VS blijven
bezorgd over
Sowjet-joden
De Cuellar blijft bij VN
Defensie hèt thema
in Britse politiek
'Bouterse heeft zijn
langste tijd gehad'
HET MODIEUZE IS AL GAUW ANTIEK MAAR ANTIEK
RAAKT NOOIT UIT DE MODE.
ZATERDAG 11 OKTOBER 1986
PAGINA 7
(Vervolg van pagina 1)
REYKJAVIK - De Verenigde Staten zijn niet onder de indruk
van de vrijlating, gisteren, van de Russische dissidente Irina Ra-
tusjinskaja in Kiev. Voor haar vrijlating heeft ook de WD-er
Voorhoeve zich in het verleden sterk gemaakt. Ook de tegemoet
komende houding die de Sowjet-delegatie inneemt tegenover de
rond dertig joodse activisten in Reykjavik wordt door de Ameri
kanen niet van grote waarde geacht.
'Dat lijkt altijd te gebeuren bij een
topontmoeting', relativeerde gis
teravond onderminister van bui
tenlandse zaken Rosanne Ridg-
way. Zij benadrukte dat Washing
ton verheugd is over elk gebaar
docr
Hans Geleijnse
van Moskou, dat voor individuele
mensen bevrijding betekent. 'Maar
er blijft voor ons verschil tussen
deze enkele gevallen en onze be
zorgdheid over navolgving op het
hele terrein van de mensenrechten.
Tweede lek in
Belgische reactor
BRUSSEL - Voor de tweede maal
in vijf dagen is in een van de drie
kerncentrales bij het Belgische Ti-
hange, ten zuiden van Luik. een
lek ontstaat. Volgens de directie
van de centrale liepen daarbij noch
het personeel, noch de omwonen
den 'noemenswaardig gevaar'.
door
Hans de Bruijn
Door het lek - als gevolg van een
defecte pakking in de afvalwater-
kringloop - stroomde 600 liter ra
dio-actief water in de overigens al
sinds afgelopen zondag stilgelegde
centrale Tihange 2. Op dat moment
was in de betrokken ruimte nie
mand aanwezig.
De centrale was zondag stilge
legd nadat ook toen een lek was ge
constateerd. Er kwam toen nauwe
lijks enige radio-activiteit vrij, al
dus de directie. De centrale
We zien daar niet de voortdurende
vooruitgang die wij wensen'.
Reagan staat in Reykjavik onder
sterke druk van de machtige jood
se lobby in de VS, die aandringt op
verruiming van de strek beperkte
emigratiemogelijkheden voor
Sowjet-joden.Een zeven man en
een vrouw sterke joodse delegatie
uit de VS arriveerde gisteren in de
IJslandse hoofdstad om, zoals de
voorzitter ervan Morris Abram zei,
de Amerikaanse president 'steun
te geven'. Volgens Abram is de
Amerikaanse delegatie 'de best
voorbereide en gemotiveerde' om
bij de Sowjets het emigratiepro
bleem aan de orde te stellen.
Hij refereerde daarbij aan de lijst
van 11.000 namen van joodse Sow-
jet-burgers die al enkele malen een
uitreisvisum is geweigerd. Behalve
hen zijn er nog 389.000 anderen van
wie aanvragen niet eens in behan
deling worden genomen, aldus
Abrams.
De voorzitter van de 'Nationale
Conferentie over Sowjet-Joden',
een overkoepeling van meer dan 40
joodse organisaties in de VS,
meende dat wapenkakkoorden
met Moskou van geen betekenis
zijn, wanneer de ook door de Sow-
jet-Ünie ondertekende akkoorden
van Helsinki en de Universele Ver
klaring van de Rechten van de
.mens niet worden nageleefd.
Behalve de Amerikaanse joden
is er ook een Israëlische delegatie.
Daartoe behoren behalve twee par
lementsleden ook familieleden van
Sowjet-joden die in sommige ge
vallen al langer dan 15 jaar op een
- uitreisvisum wachten.De Sowjet-
delegatie in het luxueuze Saga-ho
tel werd gisteren tijdens een pers
bijeenkomst met enkele activisten
De Russische leider Gorbatsjov zwaait naar omstanders bij zijn aankomst, gisteren in IJsland.
aanstaande zondag weer worden geconfronteerd. Maar de bij de
opgestart, maar daarvan zal
geen sprake kunnen zijn. De voor
bije vier maanden zijn in diverse
van de zeven Belgische kerncen
trales (vier in Doel bij Antwerpen
en drie in Tihange) lekken gecon
stateerd. In een van de centrales bij
Doel werd corrosie geconstateerd.
Steeds werd door de directie verze
kerd dat er geen gevaar was.
rige top in Genève nog aanwezige
afwerende reacties nagenoeg uit.
De Sowjets zeiden eerst, dat ze alle
gevallen niet persoonlijk kenden
of in hun dossiers hadden. Maar ze
wilden er 'later nog wel met u over
spreken'.
(Voor een reportage over het lot
van de Sowjet-joden, zie EXTRA)
Euro-parlement
wil actie tegen
hondsdolheid
STRAATSBURG (ANP) Het
Europees parlement in Straats
burg heeft gisteren opgeroepen
tot een grootschalige vaccina
tie-campagne om de versprei
ding van hondsdolheid een halt
toe te roepen. Het parlement
reageerde op berichten over de
gestage opmars van de ziekte in
het westen en het zuiden van
Europa.
De voornaamste drager van
het virus, de rode vos, brengt
de ziekte elk jaar veertig kilo
meter verder en op dit moment
komt in West-Duitsland, Bel
gië, Nederland en Luxemburg
het grootste aantal ziektegeval
len voor.
Volgens een rapport dat is
opgesteld door het Italiaanse
parlementslid Vera Squarcialu-
pi is de rabies-epidemie begon
nen bij de Pools-Russische
grens in 1939. Sindsdien heeft
de ziekte zich verspreid tot
over de Alpen.
In de eerste zes maanden van
1985 zijn in het wild 4.331 geval
len van hondsdolheid ontdekt.
In 3.346 gevallen betrof het een
rode vos. Sinds 1982 is er geen
melding gemaakt van menselij
ke slachtoffers van hondsdol
heid.
BOURNEMOUTH (AFP) - Het on
derwerp nationale defensie wordt
het hoofdthema bij de eerstvolgen
de verkiezingscampagne in Groot-
Brittannië. De politieke partijen
hebben inmiddels hun sterk van
elkaar verschillende standpunten
over de kwestie van de kernbewa
pening op hun partijcongressen
vastgelegd, met als laatste de Con
servatieven, die gisteren in Bour
nemouth hun jaarlijkse partijbij
eenkomst besloten met een toe
spraak van premier Thatcher.
"De Conservatieve partij is nog
de enige die een wezenlijke poli
tiek voor de verdediging van het
koninkrijk biedt omdat zij de nu
cleaire afschrikking en het Atlan
tisch bondgenootschap onder
schrijft. Door te kiezen voor eenzij
dige nucleaire ontwapening en het
verwijderen van Amerikaanse
kernwapens uit ons land heeft La
bour de weg van het neutralisme
gekozen. Denkt u dat secretaris-ge
neraal Gorbatsjov bereid zou zijn
geweest naar IJsland te komen om
met president Reagan te onderhan
delen wanneer het Westen de door
Buitenland kort
Moskou/Peking
China en de Sowjet-Unie hebben
m Peking de negende onderhande
lingsronde over een verbetering
van de onderlinge bétrekkingen af
gesloten. Er werd geen melding ge
maakt van vooruitgang. De twee
landen begonnen in 1982 onder
handelingen om te proberen hun
geschillen, die uit het begin van de
jaren zestig dateren, bij te leggen.
„Het is moeilijk te srpeken van
vooruitgang omdat het resultaat
nog niet vaststaat", aldus een Sow-
jet-woordvoerder.
VS beloven niet te zullen bezuinigen
Tsjernobyl
De reactor die grenst aan de ver
woeste 'nummer 4' van de kern
centrale van Tsjernobyl wordt vol
gend jaar weer in gebruik gesteld.
Ook wordt de bouw van een vijfde
en een zesde reactor verwacht. Dat
schrijft het Russische dagblad
Prawda.
Terrorisme
Het aantal terroristische aansla
gen in de Duitse Bondsrepubliek
lag in de eerste negen maanden
van dit jaar flink hoger dan in de
zelfde periode van 1985. De precie
ze getallen zijn 318 dit jaar en 210 in
1985, zo heeft de staatssecretaris
van binnenlandse zaken verklaard.
Op een vergadering van functiona
rissen van de grenspolitie (BGS) in
Rödental deelde Karl-Dieter
Spranger mee dat in 1986 tot nu toe
58 aanslagen met explosieven ge
pleegd zijn. Sinds het begin van dit
jaar zijn 750 politiemensen gewond
geraakt bij het uitoefenen van hun
taak.
Mozambique
Ongeveer 1.500 Mozambiquaan-
se soldaten zijn naar Malawi ge
vlucht om te ontkomen aan ge
vechten met rechtse opstandelin
gen van het Renamo, het Nationale
Mozambiquaanse Verzet. Malawi
heeft de soldaten teruggestuurd
naar Mozambique. Ook burgers,
onder wie familieleden van de sol
daten, zijn de grens met Malawi
overgestoken. Onder hen was een
vader met zijn zoontje van ander
half. De moeder van het kind was
in Mozambique achtergelaten om
dat zij het reistempo niet kon bij
houden.
WASHINGTON - De Veiligheids
raad van de VN heeft de Peruviaan
Javier Perez de Cuellar unaniem
herkozen tot secretaris-generaal
van de Verenigde Naties voor een
periode van vijf jaar. De Algemene
Vergadering moet zich nu nog uit
spreken, maar het is al zeker dat
door
Henk Dam
ook die Perez de Cuellar zal herkie-
Er was geen tegenkandidaat
voor de 66-jarige Perez de Cuellar
die zich aanvankelijk met enige
aarzeling herkiesbaar stelde. Met
name maakte hij zich zorgen over
de gevolgen van Amerikaanse drei
gementen om minder contributie
te betalen.
Het Congres stelde enige maan
den geleden voor 70 procent min
der contributie aan de VN af te dra
gen. Daarmee werden suggesties
van de regering-Reagan gevolgd,
die de organisatie geld vindt ver
kwisten, en zich bovendien stoort
aan de 'anti-westerse' sfeer in nog
al wat VN-organisaties.
Maar president Reagan heeft en
kele weken geleden, bij zijn rede
voor de Algemene Vergadering, la
ten doorschemeren de dreigende
kortingen weer terug te willen
draaien, en dat was voor Perez de
Cuellar mede reden, zich toch her
kiesbaar te stellen.
Dat maakt de relatie van de se
cretaris-generaal met de VS er ove
rigens nog niet hartelijk op. Perez
de Cuellar heeft zich de afgelopen
weken onder meer zeer kritisch
uitgelaten over de Amerikaanse eis
dat de Russische VN-missie met 25
man moet worden ingekrompen.
Die eis vindt hij 'illegaal'.
Een andere overweging om van
herverkiezing af te zien was de ge
zondheid van De Cuellar. Eerder
dit jaar onderging hij een open-
hart-operatie. Deze ingreep zou hij
echter goed hebben doorstaan.
Sjamir dinsdag premier Israël
JERUZALEM (Rtr.) - De Israëlische premier Peres heeft gisteren zijn
ontslag ingediend bij president Chaim Herzog. Hij maakte daarmee de
weg vrij voor minister van buitenlandse zaken Sjamir, die hem dinsdag
opvolgt krachtens een unieke afspraak in het regeerakkoord van de rege
ring van nationale eenheid.
De 63-jarige Peres, leider van de Arbeiderspartij, en de 70-jarige Sjamir
van het rechtse Likoedblok ruilen van functie halverwege de regeerperio
de van de grote coalitie. De als voorstander van de harde lijn bekend
staande Likoed-leider was vanaf 1983 al elf maanden premier, als opvol
ger van Menachem Begin.
De uit negen partijen bestaande wankele regering heeft in haar tweeja
rig bestaan 15 interne crises doorgemaakt. De grootste partijen twistten
gisteren nog over de opzet van Sjamirs regering. Maar de regeringsover
dracht is niet in gevaar, zo werd vernomen in politieke kringen.
Labour verdedigde weg was inge
slagen?', zo merkte de premier op.
"Men kan niet een loyaal lid van
de NAVO zijn en tegelijk de strate
gie van dit bondgenootschap ver
werpen. Een socialistisch Groot-
Brittannië zou een neutralistisch
Groot-Brittannië zijn, waarmee de
Sowjet-Unie zonder een schot te
lossen haar grootste winst in 40
jaar zou binnenhalen', aldus That
cher.
De premier gaf geen enkele aan
wijzing wanneer zij algemene ver
kiezingen zal laten houden, maar
aangenomen wordt dat het vol
gend jaar al zover is. In elk geval
moeten die op zijn laatst in het
voorjaar van 1988 plaats hebben.
Overloper hoopt
op zinvol bestaan
in de Sowjet-Unie
MOSKOU (Rtr.) - De overgelopen
Amerikaan Arnold Lqkshin heeft
gisteren op een persconferentie in
Moskou verklaard uit te zien naar
een „inhoudsvol en nuttig leven"
in de Sowjet-Unie. Lokshin, die
woensdag met zijn vrouw en drie
kinderen in Moskou aankwam,
werd gisteren ontvangen door het
Russische staatshoofd Andrei Gro-
myko.
De 47-jarige Lokshin, die tot zijn
ontslag eerder dit jaar in een zie
kenhuis in Houston heeft gewerkt,
verklaarde dat de politieke vervol
ging waaraan hij in de Verenigde
Staten blootstond hem ertoe heeft
gebracht naar de Sowjet-Unie te
emigreren. Lokshin zei dat zijn ge
zin enkele malen met de dood is
bedreigd omdat hij en zijn vrouw
actief waren in de burgerrechten
beweging in de Verenigde Staten.
ROTTERDAM - „Bouterse zit in
het nauw. Hij heeft alle financiën
nodig om zijn militaire apparaat in
stand te houden. De militairen
hebben de volmachten op finan
cieel gebied weer aan zich getrok
ken en dus gaat al het geld naar het
leger. Fort Zeelandia is uitge
bouwd tot een ware vesting. Het
door
Bart Jochems en Peter
van Nuysenburg
gevolg van die uitgaven is honger
onder de bevolking. Ons bereiken
nu berichten dat er in Paramaribo
geen brood meer te krijgen is".
Voorzitter Tjong A-Kiet van de
Raad voor de Bevrijding van Suri
name is bezorgd maar optimis
tisch. Rebellenleider Brunswijk,
vanuit Nederland door de Raad on
dersteund, bezorgt bevelhebber
Desi Bouterse overhemden door
drenkt van het angstzweet. Vol
gens Tjong A-Kiet is het slechts
een kwestie van tijd; Bouterse zal
de benen nemen. De vluchtroute
naar Brazilië is al geregeld, zo heeft
de voorzitter van de Raad verno
men. In het buurland kocht de Su
rinaamse legerleider een kapitaal
pand waar hij kan overdenken wat
er fout ging met zijn revolutie.
Maar Tjong A-Kiet geeft toe dat
het nog niet zover is. Eerst zal
Brunswijk Paramaribo moeten
veroveren, want alleen wie de
hoofdstad in handen heeft kan de
scepter over het land zwaaien.
„Voor de mensen in Paramaribo is
het moeilijk actie te ondernemen
tegen Bouterse. De stad is een
waar bolwerk voor de militairen;
intimidatie van de bevolking is aan
de orde van de dag. Een paar dagen
geleden werden in Paramaribo
twee inwoners gedood, toen ze op
beperkte schaal aardappelen ver
kochten". Daarnaast willen onbe
vestigde berichten dat 'verdachte'
personen zich nu twee maal per
dag bij de politie moeten melden.
Die 'verdachten' zijn personen
wier namen in het verleden wer
den genoemd in verband met acti
viteiten tegen het militaire bewind.
Stimulans
Ondanks, of misschien wel dank
zij zijn angst zit Bouterse in Para
maribo stevig in het zadel, zo
meent Tjong A-Kiet. „Toch zien
wij dat de strijd van Ronny Bruns
wijk effect heeft op de stedelingen,
Brunswijk vormt voor hen een sti
mulans zich tegen het militaire re
gime te verzetten. Bommeldingen
in Paramaribo vormen het bewijs;
de stedelïhgen raken steeds meer
betrokken bij de strijd".
Berichten over geschillen bin
nen het 'Jungle Commando' van
Brunswijk wijst Tjong A-Kiet reso
luut van de hand, maar hij moet er
kennen geen duidelijk beeld van
de situatie te hebben. „De groep-
Brunswijk heeft zich opgesplitst,
in verschillende delen van Oost-
Suriname worden acties onderno
men. Je ziet dat het bij die aanval
len veelal om wapens gaat, Bruns
wijk moet zichzelf bevoorraden.
Op burgerdoelen zal hij zich niet
concentreren, maar in een oorlog is
het strategisch gezien wel te verde
digen om economische objecten te
treffen".
Volgens Tjong A-Kiet is het ech
ter heel goed mogelijk dat Bouter
se de kwade genius is achter een
aantal acties. „Hij steekt een ge
bouw in brand en wijst beschuldi
gend naar Brunswijk". Deze week
nog stonden drie scholen in Moen-
go, Oost-Suriname, in lichterlaaie.
Regeringskringen schreven de
daad toe aan Brunswijk.
Gyzeling
De voorzitter heeft geen
ADVERTENTIE
Wat mode is, is lang niet altijd tijd
loos. Maar wat tijdloos is blijft altijd in
de mode. Zie de hoogst persoonlijke
collecties van de zes meest gerenom
meerde meubelzaken van de Rand
stad.
Meubelen die in de loop der jaren
alleen maar aan schoonheid zullen
winnen. Laat u objectief adviseren. Wat
echt mooi is vinden wij nog steeds net
zo indrukwekkend als u.
VANDENBERG INTERIEUR
Elandstraat 9/Piet Heinstraat 28, Den Haag. Tel.: 070-459443
BULTHUIS INTERIEUR
Schoolstraat 32, Voorschoten. Tel.: 01717-3609
HOME-STYLE
HEIDA INTERIEUR
Lindelaan 291-293, Rijswijk. Tel.: 070-904634
MAISON DROUOT
Kneuterdijk 4, Den Haag. Tel.: 070-467214
SANDERS INTERIEUR
Fred. Hendriklaan 229-256-262, Den Haag. Tel.: 070-544678
ZES VERSCHILLENDE MEUBELZAKEN DIE EEN DING GEMEEN HEBBEN: AANDACHT VOOR KLASSIEK.
zicht van andere verzetsgroeperin
gen die in Suriname actief zijn. Hij
weet dat ze er zijn, maar niet wie er
achter zit. De gijzeling van werkne
mers van een palmolie-fabriek in
Pattamacca is volgens Tjong A-
Kiet in elk geval niet het werk van
de Brunswijk-groep. „Het is moei
lijk werken vanuit Nederland, we
zijn ook niet van te voren op de
hoogte van de plannen van Bruns
wijk. Dat is niet te doen en dat
moet je ook niet proberen. Bruns
wijk is de militair, die moet op ei
gen houtje zijn gang kunnen gaan
en we kunnen en willen hem geen
opdrachten geven. Hij bekijkt de
zaak vanuit militair-strategisch
oogpunt, wij peinzen over de poli
tieke aspecten".
Mohammed Nasrullah, secreta
ris en penningmeester van de
Raad, mengt zich in het gesprek:
„Bouterse speelt het politiek heel
handig, volgens het 'verdeel en
heers'-principe. Steeds weer ha
mert hij op de etnische verschillen
binnen de Surinaamse bevolking.
Zijn politiek steunt op het verle
den, de koloniale tijd. Javanen,
kreolen, hindoestanen, chinezen;
ze hadden allemaal een eigen ge
meenschap, waren in hokjes ver
deeld. Elke etnische groep had een
eigen partij. In 1977 al zag je een
doorbreking van die hokjesgeest.
Politieke partijen werden samen
gevoegd, de etnische grenzen ver
vaagden. De machtsovername
door Bouterse heeft die ontwikke
ling stopgezet. Bouterse nodigde
niet de grote, samengevoegde par
tijen uit aan het topberaad deel te
nemen. Nee, hij vroeg de oude poli
tieke partijen, die elk een bepaalde
bevolkingsgroep vertegenwoor
digden".
Vlucht
Als Bouterse op de vlucht is ge
slagen, moet het volgens Tjong A-
Kiet anders: „Het proces van sa
menbundeling van politieke partij
en moet worden voortgezet. Alle
partijen moeten zich als het ware
'open stellen', zodat meerdere etni
sche groepen er in vertegenwoor
digd kunnen zijn. Misschien moe
ten we dat dwingend vastleggen in
een grondwet, zonder dat we het
recht op vrije vereniging en verga
dering geweld aandoen. Ook moet
er een registratie van de leden van
politieke groeperingen komen om
malversaties te voorkomen. In het
verleden was het zo dat grote be
drijven geld stortten in de kassen
van verschillende partijen. Wie er
ook aan de macht kwam, dezelfde
personen hadden altijd een vette
vinger in de pap".
Een verhuizing van de Raad voor
de Bevrijding naar Oost-Suriname
zou volgens Tjong A-Kiet voor de
Surinamers psychologisch van
groot belang zijn. „Maar het is nog
te vroeg voor een terugkeer naar
het moederland. De jungle van
Oost-Suriname is niet geschikt
voor huisvesting. Een eerste ver
eiste daarvoor is de bevoorrading;
je zult er toch moeten eten. Daar
naast is een radio-zender onont
beerlijk, want het is de enige ma
nier om de bevolking te bereiken.
Zo ver zijn we nog niet, maar in de
toekomst is het goed mogelijk in
het oosten een 'vrij Suriname' uit
te roepen".
Geen twijfel
Bovendien wil de Raad vermij
den voor één bepaalde bevolkings
groep te keizen. „Oost-Suriname is
een dun bevolkt gebied, voorna
melijk bewoond door de bosne
gers. Het verzet dient een nationale
zaak te zijn, alle etnische groepe
ringen moeten er aan kunnen deel
nemen. Dan kun je moeilijk in een
gebied gaan zitten waar maar één
groep is vertegenwoordigd".
De 'collaborateurs' van Bouterse
zullen niet aan de paal worden ge
nageld na de machtsovername.
„We streven naar een soort verzoe
ning, alleen zij die verantwoorde
lijk zijn voor de ergste wandaden
moeten voor de rechter verschij
nen. Een gewone rechtbank, geen
speciaal tribunaal. Zit Bouterse
zelf in Brazilië, dan kunnen we om
uitlevering vragen. Maar brengt
zo'n uitlevering de rust in de Suri
naamse samenleving in gevaajr,
dan zien we er van af. Een heksen
jacht op Bouterse's kameraden zèl
niet plaatsvinden. De Surinaamse
gemeenschap is klein, als je een
jacht ontketent op de 'collabora
teurs'... dan houd je niks over".
