Sfeervolle postkoetsenrace
trekt tienduizenden mensen
MAANDAG 22 SEPTEMBER 1986
De deelnemers aan de postkoetsenrace waren gestoken in sfeervolle kle- Ontelbare keren is de historische stoet op de gevoelige plaat vastgelegd.
dij.
Ter hoogte van Warmond werd zelfs een overval op een postkoetsen scene gezet. Slechts een paar dukaten verwisselden van eigenaar. 0ofc iw de Leidse Breestraat trok de stoet veel bekijks.
voortdurend mee om maar te zien
hoe die koetsen en met name die
assen het houden.
Aangenaam
Tijden van weleer herleven. Met
één verschil: toen was het gewoon,
nu is het uitzonderlijk. De politie
heeft handenvol werk om het ge
motoriseerde verkeer op afstand te
houden. Auto's en brommers, die
zouden de authentieke negentien
de eeuwse sfeer maar aantasten. Je
laat als regisseur een Romeinse
wagenmenner ook niet op zijn
polshorloge kijken.
Voor de passagiers is het aange
naam toeven in zo'n koets. Wat in
onze moderne vervoermiddelen
ontbreekt, is de gezelligheid. Om
dat het zo lang duurt, neem je ge
zellig een mand proviand mee. Het
landschap haast zich vanuit een
koets gezien niet zo voorbij. Je
kunt er op je gemak naar kijken.
Voordat die mooie hoeve ginds in
zicht komt, heb je nog wel even tijd
voor een praatje. Vergelijk dat eens
met de passagiers in een trein. Kijk
eens hoe hun ogen als ze naar bui
ten kijken heen en weer schieten.
Dat heeft iets panisch, iets waar
van je in een postkoets blijft ver
schoond.
Het is overal feest in de dorpen.
De postkoetsenrace is in Lisse en
Sassenheim aangegrepen om nog
meer activiteiten te organiseren.
Ambachten, zoals die van wagen
maker, hoefsmid en rietbewerker
zijn in oude luister hersteld, er zijn
ringsteekwedstrijden en voor de
gelegenheid is ook de paardetram
weer van stal gehaald.
In de Hoofdstraat van Sassen
heim. waar de passagiers in de Her
vormde Kerk voor een 'koetsiertje'
worden uitgenodigd en de 'doorzit-
ters' met de 24ste burgemeester te
maken krijgen, lijkt het er even op
of er ook in deze eeuw nog dage
lijks postkoetsen door de straten
ratelen.
Mijmeringen
Kobus Angevaren, die op de bok
blijft (een koetsier verlaat nooit
tussentijds zijn wagen), beant
woordt met veel plezier de vragen
van de omstanders. Zo krijgen we
te horen dat het Groningse en het
Friese land zich het beste leenden
voor de tocht. Uitgestrekte vlakten
waar draven nog mogelijk is. Een
vreemde gewaarwording vond hij
steeds het contrast. Rijden in de
natuur met op de achtergrond de
hoogovens van IJmuidem Over de
hele tocht is hij meer dan tevreden.
LISSE/WARMOND/LEIDEN
Het beloofde een mooie dag te wor
den. De taxi die ons in alle vroegte
van Leiden naar Lisse zou vervoe
ren, was er op tijd. De zon stond
aan een licht bewolkte hemel en de
landerijen waren nog wat wit uit-
Dat was zeker niet de enige keer dat burgemeester Goekoop zijn hoed afnam om de vele belangstellenden te geslagen van de eerste nachtvorst.
groeten. Op zo'n schitterende dag, aan het
begin van de herfst, begaven wij
ons naar de - vorige week zaterdag
in Groningen gestarte - postkoet
senrace, die wordt gehouden in het
kader van het 100-jarig bestaan van
de Leidse 3 October-Vereeniging.
Als passagier, in stijl, gestoken in
een zwarte cape en een parmantig
dophoedje, zette ik mij in de dili
gence 'Pickwick' om het laatste
traject van Lisse naar Leiden mee
te maken. De fotograaf die ook een
hoed had opgezet, zag er meer uit
als een struikrover. Hij schoot ook.
Maar alleen met zijn camera.
ke dag twaalf rijtuigen, voortge
trokken door elk vier paarden,
over 's lands wegen voorbij komen.
Dat moet worden vastgelegd. Of
schoon veel bedrijven behoorlijk
wat geld zijn kwijtgeraakt aan deze
bezienswaardige tocht: er is één
bedrijfstak die flink zijn zakken
"heeft gevuld: de foto-industrie. En
dan niet met haver, maar met har
de guldens. Het publiek anno 1986
bekijkt zo'n gebeurtenis namelijk
door lenzen. Nog nimmer zoveel
fototoestellen, film- en videocame
ra's in de aanslag gezien.
Een echt barre onderneming is
zo'n tocht natuurlijk niet. Er is
enorm geld voor uitgetrokken en
de passagiers worden in de watten
gelegd. Alle ongemakken die men
in vroeger eeuwen ondervond, zijn
uit de weg geruimd. Dat doet toch
wel een beetje afbreuk aan de
romantiek van de onderneming.
Het is nu een beetje een ludiek
feestje voor boeren, burgers en
buitenlui.
Schuldgevoel
Om vijf uur zaterdagochtend, zo
zadelde de koetsbediende zijn gas
ten al meteen met een schuldge
voel op, waren de bemanningsle
den van de twaalf deelnemende
koetsen opgestaan. Voor elke trip
is het van het grootste belang dat
de rijtuigen in een goede staat aan
de start komen. Dit betekent dat de
assen zorgvuldig moeten worden
onderhouden en ingesmeerd, niet
met vet maar met olie. Het ijzeren
beslag van de houten wielen mag
geen bramen en oneffenheden ver
tonen, anders krijg je al snel het ge
voel in een bolderwagen te zitten.
Hetzelfde geldt voor de hoeven
van de paarden. De ruim 100 paar
den die steeds in wisseldiensten
voor de karren hebben gestaan,
hebben de best mogelijke zorg ge
had. Een veeartsenteam. inclusief
een nachtzuster, uit Utrecht, heeft
de koetsiers met raad en daad ter
zijde gestaan.
"Het is dan leuk om te ontdek
ken", zegt de Wassenaarse paar
denkenner Kobus Angevaren, die
de leiding had over de ANWB-
koets, "dat deze dieren nog steeds
voor dit werk geschikt zijn".
Zelfs op de laatste dag van deze
race geven ze weinig blijk van ver
moeidheid. Bij de brug bij motel
Sassenheim draven ze energiek het
talud op. Een prachtig gezicht ove
rigens. Als we hier even stil staan
om in colonne de Warmondse dre
ven binnen te rijden, hoor je het
denderen van de wielen van de
achterste koetsen en zie je de dam
pen van de snuivende paarden op
stijgen. Het publiek raakt in exta
se. Een heer staat op een trapleer
om het tafereel nog beter te kun
nen aanschouwen. Een ander fieist
Via Warmond, waar de koets van
de jubilerende 3 October-Vereeni
ging wordt overvallen door strui
krovers. een aanval die manmoe
dig wordt afgeslagen en waarbij ah
leen wat dukaten van broekzak
verwisselen, wordt koers gezet
naar eindbestemming Leiden.
Want nu moeten we die post toch
echt kwjjt. Bij het moderne post
kantoor aan de Schipholweg wor
den de (liefdes)brieven en belas
tingaanslagen uitgeladen.
Onder de brieven ook een post
stuk van de Groningse aan de
Leidse Hortus Botanicus. Het be
treft een klemmend verzoek van
Groningen aan Leiden om steun
voor het instandhouden van de
Hortus in het noorden. Als gevolg
van bezuinigingen dreigt de bij
zondere tuin daar hetzelfde lot te
ondergaan als de Amsterdamse
Hortus.
In Leiden staan de mensen rijen
dik. Alsof niet burgemeester Goe
koop, maar revolverheld John
Wayne straks uit de postkoets zal
stappen. Na enkele verversingen
van enig allure te hebben genoten,
koerst de stoet stapvoets richting
Breestraat. Een omgeving waar het
hoefgetrappel tussen de hoge hui
zen opklatert als een kalm applaus.
Alsof de paarden de organisatie
willen complimenteren met hun
werk.
En natuurlijk: zonder een geldig
kaartje geen entree tot de postkoet-
In de Sassenheimse Hervormde Kerk werd een bijeenkomst gehouden. In De postkoetsen draaien de Schipholweg in Leiden op richting postkan-
het midden professor Rörsch. voorzitter van de 3 October-Vereeniging. toor.
Geweldig veel mensen waren op de been in het centrum van Sassenheim waar de stoet even rustte.
Tekst:
Saskia Stoelinga
Foto's:
Fred Rohde
Palfrenier Koen hielp de passa
giers tegen tienen elegant het rij
tuig in. Het 'intérieur' van de koets
kon deze dag gesloten blijven. Het
weer liet het toe om 'outside' te zit
ten, dat wil zeggen bovenop de
koets. Onmiddellijk kon het wui
ven a la koningin van Lombardije
aanvangen. Voor de pleisterplaats,
hotel 'De Nachtegaal' aan de Hee-
reweg, waar de nacht was doorge
bracht, stonden al vele nieuwsgie
rigen om maar een glimp op te
kunnen vangen van de kleurrijke
stoet.
Wat is daar nu zo bijzonder aan?
Wel, men ziet in deze eeuw niet el-
