Tk heb nooit met genoegen tegen 't CDA gerebelleerd' Steekspel tussen VS en EG over koers van dollar Interview Harm van der Meulen (60) stapt op als CNV-voorzitter Geen deu k van bovenaf DONDERDAG 25 SEPTEMBER 1986 PAGINA 15 Harm van der Meulen stapt op X oktober definitief op bij het Christelijk Nationaal Vakverbond. Er komt dan een einde aan een vakbondsearrière die 33 jaar geleden bij de Christelijke Metaalbewerkers Bond begon en die eindigde in acht jaar voorzitterschap bij het CNV. Henk Hofstede neemt zaterdag de voorzit tershamer van hem over. UTRECHT - „Ik zit nogal met dat begrip „zorgzame samenle ving" dat bij het CDA zo sterk leeft. Onder het mom van de zorgzame samenleving zijn heel wat bezuinigingen te verkopen. Ik hoop niet dat het CDA dat gaat doen. Laat ze dan gewoon zeggen: we moeten bezuinigen en laat ze er geen filosofie onder stoppen die onder het volk niet leeft". door Nanno Hoek en George Marlet De scheidende voorzitter van het Christelijk Nationaal Vakver bond in Nederland (CNV). Harm van der Meulen (60), mag de landspolitiek vanaf 1 oktober dan wel „als gewoon burger van af de zijlijn volgen", zijn betrok kenheid is er niet minder om. De hartekreet over de „zorgzame sa menleving" tekent de verander de verhouding tussen CNV en CDA. „Ik heb nooit met genoe gen tegen het CDA gerebelleerd, maar het moest nou eexjmaal. Als steeds blijkt dar. het kabinet met andere uitgangspunten dan de onze komt, zijn wij toch ver plicht om dat helder en duidelijk te zeggen, hoeveel pijn me dat soms ook gedaan heeft", aldus Van der Meulen. „Ik heb het gevoel dat men in de politiek al bezig is met struc turen geënt op het begrip „zorg zame samenleving", terwijl die samenleving er nog niet is en er misschien niet eens meer kan ko men. Het is op zichzelf juist dat je in de samenleving zorgzaam voor elkaar moet zijn en dat je niet alles aan de overheid moet overlaten. Je kunt wel zeggen: neem je vader en je moeder in huis, of het club- en buurthuis werk moet terug naar de kerk, maar dat is niet zo maar terug te draaien". Kwaad De relatie CNV-CDA is de af- gelopen kabinetsperiode sterk bekoeld. Van der Meulen wordt nog kwaad als hij vertelt over de „grootste teleurstelling" tijdens zijn ruim achtjarige voorzitter schap. De vakbeweging bood in 1984 aan de premies voor de werkenden te laten verhogen op voorwaarde dat het kabinet de sociale uitkeringen ongemoeid zou laten. „Het kabinet zei: nee, dat doen we niet, de verlaging van de uitkeringen én de premie verlaging gaan door. Als ze ons maar iets tegemoet waren geko men, maar niets was mogelijk. Het blijft voor mij moeilijk niet zonder wrok om te zien". 'Samen op weg' De meeste plaatselijke gerefor meerde kerken zijn vóór 'Samen op weg' met de hervormden, maar de uitspraak 'in staat van hereniging' zit sommige nog dwars. Dat blijkt uit het verslag van de commissie 'Raadpleging', die voor de synodevergadering van oktober orde bracht in de honderden reacties van kerkelij ke vergaderingen op het 'Samen op weg'-proces. Ruim 82 procent van alle gere formeerde kerken reageerde op de vraag of men met de voort gang van 'Samen op weg' kon in stemmen. Een grote meerder heid, 88 procent, reageerde posi tief. Sommige omdat ze al nauw samenwerken met de plaatselij ke hervormde gemeente en de kerkelijke eenheid naar buiten toe centraal stellen, andere om dat hereniging in wezen niets vreemds is; de belijdenisge schriften brengen de gemeen schappelijkheid van hervorm Ook bij de herziening van het sociale-zekerheidsstelsel trok de vakbeweging aan het kortste eind, zij het dat het CNV bij het CDA een willig oor vond voor de overdracht van de werknemers verzekeringen bij ziekte, arbeids ongeschiktheid en werkloosheid (zw, wao en ww) aan werkgevers en werknemers. „Ons pleidooi voor overdracht van de werkne mersverzekeringen is zeker ook gericht op het voorkomen van ie dere keer weer dat harde conflict met de politiek. Als je als werk gevers en werknemers de premie en de hoogte en duur van de uit kering vaststelt, wil dat niet zeg gen dat alle problemen zijn opge lost, maar de verantwoordelijk heid ligt dan wel waar zij thuis hoort. De werknemers moeten dan zelf de beslissing nemen of zij bereid zijn bij een stijgende werkloosheid de uitkeringen te handhaven, waardoor de premie stijgt". Wettelijk Het CNV wil de minimum-per centages van de zw-, wao- en ww- uitkering wettelijk vastgelegd zien op minstens zeventig pro cent van het laatstverdiende loon, „waar de politiek dan ver der wel van moet afblijven". Van der Meulens voorkeur gaat uit naar een landelijke regeling, waarbij een bepaald deel van de afgesloten cao's dat boven het wettelijk minimum uitkomt, maatgevend is voor de overige cao's. Dat zou betekenen dat af spraken over de werknemersver zekeringen in sterke bedrijfstak ken automatisch ook in zwakke re bedrijfstakken zouden moeten gelden. Hoewel de omarming, van de overdracht van de werknemers verzekeringen door het CDA als een Pyrrhus-overwinning geldt (de overdracht werd pas be spreekbaar toen de stelselherzie ning was doorgevoerd), is er bij het CNV toch voldoening, zij het „lang niet zoveel als over het cen traal akkoord tussen werkgevers en werknemers in de Stichting van de Arbeid in 1982". Van der Meulen: „Het akkoord over ren dementsherstel en herverdeling van arbeid is een belangrijk keer punt geweest. Naar mijn mening vooral ingegeven door het idee dat als we toen weer niet tot overeenstemming waren geko men, de politiek weer zou gaan beslissen over zaken waarvoor wij verantwoordelijk zijn". Bij elkaar „Wat me ook veel voldoening geeft is dat het intern bij het CNV de afgelopen jaren ook wel goed gegaan is. Er zijn bij ons na tuurlijk ook spanningen, al ko men ze niet zo naar buiten als bij den en gereformeerden al tot uit drukking. Positieve reacties zijn soms wel kritisch van aard, zo merkte de commissie 'Raadpleging'. Tussen de antwoorden trof zij vaak de woorden 'ja mits' aan. Ook wel 'nee tenzij'. Moeite hebben sommige ker ken met de term 'in staat van her eniging'. (De beide synodes heb ben het voornemen, dit najaar uit te spreken dat de kerken zich 'in staat van hereniging' bevinden). Deze formulering is gekozen om aan te geven, dat de tijd van vrij blijvende samenwerking voorbij is. Vooral waar de plaatselijke sa menwerking niet lukt, roept deze term de nodige vragen op. De commissie stelt de synode dan ook voor, andere woorden hier voor te zoeken. Dat zou tege moetkomen aan het gevoelen van een 'niet te onderschatten aantal kerken'. Ook stelt de commissie voor, enkele delen van de 'intentie verklaring', zoals de gezamenlij ke synode die heeft afgelegd, en de 'Verklaring van Overeenstem ming' te herzien. Er zijn kerkera den en classes die over bepaalde bewoordingen in die verklarin gen zijn gestruikeld. Bij de kerken die een negatief de collega's van de FNV. Ge vechten tussen de collectieve sector en de marktsector zijn ook binnen het CNV geleverd, maar wij konden de problemen aardig binnen de club houden. Het is re delijk gelukt de boel bij elkaar te houden. Wij praten dan ook al tijd erg lang voordat we een standpunt innemen. Stemmen was nooit nodig, nooit". Het zoeken naar een compro mis blijft voor het CNV de be langrijkste weg, ook in het over leg met de werkgevers. Van der Meulen: „We hebben liever een compromis waarin je jezelf kan terugvinden dan dat je na een keihard gevecht een overwin ning behaalt. Een staking lijkt wel aardig - en ik had er destijds zelf ook wel lol in - maar het is een vreselijk moeilijk proces en daarom voor ons het laatste wa pen. Ik zou het overigens een ramp vinden als de werkgevers gebruik zouden maken van de macht die ze op dit ogenblik heb ben. Dat zou onherroepelijk be tekenen dat als de tijden veran deren, de werknemers dan die macht gaan inzetten en dat zou een grimmig gevecht opleveren, waarmee niemand gebaat is", al dus de CNV-voorzitter. Hete vuren Hoewel de christelijke vakcen antwoord instuurden is de vrees voor grootschaligheid soms een obstakel. Vooral het dreigende verlies van eigen identiteit maakt deze kerken huiverig voor samenwerking. De commissie 'Raadpleging' vindt, dat waar 'Samen op weg' niet zo wil vlotten kerken hun ei gen tempo moeten kunnen bepa len. "Als het plaatselijk meer tijd kost om naar elkaar toe te groeien, moet dat kunnen. Van druk van bovenaf mag geen spra ke zyn". Maandag 6 oktober om 2 uur zal de gereformeerde synode in Lunteren dit rapport bespreken. De gezamenlijke vergadering van de hervormde en gerefor meerde synodes is op 13,14 en 15 november in Ede. Zij zal aan de reacties uit beide kerken conclu sies verbinden. Leerhuis Leiden. De pastores van de Petrus-parochie, de Vredeskerk en de lutherse, doopsgezinde en remonstrantse gemeenten in Lei den hebben een leerhuis opgezet rond het begrip 'geloven'. Het bestaat uit zes woensdagavon den (van 8 uur tot kwart voor 10), trale zich voor dezelfde proble men gesteld ziet als de FNV - te ruglopend ledental en te weinig aantrekkingskracht op „de nieu we werknemer" - ziet Van der Meulen de toekomst van het CNV met vertrouwen tegemoet. „Ik denk dat de mensen het CNV steeds meer gaan beoordelen op grond van het gevoerde beleid. Als het CNV vanuit zijn christe lijke grondslag een concreet en helder beleid op tafel kan leggen, dan geloof ik dat de christelijke vakbeweging perspectief houdt. We hebben wel vaker voor hete vuren gestaan en op deze uitda ging zullen we ook wel weer een antwoord vinden". Samenwerking met de FNV is in dat verband een gevoelige zaak. De FNV wil nauwer gaan samenwerken met CNV en MHP, zo bleek onlangs uit haar toekomstvisie. Van der Meulen zegt „best vanuit onze eigen identiteit en zelfstandigheid" met de FNV te willen samenwer ken, maar dan zal de FNV eerst formeel moeten afstappen van het idee van een eenheidsvakbe weging. „De samenwerking tus sen de vakcentrales is in 1974 door de FNV radicaal verbroken. De FNV heeft toen heel nadruk kelijk gezegd dat vanuit hun grondslag verbreding van sa menwerking alleen kan als ande re clubs zich bij haar aansluiten. waarvan de eerste en laatste wor den verzorgd door de vier pasto res gezamenlijk en de andere door ieder afzonderlijk. Achtereenvolgens komen de volgende onderwerpen aan de orde: "Wat is geloven?", geloof en vrijheid, geloof en levensher stel, geloof en gerechtigheid en geloof en verwachting. De eerste avond is op 29 oktober, de laatste op 25 februari. Wie belangstel ling heeft, moet zich vóór 12 ok tober bij de wijkpastor opgeven. Bijbels. De 'Bijbelvereniging voorheen De Nederlandse Gi deons' zal dit jaar het aantal van 100.000 aanwezige bijbels berei ken in hotels en bungalowpar ken, ziekenhuizen en verpleegin richtingen, gevangenissen en op schepen. Slagzin van deze ver eniging is: 'In iedere hotelkamer en ziekenhuiskamer een bijbel'. In hotels en bungalowparken zijn nu 68.000 bijbels of bijbelge deelten neergelegd, in ziekenhui zen en verpleeginrichtingen 21.500 en in gevangenissen en op schepen 6500. De Gideons stel len de bijbels gratis beschikbaar. Kosteloze verspreiding is hun 'visitekaartje'. Het geld komt van leden en be gunstigers, kerken, bedrijven en particulieren. De vereniging tel de per 1 januari van dit jaar 1542 Dat moet van tafel", zo ver woordt Van der Meulen het nog springlevende oud zeer van het CNV. Eenvoudig Van der Meulen verlaat de christelijke vakbeweging met, zoals dat heet, gemengde gevoe lens. „Na 33 jaar bij de vakbewe ging vind ik het niet erg om weg te gaan. Ik ga wel wat anders doen, maar het avondwerk zal ik zoveel mogelijk beperken. Ik denk dat het goed is jongeren ook eens de kans te geven. Ik voel me niet oud, maar ik wil niet pas opstappen als de mensen dat gaan zeggen". Van der Meulen wordt per 1 oktober opgevolgd door de huidige vice-voorzitter, Henk Hofstede. Van der Meulen: „Ik was woordvoerder van het CNV, geen leider. Ik heb altijd erg goed naar onze deskundigen moeten luisteren. Dat ik geen specifieke opleiding heb ge volgd, was zowel een voor- als een nadeel. Bij een specialist krijg je toch het effect van 'hoe langer hoe meer van hoe langer hoe minder'. Mensen zeiden wel eens tegen me: wat zeg je het toch eenvoudig, maar ik kon niet anders. Als ze me hadden ge vraagd: vertel het nu eens als een econoom, dan had ik dat niet ge kund". leden, 993 contribuanten en 1881 begunstigers. Hervormde Kerk: beroepen te Nieuwe Tonge W. J. op 't Hof Ouddorp, te Opheusden P. de Vries Zwartebroek; aangenomen de benoeming tot pastoraal me dewerker te Katwijk aan den Rijn (deelwerk) H. van Oostende Veenendaal; bedankt voor Scherpenzeel H. F. Klok Rijssen. Gereformeerde Kerken: aan genomen naar de streekgemeen- te Midden-Betuwe (in dienst van de Raad voor de Zending van de Hervormde Kerk) kandidaat me vrouw C. A. van 't Leven Oegst- geest. Vredesberaad. Het Her vormd Beraad Vredesvraagstuk ken (HBV) heeft het synodebe- stuur laten weten, dat het bij een mogelijk breed vredesberaad van de kerken betrokken wil worden. Door zijn gematigde op stelling (in vergelijking met het Interkerkelijk Comité Tweezijdi ge Ontwapening, Icto) kan het wel eens buiten spel komen te staan, zo vreest het Beraad. Een nader gesprek tussen de kerken, het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV) en het Icto behoort name lijk tot de mogelijkheden. Naar Canberra De volgende algemene ver Het leek een allemaal zo mooi. De Verenigde Staten, Japan, West- Duitsland, Frankrijk en Groot- Brittannië - ook wel de G5 ge noemd - kwamen een klein jaar ge leden in New York bij elkaar om te praten over de dollarkoers. Er bloeide zowaar wat moois op. Na de vele ruzies over monetaire kwesties besloten de ministers van financiën nu eensgezind een red dingsactie voor de Amerikaanse economie te ondernemen door de dollar te laten zakken. door Sjaak Smakman Dat was ook hard nodig. On danks het gigantische handels- en begrotingstekort van de VS bleef de dollar ver boven de 3 gulden en de Amerikaanse economie begon steeds zwaarder te kreunen onder deze loden last. De importen groei den als kool, maar de dure dollar maakte de Amerikaanse produk- ten in het buitenland vrijwel on verkoopbaar. De overige industrie landen profiteerden vrolijk van de harde dollar via enorme exporten naar de VS en brachten zó de eigen economie weer op toeren. Terwijl hun economieën gestadig uit het dal klommen, raakte de Ameri kaanse juist steeds verder in het slop. Reus De VS hebben hun locomotief functie in de wereldeconomie lang kunnen volhouden. In de eerste plaats zijn de VS nu eenmaal een economische reus. Bovendien toonde de Amerikaanse regering zich de afgelopen jaren bereid om de economische motor - die van slag dreigde te raken door de steeds moeizamer export - draai end te houden via enorme begro tingstekorten. Dat had echter wel een prijs: een hoge rente om vol doende (buitenlands) kapitaal aan te trekken om die gaten te dichten. En inderdaad stonden de beleg gers in de rij om dollars te kopen. Maar die dure dollar was ander- zijnds uiterst nadeling voor het Amerikaanse bedrijfsleven, dat zijn investeringen met diezelfde peperdure dollars moest financie,- ren en zijn afzet in het buitenland steeds moeizamer zag verlopen. Het was dus eigenlijk niet de vraag óf het spaak zou lopen in de VS, maar wanneer. De overige in dustrielanden konden daarbij niet aan de zijlijn blijven staan, daar voor is de Amerikaanse economie te toonaangevend. Een ineenstor ting van de Amerikaanse economie zou ook hun zwaar treffen, en van daar dat de ministers van financiën van de vijf belangrijkste industrie landen besloten tot een reddings actie. Valutamarkten Die bestond uit twee delen. Een: de centrale banken zouden via in terventies op de valutamarkten ge zamenlijk de dollarkoers omlaag brengen. De VS zouden dan meer kunnen exporteren en zo hun han delstekorten terugbrengen. Twee: de VS van hun kant moesten ein delijk eens het mes zetten in hun begrotingstekort, dat als een zwaard van Damocles boven de wereldeconomie hing (en hangt). Deel een van de overeenkomst is inmiddels goeddeels uitgevoerd: de dollar is het afgelopen jaar on geveer eenderde in waarde gezakt. De Europeanen vinden dat nu de Amerikanen hun deel van de over eenkomst moeten nakomen. Want hoewel het Amerikaanse Congres een wet heeft aangenomen die be veelt dat het begrotingstekort in vier jaarlijkse stappen moet ver dwijnen, zit daar nog altijd weinig schot in. En (dus) blijft de Ameri kaanse rente hoog, blijft de econo mische groei nog altijd beneden gadering van de Wereldraad van Kerken (1991) zal worden gehou den in de Australische hoofdstad Canberra. Dat werd gisteren in Genève, waar de Wereldraad ze telt, meegedeeld. Het Uitvoerend Comité (dage lijks bestuur) had de keuze uit tien steden in zeven landen. De zesde algemene vergadering (1983) was in Vancouver. Kroonprins Charles van En geland is gesignaleerd bij een rooms-katholieke misviering. Behoudende kringen van de Kerk van Engeland zijn daarover nogal ontstemd; immers, eens zal de prins zijn moeder opvol gen op de Britse troon en dan ook hoofd worden van de Angli caanse Kerk. Charles was niet in gezelschap van zijn vrouw toen hij in de kerk van Kirkby Stephen in Cumbria de mis bijwoonde. Hij deed dat samen met een familie waar hij logeerde. Het was niet voor het eerst dat de prins een roomse kerk van binnen zag. Eerder woonde hij de begrafenis- dienst bij voor de hertog van Norfolk. Maar bij zijn bezoek aan Rome vorig jaar ging hij tóch niet in op de uitnodiging een mis bij te wonen in de particuliere kapel van de paus. Dr. David Samuel, leider van peil en wil het met de exporten ook nog steeds niet lukken. De Amerikanen van hun kant vinden echter dat de overige indus trielanden nog wel een stapje har der kunnen lopen. Al maanden probeert de Amerikaanse minister van financiën Baker de Duitse en Japanse centrale banken ertoe te brengen hun disconto (de rente waartegen particuliere banken bij hun nationale banken geld kunnen lenen) te verlagen. Een lagere rente betekent immers een extra impuls voor de economie en de VS hopen op die manier meer te kunnen ex porteren naar de Bondsrepubliek en Japan. Maar die twee landen voelen daar niet voor. Ze vinden dat hun economiën al genoeg groeien. Een extra impuls houdt het risico in dat de consumptie té sterk stijgt, er een te grote vraag naar kapitaal ontstaat, de econo mie oververhit raakt en de inflatie aanwakkert. Kwaadschiks Niet goedschiks, dan maar kwaadschiks, dacht een geïrriteer de Baker. Dus liet hij twee weken geleden in harde bewoordingen weten dat de koers van de dollar hoe dan ook verder omlaag moet. De financiële wereld liet prompt de dollar vallen en nam zijn toe vlucht tot de stabiele Duitse mark. En dat was weer tegen het zere been van de Europese industrie landen. Die hebben de koerswaar de van hun munten onderling gere geld in het Europese Monetaire Stelsel. Het kost van tijd tot tijd toch al moeite genoeg om daar de zaak in het gareel te houden - denk maar aan de 'Paastop' in Ootmarsum dit jaar - en aan een opwaardering van de Duitse mark hadden ze bepaald geen behoefte. En dus besloten de EG-landen dit weekeinde in Gle- neagles de dollar te steunen en zo de rust aan het EMS-front te bewa- Die actie is gelukt: de dollar is weer wat gestegen en de rust in het EMS is bewaard. Maar dat maakt de relatie met de VS er niet beter op en de dreigende woerden van Baker hangen nog altijd als een schaduw boven de markt. Niet voor niets zei een valutahandelaar dat er weinig nodig is om de pop pen weer aan het dansen te krijgen. Verzoenend Wellicht dat Karl Otto Pohl, pre sident van de Westduitse centrale bank, toch maar besluit tot een ver zoenend gebaar en het disconto in de bondsrepubliek met een kwart procent verlaagt, voordat- hij van daag afreist naar Washington. Daar begint eind deze week de jaarver gadering van het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank. De dollar zal er zonder twijfel voor meer gespreksstof zorgen dan de eventuele opvolging van IMF- voorzitter Jacques de Larosière door de -Nederlander Onno Ru- ding. de Church Society binnen de Kerk van Engeland, verklaarde, dat de prins met zijn misbezoek de positie van de Kroon onrecht deed. "Eens zal hij als monarch de kroningseed afleggen en dan beloven de protestantse religie in ere te zullen houden". Juristen beschouwen het voor val als een storm in een glas wa ter. In een acte is duidelijk vast gelegd, dat iemand geen troon opvolger kan zijn die terugkeert tot de Rooms-Katholieke Kerk, deelneemt aan de communie, de paapse religie voorstaat of met een rooms iemand trouwt. Dit geval staat daar helemaal buiten. De prins heeft alleen op de ach terste bank in een kerk gezeten. Mensen zeiden wel eens tegen me: wat zeg je dat toch eenvoudig, ik kon niet anders' (foto GPD)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 15