CDA: voorrang werkgelegenheid CDA heeft genoeg van Rudings eenzijdigheid FNV en VNO ontevreden over ouderschapsverlof Opening pijlerdam iets te kleurrijk Warm onthaal voor Beatrix en Claus r Financieringstekort ondergeschikt Tweedaags bezoek koninklijk paar aan Hongarije WOENSDAG 8 OKTOBER 1986 BINNENLAND PAGINA 5 DEN HAAG (ANP/GPD) - Het CDA vindt dat werkgelegenheid voorrang moet krijgen boven terugdringing van het financieringstekort. Als de doelstelling van 450.000 extra banen in deze kabinetsperiode niet wordt gehaald, zal het CDA extra geld vragen voor werkgelegenheidsbeleid. Dat het financieringstekort dan minder snel wordt terugge drongen neemt het CDA voor lief. Dit zei CDA-fractievoorzitter De Vries gisteren tijdens de eerste dag van de algemene beschouwingen in de Tweede Kamer. De Vries ondersteunde de kritiek van de Raad van State dat uit de Miljoenennota te weinig visie spreekt van het kabinet op de sa menleving in de komende jaren. Het stuk heeft een puur financieel karakter, aldus De Vries. „Als het financieringstekort maar verder omlaag gaat en de collectieve sec tor inkrimpt tot het Duitse en Amerikaanse niveau komt het alle maal vanzelf goed. Dat is de te neur. De argumenten die daarvoor worden aangevoerd zijn echter niet sterk". CDA-fractieleider De Vries houdt vast aan de doelstelling van het regeerakkoord om door ar beidsduurverkorting 20.000 tot 25.000 banen te scheppen bij de overheid. Maar daar hoeft niet per se komend jaar al een begin mee te worden gemaakt. De WD is het daarmee in grote lijnen eens. Drie procent arbeidsduurverkorting bij de overheid in vier jaar tijd met 75 procent herbezetting kan volgens WD-fractievoorzitter Voorhoeve "gedifferentieerd" worden bereikt. Dat geldt ook voor de herbezetting. In gevangeniswezen en bij de poli tie zou honderd procent voor de hand liggen, in andere overheids- takken vijftig procent. De PvdA matigt zijn eisen met betrekking tot arbeidsduurverkor ting van 2,25 procent per jaar naar 2,5 procent uitgesmeerd over 1987 en 1988. De 700 miljoen aan bezui nigingen op de arbeidskosten in de collectieve sector moet beschik baar komen voor arbeidsherverde ling, aldus PvdA-fractievoorzitter Kok. Dat zou 16.000 arbeidsplaat» sen kunnen opleveren. Kok drong aan op een extra impuls in de strijd tegen jeugd- en langdurige werk loosheid. De PvdA presenteerde gisteren alternatieve voorstellen voor extra investeringen en nieuw beleid voor een bedrag van twee miljard gul den. De socialisten willen onder meer 200 miljoen gulden uittrek ken voor bodemsanering, een half miljard voor stadsvernieuwing en 400 miljoen voor technologiebe leid. 'Havikenmoraal' De kleine linkse partijen lieten zich kritisch uit over het gepresen teerde kabinetsbeleid. PPR-frac- tieleidster Beckers stelde dat het beleid zich kenmerkt door een „roofvogelmentaliteit", een „pri mitieve havikenmoraal". Volgens Beckers kan het financieringste kort niet rechtvaardigen dat men sen "als oud vuil worden behan deld". "De lakeien van koning Lubbers zullen de samenleving ruïneren. Wij vragen koning Lub bers: Kom van uw voetstuk af. Ga zelf kijken wat de politiek dè laat ste jaren heeft aangericht by al die gewone mensen", aldus Beckers. PSP-fractievoorzitter Van Es vroeg de regering de beleggings winsten van de pensioenfondsen aan te pakken. Een belasting op het beleggingsrendement kan jaar lijks vele miljarden opleveren, die ,in de plaats kan komen van de dra conische bezuinigingen die nu vooral burgers treffen, aldus Van Es. De pensioenfondsen, zo becijfer de zij, beheren een vermogen van meer dan 400 miljard gulden en „vangen" een bedrag van 35 mil jard beleggingswinst jaarlijks on belast. Opmerkelijk genoeg hadden ook de christelijke partijen RPF, GPV en SGP nogal wat bezwaren tegen de gepresenteerde voornemens. De RPF kwam daarbij met het plan schoolgeld te heffen voor elk kind van 12 jaar en ouder. Ook wil deze partij de wedden voor de dienstplichtigen verlagen in com binatie met de invoering van socia le dienstplicht voor jongens. De RPF vindt verder dat de bezuini gingsplannen niet ver genoeg gaan. SGP-woordvoerder Van der Vlies stelde vast dat sommige be zuinigingen in strijd zijn met de klassieke opvatting over de taken van de overheid. Hij toonde zich vooral bezorgd over de bezuinigin gen in het welzijnwerk en het on derwijs. De GPV'er Schutte miste een duidelijke toekomstvisie in de plannen van het kabinet. Volgens Schutte polariseert het kabinet de samenleving doordat er wel ingele verd moet worden, maar een dui delijk toekomstperspectief ont breekt. Onderwijs Brede kritiek was er op zowel de bezuinigingsvoorstellen van minis ter Deetman (onderwijs) als op die van minister Brinkman (WVC). Duidelijk is dat de vieijarigen- maatregel het in de voorgestelde vorm niet zal halen. De bezuini ging wordt nu door CDA en WD gezocht in een beperking van het aantal lesuren aan vieijarige kleu ters die dan wel zodra zij vier jaar worden naar school mogen. Ook de bezuinigingen op het speciaal onderwijs zullen in deze vorm worden gematigd. Het CDA zoekt een alternatief in bijvoor beeld beperking van onderhouds kosten. Fractievoorzitter Van Mierlo (D66) stelde gisteren voor het aan tal universiteiten in ons land te ver minderen van dertien naar zeven. Door de terugloop van het aantal studenten is volgens hem een sa menvoeging van de universiteiten onvermijdelijk. Deze clusters van universiteiten kunnen bovendien veel beter zelf zoeken naar bezuini gingsmogelijkheden. De centrale overheid hpeft dan alleen nog maar grote lijnen aan te geven. Dit plan levert volgens van Mierlo grotere en minder ontwrichtende bezuini gingen op. Het voorstel van D66 is een alter natief op de bezuinigingen van mi nister Deetman, die enkele facul teiten wilde opheffen. Van Mierlo noemde deze plannen 'autoritair, slecht gemotiveerd en verwoes tend'. Welzijn De halvering van het sociaal-cul tureel werk - van 260 naar 130 mil joen - gaat het CDA te ver. De christen-democraten willen de be zuiniging breder over het welzijn sterrein uitsmeren. Welke' secto ren dan worden aangesproken kon de woordvoerder van de CDA-frac- tie nog niet zeggen. Het kan varië ren van bibliotheken tot, indien het welzijnsterrein breed wordt op gevat, ook het maatschappelijk en dienstverlenende werk (zoals het kruiswerk). De WD, die bij de opstelling van het regeerakkoord voorstelde het sociaal-cultureel werk hele maal geen geld meer uit Den Haag toe te kennen, komt nu ook met een radicaler nieuw voorstel. Den Haag moet de 130 miljoen maar storten in het Provincie- en Ge meentefonds waardoor de lagere overheden zelf meer bestedings vrijheid krijgen. En verder moeten er minder betaalde opbouw- en welzijnswerkers komen en meer vrijwilligers. DEN HAAG - Het CDA is kenne lijk opgelucht dat minister Ru- ding (financiën) mogelijk over enkele maanden de departemen tale burelen zal verlaten voor een hoge post bij het IMF in Was hington. Dat zal haast onvermij delijk tot gevolg hebben dat voor het eerst in vijf jaar de ontwikke ling van het financieringstekort niet langer alle andere regerings plannen overschaduwt. door Louis Burgers CDA-fractieleider De Vries heeft gisteren, op de eerste dag van de algemene beschouwin gen, duidelijk gemaakt dat zijn fractie genoeg heeft van Rudings eenzijdige belangstelling. In on gebruikelijk scherpe bewoordin gen nam hij afstand van het 'puur financiële karakter' van de Miljoenennota. De Vries signaleert dat men aan boord van het Schip van Staat de ombuigingen moe is ge worden. Het verlangen groeit naar een hervatting van de oude koers, terwijl de bemanning zich afvraagt of het geen tijd wordt voor een extra oorlam. De offi cieren raken verwikkeld in een discussie of het schip niet eerst nog een degelijke reparatie no dig heeft. Zonder zich direct in deze dis cussie te mengen, stelt de CDA'er vast dat het kabinet te weinig moeite heeft gedaan aan te geven waarom is gekozen voor de huidige koers. Ruding is de boeman en dan vooral vanwege zijn verzet tegen een grote, te grote, collectieve sector. „Het is echt te simpel om het zo voor te stellen alsof de collec tieve sector zoiets is als een dood gewicht aan de nek van de alleen produktieve marktsector, dat om die reden dus niet zwaarder mag wegen dan het dode gewicht dat onze concurrenten aan hun nek hebben hangen", aldus De Vries. Wat in de Miljoenennota ont breekt is een visie op het soort samenleving waar het kabinet Lubbers II 'ons' naartoe wil lei den, aldus de christen-demo craat. Niet het geld, niet de eco nomie, maar de mens en de toe komst van de samenleving moe ten uiteindelijk centraal staan in het beleid. Deze kritiek van de ene chris ten-democraat, die op weg is naar een 'zorgzame samenleving' op de andere CDA'er, is niet mis. Wanneer diezelfde CDA-fractie- voorzitter dan ook nog duidelijk maakt dat belangrijke onderde len van het bezuinigingsbeleid (onderwijs, welzijn) heroverwo gen moeten worden, lijkt het er sterk op dat het CDA zich nog maar met moeite herkent in het beleid van het kabinet. Hoewel De Vries ook vaststelt dat de verhouding tussen de col lectieve sector en de 'markt' nog steeds zoek is, blijft hij van me ning dat de overheid een pakket aan basisvoorzieningen moet aanbieden. Zuinigheid, ja. Effi- ciëncy, natuurlijk. Vanzelfspre kend moeten misbruik en onei genlijk gebruik worden tegenge gaan. Maar volgens De Vries zal voorop moeten blijven staan dat de overheid een aantal diensten beschikbaar moet stellen aan mensen, die dat nodig hebben. Deze visie op de 'zorgzame sa menleving' liep haast parallel met de opvattingen van PvdA- leider Wim Kok. Diens verzet te gen grote delen van het bezuini gingsbeleid was eveneens ge deeltelijk gebaseerd op het ont breken van een duidelijke visie, naast het verzet tegen de drei gende kaalslag van het onderwijs en de welzijnssector. De tegenstelling tussen De Vries en Kok leek vooral van gra duele aard. Waar Kok het voor zieningenniveau omhoog wilde krikken, zocht De Vries de oplos sing vooral in een overheveling van taken naar lagere overheden of maatschappelijke organisa ties. Maar PvdA en CDA vonden elkaar toch in het verzet tegen de plannen van minister Brinkman. En ook het ontbreken van een duidelijk werkgelegenheidsbe leid was voor beide fracties re den het kabinet te kapittelen. WD-fractieleider Voorhoeve en diens financiële secondant De Grave kozen een typisch liberale benadering: de collectieve sector is nog veel te groot, de markt zal onze economie uit het slop moe ten halen en belastingen en pre mies moeten omlaag om het be drijfsleven meer lucht te geven. Kortom, de filosofie achter Ru dings Miljoenennota. Harmonie in en vitaliteit van de samenleving waren de sleutel woorden in Voorhoeve's betoog, waarin hij verder het einde be pleitte van de 'subsidiemaat schappij'. De WD verwerpt het patroon van de Noordameri- kaanse consumptiemaatschap pij, maar eveneens het streven naar te veel zekerheid en gebor genheid waarop Nederland en Scandinavië zoveel nadruk leg gen. Overmatige bescherming door de overheid tast de creativi teit en slagkracht van bedrijfsle ven en burgers aan. Het ziet ernaar uit dat premier Lubbers vandaag duidelijk zal moeten maken in welke richting het CDA koerst. Al eerder, tij dens het debat over de regerings verklaring, viel op dat hij zich enigszins los trachtte te maken van het imago een harde bezuini ger te zijn. Hij lonkte naar de PvdA, werd wel gesuggereerd. De komende dagen moet dui delijk worden of Lubbers dat kunststukje herhaalt. In ieder ge val heeft De Vries daarvoor de weg gebaand, zonder de bezuini gingen voor 1987 wezenlijk aan te tasten. Dan kan het CDA ook terugkeren naar de comfortabele centrumpositie in de politiek, waar zij zo lang een abonnement op leek te hebben. Premier Lubbers en minister Smit-Kroes overleggen met elkaar achter de rug van minister Ruding, tijdens de eerste dag van de alge mene beschouwingen in de Kamer. (foto Anefo) Aantal geboorten buiten huwelijk neemt enorm toe DEN HAAG (ANP) - Het aantal buitenechtelijke geboorten is de afgelopen tien jaar gestegen van 3800 in 1975 tot 14.800 vorig jaar. Het percentage buitenechtelijke kinderen bleef in deze eeuw tot 1975 constant op twee, in de afgelo pen tien jaar is dat echter vervier voudigd tot acht. Onderzoekster Niphuis-Nell van het sociaal en cultureel planbureau noemde deze cijfers gisteren bij de publikatie van het boekje 'Niet getrouwd, toch kinderen'. Nederland valt ondanks die op merkelijke stijging nog altijd in het niet bij landen als Zweden en De nemarken (40 procent), Oostenrijk en de VS (25) en Frankrijk en En geland (18). Kinderen zonder getrouwde ou ders komen vooral voor in de grote steden. Volgens Niphuis zal het aantal buitenechtelijke geboorten verder toenemen. Tot nu toe is de komst van een kind voor samen wonenden een belangrijke reden om te trouwen. Maar bij een recent onderzoek antwoordde 30 procent van de niet-gehuwde vrouwen met een vriend, dat een kind voor haar geen reden zou zijn voor een huwe lijk. VERKRACHTING (ANP) - Ver- krachting van een heroïnehoeitje of een ander slachtoffer maakt een heel verschil. Een prostituée neemt immers welbewust het risi co van verkrachting, betoogden gisteren de advocaten van een tweetal Amsterdammers die voor dit misdrijf terechtstonden. Onder bedreiging van een mes namen ze haar mee naar hun flat, waar de vrouw vijf uur lang allerlei seksue le kunsten met hen moest uithalen. Via een regenpijp wist ze 's mor gens vroeg halfnaakt te ontsnap pen. De officier eiste tegen beide verdachten twee jaar cel. DEN HAAG (GPD) - Noch de werkgevers, noch de werknemers zyn tevreden met de regeling van ouderschapsverlof, zoals die maan dag in de Tweede Kamer werd aan genomen. De FNV vindt de voor gestelde regeling onvoldoende, ter wijl de werkgeversorganisatie VNO liever zou zien dat er hele maal niets geregeld wordt op dit vlak. De FNV is wel blij dat het ou derschapsverlof nu vrij snel (in 1988) wettelijk geregeld wordt. Maar de vakbond is, net als de PvdA, D'66 en PPR, van mening dat de regeling alleen bruikbaar is voor tweeverdieners met een goed inkomen. Het voorstel van minister De Ko ning (sociale zaken en werkgele genheid) dat maandag met instem ming van CDA en WD werd aan genomen, komt er op neer dat bei de ouders binnen twee jaar na de geboorte van hun kind een half jaar lang twintig uur per week min der kunnen gaan werken. Het ver lof is onbetaald. Volgens de FNV zullen maar weinig mensen gebruik kunnen maken van het ouderschapsverlof, omdat de inkomensachteruitgang erg groot is. Bovendien kunnen tij dens het verlof problemen ont staan met de pensioenopbouw en de sociale verzekeringen. Wie al zijn rechten wil behouden, zal dan uit eigen zak bij moeten betalen, waardoor het inkomen nog lager wordt. De vakorganisatie denkt er dan ook al over na om in het cao-over leg aanvullende eisen te stellen die een aantal van deze problemen op moeten lossen. Volgens de FNV biedt de regeling bovendien alleen een oplossing voor de eerste twee jaar, terwijl er pas vanaf het vierde jaar een structurele kinderopvang is in de vorm van kleuterscholen. FNV-woordvoerder Joop Maat: "We blijven dan ook wijzen op het tekort aan voldoende kinderop vang. Ook met dit voorstel blijft daar een grote behoefte aan". De werkgeversorganisatie VNO is helemaal geen voorstander van een wettelijk geregeld ouder schapsverlof. "Dat is niet nodig. Ouders zijn zelf verantwoordelijk voor het oplossen van de proble men die ontstaan als ze kinderen krijgen. Men kiest zelf voor het ou derschap en daar moet de werk neemster, sorry, de werknemer, zelf een oplossing voor vinden. Die problemen mag men niet afwente len op de werkgever", aldus een woordvoerder van het VNO. Volgens de werkgevers zijn de sociale partners bovendien uitste kend in staat om dergelijke zaken in de cao-afspraken onderling te regelen. "Verder zie je dat werk neemsters zelf vaak afspraken ma ken met hun werkgever. Uit een re cent onderzoek blijkt dat steeds meer vrouwen blijven werken als ze een kind hebben gekregen. Vaak werken ze dan part-time. Ik denk dat dat een signaal is dat zul ke zaken in de praktijk geregeld worden, daar is een wettelijke re geling overbodig". VLISSINGEN (GPD) - De feestelijke ingebruikstelling van de storm vloedkering in de Oosterschelde kan voor de rijksluchtvaartdienst een vervelend staartje krijgen. Zeker honderd genodigden werden afgelopen zaterdag besproeid met een rode kleurstof, die een van de drie overvlie gende F-27 vliegtuigen als onderdeel van de nationale driekleur in de lucht spoot. Onschadelijk, meent de leiding van de basis Soesterberg. Maar tientallen Zeeuwen hebben vergeefs geprobeerd de rode spikkels uit hun kleren te wassen. Rijkswaterstaat verzamelt de klachten en is van plan schadeclaims door te sturen naar de rijksluchtvaartdienst. Ton Janssen, medewerker van de meetdienst van rijkswaterstaat in Zeeland, boent nog steeds zonder succes op zijn spijkeijasje. Zaterdag was hij met zijn vrouw Hennie toeschouwer van de spectaculaire vlieg- show. "We stonden echt te genieten", vertelt hij. "Tot we elkaar aanke ken. Wat heb jij nou, zeiden we tegen elkaar. Ik zag bij mijn vrouw alle maal rode vlekjes op haar gezicht, net of ze opeens de mazelen had. Bij mij was het precies zo". Door hard met zakdoeken te wrijven kregen ze hun gezicht weer toonbaar. Met hun kleren lag dat anders. Vooral de licht-gekleurde kledingsstukken bleken aangetast. "Thuis hebben we van alles geprobeerd. Vlekkenreiniger, een uitgebreide wasbeurt, niets hielp. Daar zitten we nu mooi mee te kijken". Bij de diensten van rijkswaterstaat in Burgh-Haamstede en Zierikzee zijn inmiddels enkele tientallen klachten binnen gekomen. De gedupeer den wordt geadviseerd de schade schriftelijk te melden. Tijdens een proefvlucht vorige week boven Soesterberg ging het ook al mis. De in de vliegtuigen opgestelde machines die de gekleurde rook veroorzaken stonden toen verkeerd afgesteld. BOEDAPEST (ANP) - Koningin Beatrix en prins Claus zijn gisteren in gezelschap van minister Van den Broek (buitenlandse zaken) een tweedaags werkbezoek aan Hongarije begonnen. Vlaggen van beide landen, een erewacht met vaandel en een militaire kapel luis terden het vliegveld op waar de ho ge gasten werden verwelkomd. Nog voor de volksliederen begon nen, boden padvinders de konin gin en de prins bloemen aan. Langs de route van het vliegveld naar de hoofdstad Boedapest, de 'parel van de Donau', stonden ette lijke duizenden Hongaren. Een maal in het neo-gotische gebouw van het parlement kregen de ko ninklijke gasten in de antichambre van president Pél Losonczi uitleg bij het enorme schilderij met daar op afgebeeld Arpad, de eerste ko ning van de Hongaren, die in het jaar 896 over de Karpaten trok en het land uit handen van het volk aanvaardde. Bij de lunch in het parlementsge bouw bracht president Losonczi I ma Koningin Beatrix heeft gisteren haar Hongaarse gastheer, president Losonczi, een zilveren tulp aangeboden. (foto ap> een dronk uit op onder andere de gezondheid van de vorstin en op de vrede. In zijn tafelrede ging de pre sident in op de inspanningen om het wederzijdse vertrouwen uit te bouwen en de samenwerking te verbeteren tussen Nederland en Hongarije en hun volkeren. Daar door wordt ook internationaal de sfeer verbeterd en kan ook met meer vrucht worden gewerkt aan de uitvoering van de slotakte van Helsinki. In Helsinki spraken in 1975 ver tegenwoordigers van 33 Europese landen en de Verenigde Staten en Canada over veiligheid en samen werking. Een vervolgconferentie is voorzien in Wenen. President Losonczi legde er de nadruk op dat Nederland en Hon garije het van belang vinden dat bijgedragen wordt tot wapenbe heersing, vermindering van mili taire confrontatie en verbetering van de verstandhouding tussen Oost en West. Daarbij is het vermij den van oorlog dringender dan ooit. Beperking van alle soorten bewapening noemde hij van vitaal belang evenals het verhinderen dat de ruimte wordt gebruikt voor mi litaire doeleinden. Na een volgens prins Claus pret tig verlopen gesprek in de kamer van de president, bood de konin gin de stad Boedapest 10.000 tul penbollen aan voor de verfraaiing van de terrassen van het aan de Do nau gelegen parlementsgebouw. Symbolisch overhandigde zij al vast een klein paketje. Een zilveren tulp had zij als cadeau meege bracht voor het Hongaarse staats hoofd. In de muziekschool Bela Bartok, waar vele tientallen Hongaren de hoge gasten met applaus spontaan begroetten, woonden koningin en prins 's middags een les bij van een vierde en hoogste klas. Tien meis jes in de leeftijd van 14 tot 16 jaar werden in zang en muziek onder wezen volgens de methode die Zol- tan Kodaly heeft ontwikkeld en die overal ter wereld wordt toegepast. De koningin zei bij het weggaan zeer onder de indruk te zijn geko men en bedankte persoonlijk elk van de scholieren. Minister Van den Broek kan pas vandaag aan de slag, omdat zijn Hongaarse collega Varkony giste ren nog in Peking was. Hij ver klaarde wel getroffen te zijn door de buitengewone hartelijkheid en openheid van de Hongaren. Kadar Over de ontmoeting van de ko ningin met de Hongaarse partijlei der merkte de Nederlandse minis ter op, dat Jénos Kédér in elk geval een belangrijk politiek leider is, die mede vorm heeft gegeven aan het Hongarije van vandaag. Dit soort ontmoetingen zou volgens hem ook niet tot de uitzonderingen moeten behoren, omdat de rol van de communistische partij is in lan den van het Oostblok uiterst be langrijk is. Koningin en prins bezochten 's avonds een voorstelling van het Nederlands Danstheater in het Operahuis van Boedapest. In de pauze ontving ze in de rode salon president Losonczi en zijn echtge note. In een andere zaal maakten even later enige tientallen perso nen hun opwachting bij de hoge gasten. Dit waren mensen die in het culturele leven speciale ban den tussen beide landen onderhou den, onder wie artiesten, weten schappers, een museumdirecteur, uitgevers, een vertaalster en drie oud-ambassadeurs van Hongarije in Nederland.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 5