Ruding naar het IMF rust of verstarring? Achtergrond IMF politieman van wereldeconomie Aannemers brengen nieuwbouw in gevaar met prijsafspraken Vakantie voor smalle beurs Achtergrond DONDERDAG 2 OKTOBER 1986 PAGINA 11 Het duurt nog bijna anderhalf jaar voor het zover is. Op 27 de cember 1945 wordt het IMF offi cieel opgericht en nog eens bij na anderhalf jaar later gaat het fonds met 40 leden van start, een aantal dat anno 1986 bijna is verviervoudigd. Doel van het fonds is om aan leden met tijde lijke betalingsbalansproblemen kortlopende leningen te geven om hun economie weer in het gareel te krijgen. Het geld voor die leningen komt van de deelnemende lan den, waarbij de bijdrage (quo tum) afhankelijk is van hun rol in de wereldeconomie. De bij drage bovendien hoeveel ze van het fonds in tijden van nood kunnen krijgen, en bepaalt ook hun invloed in het IMF: hoe gro ter het quotum, hoe hoger ook het aantal stemmen. De grote industrielanden, de VS voorop, hebben daarom altijd het feite lijke beleid bepaald. Elk deelnemend land kan bij het IMF zijn quotum opnemen. In de loop der jaren heeft het leensysteem de nodige aanpas singen ondergaan. Een van de belangrijkste was de invoering in 1969 van speciale trekkings rechten (SDR). Die waren voor al bedoeld voor de ontwikke lingslanden, die door hun gerin ge quota nauwelijks bij het IMF terecht konden in geval van fi nanciële problemen. Momenteel geeft het fonds drie soorten kre dieten. Het eerste, een deel van het quotum, kan een land zon der enige voorwaarde opnemen. Het tweede omvat maximaal 125 f tweede en derde krediet stelt het IMF wel eisen voor econo mische aanpassingen. De betekenis van een IMF-le- ning reikt echter verder dan de omvang van het krediet alleen. Wil een land in moeilijkheden tegenwoordig überhaupt ergens geld kunnen lenen, dan is een overeenkomst met het fonds noodzakelijk. Een sanerings plan met het IMF-waarmerk is een eerste voorwaarde om bij particuliere banken geld los te kunnen peuteren. Landen die bij het IMF aankloppen voelen zich daarom vaak aan het fonds overgeleverd, dat als econo misch medicijn veelal een bitte re cocktail mixt van devaluatie, beperking van de import en ver groting van de export, afschaf fing van voedselsubsidies en minder staatsinvloed. Ruding onderhoudt zich tijdens een IMF-vergadering in Washington met zijn (toen nogAmerikaanse collega Donald Regan. Hij zou Regan flink de les lezen over het Amerikaanse begrotingstekort. Ook deze week is dat tekort een van de onderwerpen van gesprek bij delMFIWereldbankvergadering. (archieffoto anpi Gemeenten en woningcorporaties dreigen ernstige problemen met hun bouwprogramma's te krijgen, doordat aannemers onderling af- a|M|M spraken maken en daardoor te ho- fllÉi ge prijzen vragen. Zowel de Lande- lijke Organisatie Belanggroepen ^^mÊMÊÊÊamaÊÊÊÊSÊSS^ Huurders (LOBH) als de Nationale Woningraad (NWR) vermoeden dat de aannemers de laatste maanden fjlfil beWust een prijzenfront vormen. xPifM Juli 1944. Langzaam maar zeker loopt de tweede wereldoorlog naar zijn einde en komt de vraag op hoe op de rokende puinhopen een nieuwe wereld gestalte moet krijgen. Het besef dat Hitier zijn opkomst voor een belangrijk deel te danken heeft aan de crisis van de derti ger jaren zit er diep in en geeft extra gewicht aan de komende economische wederopbouw. In het lommerrijke plaatsje Bretton Woods in het Ameri kaanse New Hampshire praten daarom ongeveer 1000 afgevaar digden uit 44 landen drie weken lang over de wereldeconomie. Stabiliteit is het sleutelwoord. Vaste wisselkoersen met als spil de Amerikaanse dollar moeten die straks verzekeren en het nieuw op te richten Interna tionaal Monetair Fonds (IMF) moet daarin een belangrijke rol vervullen. Hij is het nog steeds niet, directeur van het IMF. Maar met de steun van onder meer de Westduit sers (de Amerikanen la ten de keuze van de IMF- topman traditioneel over aan West-Europa) lijkt minister van financiën Onno Ruding op I januari naar Washington te kun nen vertrekken als opvol ger van de Fransman De Larosière. Het IMF haalt daarmee een overtuigd geloofsgenoot binnen. Want als één uitspraak kenmerkend is voor Ru ding, dan is het wel: "Het IMF is niet altijd popu lair, maar zonder het IMF zou het allemaal veel er ger zijn". door Sjaak Smakman Een onbekende bij het IMF is Ruding bepaald niet. Van 1977 tot 1980 werkte hij er al als Ne derlands bewindvoerder, een functie die nu door de PvdA-er Ferdinand van Dam wordt be kleedt. Daarnaast werd hij in 1985 met algemene stemmen ge kozen tot voorzitter van het be leidsbepalende Interimcomité, waarin de ministers van finan ciën van de 22 belangrijkste IMF- leden zitten. Voor zijn leiding van de halfjaarlijkse vergaderin gen heeft Ruding veel lof geoogst. Na de WD-er Witteveen, die van 1973 tot 1978 IMF-directeur was, zou Ruding de tweede Ne derlander op deze belangrijke in ternationale post zijn. Hij begint zijn taak dan echter wel onder een heel ander gesternte dan Wit teveen. Vooral sinds 1982, toen Mexico aankondigde dat het zijn schulden niet langer kon betalen en de schuldencrisis losbarstte, is het fonds toonaangevend ge worden in de internationale fi nanciële wereld. En daarmee kwam ook de kritiek op het IMF, dat volgens velen de aspirant-le ners met keiharde voorwaarden voor het blok zet. Ruding heeft zich nooit erg on der de indruk van die kritiek ge toond. In een interview met het blad Onze Wereld zei hij daar over een poosje geleden: "Men is tot niets verplicht. Men krijgt geld of men krijgt niks. Nergens staat in de wet geschreven dat ontwikkelingslanden bij het IMF moeten aankloppen". En: "De verantwoordelijkheden van het IMF lopen op de langere duur parallel met de belangen van de kredietontvangende landen. Als je de IMF-adviezen niet over neemt, dan is het morgen mis schien wat gemakkelijker, maar Om ook minder-draagkrachti- gen in onze samenleving de gele genheid te geven op vakantie te gaan heeft de heer R. H. Schui ling (42) in Epe een 'interkerke lijk woningruilbureau' opge richt. Hij wil vanuit de kerken een landelijk netwerk organise ren waardoor woningen voor dit doel beschikbaar komen óf door onderlinge ruil óf als bewoners zelf op vakantie gaan. "Een een voudige vorm van praktisch christendom", zegt de Epenaar. Voordat hij zijn plan zou ont hullen, legde hij het voor aan de hervormde Generale Diakonale Raad en het gereformeerde Alge meen Diakonaal Bureau. Na 'uit voerig beraad' betuigden deze in stanties hun instemming. Zij hebben zo'n 2000 plaatselijke hervormde gemeenten en gere formeerde kerken gevraagd hier aan medewerking te verlenen. Naar Schuiling meedeelde, is de reactie van die kant zeer hoopge vend. overmorgen loop je dubbel zo hard tegen de muur Ik be grijp best dat aanpassingspoli tiek moeilijk te verkopen is en militairen gaan nu eenmaal graag door met het doen van mi litaire uitgaven. Maar binnen het IMF is men tegen het aanwenden van schaarse middelen voor mili taire doelen. Dat hoor ik echter veel te weinig zeggen". Vlag Vorige week nog prees de Ne derlandse bewindsman aan de vooravond van de IMF/Wereld- bankvergadering deze week uit gebreid de beide instellingen. Tijdens een rede in New York stelde hij vast dat beide financië- De Epenaar heeft zich in eerste instantie alleen gewend tot de twee grote protestantse kerken. Deelneming van andere kerken sluit hij niet uit. In elke deelne mende kerk wordt een contact persoon aangesteld bij wie geïn teresseerden zich, tegen betaling van administratiekosten, kun nen aanmelden. Vanuit Epe wor den dan de ruilingen tot stand gebracht. Gereformeerden '85 Vandaag is een voorlopige statistiek over 1985 verschenen van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Daaruit blijkt, dat de ze kerk vorig jaar met 3261 belij dende leden en 5061 doopleden is achteruitgegaan. Dat verschilt niet veel met 1984, toen het aan tal belijdende leden met 3051 en het aantal doopleden met 5042 daalde. In totaal hadden de Gerefor meerde Kerken op 31 december vorig jaar 792.762 leden, te weten 452.415 belijdende leden en 340.347 doopleden. Het aantal plaatselijke kerken ging met l' vooruit (Odijk) en kwam op 822. Naast mensen die zich aan de ze kerk onttrokken zijn er ook dié zich lieten inschrijven. Die cijfers verschillen nogal. Werden vorig jaar 2801 mensen toegela ten, van wie al 1540 uit de Her vormde Kerk, 7767 kerkleden gingen weg. Ie instellingen (de Wereldbank richt zich in tegenstelling tot het IMF vooral op lange-termijnle- ningen aan arme landen) uitste kend functioneren. Dat komt, zei hij daar, onder meer omdat de staf wordt geselecteerd naar be kwaamheid en niet naar nationa liteit. Het is geen gelegenheids waardering, want Ruding heeft zich sinds jaar en dag ingezet voor een centrale rol van het IMF in het internationale geldstelsel. Met Ruding aan het roer heb ben zijn belangrijkste klanten, de ontwikkelingslanden, waar schijnlijk weinig reden om de vlag buiten te hangen. Voor uit gebreide discussies over de so ciale aanvaardbaarheid van IMF- De meesten (1581) verhuisden naar de Hervormde Kerk. Naar de Christelijke Gereformeerde Kerken gingen 309 leden, naar de 'Vrijgemaakten' 156, naar de baptisten 142, naar pinkstergroe- pen 289 en naar de Rooms-Ka- tholieke Kerk 162. Er waren ook leden die helemaal geen kerkelij ke band meer wilden: 1444 belij dende leden en 3217 doopleden. (In 1984 onttrokken 8294 leden zich aan de Gereformeerde Ker ken; dat aantal is vorig jaar dus iets teruggelopen). Het aantal doopbedieningen liep in 1985 terug van 9329 (in 1984) naar 9076. Vorig jaar wer den in de Gereformeerde Kerken 3439 huwelijken kerkelijk beves tigd (tegen 3609 in 1984), In totaal boekte deze kerk vo rig jaar aan inkomsten ruim f 204 miljoen. Dat was in 1984 ruim f222 miljoen. De teruggang komt geheel op rekening van het verlies aan leden. De gemiddelde bijdrage per lid gaat zelfs om hoog. Bethlehemskerk Leiden. De restauratie van de (historische) Bethlehemskerk aan de Lammermarkt in Leiden nadert haar voltooiing. De offi ciële opening is op 14 november, maar het Evangeliecentrum (evangelist J. P. H. Zylstra) be pakketten heeft Ruding nooit veel gevoeld. Hij is net als De La rosière een man van de harde aanpak, waarbij het overigens niets uitmaakt om welk land het gaat. Nederland heeft dat ge merkt, maar ook de vorige Ame rikaanse minister van financiën Regan heeft hij bijvoorbeeld eens flink de oren gewassen over het Amerikaanse begrotingste kort. Zijn opvatting over het werk van het IMF is lijnrecht: het fonds geeft aan hoe een land zijn betalingsbalans weer in even wicht moet brengen. Hoe een land dat precies invult, is een po litieke beslissing en een zaak van het land zelf. Ruding in het eer- gint zijn wekelijkse samenkom sten daar al op zondag 19 okto ber. Dan vervallen de diensten in de aula van de Rembrandt-scho- lengemeenschap en in de zaal Zijlsingel 2. De diensten zijn ie dere zondagmorgen om 10 uur en iedere woensdagavond om 8 uur. Vrijdags om 8 uur is er een jeugdsamenkomst. De restauratie had niet alleen ten doel de oude Bethlehems kerk als gebouw te behouden maar ook geschikt te maken voor allerlei kerkewerk. Daarom is er op halve hoogte een vloer in ge legd waardoor boven een aantal ruimten kon worden gemaakt. De kerkzaal is op de begane grond. Vroeger is de Bethlehemskerk hervormd geweest; al vele jaren was het gebouw onttrokken aan kerkelijk gebruik. Toch zullen er nog wel Leidenaars zijn die zich deze 'Armenkerk' herinneren. De mensen die ondersteuning van de diakonie genoten werden des zondags daar verwacht en niet in een van de andere kerken Leiden. 'Gods aktivisten' is de titel Van een lezingenserie die de heer J. G. Fijnvandraat uit Leeuwarden in oktober en no vember in Leiden gaat houden. Hij belicht figuren die een rol spelen in het oudtestamentische bijbelboek Richteren. te weten De crisis in de wereldecono mie heeft vooral veel ontwikke lingslanden in de armen van het fonds gedreven. Maar het IMF is er niet exclusief voor hen. In 1976 bijvoorbeeld deed Groot- Brittannië een beroep op het IMF. De toenmalige Labour-re- gering van Edward Heath stap te naar het fonds om de val van het pond Sterling te stoppen. Op voorwaarde dat de Britten 4 miljard pond bezuinigden schoot het fonds toen te hulp, iets waaraan de Labour-politici van die dagen slechte herinne ringen bewaren. En momenteel staat ook Polen, dit jaar weer lid van het IMF geworden, op het punt aan te kloppen in Was hington. De Poolse regering twijfelt nog uit vrees voor het bittere medicijn dat het fonds ook de Polen zal voorschrijven, maar gezien de schuldenlast zullen de Polen er waarschijn lijk niet aan ontkomen. der aangehaalde interview: "Het IMF vraagt een aantal landen een stap terug te doen. Het is net als in Nederland: als je nu geen maatregelen neemt, groeien de problemen je in de toekomst bo ven het hoofd. Het IMF stelt voor een land het bereiken van be paalde doelen als voorwaarde. Hoe ze die doelen bereiken, mo gen ze zelf weten. Maar wat zie je gebeuren? Ze kopen niet minder vliegtuigen of minder schepen, maar ze zoeken het in andere za ken. En dan krijgt het IMF de schuld In de wat rykere lan den in Latijns-Amerika is het slechte binnenlandse beleid haast spreekwoordelijk. Maar ja. Het zijn onafhankelijke landen en wie ben ik. Dan is het erg moeilijk om tegen een land te zeggen dat ze nun inkomstenver deling beter moeten regelen. Ze verwijten je dan paternalisme en neo-kolonialisme". Impulsen Ruding vindt dat het IMF zijn rol van monetaire politieman na drukkelijker moet spelen. De kredietverlening van particuliere banken aan de ontwikkelings landen staat daarbij centraal. Tien jaar geleden 'buitelden ze over elkaar heen' om oliedollars aan ontwikkelingslanden te le nen, maar momenteel zijn ze er nauwelijks meer tot nieuwe kre dieten te verlenen. De nieuwe IMF-topman wacht de moeilijke taak om de particuliere banken over te halen om geld te blijven lenen aan de schuldenlanden, om deze zo in staat te stellen hun economie weer op gang te bren gen. Zelfs met IMF-steun lukt het ontwikkelingslanden nauwelijks nog om nieuw geld te krijgen. Mexico bijvoorbeeld slikte een zwaar voorwaardenpakket van het fonds voor een nieuwe lening van 12 miljard dollar, maar de particuliere banken bleken niet bereid om met 'hun' deel van dat krediet over de brug te komen. Het is uiteindelijk net gelukt, maar het geld moest zo ongeveer voor de poorten van de hel wor den weggesleept. Aan Ruding straks de taak om die terughou dendheid te doorbreken. Zijn so lide boekhoudersreputatie kan hem daarbij tot steun zijn. Vernieuwende impulsen zijn van hem niet te verwachten. In Nederland heeft hij zich doen kennen als een conservatief man die niets voelt voor financiële ex perimenten. Ook de organisatie van het IMF verandert wat hem betreft niet, zo zei hij vorige week in New York. Met Ruding aan het roer zal het pleidooi van de ontwikkelingslanden voor een grotere stem in het beleid bijvoorbeeld vergeefs zijn. Wordt Ruding een rustpunt in de hecti sche schuldenproblematiek of zal zijn beleid tot verdere verstar ring leiden? De tijd zal het moe ten leren. Als hij zijn Franse me dekandidaat Camdessus kan voorbleven tenminste. Ehud, Debora, Gideon en Jeftha. De lezingen zijn in de Lok- horstkerk aan de Pieterskerk straat, te beginnen op vrijdag 10 oktober (8 uur). Contactadres voor deze serie is de heer E. B. de Jong, Faljeril- straat 2 Leiden, telefoon 071- 175383. 'Pleisterplaats'. De zondag morgenbijeenkomsten van 'De Pleisterplaats' in Den Haag wor den voortaan gehouden in de Una Sancta-kapel, Nassauplein 28. Ook de tijd is veranderd: voortaan iedere tweede zondag van de maand om 11 uur. De eerste viering is op zondag 12 oktober met als thema: 'Zin gend op zoek'. Jan Willem van der Velde, componist van nieu we religieuze liederen, verleent medewerking. ('De Pleisterplaats' is een oecu menische ontmoetingsplek voor mensen die onderweg willen gaan naar nieuwe vormen van geloofsbeleving. In de kerngroep zit de Haagse diakonale predi kant Nijssen). Rijnsburg. Volgende week donderdag, 9 oktober, om 8 uur geeft de Hongaarse organiste Martha Kalocsay een concert op het orgel van de gereformeerde Immanuelkerk aan de Kerk straat in Rijnsburg. door Runa Hellinga Volgens de NWR heeft dat alles te maken met de nieuwe mededin gingsregelingen en het nieuwe aanbestedingsreglement in de bouw. De koepel heeft de bij haar aangesloten woningcorporaties vo rige week per brief gevraagd niet meer onder dit reglement te bou- In de gemeente Amsterdam dreigt de prijsafspraak volgens LOBH-woordvoerder Harrie Wind- müller de hele bouwproduktie te stagneren. Aannemers zitten met hun prijzen vaak meer dan twintig procent boven de begroting van de gemeente en zitten daarmee ook ver boven het budget dat het rijk per nieuwbouwwoning toekent. In Den Haag is de prijs van een be paald project 50.000 gulden hoger uitgekomen dan begroot was. Het probleem speelt volgens Windmüller vooral in de grote en middelgrote gemeenten waar wo ningen worden aanbesteed, zodat een aantal aannemers erop in kun nen tekenen. In kleinere gemeen ten wordt meestal met een vaste aannemer gewerkt. In Rotterdam zijn de onderhan delingen over de prijzen bijna rond, maar Rint de Vries, die de onderhandelingen voor de ge meente heeft gevoerd, zegt dat hij er een zware dobber aan gehad heeft. In de Maasstad zal het wo ningbouwprogramma volgend jaar niet omlaag gaan. Maar om de bud getten rond te krijgen, worden er minder woningen gebouwd in stadsvernieuwingsgebieden, waar bouwen duur is, en meer in nieuw bouwwijken. V-elgens De Vries is een deel van de hogere prijzen reëel: "Door de cao-afspraken zijn de arbeidskos ten met ongeveer vier procent om hoog gegaan". Maar de aannemers vragen een veelvoud van die ge rechtvaardigde prijsstijging. r- Hij wijt het er onder meer aan dat de aannemers voor het eerst sinds jaren weer bezig zijn hun winstmarges te verbeteren: "De tijd dat er toch wel eentje onder de afspraken doordook, is voorbij. Rotterdam komt al jaren steeds bij dezelfde regionale aannemers te recht. Ik denk dat dat een klein beetje eenzijdig wordt, het concur- rentie-element gaat verloren". Het woord afspraken wil hij liever niet horen: "Je kunt het niet bewijzen, dus dat weetje nooit zeker". Her en der zijn al projecten ge sneuveld op de te hoge prijs. Dat heeft ook gevolgen voor de bouw productie volgend jaar, omdat een gemeente woningen krijgt toege wezen op basis van het aantal wo ningen dat het jaar daarvoor is ge bouwd. Met pensioen. De baptisten predikant J. Broertjes in Den Haag gaat deze maand met pen sioen. Zowel binnen als buiten de Baptistenunie heeft hij veel bestuursfuncties gehad. Zo was hij een tijd predikant directeur van het baptistencen trum 'De Vinkenhof in Bosch en Duin, secretaris binnenland van het Nederlands Bijbelgenoot schap, voorzitter van de bestu rende commissie van de Unie van Baptistengemeenten en pre^ sident van de Europese Baptis- - tenfederatie en van het baptis tenseminarium. Namens de Unie zat hij indertijd in de Oecumeni sche Raad van Kerken, voorlo per van de Raad van Kerken in Nederland (waarvan de Unie geen lid is). De dag na zijn pensionering (13 oktober) is het juist veertig jaar geleden dat ds. Broertjes tot pre dikant werd bevestigd. Dat ge beurde in 1946 in Sneek. Hervormde Kerk: beroepen te Dordrecht C. Oorschot Lunte- ren, die bedankte voor Wijk (bij Heusden). Gereformeerde Kerken: aan genomen naar Grouw-Irnsum kandidaat G. R. Rinsma Amster dam. Nederlands Gereformeerde Kerken: beroepen te Langerak M. .Muller Heerenveen Volgens een woordvoerder van het ministerie van Volkshuisves ting heeft men daar bij geruchte wel eens over de prijsafspraken ge hoord, maar weet men niet zeker of het probleem echt bestaat. De ge meenten waarom het gaat, zijn de 26 zogenaamde NKS-proefge- meenten, die over een eigen bud get beschikken en zelf hun onder handelingen voeren. "Pas als we na 1 oktober de cij fers hebben, kunnen we zien of er echt minder gebouwd is of dat de prijzen hoger zijn. Tot dan hebben we geen reden om ïn te grijpen. Bo vendien is het natuurlijk altijd heel moeilijk om te bewijzen dat er af spraken zijn gemaakt". Volgens NWR-directeur Nico van Velzen hebben woningcorpo raties ook te maken met het pro bleem: "We hebben al sinds de zo mervakantie de indruk dat de aan nemers een gesloten front vormen. We krijgen bijna geen aanbestedin gen meer rond voor een normale prijs. We hebben bovendien het vermoeden dat dat niet toevallig op dit moment gebeurt. Er zijn een aantal veranderingen in de regelge ving, waardoor de positie van de opdrachtgever ten opzichte van de aannemer duidelijk verslechtert". Op dit moment ligt er by de Raad van State een algemene maatregel van bestuur, waarin de mededin ging van aannemers wordt gere geld. Als die erdoor komt, kunnen aannemers door hun organisaties worden gedwongen zich aan be paalde prijsafspraken te houden. Die maatregel is bedacht in een tyd dat bouwondernemingen elkaar met prijsontduikingen kapot con curreerden, maar nu het aantal bouwbedrijven fors is ingekrom pen, werkt die alleen maar ten na dele van de opdrachtgever. Verder is onlangs het Uniforme Aanbestedingsreglement, dat re gelt hoe opdrachtgevers een bouw complex moeten aanbesteden, ge wijzigd. Van Velzen: "De 3corpora- tie mag de aannemer nu geen af standsverklaring meer vragen. Dat was een verklaring die de op drachtgever garandeerde dat hij niet aan een aannemer gebonden was als de prijsonderhandelingen mislukten. Tegenwoordig zitje dus vast aan zo'n bouwonderneming, of je moet besluiten helemaal niet te bouwen". De NWR heeft zyn le den inmiddels opgeroepen om on derhandelingen onder .dergelijke voorwaarden te weigeren. im Bierbrouwer De grootste bierbrouwer van Australië, de 'South Australian Brewing Holdings', heeft van het Australische comité 'Pausbe zoek' in Canberra toestemming gekregen, als mede-sponsor op te treden van het komende paus bezoek (18 november tot 1 de cember). De beeltenis van de paus komt op bierblikjes die op 30 novem ber een picknick in Adelaide zul len opluisteren. De brouwerij fi nanciert een hele eeipartij voor 250.000 mensen die daar in aan sluiting aan een misviering wordt gehouden. Er klinken reeds protesten tegen deze spon soring. Prijsafspraken dreigen woningbouw te stagneren. (foto Holvast)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 11