Brokx: nieuw
systeem voor
bouwsubsidie
De krant moet op z'n tellen passen
Plaatstekort
in psychiatrie
in Zuid-Holland
Ziektekosten
verzekeren
met gezond
verstand.
01718*29881
Bliksemactie Amnesty in Indonesië
Derde schorsing voor
advocaat Moszkowicz
Directeur CBR
na 5 weken weg
Psychiaters boos over
uitspraak Tuchtcollege
Steeds meer mensen geven de krant door of lezen 'm helemaal niet
ZATERDAG 4 OKTOBER 1986
BINNENLAND
PAGINA 5
Lubbers grijpt in bij ABP-zaak
DEN HAAG (.GPD) - Premier Lubbers heeft persoonlijk
ingegrepen in de kwestie van de subsidiefraude van het
Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds in Heerlen. Alle me
dedelingen die het ABP of een van de betrokken ministe
ries (Volkshuisvsting, .Justitie of Binnenlandse Zaken)
over de zaak kunnen doen, moeten eerst worden voorge
legd aan een coördinatieteam. Dat zei de premier gisteren
na afloop van de ministerraad. Hij heeft het team opge
richt om te voorkomen dat er tegenstrijdige berichten over
de kwestie in de pers komen.
De aanleiding tot het1
een team was de uitspraak van
ABP-directeur Snijders dat er een
herenakkoord met VROM was ge
weest over de subsidieregeling,
terwijl noch het ministerie noch
voormalige bewindslieden daar
iets van zeggen te weten.
Staatssecretaris Brokx (volks
huisvesting) heeft ondertussen gis
teren de toegezegde nota over de
subsidiekwestie aan de Tweede
Kamer gezonden. In de nota gaat
hij in op de achtergronden van de
subsidiëring van de premie-huur
woningen. Verder behandelt hij
zijn voorstel voor een nieuw subsi
diesysteem, de mogelijkheden om
eventueel teveel betaalde subsidie
en huur terug te vorderen en de
stand van zaken rond de onderzoe
ken die het ministerie zelf naar de
beleggersplannen doet. Tegelijker
tijd met de nota heeft hij ook de
antwoorden op de honderden vra
gen uit de kamer gestuurd.
Het onderzoek naar de belegger
sprojecten die onder de subsidiere
geling geldelijke steun huurwonin
gen 1968 zijn gebouwd, zal volgens
de nota waarschijnlijk moeilijk
worden. Het gaat daarbij juist om-
die categorie woningen waar vol
gens het Openbaar Ministerie in
Maastricht mee gefraudeerd is. De
dossiers die het ministerie over de
ze projecten heeft, zijn volgens
Brokx waarschijnlijk onvoldoende
om onregelmatigheden te kunnen
ontdekken. Daarom is inzage in de
administratie van beleggers, ge
meenten en aannemers nodig. De
ze laatsten hoeven hun administra
tie echter maar tien jaar te bewa
ren, zodat er waarschijnlijk nog
maar weinig materiaal aanwezig
zal zijn.
ADVERTENTIE
IDEVERPLEGINGI
Ziektekostenverzekeringsmij.
zonder winstoogmerk.
Na kantoortijd 01718-15534
Alle beleggersprojecten waarvan
de subsidie en dè huurprijs nog
niet zijn vastgesteld, zullen op
nieuw door het ministerie worden
beoordeeld. Het gaat om ongeveer
3500 complexen. Er zal worden na
gegaan of de opgegeven stichtings-
kosten overeenkomen met de kwa
liteit van de woningen. Dit onder
zoek moet begin januari rond zijn.
Over de opzet van het derde onder
zoek, naar de complexen die ge
bouwd werden onder de beschik
king geldelijke steun huurwonin
gen 1975, heeft Brokx de kamer vo
rige week uitvoerig ingelicht. De
drie onderzoeken samen zullen
meer dan 3,5 miljoen gulden kos
ten.
Als uit de onderzoeken blijkt dat
er te veel subsidie is betaald, is het
volgens de nota geen probleem om
het geld terug te vorderen. In geval
van kwade trouw kan ook rente
Worden gevorderd. Beleggers kun
nen zich daarbij niet beroepen op
verjaring. Wat eventueel betaalde
huur betreft, ligt het iets moeilij
ker. Als de definitieve huur nog
niet is vastgesteld/is er geen pro
bleem. Maar als dat wèl zo is, moet
er een berekening worden ge
maakt van de gevolgen van huur
verhogingen en huurharmonisatie.
Dat is een ingewikkelde kwestie,
maar in principe kunnen huurders
te veel betaalde huur terugvorde
ren. Het is overigens nog niet dui
delijk in hoeverre huurders ook
werkelijk tc veel hebben betaald.
ZOETERMEER (ANP) - Studenten hebben uit protest tegen de bezuinigingsplannen van minister Deetman
onderwijsgisteren diens ministerie in Zoetermeer ingepakt. Enkele honderden studenten van kunstacademies
en conservatoria mochten onder hét wakend oog van de politie rustig hun gang gaan. Een vijftal studenten met
bergbeklimmerservaring beklom het gebouw en hingen lange lappen landbouwplastic ,langs de gevel. "Het
materiaal kostte ons 400 gulden", aldus een van de organisatoren.
Op de begane grónd werden muren en ramen met kranten dichtgeplakt. Op een spandoek stelden de studenten
vast dat Deetman onder wijs is, maar 'is hij ook van boven wijs?". 'We laten ons niet inpakken, daarom pakken
we Deetman in' was het motto van de actie. Na drie kwartier vertrokken de studenten (foto anp>
AMSTERDAM (ANP) - Amnesty
International houdt een bliksem
actie naar aanleiding van de ver
moedelijke executie van een aantal
communistische gevangenen in In
donesië. Een woordvoerster van
Amnesty zei gisteren dat Bono (63)
en Supono (65) zouden zijn terecht
gesteld. Er zdu ook een derde ge
vangene zijn terechtgesteld, Soe-
katno (56) of. Sam Kamaruzaman
(62) (ook bekend als Syam). De
executies zouden vorige week zijn
gebeurd.
Het hoofdkantoor van de men
senrechtenorganisatie in Londen
neemt het initiatief tot zulke blik
semacties bij spoedeisende geval
len zoals executies of zware marte
ling van politieke gevangenen. Dit
betekent dat alle afdelingen van
Amnesty in de wereld worden op
geroepen zo snel mogelijk actie te
ondernemen voor de bedreigde ge
vangenen, door middel van tele
grammen, telefoontjes en dergelij
ke. De gebruikelijke methoden
zouden te veel tijd kosten.
De vier mannen, allen lid van de
verboden communistische partij
PKI, werden gevangen gehouden
in de Cipinang-gevangenis in Ja
karta. Bono en Syam werden in
1968 ter dood veroordeeld, Soekat-
no in 1971 en Supono in 1972. Het
ministerie van buitenlandse zaken
in Den Haag liet donderdag weten
dat de Indonesische autoriteiten
de executie van 'een aantal' PKI-
leden hadden bevestigd. Ook was
meegedeeld dat er mogelijk enkele
executies nog te verwachten waren
en dat meer dan negen gevangenen
onlangs gratie hadden gekregen.
De Indonesische autoriteiten zei
den tegenover de Nederlandse am
bassade in Jakarta, die was opge
dragen de berichten over executies
na te trekken, niet om wie het daar
bij ging.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG - Er is in de provincie
Zuid-Holland een 'onaanvaardbaar
tekort' aan plaatsen in zwakzinni
geninrichtingen. Op dè wachtlijst
staan inmiddels 386 urengte geval-
len, zo constateert de provinciale
raad voor de volksgezondheid in
een nota aan het provinciebestuur.
Ruim de helft van de wachten
den staat al langer dan een jaar op
de wachtlijst en ruim een kwart
van hen al twee tot vijfjaar. Om de
nood op te heffen stelt de raad voor
om op korte termijn de capaciteit
in de provincie beter te benutten
door een tijdelijke verhoging van
het aantal bedden in de inrichting
Hernesseroord (Middelharnis),
Huize Ursula (Nieuwveen) en De
Hafakker (Noordwijk). Deze maat
regel moet binnen een half jaar 36
plaatsen opleveren.
Tevens beveelt de raad aan om
de eerder voorgenomen verminde
ring van de capaciteit van de Van
den Berghstichting (Noordwijk) te
bevriezen. Dit moet voorkomen
dat er per jaar tien plaatsen ver
dwijnen. Daarnaast stelt de Raad
voor om op korte termijn het aan
tal zogenoemde sociowoningen,
gewone huizen waarin groepen
zwakzinnigen onder begeleiding
wonen, uit te breiden. Diverse in
richtingen, waaronder Swetterha-
ge in Zoeterwoude, zijn al bereid
gevonden hiertoe initiatieven te
ROERMOND (ANP) - Voor de der
de keer binnen een maand is advo
caat Baruch Moszkowicz uit Her-
cenbosch door de raad van toezicht
van de orde van advocaten in het
arrondissement Roermond ge
schorst. Dit keer voor twee weken.
De eerste keer werd hij voor vijf en
de tweede keer voor zeven dagen
geschorst.
De schorsing is een gevolg van
een klacht van een vroegere cliënt
van de advocaat, M. Hendrickx uit
Swalmen. Hij betaalde aan voor
schotten ruim 19.000 gulden aan
Baruch Moszkowicz. Volgens de
raad van toezicht zijn de klachten
van Hendrickx op alle punten ge
grond. Ten eerste had deze cliënt
recht op gratis rechtshulp, omdat
hij in aanmerking kon komen voor
een toegevoegd advocaat. Vervol
gens vindt de raad van toezicht dat
de advocaat te lichtvaardig gepro
cedeerd heeft en tenslotte dat hij te
veel uren voor zijn werkzaamhe
den heeft opgevoerd.
De procedures van Hendrickx
hadden betrekking op problemen
rond de plaatsing van zijn agra
risch bedrijf. De raad van toezicht
kan Moszkowicz niet verplichten
.tot teruggave van de 19.000 gulden
DEN HAAG (GPD) - De pas vijf
weken geleden in dienst getreden
directeur van het centraal bureau
rijvaardigheidsbewijzen (CBR) iri
Rijswijk, Oonincx, heeft van het
bestuur ontslag aangezegd gekre
gen. Het bestuur zou daarmee zijn
ingegaan op een eis van het perso
neel. Het CBR kampt al geruime
tijd met ernstige organisatiepro
blemen. Op basis van een onder
zoek door het organisatiebureau
Bakkenist-Spits werd een nieuwe
directeur aangetrokken met de op
dracht het bedrijf te reorganiseren
en uit de financiële problemen te
helpen. Oonincx was zestien jaar
algemeen secretaris van de Neder
landse Organisatie van Tijdschrif
tuitgevers (NOTU). Hij zegt door
de ontslagaanzegging volledig te
zijn verrast.
UTRECHT (ANP) - De berisping
van een psychiater door het me
disch tuchtcollege in Eindhoven
omdat hij inlichtingen had ver
strekt aan een vertrouwensarts
voor kindermishandeling, heeft ge
leid tot protesten van onder meer
de Nederlandse vereniging voor
psychiatrie. Het ging om een
vrouw die psychisch gestoord was
en die in een echtscheidingsproce
dure was verwikkeld. De psychia
ter heeft, zonder haar daarvoor toe
stemming te vragen, tegenover een
vertrouwensarts bezorgdheid uit
gesproken over haar kinderen. De
Kinderbescherming had de ver
trouwensarts advies gevraagd in
verband met de toewijzing van de
kinderen aan een van dè ouders.
Het tuchtcollege vindt dat de
psychiater ten onrechte zijn zwijg
plicht heeft geschonden. Voordat
hij door de vertrouwensarts werd
benaderd had hij de vrouw maar
een keer 50 minuten gesproken.
Daarom kon hij volgens het tucht
college niet beoordelen of hij jn-
derdaad in het belang van de kin
deren handelde.
Volgens de Nederlandse vereni
ging voor psychiatrie vormt deze
uitspraak een ernstige belemme
ring voor de toegankelijkheid van
de vertrouwensartsen voor kinder
mishandeling. De vertrouwensart
sen hebben een bijzondere positie.
Het instituut Vertrouwensarts is
juist ingesteld omdat het beroeps
geheim het artsen onmogelijk
maakte (een vermoeden van) kin
dermishandeling te bespreken met
justitiële instanties. .Sindsdien
geldt spreken met een vertrouwen
sarts als intercollegiaal overleg, al-
Volgens hem is een psychiater
wel degelijk in staat om met een
onderzoek van 50 minuten de aard
en de ernst van een psychiatrische
stoornis vast te stellen en het ge
vaar voor de omgeving in te schat
ten. Een vertrouwensarts kan an
dere artsen om een oordeel vragen
en het is vervolgens zijn taak, af te
wegen in hoeverre dat samen met
andere door hem verzamelde gege
vens van belang is voor zijn rap
portage aan de Kinderbescher
ming.
De ex-vertrouwensarts Bakker
spreekt dit overigens tegen. Vol
gens hem kan een 'vertrouwen
sarts, omdat hij zijn informatie in
vertrouwen heeft gekregen van
derden en doorgaans niet op eigen
waarnemingen kan afgaan, de Kin
derbescherming nooit zelf inlich
ten. Wel kan hij zijn informanten
ervan proberen te overtuigen dat
ze in het belang van het bedreigde
kind zelf de raad moeten informe-
Bakker vindt juist dat de ver
trouwensarts misbruik heeft ge
maakt van zijn vertrouwenspositie
door een collega informatie te vra
gen met de bedoeling die aan een
justitiële instantie door te geven.
Vólgens hem heeft hij daarmee het
vertrouwen van de samenleving in
het instituut vertrouwensarts ern
stig geschaad. Bakker vreest dat
menig arts na de uitspraak van het
tuchtcollege vertrouwensartsen
geen informatie meer zal willen ge
ven. Het meest geschaad is het be
lang van het mishandelde kind,
zegt hij. "Helaas heeft het kind in
ons land geen eigen advocaat, an
ders zou de psychiater in deze zaak
wellicht geen berisping maar een
pluim hebben gekregen."
omdat deze daarover eèn civiele
procedure moet aanspannen. Dit is
inmiddels gebeurd.
'De betrokken advocaat heeft la
ten weten net als in de vorige ge
vallen van schorsing tegen de uit
spraak van de raad van toezicht in
beroep te zullen gaan bij het Hof
van Discipline in Utrecht. Het be
roep tegen de tweede schorsing
loopt nog steeds. De klachten van
Hendrickx zouden, aldus Moszko
wicz, een gevolg zijn van een eer
dere schorsing en derhalve niet
spontaan zijn.
Kwesties over te hoge declara
ties wijt hij aan het gevoerde beleid
van de maatschap Advocaten
Moszkowicz. Enige tijd geleden
trad hij uit die maatschap, geleid
door zijn vader Max Moszkowicz
sr., en heeft hij zich als zelfstandig
advocaat in Roermond gevestigd.
Fruitplukkers
redden man
van verdrinking
LIENDEN (ANP) - Zes fruitpluk
kers hebben gisteren in het Betuw-
se Lienden een automobilist van
de verdrinkingsdood gered door
diens over de kop geslagen en in
een sloot terecht gekomen auto bo
ven water te houden. Ruim een
kwartier lang hebben de in de sloot
gesprongen fruitplukkers met ver
eende krachten weten te voorko
men, dat de auto naar de bodem
van de sloot zou zinken. Op die ma
nier bleef er in de wagen voldoen
de lucht voor de onfortuinlijke au
tomobilist, die uiteindelijk met
hulp via de kofferruimte onge
deerd kon ontsnappen.
Volgens de politie raakte de au
tomobilist, een 33-jarige man uit
die plaats, door nog onbekende
oorzaak in een slip. De wagen
kwam op zijn kop in een diepe
sloot terecht en dreigde te zinken.
De zes fruitplukkers, die het onge
luk hadden zien gebeuren, spron
gen onmiddellijk in het water en
wisten de auto tegen de oever klem
te drukken.
DEN HAAG - Er is een schok door
ie Nederlandse dagbladwereld ge
daan. Op het moment dat de be-
irijfstak er door tariefsverhogin
gen financieel-economisch weer
vat gezonder uitziet, blijkt het met
iet „consumeren" van de krant
bergafwaarts te gaan. Voor het
ïerst sinds 1973 neemt de totale op-
age van alle dagbladen af. Er zijn
'roepen mensen die de krant al-
een nog maar af en toe lezen. Som-
nigen lezen de krant helemaal niet
De uitvoerige studie 'Oplage
markt, een analyse van de positie
i/an de dagbladen' van het Centraal
bureau voor courantenpubliciteit
ICebuco) is de oorzaak van de op
winding in de krantenindustrie.
Nieuwe onderzoeken (CBS, NI
PO), aangevuld met cijfers van de
PTT over afgifte-punten van de
krant, hebben aan het licht ge
bracht dat de kranten er aanzien
lijk minder rooskleurig voorstaan
dan werd aangenomen.
door
Peter Huysman
Hierbij staat de 'dekking' van
dagbladen centraal. Een versim
pelde samenvatting van een erg ge
compliceerd verhaal: op grond van
nieuwe gegevens blijkt de krant bij
veel minder huishoudens te ko
men dan werd verondersteld. Ter
wijl in 1973 de krant nog 97 procent
van alle huishoudens bereikte, is
dit percentage in 1985 teruggelo
pen tot 82.
Het abonnementen-aantal moet
het in het bijzonder ontgelden; dat
nam in dezelfde periode af van 89
naar 72 procent (de losse verkoop
nam iets toe). Een alarmerende te
ruggang van het aantal vaste klan
ten. Roeland van Mansum (40), op
lage-deskundige van het Cebuco,
de marketingorganisatie van de ge
zamenlijke Nederlandse dagbla
den, wijst erop dat "er iets structu
reel mis is met de dagbladen".
De schuldige(n) aanwijzen voor
de dalende populariteit van het da
gelijks krantje is volgens Van Man-
sun geen eenvoudige zaak. Je bent
al snel bezig met speculeren. Is de
televisie - al of niet voorzien van
teletekst - de boosdoener? Brengt
het dagblad niet meer wat het pu
bliek graag leest? Neemt de inte
resse voor het dagelijks gebeuren
om ons heen af? Is er sprake van
afbrokkeling van de leescultuur?
Kunnen de mensen (vooral de jon
geren) zich niet meer concentre
ren?
De Cebuco-onderzoeker: "Je
kunt je afvragen: moet je de krant
veranderen, of moet je de mensen
het argument geven om ze tóch een
dagblad te laten lezen? Met andere
woorden: gaat het om een inhoude
lijk of een markt-probleem? Na de
ze nogal opwindende cijfers over
het sterk verminderde bereik van
de dagbladen zijn wij het over één
ding eens: we moeten de krant
eens grondig gaan onderzoeken op
zijn functie".
Van Mansum legt uit: "We moe
ten ons bij dat onderzoek niet al
leen meer richten op de informatie
ve kant van het blad, maar ook op
andere aspecten die een rol spelen
bij het nemen van een krant. Noem
het maar eenvoudig: wat betekent
het om gezellig met een pilsje of
een kopje koffie achter je krantje
(let op het verkleinwoord) te dui
ken? Ik denk voor veel mensen een
heleboel".
In typisch marketing-jargon
spreekt Van Mansum over de
„zwakke groepen" die ervoor zor
Steeds meer ouderen lezen niet of nauwelijks de krant.
gen dat het totale oplage-cijfer naar
beneden rent. Eén gezamenlijk
kenmerk hebben ze in ieder geval:
ze bestaan vrijwel geheel uit al
leenstaanden. Mensen die hele
maal geen krant meer lezen wor
den voornamelijk onder 65-plus-
sers (en dan vooral de vrouwen)
aangetroffen. De incidentele lezers
(zij die af en toe een krant kopen,
lenen van een ander, lezen bij de
kapper of in het café) worden in
overgrote meerderheid gevonden
bij de jongeren onder 35 jaar (ook
vooral de vrouwen).
Een pijnlijk gegeven is dat de
groep niet-lezers maar liefst ruim
1,2 miljoen mensen telt (dat is 11
procent van alle huishoudens). En
dat deze mensen dus voor een be
langrijk deel ouder dan 65 jaar zijn.
Zoals voor alle lagere inkomens
groepen, zal ook voor deze ouderen
de hoogte van het abonnementsta
rief (rond de 300 gulden per jaar)
ertoe hebben bijgedragen dat zij
zich niet (meer) abonneren.
Maar het blijft gissen. Over 65-
plussers wordt wel gezegd dat zij
niet meer geïnteresseerd zijn in „al
dat negatieve" nieuws waarmee
dagelijks de kolommen worden ge
vuld. Bovendien zouden zij ook via
radio en televisie wel op de hoogte
blijven van de belangrijkste ge
beurtenissen. Misschien ook wel is
het lezen van een dikke krant (en
hij wordt steeds dikker) een te ver
moeiende en omslachtige bezig
heid geworden. Misschien is kort
om de krant wel té groot gegroeid,
té compleet geworden (uitvoerige
bijlagen in het weekend).
Hoewel het aantal mensen dat
nimmer een krant leest in ruim
vier jaar tijd is verdubbeld en de
dagbladsector daarover zwaar ont
steld is, reageert Cebuco-onderzoe
ker Van Mansum toch nogal laco
niek. Hij wijst erop dat de totale
oplage nog altijd een kleine 4,5 mil
joen exemplaren bedraagt; de Ne
derlander staat niet voor niets be
kend als een doorwrocht dagblad
lezer.
Hij zegt: "Die 11 procent niet-le
zers die overigens al aardig naar de
12 procent loopt: ik vind eigenlijk
dat er nog geen vuiltje aan de lucht
is. Kijk, als dat percentage stijgt
naar bijvoorbeeld 30, ja, dan bereik
je een omslagpunt. Dan is er spra
ke van een werkelijk gevaarlijke
ontwikkeling. De grens wordt dan
genaderd dat de mensen elkaar
gaan aanpraten: waarom nog een
krant, je hebt 'm niet meer nodig,
je blijft wel bij op een andere ma
nier. Die tendens is er dus inder
daad al onder bejaarden. Als dat de
heersende moraal zou worden, dan
ben je als dagbladsector weg".
Nu nog is het volgens Van Man
sum voor zeer velen normaal om
dagelijks een (of meer) dagblad(en)
te „consumeren", al staan over de
hele linie de minder draagkrachti-
gen en de slechter opgeleiden niet
te trappelen. Maar de door de over
heid gestimuleerde mentaliteit.tot
bezuinigen is voelbaar. Van Man
sum: „Je kunt zeggen dat er vroe
ger een soort gegeneerdheid be
stond om toe te geven dat je geen
abonnement op een krant bezat, al
had je 't nóg zo krap". Tegenwoor
dig heeft het publiek, ook het wel
gestelde, daar geen boodschap
meer aan. "Er is een situatie ge
groeid dat mensen makkelijker
toegeven dat ze de aanschaf van
een krant te kostbaar vinden, 'm op
maandag niet lezen omdat er zo
veel sport in staat, of het ochtend
blad wel op hun werk inkijken.
Men is er tegenwoordig trots op
ietë voordeligs op de kop te heb
ben getikt. Zeeman, Profimarkt,
Hema: waar is het slimme koopje?
En Onno Ruding zegt toch dat het
goed is?"
Als vanouds moet de dagblad-
markt het vooral van het traditio
nele „gezinnetje" met de traditio
nele dagindeling hebben (pa komt
thuis, ma naar de keuken, pa leest
de krant, later lezen de kinderen).
Echtparen of anderszins samenwo
nenden met kinderen dus. Hoewel
het aantal huishoudens in absolute
zin sterk groeide (van 3 miljoen in
1960 naar 5 miljoen in 1981), nam
juist het aandeel van dat traditio
nele gezin behoorlijk af (van 55
procent van het aantal huishou
dens naar 43 procent).
Het aandeel van de echtparen
zonder kinderen en van de éénou
dergezinnen bleef constant. De
grote verschuiving heeft zich ech
ter voorgedaan met de een-per-
soonshuishoudens die groeiden
van 12 naar 22 procent. En die vor
men nu precies de zwakke schakel
in de dagbladketen: het zijn de
niet-lezers en de incidentelé lezers.
Daarvan zijn de vrouwen boven 65
jaar en de jongere mannen én vrou
wen de snelst groeiende groepen.
Het is derhalve een misverstand
gebleken dat alleen de jongeren
steeds minder de krant lezen (deze
„risicogroep" heeft bijvoorbeeld
een ander leefpatroon dan het „ge
zinnetje"). Zij zijn tenminste nog
geneigd via de losse verkoop inci
denteel een dagblad tot zich te ne
men (gemiddeld 2 tot 3 keer per
week). Veel bejaarden schuiven de
krant echter geheel terzijde en lo
pen niet gauw naar buiten voor een
„af en toe"-krantje. Wel is het ver
schijnsel van het aan elkaar door
geven van het blad in het bejaar
denoord bekend.
Deze ontwikkeling, deels ook
weer door bezuinigingsoverwegin
gen ingegeven, is de krantenindus
trie een doorn in het oog, meldt
Van Mansum. In 1984 werd al 18
procent van de totaal-oplage
„doorgegeven". Dit percentage ligt
in de drie noordelijke provincies
nog hoger: 25. Zeeland zit zelfs op
31 procent. Typisch regionale dag
bladen ondervinden van „doorge
ven" het meeste nadeel. Trouwens,
het gaat op het héle front met de
regionale kranten slechter dan met
de landelijke.
Van Mansum zegt dat het stapje
van af en toe lezen naar helemaal
niet meer lezen klein is. Verder
brokkelt het traditionele gezin
steeds meer af en neemt de vergrij
zing snel toe. Dat belooft, nog afge
zien van het feit dat kranten lezen
met opleiding en inkomen te ma
ken heeft, weinig goeds. De tijd dat
de krant als het ware automatisch
deel uitmaakte van de uitzet en er
dus „gewoon behoorde", lijkt defi
nitief voorbij. Van Mansum: "We
moeten met z'n allen ontzettend
oppassen dat het niet in de richting
gaat van: ze kunnen in Den Haag
met d'r politiek doodvallen, en de
krant erbij".
