'Kerk mag zich niet opstellen tegenover eigen volk'
Delegatie baptisten uit Nicaragua op bezoek in Nederland
Synode wil
geld van
nalatige
kerkeraden
ZATERDAG 11 OKTOBER 1986
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 11
AMSTERDAM (GPD) - „We zijn niet gekomen om de Ni
caraguaanse revolutie te rechtvaardigen, dat laten we aan
de geschiedschrijvers over. Maar we willen wel een oproep
doen om solidair te zijn met ons land en volk tegenover de
agressie die ons bedreigt vanuit Noord-Amerika. Niets kan
rechtvaardigen dat de VS ons zo laten bloeden".
Roger Zavala Baez, nog ver
moeid van de reis van Mana
gua naar Amsterdam, veert
even op. Hij laat zijn hart spre
ken als de oorlogssituatie in
zijn land ter sprake komt.
Baez, rector van de theologi
sche opleiding van de baptis
ten in Nicaragua, brengt samen
met vier andere vertegenwoor
digers van zijn kerk een veer
tiendaags bezoek aan Neder
land. Dat gebeurt op uitnodi
ging van de zending van de Ge
reformeerde Kerken in Neder
land, die twee jaar geleden een
relatie aanging met de kleine
Nicaraguaanse kerk. Deze
week werd de delegatie door
de gereformeerde synode in
Lunteren officieel ontvangen.
Ds. Zavala Baez is een 36-jarige
theoloog die als zoveel protestan
ten in zijn land in een rooms-katho-
liek milieu is opgegroeid, maar
zich in zijn jongensjaren voelde
aangetrokken tot de baptisten. Hij
leidt het baptistenseminarie sinds
1980, toen hij nog maar 30 was, en
is daarmee het bewijs dat Nicara
gua een land is dat in veel opzich
ten door jonge mensen geleid
wordt.
Nationale kerk
De baptisten in Nicaragua, onge
veer 65 gemeenten, verenigd in de
Baptisten Conventie, zijn voortge
komen uit het zendingswerk van
een Amerikaanse kerk, dat dateert
uit het begin van deze eeuw. De
kerk heeft, méde door de heftige
politieke ontwikkelingen in het
land, een ingrijpend veranderings
proces doorgemaakt.
„Juist in de jaren dat het Nicara
guaanse volk zich ontworstelde
aan de dictatuur van de familie So-
moza, ontwikkelde onze kerk - tot
dan sterk afhankelijk van de VS -
zich tot een nationale kerk, die op
eigen kracht de toekomst in wil",
vertelt ds. Baez. Het behoort de na
tuur van de kerk te zijn dat zij zich
steeds aanpast aan veranderde om
standigheden, vindt hjj. „Daar
naast werden ons de ogen geopend
door de strijd tegen Somoza. We
leerden verstaan dat we niet kerk
konden zijn zonder ons te bekom
meren om de situatie waarin ons
volk verkeerde".
Het baptistenseminarie, een
theologische opleiding die in 1965
van de grond kwam en die ook
openstaat voor studenten uit ande
re protestantse kerken, speelde
een belangrijke rol in de kerkelijke
ontwikkeling. „Wij droegen bij aan
het denken over de kerkelijke rol
in het veranderende Nicaragua. En
we gingen de baptistengemeenten
ook voor in de oecumene. In dat
opzicht zijn we verder af komen te
staan van baptisten in andere lan
den".
In hoeverre dat laatste ook op
gaat voor de relatie met de baptis
ten in Nederland, zou wel blijken
de Nicaraguaanse delega
tie een ontmoeting had met verte
genwoordigers van de Unie van
baptistengemeenten in ons land.
Tot nu toe kon de Nicaraguaanse
kerk het nog het best vinden met
de Gereformeerde Kerken, die bij
voorbeeld hielpen door de uitzen
ding van de theologe Ineke Bak
ker. Ineke doceert aan het semina
rie in Managua, en beviel juist de
zer dagen van haar eerste kind, een
dochter die Anna Maria zal heten,
vernoemd naar een revolutionair
strijdster uit El Salvador.
Groep verontrusten
Ds. Baez verbloemt niet dat de
baptisten in Nicaragua met interne
meningsverschillen te kampen
hebben. Er is sinds enige jaren een
groep verontrusten actief. Die
groep vindt dat het seminarie en de
conventie zich te weinig kritisch
opstellen tegenover het revolutio
naire proces in Nicaragua. Baez
verduidelijkt, dat de baptisten
door de komst van het sandinisme
geleerd hebben dat er waarden zijn
als vrijheid en gerechtigheid waar
voor de Nicaraguaanse kerken in
de tijd van Somoza onvoldoende
opkwamen.
„We willen ons inzetten voor de
vrede. Christenen kunnen in ons
land niet aan de kant blijven staan,
nu de Amerikaanse agressie ons in
een permanente staat van oorlog
brengt. Samen met andere kerken
proberen we de vrede te dienen
door zo objectief mogelijk informa
tie te verzamelen en door te spelen
naar partnerkerken in Noord-Ame-
rika en Europa. In brieven en tij
dens bezoeken hebben we met na
me de Amerikaanse kerken ge
vraagd om solidariteit met de ont
wikkelingen in ons land. Wij zijn
ervan overtuigd dat de huidige Ni
caraguaanse regering het beste
voor heeft met de ontwikkeling
van de mensen".
meest kritisch staat tegenover Rea-
gans confrontatiepolitiek in Mid-
den-Amerika. Met de 'zuidelijke'
baptisten bestaan ook banden,
maar minder intensief, mede door
het feit dat deze kerk conservatie
ver is in haar opvattingen en door
gaans achter de politiek van Rea
gan staat.
Profetisch
De kerk moet in het nieuwe Ni
caragua net zo goed een kritisch-
afstandelyke en tegelijk profeti
sche rol spelen als in de tijd van
Somoza, vindt de rector van het
Baptistenseminarie. „Kerk en staat
hebben gescheiden verantwoorde
lijkheden. Samen met andere ker
ken hebben wij in de jaren zeven
tig het Cepad opgericht, als een
diakonaal orgaan van de kerken.
Cepad doet ontwikkelingswerk,
maar komt ook op voor mensen
rechten. Vanuit de kerken is Cepad
het platform voor de dialoog met
de sandinistische overheid".
De honderd miljoen dollar steun
die Amerika deze zomer na vele
maanden van interne politieke
strubbelingen toekende aan de
contra-revolutionaire krachten in
Nicaragua, noemt ds. Baez ronduit
'desastreus'. De contra's zijn niets
anders dan een voortzetting van de
lijn van dictator Somoza, zegt hij.
„Niemand gelooft dat zij in de^9e-
komst van ons land een construc
tieve rol kunnen spelen. Hun han
delsmerk is marteling en onder
drukking. We merken dat zelfs in
ons kerkelijk werk. Verschillende
klinieken zijn vernield door het ge
weld van de contra's, er zijn
werkers van onze kerken ver
moord en hele gemeenten in de
grensgebieden met Honduras zijn
noodgedwongen opgeheven".
„Maar het is natuurlijk geen ker
kelijk probleem, het is een natio
naal probleem. Iedere stuiver méér
voor de contra's betekent dat de re
gering ook geld moet toevoegen
aan het defensiebudget. De inspan
ningen die nu geleverd moeten
worden om het geweld van de con
tra's te keren, worden onttrokken
aan de sociaal-economische ont
wikkeling van ons land. Gevoegd
bij de economische blokkade van
Amerika tegen ons land, betekent
dit dat we een land aan het worden
zijn dat alleen maar consumeert".
Censuur
Ds. Baez weet dat hij in ons land
met vragen geconfronteerd zal
worden over de interne politieke
situatie in Nicaragua. Is er cen
suur, worden er politieke gevange
nen vastgehouden, kan de kerk er
in vrijheid haar werk doen?
Zijn antwoord is duidelijk: „In
tegenstelling tot de praktijk in
meeste andere landen in Midden-
en Zuid-Amerika, laat Nicaragua
openlijk toe dat er onderzoekmis-
sies komen die overal vrij kunnen
rondkijken. Daarmee wU ik niet
zeggen dat er niets aan de hand is.
Maar er zijn krachten werkzaam
die erop uit zijn Nicaragua zo nega
tief mogelijk af te schilderen. Een
paar jaar geleden circuleerde er in
de pers een foto van mensen die
gemarteld zouden zijn door de san
dinisten. In werkelijkheid waren
het slachtoffers uit de laatste fase
van het tijdperk-Somoza. Zo'n in
cident is illustratief'.
„Ons land verkeert in een oor
logssituatie. De regering wil het
beste voor ons land, maar door de
moeilijke omstandigheden worden
er fouten gemaakt. Voor de kerken
is het een plicht bij te dragen aan
vrede en recht in Nicaragua, zowel
intern als internationaal".
Ds. Baez hoopt dat de regering
van zijn land ook snel tot goede re
laties zal kunnen komen met de
hiërarchie van de Rooms-Katholie-
ke Kerk, die van het begin af kri
tisch heeft gestaan tegenover de
sandinisten. De recente ontmoe
ting tussen premier Daniel Ortega
en kardinaal Obando y Brava is
een eerste stap, die een aanwijzing
is dat aan beide zijden de wens leeft
om tot ontspanning te komen.
Voor Baez staat het als een paal bo
ven water dat verschillende bis
schoppen in de fout zijn gegaan in
het verleden. Zo vindt hij de open
lijke steunbetuiging aan de Ameri
kaanse hulp voor de contra's gren
zen aan hoogverraad.
„Opnieuw: we zijn een land in
oorlog, en dan kan niet toegestaan
worden dat een belangrijk insti
tuut als een kerk zich opstelt te
genover het eigen volk".
"Kerkeraden in de Christelijke
Gereformeerde Kerken die niet of
onvoldoende bijdragen aan de ker
kelijke kassen stellen op dit punt
het kerkverband buiten werking".
Dat sprak de synode van Den Haag
gisteren uit bij de bespreking van
het rapport van de deputaten (com
missie) financiële zaken.
Op voorstel van voorzitter domi«
nee J. H. Velema liit Nunspeet zul
len de nalatige kerkeraden alsnog
worden opgewekt om aan hun fi
nanciële verplichtingen te vol
doen. Als zij niet betalen wegens
bezwaren tegen het beleid van
sommige deputaatschappen, moe
ten ze dat via de kerkelijke weg
kenbaar maken.
De synode verwierp met 34 tegen
18 stemmen een voorstel, de moge
lijkheid te onderzoeken van één
hoofdelijke omslag voor alle veer
tien kerkelijke kassen. Dan wordt
nalatige kerkeraden de gelegen
heid ontnomen om voor bepaalde
kassen geen geld af te dragen.
Uit de discussie bleek, dat de af
gelopen driejaar een tekort van on
geveer een half miljoen gulden was
ontstaan omdat een aantal kerkera
den niet of onvoldoende voor het
algemene werk had afgedragen.
Abt Baeten. Tot het aflopen
van de ambtstermijn van de ontsla
gen abt Ton Baeten (1 oktober
1987) zal er niemand namens de
Stichting Nederlandse Priester-
Religieuzen (SNPR) zitting hebben
in de bisschoppelijke beleids-ad-
viescommissie, het belangrijkste
adviesorgaan van de rooms-katho-
lieke bisschoppen. Dat heeft de al
gemene vergadering van de stich
ting besloten. De bisschoppen had
den het bestuur gevraagd, een
voordracht te doen voor de opvol
ging van Baeten.
Abt Baeten van de abdij van Ber
ne in Heeswijk-Dinther werd begin
juni door de bisschoppen ontsla
gen als lid van de beleids-advies-
commissie. Hij weigerde zich na
melijk te distantiëren van de eu
charistieviering waarmee de mani
festatie van de '8 Mei-beweging' in
Den Bosch was afgesloten. Voor
die viering, waarin Baeten samen
met pastoraal werkster Tony Gok-
ke voorging, werd bij het eucharis
tisch gebed gebruik gemaakt van
een tekst van Huub Oosterhuis, die
niet de goedkeuring van Rome
had. Bovendien werden de instel
lingswoorden niet door de voor
ganger gezegd, maar door de gelo
vigen samen met de voorganger
gezongen.
Het bestuur van de Stichting Ne
derlandse Priester-Religieuzen
wilde het ontslag van Baeten niet
aanvaarden. Het beschouwde dit
niet alleen als een opzeggen van
vertrouwen in zijn vertegenwoor
diger, maar ook als twijfel aan de
betrouwbaarheid van de stichting
en de religieuzen in het algemeen.
Heiligverklaring. De Titus
Brandsma-stichting begint een ac
tie om een proces in te luiden tot
heiligverklaring van de in novem
ber vorig jaar zalig verklaarde pa
ter Titus Brandsma. (Deze in 1881
in Bolsward geboren karmeliet be
streed het nationaal-socialisme in
woord en geschrift. Hij overleed in
1942 in het concentratiekamp Da
chau). De Titus Brandsma-stich
ting gaat proberen voor haar stre
ven steun uit heel het land te krij
gen.
Gesprek. In Boedapest zijn de
ze week drie dagen lang besloten
gesprekken gevoerd tussen rooms-
katholieken en marxisten, georga
niseerd door het Vaticaanse secre
tariaat voor de niet-gelovigen en
het filosofisch instituut van de
Hongaarse Akademie van Weten
schappen.
"De dreiging waaronder de
mensheid leeft moet gelovigen en
niet-gelovigen ertoe brengen ge
meenschappelijk te bouwen aan
een rechtvaardige vrede en verzoe
ning tussen de volken", zei kardi
naal Jean Poupard, voorzitter van
het Vaticaanse secretariaat.
Het groeiend aantal mensen dat
zich niets aantrekt van normen en
waarden in de samenleving is zo
wel voor christenen als voor mar
xisten een groot probleem, is een
conclusie van de gesprekken. Bei
de delegaties doelen daarbij op
mensen die geldende waarden af
wijzen en er geen nieuwe voor in
de plaats stellen.
Er werd na afloop geen gemeen
schappelijk communiqué uitgege
ven. Wel gaven de twee delegaties
te verstaan, dat ondanks alle ver
schillen christenen en marxisten
toch iets gemeen hebben: het be
lang dat ze hechten aan morele
waarden. De deelnemers bespra
ken ethische vragen en de moge
lijkheid van samenwerking tussen
rooms-katholieken en marxisten.
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10
drs. T. H. Zoek, 11.45 studentenekkle-
sia; Marekerk 10 dr. Meijers, 5 ds.
Trouwborst, Vlaardingen; Maranathak.
(L. Morsweg) 10 ds. Kramer, ha; Oecu
menische geloofsgemeenschap De Re
genboog (Merenwijk) 9.30 ds. Nauta,
11.15 ds. Nauta en pastoor v. Well; Beth-
lehemk. (Driftstr.) 10 ds. Christ, Eek en
Wiel, opendeurdienst; Bevrijdingsk.
(Montgomerystr.) 10 ds. Rietveld, 5 ds.
Schouten; Vredesk. (Burggravenl.) 10
dr. Wiersinga; Waalse kerk (tijdelijk Ra
penburg 6) 10.30 ds. Ribs; jeugdkapel
Vredeskerk 10; jeugdkapel Bevrijdings
kerk 10. Wijk 'Stevenshof zie na geref.
kerk. Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst,
10.15 ds. Terlouw-Sterk; Diakonessen-
huis elke zat 10.30 rk. dienst, morgen
10.30 ds. v. Achterberg; Endegeest zie
Oegstgeest. Geref. Kerk Vredeskerk zie
herv. gem.; Petrak. (Surinamestr.) 10 dr.
v.d. Zwaan, 10.30 dovendienst, hr. J.
Storm; Oude Vest 10 ds. Koolstra, ha;
Maranathak. zie herv. gem.; Bevrij
dingsk. zie herv. gem.; bejaardenhuis
Groenhoven 10 dr. Locher; Merenwijk
zie herv. gem. Wijk Stevenshof, ge
bouwtje 'Dijkhof (Rijndijk) 10 ds. Jan
sen. Geref. K. Vryg. (Herengr.) 10 en 5
ds. Houtman. Chr. Geref. K. (Steen-
schuur) 10 en 5 ds. Van 't Spijker, Zut-
phen. Geref. Gem. (N. Rijn) 10 en 4.30
ds. Boogaard. Geref. Gem. in Ned.
(Bethl.kerk Driftstr.) 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.)
10.15 ds. Mostert. Doopsgez.-Remonstr.
Gem. (Lokhorstk. Pieterskerkstr.) 10.30
ds. De Clercq. Baptistengem. (O. Rijn 3)
10 ds. Agtereek. Evang. Gemeenschap
(Middelstegr. 3) 9 en 10.30 evang. Dik-
kes, 4.30 avondmaal, vrij voor alle gelo
vigen, vrijdag 17 okt. 8 u. filmavond.
Zendingswerk Middernachtsroep (Zoe-
terw.singel 21) 5 nam. hr. H. Blok. Evan-
geliecentrum-Pinksterbew. J. Maas-
bach-Wereldzending (aula Noachstr. 2)
10 evang. Zijlstra. Pinkstergem. (O. Vest
13) 10 ds. K. van TwiUert. Leger des
Heils (hoek VestestrJGroenesteeg) 10
en 7. Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24):
9.30 en 4, wo. 8. Zevendedag-adventis
ten (Ontmoetingskerk Voorschoten) el
ke zat. 9.45 bijbelstudie, 10.45 predik
dienst. Christelijke Wetenschap
(Steensch. 6) 10.30. 'De Christenge
meenschap' (beweging tot religieuze
vernieuwing') 9.45 in oud-kath. k. Zoe-
terw.singel. Kerk van J. Chr. v.d. Heili
gen der L. Dagen (Brahmsl.) 9.30, 10.30
en 11.20. Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel)
zat. 7. Rooms-Kath. K. Haagweg zat. 7,
zo. 11; Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7, zo.
9.30; Steenschuur zat. 7, zo. 8.30, 10,
11.30, 6 en 7 (lof); Boshuizerkade zat. 7,
zo. 9.30 en 11; Lammenschansweg zat. 7,
zo. 9 en 10.30; Haarl.straat zat. 7, zo. 9.30,
10.45 en 12.15; Merenwijk zie herv.
gem.; H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
ABBENES: Herv. Gem. 9.30 ds. Berg-
sma, Lekkerkerk, ha, 7 ds. Eveleens, Er-
melo.
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10 dr.
Zwanenburg, Ede, 7 ds. Vlasblom, Bos
koop. Geref. Kerk 10 ds. Modderaar,
6.30 kand. P. Baane. Chr. Geref. Kerk
9.30 leesdienst, 6 ds. Jonkman, Ensche
de. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 10 ds. Jonkman, ha, 6.30
mevr. drs. J. Broeijer-Bogers; Kruis
kerk 10 ds. P. Sierat, O.geest, ha; Op-
standingskerk 10 mevr. drs. Broeijer-
Bogers, 6.30 ds. De Boo, Uitwijk; G.
Herderkerk 10 ds. Taselaar, 5 ds. MoU,
beide ha; De Bron 9.15 ds. Moll en pas
toor De Graaff, 10.15 ds. Verheul, 6.30
ds. Taselaar, alle ha; Ashram (Marsdiep)
10 ds. Mulder, ha; Oudshoornse kerk 10
.ds. Ter Bals; Sionskerk (Meteoorlaan)
9.30 ds. Vergunst, Zoetermeer, 6.30 ds.
Verploeg, Ermelo. Geref. Kerk Mar-
.kerk 10 ds. Doolaard, A.dam, 6.30 ds. v.
Wijngaarden; Salv.kerk 10 ds. Boer, 6.30
ds. Elderman. Geref. K. Vrijg. (aula chr.
techn. school) 9.30 en 5 ds. Room. Ned.
Geref. Kerk (school WUlemstr.) 9.30 ds.
M. de Jong, ha, 4.30 br. Kleingeld. Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds. v.d. Meij.
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240) 9.30 en
4. Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10 en 6.30
(mmv Steve Green uit Amerika) ds.
Koekkoek. Baptgem. Noord (school
Kalkovenw. 62) 10 ds. G. van 't Wout,
6.30 hr. J. B. Klein Haneveld. VoUe-
evang.gem. ('De Ark', Pr. Hendrikstr.
54) 10 hr. B. Knoester. Pinkstergem.
(school Batestein 16) 10. Leger des H.
(Zonneweg 3) 10 en 7. Remonstr. Kring
(Van Mandersloostr. 36) geen dienst.
Doopsgezinde gemeentekring 4 nam.
ds. De Clercq, Leiden, in remonstr.
kerk. Christengemeente 'De Hoeksteen'
('Bethel', hoek Emmalaan) 10. Rk Kerk:
Bonifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en 11.30;
Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30; De Bron zat.
7, zo. 9 en 11.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 en 6
ds. Boer. Geref./Herv. Gem. (dorpshuis
'De Tas') 10.30 ds. Pera. Geref. Gem. 9.30
en 6 ds. v. Aalst.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. Hoogendijk, Alphen, 6.30 ds.
Wieman; Salv.kerk 10 ds. Wieman, 6.30
ds. v.d. Hoef; Bethl.kerk 10 ds. Timmer,
Lunteren, 6.30 ds. Sirag, Leusden. Ge
ref. Kerk 10 ds. Elderman, 6.30 ds. v.
Kooy, Oudewater, peref. K. Vrijg. (Ich-
thusk.) 9.30 leesdienst, 3 ds. v.d. Haar.
Geref. Gem. (Stationsweg 17) 10 en 6.30
ds. Bac. Evang.-Luth. Gem. 10.30 ds. v.
Beek.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
ds. Vlasblom, 5 zie geref. kerk; De Stek
9.30 ds. v. 't Hoff. Geref. Kerk 9.30 ds. G.
Oude Vest-kerk (gereformeerd) in Leiden.
(foto Wira Dijkman)
de Jong, 5 ds. H. Poot, Doeveren, gez.
jeugddienst. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5
kand. J. v. Langevelde. Geref. Gem. 9.30
leesdienst. 3 ds. Bac.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30
kand. M. J. Paul, A.foort, 6.30 ds. De
Jong, Leiden. Geref. Kerk 9.30 ds. Huis
man, 5 ds. Hassefras, Maasdijk. Rk
Kerk: dorp zat. 7, zo. 10 en 11.30; Anker
zat. 7, zo. 8.45 en 11.15; Rijndijk zat. 7,
zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Roth-
fusz, 5 ds. Wolthuis, Heemstede. Geref.
Kerk ('Hoeksteen') 10 ds. P. Kooü, ha.
Chr. Geref. Kerk 10 en 5 kand. C. Vos,
Warnsveld. Rk Kerk: Mart. zat. 7, zo.
9.30 en 11; Jozefk. zat. 7, zo. 10 en 11.30.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Dorpsk. 10 ds. Kattenberg, Den
Helder, 6 dr. Vermeulen; Ontm.kerk 10
ds. Aarents, 6.30 ds. v. 't Hof, Woubrug-
ge. Herv. Gem. 'De Rank' (P. Groen-col-
lege) zie Katwijk aan Zee. Geref. Kerk
9.30 dr. A. de Kuiper, Voorschoten, 5 ds.
v.d. Horst. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en
11.15.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds. P. J. Visser, Aalburg, beves
tiging ds. H. Visser, 6 ds. H. Visser, in
trede; O. Kerk 10 ds. Baas, 5 ds. Sjolle-
ma; Ichthusk. 10 ds. Driebergen, 5 ds.
De Jong; Pniëlk. 9.30 ds. De Jong, 5 ds.
Schuurman; Maranathakerk (Rijnsoe
ver) 9.45 samenzang, 10 ds. Schuurman,
gezinsdienst, 5 ds. Hovius. Overduin
2.15 ds. v.d. Beid. Herv. Gem. 'De Rank'
(aula P. Groen-college Pr. Frederikdreef
15) 10 ds. N. van Egmond, Utrecht. Ge
ref. Kerk Vr.kerk 10 ds. v.d. Horst, 5 ds.
v. Breevoort; Triumfatork. 10 ds. v.
Breevoort, 5 ds. Koster. Geref. K. Vrijg.
9.30 leesdienst, 5.30 ds. Heida. Ned. Ge
ref. K. (aula Bestevaer-mavo) 9.30 en 7
kand. H. Winkelhoff. Chr. Geref. K. 10
en 5 leesdienst. Vrije Chr. Geref. Gem.
(Unizaal) 10 en 5 ds. v.d. Belt. Geref.
Gem. (Remisestr.) 10 en 5. Geref. Gem.
in Ned. (Louwestr.) 10 en 5. Volle-evang-
.gem. (Voorstr. 48) 9.45. Onafh. baptis
tengem. (Ambachtsweg 2) 109 ds. J. A.
Visser, doopdienst.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 ds. Doesburg, 3 ds. v.d.
Bom (met gehandicapten!, 6.30 ds.
Doesburg; Hoofdstr. 10 ds. Knorth;
Scheppingsk. 9 en 10.30 ds. v. Loenen.
Leythenrode 10 pater Poelma. Elis.zie-
kenhuis 10 rector Vijftigschild. Bapt
.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) 10 hr. J.de
Vries. Rk Kerk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Schalk, Zevenbergen. Geref. Kerk 9.30
ds. v.d. Kooi, 7 ds. Boswijk, Lisse. Rk
Kerk zat. 7, zo. 7.30, 9.30 en 11.15.
9.30 en 4.30 ds. E. van 't Foort. Ned. Ge
ref. Kerk (Salvatori) 10 stud. J. de Groot,
Amstelveen, 5 ds. Vos. Chr. Geref. Kerk
10 en 4.30 ds. Visser, N.-Vennep. Geref.
Gem. 10 en 4 ds. Den Boer. Evangeliege
meente (Heereweg 52a) 9.45 hr. J. de
Groot. Rk Kerk: Agathakerk zat. 7, zo.
10 en 11.30; Poelpolder zat. 7, zo. 9 en
11.30; Mariakerk zat. 7, zo. 9 en 10.30;
Engelbew. zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 dr.
Haitsma, Boskoop, 6.30 ds. Cnossen,
Delft. Geref. Kerk 9.30 ds. Nooteboom,
ha. Chr. Geref. Kerk 8.30 leesdienst, 7
ds. Beekhuis, R.dam, in remonstr. kerk.
Remonstr. Gem. 10 ds. Verheus, A.dam.
Evang. gem. (Kruispunt, Kennedylaan
33) 9.30. Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 dr. De
Graaff, 6.30 ds. v.d. Kamp, Rijns, woude.
Geref. Kerk 9.30 kand. P. Baane, Al
phen, 7 ds. De Lange, Aalsmeer. Rk
Kerk zat. 7, zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 en 7
ds. Ten Voorde, ha. Geref. Kerk 9.30 en
4.30 ds. Wijngaarden. Chr. Geref. Kerk
9.30 en 4.30 ds. v. Dijken.
Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 en 7 ds.
Geuze. Geref. Kerk (W. Verlaat) 10 hr. A.
Post, Wilnis, 7 ds. Keyser, Utrecht.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of St.
Jeroensk. (Binnen) 10 ds. v.d. Lee, 5 ds.
Guyt, Lunteren; Hoofdstr. (Zee) 10 ds. v.
Roon, Zeist, 5 ds. v.d. Lee; De Rank
(Golfbaan) 10 ds. Guyt; Sole Mio 9 ds.
Kuiper. Zie ook geref. kerk. Geref. Kerk
Buurtkerk (Hoofdstr.) 10 ds. Kuiper;
Vinkenl. (Binnen) 10 en 7 (muzikale ves
per) ds. Elgersma; Stichtingskerk 11 ds.
Bach, A.dam. Evangeliegemeente 'Sha
lom' (geb. 'Buitenzorg', Zeereep) 10. Rk
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 ds.
v.d. Mey; De Zilk 10 ds. Hemmes,
O.geest. Rk Kerk Victork. zat. 7, zo. 9 en
11; Jozefk. zat. 7, zo. 9 en 10.30; De Zilk
zat. 7, zo. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of
Will.kerk 10 ds. Kooman; Pauluskerk 10
ds. Da Costa; Gemeentecentrum
(Ly tw.) 10.30 drs. M. Roos (Leiden), 7 ds.
Da Costa. Geref. Kerk 10 ds. Plomp. Ge
ref. Kerk Vrijg. (aula Dr. Schilder
school) 9.30 ds. Grutter, 4.30 kand. G.
Treurniet, Berkel. Ned. Geref. Kerk
(Gem.centrum) 8.45 en 4 ds. De Lange.
Van Wijckerslooth 4 ds. W. de Leeuw.
Endegeest 10 ds. Friederich. Volle-evan-
geliegem. (Gem.centrum) 4. Rk Kerk
Will.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. De Korte. Geref. K.
9.30 ds. v.d. Berg, Bodegraven, 6.30 hr.
J. Blom. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11; Petrus-B.
zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem. 9.30
ds. v.d. Kamp, 7 ds. De Graaff. Chr. Ge
ref. K. 9.30 leesdienst, 2.15 ds. Hoefna
gel, Nieuwpoort.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentius-
kerk 9.30 ds. Smaling, 5 ds. v. Niel; Be-
thelkerk 9.30 ds. v. Niel, 3 ds. Smaling,
aangepaste gezinsdienst, mmv 'Cam-
pingsingers'. Geref. KerkPetrakerk 9.30
ds. Snel, 5 ds. Wouters, A.dam, jeugd
dienst; Imm.kerk 9 en 10.30 kand. J.
Eerbeek, Den Haag, 5 ds. Cziria; Mar-
.kerk 9.30 ds. Cziria, 5 ds. Snel. Geref.
Kerk Vrijg. 10 en 5.15 ds. Krütenburg.
Chr. Geref. K. 9.30 en 5 ds. v. Sorge.
Evang. Christengem. (aula mavo) 10 br.
J. van Duin, Noordwijk. Rk Kerk zo.
10.30.
RIJPWETERING: Rk Kerk zat. 7, zo. 9
en 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9 en 10.30
ds. Germans, zie geref. kerk. Geref.
Kerk 10 ds. Baas, 7 ds. Meynen, Haar
lem, opendeurdienst, mmv Aalsmeers
jeugdkoor en organist Teke Bylsma.
Chr. Geref. K. 10 en 5 ds. Aarnoudse, ha.
zo. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. Stam,
6.30 ds. Eysenga, Zw.dam. Geref. Kerk
9.30 kand. G. J. de Bruin, 6.30 ds. v.d.
Kooi-Dykstra. Rk Kerk Aardam zat. 7,
zo. 9 en 12; kerk Langeraar zat. 7, zo. 9.30
en 11.30.
VALKENBURG: Herv. Gem. 10 dr.
Vermeulen, 6.30 prof. dr. v.d. Beek. Ge
ref. Kerk 9:30 ds. Spaans (vlootpred.)
Leiden, 6.30 ds. Cziria. Geref. K. Vryg.
9.30 en 4 ds. Heida.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. v.d. Schoot, 7 zie geref. kerk;
De Ontmoeting (Noordhofland) 10 ds.
Blanken. Hulp en Heil (Schakenbosch)
10 ds. Honig, ha. Herv. evang. op geref.
grondslag (Lucas-college, Beeth.laan)
9.30 ds. Blenk, A.dam, 4.30 ds. Arke-
raats, Giessendam. Geref. Kerk 10 ds.
De Zeeuw, 7 ds. v.d. Schoot. Geref. K.
Vryg. (Bachlaan) 10 en 5 ds. Breen. Rk
Kerk Laur.kerk zat 7, zo. 11; M. Gods-
kerk. zat. 7, zo. 9.30. Kerk van Engeland
(British school in The Netherlands, J. v.
Hooflaan 3) 10.15 anglicaanse dienst.
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk.
9.30 kand. Prins, Driebruggen, 5 ds. v.d.
Pol, Boskoop; Hoeksteen 9.30 ds. Schip-
aanboord, 6.30 ds. Abma, Gouda; Be-
thelk. 9.30 ds. Kunz, Dordrecht, 5 ds. De
Graaf, Loenen aan de Vecht; Imm.kerk
10 ds. Hulst, Apeldoorn, 5 ds. T. van
Leeuwen. Geref. Kerk Kruisk. 10 ds.
Bongers, 5 dr. Bade; Ontm.kerk 10 ds.
De Moor. Geref. K. Vryg. 8.45 en 2.45
stud. J. R. Visser.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. Steenstra, 4.30 ds. Schalkoort, Delft,
ha; Kievietk. 10 ds. v.d. Bom, Den Haag,
ha; Messiask. zie Zyllaankerk; Dorps
centrum 9.30 ds. Schaap, Schoonhoven.
Geref. Kerk Zyllaan 10 ds. v.d. Woude,
gez. dienst 7 ds. v.d. Woude, zangdienst.
Ned. Prot. Bond (Kerkdam) 10.30 ds.
Knoppers, A.dam.
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30 ds. Ge
luk, Woerden, 6.30 ds. Laseur, Voorthui
zen. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds. Aalders,
ha. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Bronsgeest, Leiden, 7 ds. Stam, Ter Aar,
ha. Geref. Kerk 9.30 hr. J. P. Karstens,
Leiden, 7 ds. Verheul, Alphen.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Wolthaus. Rk Kerk St. Jan zat. 7.30, zo.
9.30; Chr. Dienaark. zat. 7, zo. 10; Meer-
burgkerk H. Ryndyk zat. 7, zo. 9.30 en
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 10 ds.
Eysenga, 6.30 ds. Modderaar, Alphen,
gez. evang.dienst, mmv kinderkoor. Ge
ref. Kerk 10 ds. Buikema, 6.30 zie herv.
gemeente. Remonstr. Gem. 10 dr. Meije-
ring.
Róger Zavala
Bdez: Christenen
kunnen in ons
land niet aan de
kant blijven
staan, nu de Ame
rikaanse agressie
Nicaragua in een
permanente staat
van oorlog
brengt", (foto gpd)
Over de relatie met de baptisten houdend in zijn uitspraken. De Ni- gekomen uit de 'noordelijke' bap-
in Amerika is ds. Baez wat terug- caraguaanse baptisten zijn voort- tisten in de VS, de kerk die nog het
