De bijbel is een verdacht boek in Chili Weinberger ziet geen snel akkoord Iran doet benzine op de bon: sparen voor grote aanval Botha bezoekt zwarte wijken VRIJDAG 3 OKTOBER 1986 BUITENLAND PAGINA 7 Minister sceptisch over reductie Euroraketten I WASHINGTON - De Amerikaanse minister Weinberger (defensie) gelooft niet dat een snel akkoord tussen de VS en de Sowjet-Unie over een drastische beperking van middel- lange-afstandswapens haalbaar is. Hij heeft dat gezegd tegen zijn Nederlandse collega Van Eekelen. Van Eekelen sloot gisteren een vierdaags bezoek aan de Verenigde Staten af dat mede was bedoeld door Henk Dam om kennis te maken met Weinber ger. Het gesprek tussen de twee ministers ging onder meer over de kans dat met de Sowjet-Unie een grote reductie in het aantal in Eu ropa gestationeerde raketten Genscher (59) onwel na rede in Bondsdag BONN (AP/AFP/UPI) - De West- duitse minister Hans-Dietrich Genscher (buitenlandse zaken) is gisteren in een ziekenhuis in Bonn opgenomen, nadat hij onwel ge worden was na het uitspreken van een rede in de Bondsdag. Nadat hij een voordracht van 20 minuten gehouden had over de ontwapeningsconferentie in Stockholm, zeeg de 59-jarige Gen scher in elkaar voordat hij zijn ze tel had kunnen bereiken. Een am bulance vervoerde hem vervolgens naar de praktijk van zyn huisarts, die hem doorstuurde naar het zie kenhuis. Een woordvoerder van het mi nisterie van buitenlandse zaken in Bonn verklaarde dat Genscher, die mogelijk een lichte hartaanval ge had heeft, voor alle zekerheid een algeheel medisch onderzoek zal ondergaan. Men meent dat hij er niet ernstig aan toe is. Medewerkers van de minister zeiden dat hij de afgelopen weken onafgebroken heeft gewerkt. Na zijn terugkeer uit New York, eer der deze week, ging Genscher di rect op verkiezingstoernee voor de Landdagverkiezingen in Beieren. In 1979 werd Genscher enige tijd opgenomen wegens hartklachten. wordt overeengekomen. Weinberger bevestigde tegen over Van Eekelen, dat er een voor stel op tafel ligt, waarbij zowel de NAVO-landen als de Sowjet-Unie elk 100 kernkoppen in Europa zou den overhouden. Maar hij toonde zich sceptisch over de onmiddellij ke haalbaarheid van dat plan. In de eerste plaats, aldus Wein berger, is er nog geen oplossing voor het probleem wat er met de in Azië gestationeerde Russische SS- 20- raketten moet gebeuren. Als de Sowjet-Unie daar veel van deze (mobiele, en dus in tijden van crisis naar Europa verplaatsbare) wa pens zou willen handhaven, zou daar van NAVO-zijde iets tegen over moeten staan. Weinberger achtte in zijn ge sprek met Van Eekelen een snel akkoord met betrekking tot de Eu roraketten ook niet haalbaar, om dat er met de Sowjets nog nauwe lijks over verificatie van zo'n ak koord is gesproken. Dat is voor de VS cruciaal. De Amerikaanse minister zei verder niet te verwachten, dat de top Reagan-Gorbatsjov in IJsland al enig akkoord op het gebied van ontwapening zal opleveren. Het zal daar meer gaan om de formulering BEIROET (AP) - De Libanese staatstelevisie heeft gisteren een videofilm uitgezonden waarop fa milieleden van Amerikaanse gijze laars een beroep doen op de ont voerders om hen vrij te laten. Ook ex-gijzelaars deden een oproep voor vrijlating van hun lotgenoten. Een gedeelte van de film werd uitgezonden in een nieuwsuitzen ding die in het mohammedaanse westelijke deel van de Libanese hoofdstad wordt bekeken, in de hoop daarmee de gijzelhouders te bereiken. Onder de sprekers was pater Lawrence Jenko, die op 26 juni werd vrijgelaten na 19 maanden Familie van ontvoerden op Libanese tv gevangen te zijn gehouden door de Islamitische Jihad, een organisatie van pro-Iraanse sji'ieten. De 53-jarige priester richtte het woord tot Hjy, de bewaker van hem en drie andere Amerikaanse gijzelaars - Terry Anderson van As sociated Press, Thomas Suther land van de Amerikaanse teit in Beiroet en David Jacobson van het ziekenhuis van die univer siteit. 'Beste Hqj. Je weet wie ik ben,' zei Jenco. 'Ik heb het geluk gehad liefde en omhelzingen te delen met mijn geliefden, broers, zusters en nichtjes. En ik zou zo graag willen dat Tom, Terry en David dezelfde vreugde kennen'. Er worden zes Amerikanen ver mist in Libanon. Vier ontvoerin gen zijn opgeëist door de Islamiti sche Jihad, die in 1985 heeft be weerd een van hen, de ambassade medewerker William Buckley, te hebben terechtgesteld. van uitgangspunten. Voor wat Nederland betreft, zei van Eekelen dat het Nederlandse aandeel in een eventueel sterk ge reduceerd aantal Euroraketten een zaak voor bondgenootschappelijk overleg is. Minister Van Eekelen bracht na mens premier Lubbers aan zijn Amerikaanse ambtgenoot de Ne derlandse wens over tot een volle dige stop van kernproeven. Wein berger antwoordde daarop dat pre sident Reagan een parallelle, gelei delijke afbouw van kernproeven heeft voorgesteld, maar dat nu nog met proeven moet worden doorge gaan. Er is in Amerika tevredenheid over de Nederlandse defensie-in spanningen, die uitgaan van een reële groei van 2 procent voor de komende jaren. In de Verenigde Staten (waar overigens andere be rekeningen worden aangehouden) gaat het om 1,5 procent. De twee bewindslieden spraken tenslotte over de Nederlandse aan koop van het Amerikaanse „multi launch rocket system", een aan koop waarmee 1 miljard gulden is gemoeid. Zeer binnenkort zal een Amerikaanse delegatie naar Ne derland reizen om over compensa-, tie-orders te praten. Buitenland kort NICOSIA (AP) - In Iran, ooit de op een na grootste olieproducent van het Midden-Oosten, zal met ingang van vandaag de benzine worden gerantsoeneerd. Dat heeft radio Teheran gemeld. Minister van olie Aqazadeh maakte bekend dat voertuigen met vier cilinders en grotere wagens maandelijks niet meer dan 60 liter benzine mogen gebruiken. Kleine re voertuigen moeten het doen met 40 liter. Het zou gaan om een tijdelijke maatregel om 'strategische goede ren' te sparen. Elk ogenblik wordt vanuit Iran een groot offensief in de oorlog tegen Irak verwacht. De Iraanse minister van buiten landse zaken Ali-Akbar Velayati heeft gisteren in een toespraak tot de Verenigde Naties gezegd dat Iran op korte termijn de overwin ning zal behalen in de oorlog tegen Irak. Hij zei dat nadat Irak en andere arabische landen om een spoedbe raad van de Veiligheidsraad had den gevraagd in verband met Iraanse dreigementen om een nieuw, groot offensief tegen Irak te beginnen. De V-raad zal vandaag over de oorlog vergaderen. Velayati riep de Golfstaten op zich aan de kant van Iran te scha ren en zei dat Iran bereid is mee te werken aan besprekingen om de veiligheid in het gebied op lange termijn zeker te stellen. Hij stelde de V-raad voor alle lid staten op te roepen geen chemica liën en technologie voor het maken van C-wapens meer aan Irak te le- Gisteren werd door bergings maatschappijen, in de Golf bekend gemaakt dat een Iraakse raket een onder Cypriotische vlag varende tanker, de Angel, heeft beschadigd terwijl het schip onderweg was naar de olieterminal op het Iraanse eiland Charg. De aanval op de tanker, die een Koreaanse bemanning heeft, werd woensdagavond uitgevoerd. Er ontstond brand, maar de beman ning slaagde erin het vuur in an derhalf uur te blussen. Niemand raakte gewond. De Angel bevond zich een kleine 100 kilometer van Charg toen de raket het schip ongeveer twee me ter boven de waterspiegel trof. De Angel onderbrak de reis naar Charg en zetté koers naar de Iraan se terminal te Larak in de monding van de Straat van Hormoez, aldus de bronnen. Een Iraakse militaire woordvoerder meldde eerder dat de Iraakse luchtmacht woensdag met succes een aanval op een tan ker had ondernomen. PORT ELIZABETH (AFP) - Pre sident Pieter Botha van Zuid-Afri- ka heeft gisteren vijf uur lang een bezoek gebracht aan een aantal zwarte woonsteden in de buurt van Port Elizabeth. Botha was onder andere in New Brighton, waarvan wordt gezegd dat het het grootste Doodstraf blanke jongeman voor moord op zwarte BLOEMFONTEIN (Rtr./AFP) - Een blanke jongeman is gisteren door het Zuidafrikaanse Hoogge rechtshof in Bloemfontein ter dood veroordeeld wegens de moord op een 18-jarig zwart meis je. Het proces tegen de 18-jarige ver dachte heeft de afgelopen twee maanden veel stof doen opwaaien in Zuid-Afrika. De behandeling van de zaak moest zelfs naar Bloemfontein worden verplaatst wegens de heftige emoties die het proces losmaakte onder de zwarte bevolking van het nabijgelegen Bethlehem. De blanke jongeman kreeg de doodstraf wegens het doodsteken van het meisje. Drie vrienden van hem werden tot acht en negen jaar gevangenis veroordeeld wegens verkrachting. De vier jongelieden hadden het meisje in januari toen zij bij een bushalte stond gevraagd het toen nog voor zwarten verplichte pasje te tonen en gedreigd haar aan de politie over te dragen. Vervolgens hadden zij zich aan het doodsbe nauwde meisje vergrepen. Later1 werd zij met messteken om het le ven gebracht. aantal revolutionaire militanten per vierkante kilometer herbergt. New Brighton en de andere „townships" - KwazakheleZwide en Little Soweto - vormen de zwarte band om het grote industriële cen trum van Port Elizabeth. De woon steden zijn voortdurend het toneel van opstanden en incidenten waarbij de Zuidafrikaanse politie en het leger slaags raken met mili tanten van de verschillende anti- apartheidsgroepen, waaronder het Verenigd Democratisch Front (UDF). Botha, die zelden in wijken komt die voor zwarten zijn bestemd en nog nooit in New Brighton was ge weest, werd vergezeld van drie mi nisters, van enkele afgevaardigden van zijn Nasionale Party en van een indrukwekkend aantal veilig heidsagenten. New Brighton is geheel omringd door prikkeldraad, dat de naam „Berlijnse muur" heeft gekregen, en kan slechts via drie toegangswe gen worden bereikt, die dag en nacht worden bewaakt door zwaar gewapende militairen in pantser wagens en achter zandzakken. Na te hebben opgemerkt dat veel woonsteden niet zijn voorzien van elektriciteit, water of verharde we gen, zei Botha dat behalve het ne men van veiligheidsmaatregelen er ook iets moet worden gedaan om het „sociaal-economische" niveau te verhogen. (foto ap> Rode Brigadiste veroordeeld tot negentien jaar ROME (UPI) - Een lid van de Ita liaanse terroristengroep de Rode Brigades, Cecilia Massara (32), is gisteren veroordeeld tot 19 jaar ge vangenisstraf en twee maanden. Zij wordt ervan beschuldigd in 1984 te hebben deelgenomen aan de bloedige gewapende aanval op een gepantserde geldauto, die 2,5 miljoen gulden vervoerde. Massara staat momenteel ook te recht in de reeks processen tegen terroristen, die ervan worden ver dacht betrokken te zijn geweest bij de ontvoering en de moord op de voormalige Italiaanse premier Al- do Moro, in Rome in 1978. Mitterrand weigert te ondertekenen PARIJS (AFP/Rtr.) - De socialisti sche president van Frankrijk, Mit terrand, heeft gisteren geweigerd het decreet ter hervorming van het Franse kiestelsel te ondertekenen. Het wetsontwerp, dat is opgesteld door de centrum-rechtse regering van premier Jacques Chirac, zal nu aan het parlement worden voorge legd. Het Franse staatshoofd wenst nale Vergadering zelf bepaalt op welke wijze de afgevaardigden worden gekozen", zo staat in een communiqué van het Elysée-pa- leis. Kort daarop werd bekend ge maakt dat de regering had besloten het wetsontwerp over een nieuwe indeling van de kiesdistricten „on middellijk aan de raad van minis ters" voor te leggen. Daarna zal hel ter bestudering naar het parlement worden gestuurd. Het is de tweede keer sinds het aantreden van Chirac dat de presi dent weigert een voorstel van de regering in de vorm van een de creet, te tekenen. In juli had hij al geweigerd zijn naam te zetten on der decreten voor privatisering van 65 Franse ondernemingen. Dit wetsontwerp was toen naar het parlement gegaan, waar het pro bleemloos werd goedgekeurd. Brazilië stuurt troepen naar grens Suriname BELEM (AFP/ANP) - Brazilië gaat de bewaking langs de grens met Suriname, Venezuela en Guyana versterken. Dit heeft generaal Hy- ran Arnt, de nieuwe militaire com mandant van het Amazone-gebied, meegedeeld. Er zullen in totaal acht detachementen - één nog dit jaar en zeven in 1987 - worden ge stationeerd langs de grens met de drie buurlanden. Zij markeren de Braziliaanse aanwezigheid langs de enigszins verlaten noordgrens, zo voegde generaal Arnt eraan toe. De Braziliaanse grensversterkin- gen houden mogelijk verband met de activiteit van de Surinaamse ex- militair Ronnie Brunswijk die een guerrilla voert tegen het bewind van legerleider Desi Bouterse. De groep-Brunswijk is vooral actief in Oost-Suriname, langs de rivier de Marowijne die de grens vormt met het buurland Frans-Guyana dat op zjjn beurt ook aan Brazilië grenst. De Franse autoriteiten maken zich in toenemende mate zorgen over het optreden van de Suri naamse rebellen onder leiding van Ronnie Brunswijk op beide oevers van de Marowijne, de grensrivier tussen Suriname en Frans Guyana. In welingelichte kring in Cayen ne (Frans Guyana) is vernomen dat vertegenwoordigers van verschei dene ministeries afgelopen maan dag in Parijs hebben gesproken over een aantal incidenten, dat zich de laatste tijd heeft voorgedaan. De mannen van Brunswijk zou den zich niet alleen op Surinaams grondgebied, maar ook op de oostelijke oever van de Marowijne, heer en meester voelen. Zo hebben zij geprobeerd in Frans Guyana de identiteitspapieren van Franse burgers te controleren. De rebellen installeerden bij de Marowijne een stuk artilleriegeschut van Brazi liaanse makelij om de rivier en haar oevers te controleren, zo werd Vorige week zou zelfs zijn geschoten op c Frans Guyana. Na de aanval van. de groep- Brunswijk op de militaire posten by Stolkertsijver en Albina, eind juli, zouden mannen van Bruns wijk enige tyd in Frans Guyana hebben doorgebracht. De Franse autoriteiten maken dit op uit ver klaringen van leden van de gendar merie, die langs de Marowijne zyn gestationeerd. Er zijn echter geen trainingskampen van de rebellen op het gebied van Frans Guyana, zo wordt in Cayenne onderstreept. De incidenten waren tot nu toe niet bijzonder ernstig, maar „een voortdurende bron van instabili teit in Suriname, minder dan twee honderd kilometer van het ruimte- vaartventrum van Kourou, moet worden onderworpen aan een diepgaand onderzoek", zo wordt gezegd in officiële kring in Cayen ne. „Het is uitgesloten dat wie ook zyn eigen wetten vaststelt ten oos ten van de Marowijne". Terroristen Twee Westduitsers zijn in Tur kije aangehouden met apparatuur waarmee op afstand een bom tot ontploffing kan worden gebracht. De twee, een arts en een verpleeg ster, zijn gisteren ingesloten op last van een hof voor de staatsveilig heid. Dit heeft het persbureau Hur- riyet bekendgemaakt. De twee hadden tijdens een on dervraging beweerd dat de appara tuur een alarmsysteem was tegen inbraak, maar volgens een rapport van het politielaboratorium in An kara ging het om een ontstekings mechanisme. Libië Groot-Brittannnië heeft gisteren de Libische nationale luchtvaart maatschappij beschuldigd van steun aan het terrorisme. De Libi sche maatschappij mag vanaf eind deze maand niet langer vliegen op Londen. In een verklaring van het Britse ministerie van transport werd ge zegd dat Groot-Brittannië per 31 oktober het luchtvaartverdrag op zegt, krachtens welk Libyan Arab Airlines (LAA) wekelijks twee vluchten uitvoert op de Britse hoofdstad. Irak De Iraakse onderminister van oliezaken en zes Iraakse zakenlie den zijn geëxecuteerd wegens cor ruptie, zo hebben de Iraakse televi sie en het Iraakse persbureau INA bekend gemaakt. Op de televisie werd een presi dentieel decreet voorgelezen waar in de doodvonnissen werden be krachtigd. Volgens het decreet hadden zij miljoenen dollars aan commissie geïncasseerd van bui tenlandse firma's. SANTIAGO - „De mensen zijn su per bang geworden door de ge beurtenissen van de afgelopen we ken", vertelt een zuster die zich be zighoudt met de door grote armoe de geteisterde sloppenwijken rond de Chileense hoofdstad Santiago. door Rob Sprenkels Om aan te geven hoe groot de angst is, onthult ze dat tal van men sen na de mislukte aanslag op dic tator Augusto Pinochet hun bij bels, rozekransen en religieuze reli kwieën by pastoors in bewaring hebben gegeven. Alvorens met een contactper soon voor een rondreis door de ar menwijken van Santiago te ver trekken, waarschuwt een betrek kelijk jonge zuster ons. Ze wijst op m'n lichtblonde haar. „Het straalt van je af dat je buitenlander bent en je loopt het risico dat ze denken dat je een buitenlandse pastoor of missionaris bent. En daar hebben ze het op het ogenblik juist op be grepen". In de vroege ochtend van de dag na de aanslag op Pinochet werd de verpauperde arbeiderswijk La Vic toria, sinds het begin van de jaren '80 een van de best georganiseerde en meest strijdlustige wyken, be zet door het Chileense leger. Soldaten en carabineros, de ge militariseerde politieagenten, had den hun gezicht met roet besmeerd en gingen hardhandig te werk. Alle huizen werden grondig onder zocht. Er werden deuren ingetrapt, er sneuvelden ramen. Zitmeubels en matrassen werden aan flarden gesneden. In het parochiehui*? dat al zo'n twintig jaar lang werd bewoond door de Franse pater Pierre Dubois en waar twee jaar geleden de Fran se pater André Jarlan door een scherpschutter werd vermoord, werd door de militairen zo'n beetje alles vernield wat er te vernielen was. Dubois en twee andere Franse pastoors, Jaime Lancelot en Daniel Caruette, werden uiteindelijk door rechercheurs afgevoerd. Dubois had een paar dagen eer der, tydens een door progressief links georganiseerde proteststa king, voor de zoveelste keer van z'n leven furore gemaakt door zich voor de wielen van een militair konvooi te werpen op het moment dat de veiligheidstroepen „zijn wijk" wilde binnentrekken. Hij werd geschopt, aan z'n haren getrokken. Maar Dubois stond niet eerder op na de militairen hadden beloofd dat ze de wijkbewoners met rust zouden laten. Kardinaal Ondanks felle protesten van het aartsbisdom van Santiago werden Dubois en zyn twee collega's nog dezelfde week op het vliegtuig naar Brazilië gezet. Vrijwel hetzelf de gebeurde met twee Amerikaan se pastoors die in het noorden van Santiago werkzaam waren. Zy werden na 24 uur gevangenschap weer vrij gelaten maar kregen een dag later te horen dat hun verblijfs vergunning was ingetrokken en dat ze vijftien dagen hadden om Chili te verlaten. Kardinaal Fresno: bezorgd. (foto ANP) „Pinochet heeft ook de oorlog aan de kerk verklaard", zo lieten verschillende religieuzen van hoge rang op het aartsbisdom van San tiago horen. Maar de feitelijke reac tie van kardinaal Juan Francisco Fresno, was heel wat minder fel dan de meeste Chilenen hadden verwacht. Bij wijze van protest weigerde Fresno om, zoals de traditie voor schrijft, een speciale mis te lezen tijdens de viering van de Chileense onafhankelijkheid. Voor een ver gadering van bijna duizend in San tiago werkzame geestelijken liet Fresno weten dat hij „bezorgd" was over de recente gebeurtenis- „Op dit ogenblik zijn we het doelwit van beschuldigingen en onbegrip", aldus Fresno, „er zijn mensen die geloven dat de werk zaamheden van leden van de kerk zich ten onrechte met de politieke gebeurtenissen bezighouden". „En er zijn anderen die ons ervan beschuldigen, en met name mij zelf, dat we veel te zwak handelen. Ze willen dat we de macht beant woorden met andere vormen van macht. Maar de kerk wil noch oor log, noch guerrilla. Chili kan geen vrede bereiken in termen van ge weld en oorlog. Het Chileense volk "moet de gelegenheid krijgen om zich in alle vrijheid en op verant woordelijke wijze uit te kunnen spreken. De kerk gelooft in de dia loog". Maar vooralsnog is die dialoog verder weg dan ooit. In de onmeet bare gordel van sloppenwijken rond Santiago hebben de gebeurte nissen van de afgelopen weken voor een verdere polarisatie ge zorgd. Lang niet alle wijken zijn zo eensgezind als La Victoria. Armoede De kerk heeft de afgelopen jaren een belangrijke rol gespeeld om de „pobladores", zoals de bewoners van de arme zone's worden ge noemd, te organiseren, om geza menlijk de sinds de jaren '70 steeds erger geworden misère het hoofd te kunnen bieden. Zelfs uit officiële studies blijkt dat er in de armenwijken een ge middeld werkloosheidspercentage heerst van 70 procent. Eigenlijk kan amper tien procent van de ar- beidsactieve bevolking werkelijk spreken van een stabiele baan. De meeste gezinnen schrapen nog geen 8000 pesos bij elkaar, 100 dollar per maand, terwijl ze om alle magen rustig te kunnen houden minstens het dubbele nodig zou den hebben. Er zijn 101 moeders die zich voor een rijksdaalder aan bieden, de kinderen moeten ten slotte toch eten. Onder leiding van de plaatselijke pastoors zijn er gemeenschappelij ke gaarkeukens opgericht, wordt er samen naar werk gezocht, pro beert men de kinderen en ook zich zelf onderwijs te geven. Maar lang niet iedereen doet mee. Er zijn in tal van wijken genoeg mensen met wie het niet zo slecht gaat, personen die een eigen huis hebben, winkeliers, mensen met auto's. Redelijke flats en krotten staan kriskras door elkaar. En juist die tegenstellingen maken de si tuatie nog veel moeilijker. Boeken „Bijna niemand durft op het ogenblik naar de kerk te gaan", zo vertelt een meisje in de wijk Aran- quiz, „als je aan de activiteiten van de parochie meedoet ben je in de ogen van de autoriteiten een com munist". In Aranquiz, op zich een van de rustige sloppenwijken, vond vori ge week een razzia plaats. „Men vreesde het ergste maar de carabi neros waren heel correct", zo ver telt Lucia, een vrouw van een jaar of veertig, moeder van tien kinde ren. „Ze verontschuldigden zich zelfs voor hun acties. Wat ze vooral nakeken waren boeken en andere papieren". Maar dat was niet alles. In een straat met twintig huizen waren er vier of vijf woningen die werden overgeslagen. En de jongeren die naar het lokale voetbalveld werden afgevoerd voor verder onderzoek waren nu net die jongeren die vaak „op de hoek staan te protesteren". Volgens Lucia zijn er veel „zapos", kikkers, verklikkers dus. De pastoor probeerde bij zijn kerk te komen, maar werd door de militairen tegengehouden en voor de ogen van tal van bewoners bela chelijk gemaakt. „Hij had een soort van kleine rugzak bij zich", zo ver telt Lucia, „de militairen keken wat er in zat en smeten de inhoud op-de grond. Vervolgens schopten ze een paar keer tegen de bijbel en één van de militairen probeerde met de hak van zijn laars de roze- krans te vermorzelen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 7