon
lijk, maar ik wist wel dat het wat je
noemt een grote meneer moest zijn (Bel-
locchio's voorgaande film was Henry IV,
met hoofdrollen voor steracteurs als
Marcello Mastroianni en Claudia Cardi-
nale-AK). En toen ik het script had gele-
"kïjk, het komt niet vaak voor dat je
een scenario leest waarin een vrouw met
zoveel respect wordt behandeld en
waarin het ernaar uitziet dat ze ook echt
wat te doen krijgt. Want meestal is een
vrouw er in een film om de soep op te
dienen. In de meeste andere gevallen
zeggen ze: 'zie je dan niet dat het een
sleutelrol is!' (lacht). Dat betekent dus
dat je niets te doen hebt. Of wat natuur
lijk ook gebeurt: dat een vrouw in het
verhaal is geschreven om de erotische
touch te geven die nodig is om er een
doorslikbaar geheel van te maken voor
het gerief van producenten en distribu
teurs. Nou, om geen van die redenen zou
ik een film willen maken. Wat ik van een
rol vraag is eigenlijk heel eenvoudig: ik
wil dat het een echte rol is, een echt per
sonage. Maar schijnbaar is dat heel
moeilijk".
Moeilijke rol
- Je speelt iemand die bepaalde stadia
van krankzinnigheid doormaakt. Zulke
scènes liggen, naar ik mag hopen, buiten
jouw dagelijkse ervaringswereld. Dat
maakt het spelen ér niet gemakkelijker
op, lijkt me?
"Het was inderdaad een hele moeilijke
rol. Want als je met krankzinnigheid te
maken hebt, kan een regisseur zijn ac
teurs maar tot op zekere hoogte aanwij
zingen geven. Je weet immers niet wat
het precies is. Het enige watje als acteur
dan nog kunt doen is je hoofd in de leeg
te gooien en zien wat ervan komt. Maar
daar heb je wel moed voor nodig. Het is
dan namelijk niet langer meer een bere
deneerd en van tevoren uitgestippeld
spel. Het bijzondere aan het maken van
deze film was dat iedereen bereid was
om alles te geven. Niemand nam genoeg
met doen-alsof. Dat was echt een verade
ming, want dat heb ik wel eens anders
mee gemaakt: dat je met mensen werkt
die het verschil niet eens zien. Maar ik
kan daar niet tegen. Het moet echt we
zen. En hoe dat in z'n werk gaat. Het is
iets wat je overkomt"
- De film begint met de geladen scène
waarin een meisje dreigt zelfmoord te
plegen. Hoe het verder met haar afloopt,
kom je niet te weten. Zit die scène er al
leen in om de juiste toon voor het verhaal
te zetten?
"Ja, het brengt de toeschouwer als het
goed is van het dagelijks leven in de
droom. Het meisje dat op het punt staat
zich van het dak af te gooien, is eigenlijk
een spiegelbeeld van Julia op dat mo
ment in de film. Julia is net zo wanho
pig, maar heeft besloten een normaal le
ven te gaan leiden; als enige uitweg.
Want met de gevaarlijke dingen die ze in
zichzelf voelt kan ze absoluut niet over
weg. De scène waarin dat meisje zelf-
moord wil plegen, is dus eigenlijk be
doeld om aan te geven wat Julia in zich
zelf probeert weg te drukken".
Risico's
"Dus het verhaal is meer dan zomaar
een liefdesgeschiedenis tussen twee
mensen. Het is het verhaal van een
vrouw die op de rand van krankzinnig
heid balanceert en zich door een liefdes
avontuur met die jongen daaraan ont
worstelt. Daar gaat de film in wezen
over: dat je als mens alleen vooruitgang
kunt boeken als je bereid bent risico's te
nemen. Dat je er alles voor over moet
hebben om dingen echt te voelen, ook al
lijkt dat op het eerste gezicht allemaal
niet zo comfortabel en gemakkelijk. En
voor Julia betekent het toegeven aan
haar gevoelens dat ze het risico loopt in
krankzinnigheid te vervallen".
- In Italië is nogal veel beroering ont
staan over die, hoe zegje dat netjes,fella-
tio-scène, met jou en je tegenspeler Fede-
rico Pitzalis.
"Nou, niet alleen in Italië. Overal is
daar wel wat om te doen geweest. Als er
zoiets in een film zit, zijn er altijd en
overal mensen te vinden die daar een
schandaal van willen maken. Met name
mensen die de film niet gezien hebben
blijken zich er vreselijk over op te kun
nen winden. Niemand die de film wel
heeft gezien is er bij mijn weten geshoc
keerd door geraakt. Want als je hem in
z'n continuïteit ziet, zie je dat er hele
maal niks smerigs aan is, dat er geen en
kele dubbele gedachte achter steekt. De
seksualiteit in de film staat nooit op
zichzelf. Die is altijd heel nauw verbon
den met de waanzin van Julia".
- Het is met andere woorden geen por
nografie?
Maruschka Detmers: "Een vrouw is er in de film meestal om de soep op te dienen".
Verontwaardigd: "Absoluut niet! Daar
heeft het niks mee te maken. Weetje wat
pornografisch is? Als een vrouw zonder
kleren aan de soep komt opdienen. In
deze film is daar geen sprake van. Maar
in Frankrijk en Italië kreeg je uit sommi
ge verhalen in de roddelpers de indruk
dat de hele film één aaneenschakeling
van sex zou zijn".
Onbevredigend
- In hoeverre heeft je verontwaardi
ging over zulke schandaalstukjes ermee
te maken dat je een hele week hebt uitge
trokken om hier, in een voor de produ
cent van de film toch tamelijk onbelang
rijk land, over Le Diable au Corps te ko
men praten?
"Nou, het is heel onbevredigend als ik
in Frankrijk weer eens zo'n raar verhaal
onder ogen krijg van een journalist die
mij citeert zonder me ooit gesproken te
hebben; dat kan ik je wèl vertellen. Door
hier zelf te verschijnen, kan ik dat een
beetje proberen recht te trekken. Ook te
genover mijn ouders voel ik het ergens
wel als een morele verplichting. Die
gaan zich anders toch misschien zitten
afvragen waar hun dochter nou eigenlijk
mee bezig is. Vandaar dat ik iedereen op
het hart druk dat het bloot in deze film
er nooit alleen maar is om te laten zien
dat er twee mensen met elkaar naar bed
gaan".
"Julia heeft aan het begin van de film
besloten dat ze normaal wil zijn. In de
zin van: alleen nog maar voorgekauwde
emoties willen voelen. Gezellig samen
met haar verloofde, haar schoonmoeder
en het huwelijksporcelein. Zo vals als
wat natuurlijk, maar ze heeft ervoor ge
kozen om wat er diep in haar leeft weg te
kunnen stoppen. En to make love - wij
hebben daar in het Nederlands eigenlijk
geen mooi woord voor - komt neer op
een volledig samensmelten; een bres
slaan in jezelf en je openmaken en ie
mand in je binnenlaten. Als ze zich dus
aan Andrea overgeeft, wil dat zeggen dat
ze zich openstelt voor hem. Dat is sym
bolisch voor de manier waarop ze van
haar eenzaamheid, haar waanzin af
komt. Die krijgt de ruimte om naar bui
ten te komen. Snap je?"
- Ben je, door het feit dat Le Diable au
Corps evenals Prenom Carmen weer een
film met veel bloot is, niet bang als een
tweede Sylvia Kristel afgeschilderd te
gaan worden?
Berustend: "Ach, er is in heel Europa
bijna geen actrice die in de film haar kle
ren niet moet uittrekken. Dat is op zich
heel jammer; ik zou ook liever zien dat
het anders was".
Andere dingen
Plotseling heel fel: "Ik praat nu even
niet over Le Diable au Corps, want dat
staat er even helemaal los van. Dat is een
film die ik met volle overtuiging heb ge
daan. Maar in zijn algemeenheid zou je
kunnen zeggen dat het inderdaad in Eu
ropa zo is,dat mensen niet schijnen te
weten wat ze met een vrouw in een film
aan moeten. Kennelijk hebben veel sce
narioschrijvers niet méér verbeeldings
kracht dan dat een vrouw hoe dan ook
uit haar kleren moet. Het enige wat je
dan als actrice kunt doen is dfe films uit
zoeken waarin daarvoor een goeie reden
is, en waarin er naast het bloot nog een
heleboel andere dingen te doen zijn".
Svmposium
teBSnarriNG
De vijf huidige bestuursleden van de Veerstichting. V.l.n.r. Hans Wape-
reis, Hugo Noordhoek Hegt, Moniek Vossenaar, Klaske Veltman en Peter
Coebergh. "Op een gegeven moment ben je verbaasd dat er zoveel mensen
voor je klaar staan". (foto Holvast)
