Uur kijkgenot van optocht Leiden, een eeuwig feest Katholieken onder elkaar; een ander sausje Figuranten af en toe wat apathisch ■Stichting viert 140 jaar katholiek onderwijs in Leiden Studiedag in Leiden over seksueel geweld PAGINA 4 ST LEIDEN ZATERDAG 4 OKTOBER 1986 LEIDEN - "We treffen het wel met het weer hè?". Een veel gehoorde opmerking tijdens de traditionele optocht, die dit jaar in het teken stond van het thema 'Leiden, een eeuwig feest'. Treffen deden in elk geval de danseressen in blote pak jes het, die in het laatste deel van de optocht voor een swingend feest zorgden. Het leukst waren de in rood met gele pakken gestoken Belgische steltlopers, behorend bij de groep die de Jaarmarkt uitbeeldde. Zij konden wat het applaus betreft als enige de competitie met de Carna val van Rio-meisjes aangaan. Aan de grote historische optocht deden tien groepen mee, die elk een facet van de geschiedenis van Leiden onder de loep namen. De al genoemde Jaarmarktgroep mocht ook in haar. geheel op de meeste respons van het publiek rekenen; aandoenlijk waren de buitelende, als nar en clown verklede circus kinderen, grappig de schaapskud de met daarachter bijzonder uitge doste mensen. De optocht, die ruim een uur kijkgenot bood, was in zijn geheel dan die van vorig jaar. De praalwagens, die doorgaans als het hoogtepunt van de optocht gelden, vielen dit jaar echter enigszins te gen. Ze oogden voor het histori sche karakter van de optocht te modern en de figuranten keken er veelal niet erg vrolijk bij. Er werd weinig toneel gespeeld; de wagen rijders zaten of stonden doorgaans wat apathisch in hun wél indruk wekkende kostuums. Het meeste leven was nog op de praalwagen van de Vlietbruggen te bespeuren, waar burgers het stadsbestuur smeekten de poorten te openen. Maar dat werd dan ook door leden van een echte toneelgroep gedaan. Ondanks de troep keek de reini gingsdienst blij. Met ratels en rit mische bewegingen maakten le den van de dienst het publiek at tent op de vuile rotzooi die de men sen van plan waren achter te laten. Blij ook waren de zes heilsoldates, die met hun tamboerijntjes leven in de brouwerij brachten. Veel mensen hadden zich wat meer voorgesteld van groep negen, 'Leiden en zijn garnizoen'. Hoewel commandant kolonel Wessels van de Koksschool voor veel Leide- naars een bekende was, ontbraken toch de oude regimenten. Uiterst mager was de presentatie van groep zeven, die van 'De Leidse schilders', althans de praalwagen. De vendelzwaaiers in deze groep maakten dat manco met een in drukwekkend optreden evenwel weer goed. Heel muziekmakend Leiden leek aan de optocht deel te nemen; om de zoveel meter werd het publiek op weer een ander optreden ge trakteerd. Afwisseling was er ge noeg; het ging van jazz tot echte marsmuziek. Opmerkelijk veel paarden waren er ook dit jaar ingezet. De gouden koets werd maar liefst door acht viervoeters voortgetrokken. Ook de paardentram was weer eens van stal gehaald. Opgetogen kinderge zichten achter de ramen die riepen: "We gaan naar Katwijk, pootje ba den!". LEIDEN - "Het bevorderen van het godsdienstig en zedelijk wel zijn der armen en minvermogende kinderen door het geven van gods dienstig onderwijs en het oprigten van brei-, naai-, werk-, bewaar- en leerscholen, hetzij ieder op zichzel- ve, hetzij met een andere tesamen gevoegd". Met de komst van de 'In- rigting van liefdadigheid voor Ka- tholyken te Leiden', die zich bo venstaand doel voor ogen stelde, begon er in 1846 na jaren- zo niet eeuwenlange strijd ook in Leiden zoiets als katholiek onderwijs te ontstaan. Niet veel meer dan ar- menschooltjes waren het, maar het door Simone van Driel was een begin: "Vóór 1846 was er bijna helemaal geen katholiek on derwijs. Wat er was, lag meer in de sfeer van het particulier initiatief', weet directeur W.W. Sanders van het bureau van de stichting Katho liek Onderwijs, de organisatie die uit de vroegere Inrigting is voort gekomen en in november het 140- LEIDEN - Het samenwerkingsver band tegen seksueel geweld, regio Leiden, houdt op vrijdag 10 okto ber een studiedag. Het doel van de dag is "het verkrijgen van inzicht in de hulpverlening aan slachtof fers van seksueel geweld door de theorie en praktijk aan de kaak te stellen en zo te komen tot een bete re hulpverlening". De dag wordt gehouden in het Volkshuis aan de Apothekersdijk. Aanvang 10.00 Gerda van Dijk, die als seksuolo- ge werkzaam is bij het Academisch Ziekenhuis in Leiden, zal de dag voorzitten, 's Ochtends zullen twee spreeksters een inleiding houden. De eerste inleiding zal gaan over seksuele kindermishandeling en de opvang van slachtoffers; de tweede over therapeutische hulp verlening na seksueel geweld. Tevens zal er in de ochtend een film over verkrachting worden ge toond. 's Middags wordt er verder gediscussieerd in werkgroepen, waarna de studiedag wordt afge sloten met een borrel om 16.30 uur. jarig bestaan viert. En dat particu lier initiatief betekende veelal: on derwijs, voorbehouden aan kinde ren van meer welgestelde ouders. Waarom kwam het katholiek on derwijs in Nederland zo laat van de grond? Aan de katholieken zelf heeft het in elk geval niet gelegen - neem bij voorbeeld politiek voor man Le Sage ten Broek, die rond 1820 heftig ageerde tegen het feit dat het openbaar onderwijs zo*n duidelijk protestant-christelijk ka rakter had. Nee, het lag aan ande ren. Tot 1795 was in Nederland een vergunning nodig van de overheid om een bijzondere school te mogen stichten, maar daarbij werd alleen uitgegaan van de gereformeerde religie. Onderwijzers moesten na melijk lid zijn van de gereformeer de kerk. De Franse revolutie leidde wel tot scheiding van kerk en staat, maar vrijheid van onderwijs zou toch nog tot 1848 uitblijven. Het. leek erop dat de derde onderwijs wet van Van der Ende in 1806 enig soelaas zou bieden (die wet bepaal de dat zowel openbare als bijzon dere scholen mochten worden ge sticht) maar dat bleek uiteindelijk niet het geval: voor het stichten van een school was toestemming van de overheid nodig en die toe stemming werd wederom de ka- tholieken onthouden omdat een 'leerstellige verdeeldheid' van het schoolwezen werd gevreesd. De actie van Le Sage ten Broek en, meer nog, de inspanningen van de onvolprezen liberaal Thorbecke leidden er pas in 1848 indirect toe dat de vrijheid van onderwijs wet telijk werd erkend. Rond 1846, toen duidelijk werd dat die erken ning nu toch echt zou komen, be gonnen congregaties van broeders en zusters zich overal in het land aan onderwijs te wijden. In Leiden ontstond toen de al genoemde In rigting. Inrigting - die naam kon op een gegeven moment niet meer, vertelt Sanders, behalve directeur van het bureau ook secretaris van het be stuur van de stichting. "In de jaren zestig is dat Stichting RK-scholen geworden, bestemd voor basis scholen, scholen voor buitenge woon onderwijs en de ulo". Na een grootscheepse fusie met onder meer het Sint Agnescollege, de stichting Woonwagenscholen en de Zita-stichting, begin jaren '70, kreeg de stichting haar uiteindelij ke naam. Aalle rk-scholen waren daarmee in Leiden onder de para plu van de stichting gekomen, met uitzondering van het Bonaventura- college, dat in 1927 is opgericht door paters Franciscanen. Net als 140 jaar geleden is het doel van de stichting nog immer Directeur W.W. Sanders van het bureau van de 140-jarige Stichting Katholiek onderwijs bij de oude schoolbel van de Hartebrugschool. (foto wim Dijkman) het in stand houden van scholen en het bevorderen van het katholiek onderwijs. Dat wordt steeds moei lijker nu er minder kinderen wor den geboren en er bovendien spra ke is van deconfessionalisering. "Vroeger was de schoolkeuze veel meer kerkgebonden", zegt San ders. "Kinderen van katholieke ou ders gingen automatisch naar een rk-school. Nu spelen ook afstand en kwaliteit van een school een rol bij de afweging naar welke school een kind gaat hoewel kwaliteit moeilijk is aan te tonen. Kwaliteit wordt uiteindelijk alleen maar aan een school toegekend op basis van wat erover wordt verteld". Hoe kunnen de rk-scholen zich dan meer leerlingen verwerven? "Door goed onderwijs te geven", ant woordt Sanders simpelweg. "Als grote organisatie kun je een aantal dingen beter besturen en be heren", is zijn antwoord op de vraag wat het voordeel is van de bundeling van de scholen in één stichting. "Opheffen en fuseren van scholen bijvoorbeeld zijn za ken die onder één bestuur gemak- dan met vijf en kun je ook een gro tere vuist maken naar de gemeen te. Dat laatste is niet negatief be doeld, want de verstandhouding is prima". Omdat de stichting zo groot is, wordt aan de Herengracht een bureau aangehouden. Zeven tien mensen werken er. Behalve de administratie van de bij de stich ting aangesloten scholen, wordt hier ook die van 'buitenstaanders' verzorgd. Opdreunen Sanders bestempelt de stichting als 'redelijk progressief. "Wat we steeds hebben nagestreefd is de scholen goed voorbereiden op ver nieuwingen. Zes van de bij ons aangesloten basisscholen hebben destijds meegedaan aan het experi ment voor het basisonderwijs. Op het Agnescollege zijn we heel vroeg begonnen met lessen in in formatica en computerkunde. En we doen mee aan het onderwijs voorrangsbeleid". In dit rijtje hoort volgens hem ook de aanstelling van zogenoemde districtscateche ten thuis. "Het inzicht in leren is heel erg veranderd, ook bij de cate cheselessen. Vroeger was het dom weg opdreunen zonder dat een kind begreep wat hij nu eigenlijk zei. Nu zegt men: de catechese moet aansluiten op de belevings wereld van de kinderen. Daar zijn dus die districtscatecheten, zeg maar schoolbegeleiders, voor aan gesteld". Er is volgens Sanders sowieso wel het een en ander veranderd in het katholiek onderwijs. De rk- school hoorde lange tijd bij de pa rochie en de pastoor had het daar geheel en al voor het zeggen. "Nu worden de waarden van de katho lieke levensvisie overgedragen Een school kan daar haar eigen in vulling aan geven. Ja, de scholen zijn daar helemaal vrij in zolang ze geen dingen verkondigen die in gaan tegen de kerkelijke leer. Maar discussie is altijd mogelijk". Ander sausje Een grote verandering mag ook de komst van interconfessionele scholen worden genoemd. De strikte scheiding tussen katholie ken en protestant-christelijken die zo lang heeft bestaan, valt hiermee geheel weg. Alle kinderen krijgen gelijk onderwijs, met uitzondering van het godsdienstonderwijs. Daarin wordt geprobeerd "alle kin deren dat terug te laten vinden dat het beste aansluit op hun geloof'. Volgens Sanders werkt dat op de Mariënburch, nu nog de enige in terconfessionele school in Leiden, prima. Waarom dan eigenlijk niet ernaar streven dat er zoveel moge lijk interconfessionele scholen ko men? Sanders worstelt een beetje met het antw.oord. Meneer Sanders vindt wat anders dan directeur en secretaris Sanders. Uiteindelijk zegt hij, als secretaris: "Het is moeilijk uit te leggen, maar de be nadering is op een 'echte' rk-school denk ik toch anders. Kathclieken met katholieken onder elkaar, daar zit een andere sfeer aan, een ander sausje over. Maar het is zuiver ge voelsmatig want je kunt niet zeg gen dat het één beter is dan het an dere. Beide hebben pluspunten. Maar als bestuur hebben we ge zegd: pas als een aparte rk- en een pc-school niet haalbaar is, dan sa men". Probleem is wat Leiden betreft ook dat de protestants-christelijke onderwijswereld niet bepaald om interconfessionele scholen zit te springen. Sanders wijst op de Ste venshof: de besturen van de stich ting Katholiek Onderwijs en van de Protestant-Christelijke School vereniging hadden afgesproken daar een tweede interconfessionele school te stichten omdat er voor twee aparte niet genoeg leerlingen waren. Het pc-bestuur diende ech ter, tot groot ongenoegen van het rk-bestuur, toch een aparte aan vraag in. Die niet werd gehono reerd maar Sanders noemt het jam mer dat die aanvraag überhaupt is ingediend. Hoe ziet de toekomst er voor het rk-onderwijs uit? Sanders is geens zins somber, wijzend op de tame lijk stabiele aanvoèr van nieuwe leerlingen. En het jubileum biedt volgens hem de mogelijkheid de scholen 'in the picture' te brengen. Van november tot januari staat het er bol van de activiteiten. Schaak wedstrijden, bridge- en klaverjas- drives, een optreden van Martin Brozius en het drie landenproject, waarbij 45 kinderen naar Enge land, Marokko en Denemarken af reizen, vormen de hoofdmoot. LEIDEN - Geboren: Tim Jan Willem zv. W.B.M. Harmsen en P.E. de Ruiter, Lydeke Arianne dv. J.E. Roos en M.H. Mossel, Laura Marianne dv. A.J. Elen en E. Clifford Kocq van Breugel, Esther dv. C. van Velzen en A.J. van Mourik, Mark zv. B. van der Werf en Y.M.M. van Eijndhoven, Jacob Adrianus zv. A.B. de Jong en A.L.W. Slootbeek, Rindert zv. S.J. Jagersma en C.P.A. van Netten, Le- roy Price zv. R. Wolters en B. Buoh. Maarten Henk Jan zv. R.J. Hup en E. de Vries, Rik Martyn zv. F.A.M. ter Beek en J.R. de Jager, Annelies dv. C. Ver loop en M. van Beelen, Marieke Johan na Louise dv. A.K.A.E. Manssen en A.D. Faas, Jill dv. J.P.M. IJsselmuiden en M.C.W. Geerlings, Arie Gillis zv. J.K. Herweijer en A. Boudewyn, Mara Jo hanna dv. J.W. Zandbergen en C.J. Cer- dyn, Teunke dv. H. van Rossum en M. Vlasblom, Richard zv. D. Plugge en M.W. Brouwer, Ferdi zv. I. Tekir en H. Herbert, Vhishaél Rineesh zv. B. Sukh- rcy en R. Sitaram, Genine dv. E. Zwart en A.M. Hato, Jan Willem zv. A.M. Heemskerk en J.L. Vettewinkel, Berna- dette Irene Stephanie dv. M.P. de Hei den en A. van Soest, Jarko zv. E. Wester- dijk en H.T. Vrieseling, Taco Eric zv. T.D.E. Karim en E.H.D. Mulder. Agatha Helena Samantha dv. P. Rovers en H.C.J.M. van Roessel, Renate Theodora Maria dv. H.T. Dorrestyn en Y.T.J.M. Koppers, Adriaan Augustijn zv. G. Kamphuis en H. Wennink, Frank zv. J.C. Hakkenberg en H.C.J. van Rijn, Ro bert Pieter zv. P.A. Pikaar en M.D.C. Hooyberg, Stefan Maria zv. H.P.C. van den Berg en C.J. Pape, Maartje Jannie dv. M. van de Kamp en W. Kramer, Kick zv. H. J. Salman en M.P. Verhoeven, An- tonia Bemardina dv. A.B. Varkevisser en W.K. Ketting. Steef Wouter zv. R.W. Wassing en C.C. van Ooijen, Cameron Lee zv. S.W. Smith en G.R. Harding. Neeltje dv. T. van der Plas en C. Varke visser, Evelien dv. J.P.A. Castelein en A.R. Ultee, Florence Anna Desirée dv. J.H.P.M. Stolker en T.G.M. Boerkamp. Soekhwindersing zv. Narindra Mahal en S. Ramharakh, Ghislaine dv. H.A. die Mooij en L.C. de Gruijter. geb. 7-1-1902, vrl., geh. gew. W.H.M.A. Völker, J.C.A. van den Bos. geb. 21-6-1927, man, J.P. Olivier, geb. 24- 10-1913, man, W. van der Meulen. geb. 9-7-1941, man, K. Kes. geb. 22-8-1913. man, C.M.A. Devilee. geb. 21-2-1937. vrl., echtgen. van H.C.G. Paardekooper, H.C. Stelma, geb. 12-6-1922. man. L. Klootwijk, geb. 8-10-1943. man. A.G. Schellingerhout. geb. 12-8-1905. vrl.. geh. gew. met M.N. de Mey. K. Baldew. geb. 17-9-1932, man, H. Leget, geb. 22-8- 1907, man, A. van Dorssen. geb. 9-1- 1920, man. M.J. Gordijn, geb. 10-1-1915. vrl., geh. gew. met C. van der Klaauw. N. van der Niet. geb. 13-3-1908, vrl., geh. gew. met C. Barnhoorn. R. Hogewo- ning. geb. 19-3-1913. man. C. van dei- Plas. geb. 10-9-1916. man. S. El Meslou- hi, geb. 3-4-1985, vrl.. J. Vermond, geb. 18-5-1905, vrl.. C.C. van den Akker. geb. 10-10-1898. vrl., B. van der Wiel. geb. 26- 6-1922. man. Gehuwd: F E. Dreef en M.P.F. van der Plas. E.M. Schreuder en A.H.M. Rot teveel. K.E. Vleeming en E. Schoneveld. J.G. Velthuijzen en J.C. van Weerlee. W.C. Ruis en E. van Zeist. H. Tijssen en P.D.C. Louiszoon. W.M. t Hart en C. van der Zwet. U.P. Arndt en J.C. Blokland. A.M.S. de Boer en M.H.E. van Eek. J.W.M. Rijnsburger en G.H. Ygel. K. Vehrs en A.J.H. Spruit. (foto Holvast) de Breestraat tijdens de optocht gistermiddag. De belangstelling was groot omdat de omstandighe- waren. (foto Holvast) Een blik in den gunstig En hij optocht 11 is er ook dit jaar weer bij, de oud-commandant van in een groep die 'Leiden en zijn garnizoen' verbeeldde. de koksschool kolonel Wessels. Hij reed in de (foto Holvast)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 4