Honderd aan
beide zijden
EOC leidt
tot succes
Kans op top Reagan en
Gorbatsjov toegenomen
ALS U ER TOCH
RECHT OP HEEFT..
Kernraketten in Europa:
Mijnramp gevolg nalatigheid
SCDK
MAANDAG 22 SEPTEMBER 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
WASHINGTON - De Verenigde Staten hebben de Sowjet-Unie het voorstel gedaan het
aantal middellange afstandswapens in Europa terug te brengen tot honderd aan elke
kant, aldus regeringswoordvoerders die gisteren werden geciteerd in de New York Ti
mes.
STRAATSBURG (AP) - De parle-
mentaire vertegenwoordiging van
de 21 landen van de Raad van Eu
ropa heeft zaterdag de oprichting
voorgesteld van een overkoepelen
de Europese politiemacht om de
stijgende criminaliteit het hoofd te
bieden.
In een door de Nederlandse
PvdA-parlementariër Pieter Stof-
felen opgestelde resolutie stelden
de Europese volksvertegenwoordi
gers voor een soort Europese FBI
op te richten onder de naam 'Euro
pol'.
De resolutie pleitte verder voor
Pleidooi voor
Europese FBI
de mogelijkheid beslag te leggen
op illegaal verkregen kredieten,
versimpeling van uitleveringspro
cedures, wijziging van de geheim
houdingsplicht van banken om het
witwassen van verdiensten uit
drugshandel te voorkomen en
strengere vuurwapenwetten.
De resolutie, die door een grote
meerderheid van de parlementa
riërs werd gesteund, is als niet-bin-
dend advies aan de verschillende
regeringen gestuurd. Vertegen
woordigers van de rechterzijde
hadden enkele zeer vergaande
voorstellen gedaan, waaronder
herinvoering van de doodstraf
voor drugshandelaren.
Britse Conservatieven pleitten
voor de invoering van een ver
plicht identiteitsbewijs, ondanks
verzet daartegen van hun éigen
conservatieve regering.
De Amerikaanse voorstellen zou
den betekenen, dat maar een heel
klein deel zou overblijven van de
middellange afstandswapens zoals
die nu in Europa opgesteld zijn, of
binnen afzienbare tijd zullen wor
den gestationeerd.
door
Henk Dam
Aan westerse zijde gaat het om
572 kernkoppen, gedeeltelijk op in
West-Duitsland gestationeerde 108
Pershing 2-raketten, en voor een
deel op de kruisraketten in Enge
land, Italië, België en (als de NA-
VO-plannen doorgang vinden) Ne
derland.
Aan Sowjet-zijde gaat het. als
Amerikaanse tellingen worden ge
hanteerd, om 810 kernkoppen op
270 SS 20-raketten. De Sowjet-
Unie heeft daarnaast nog 171 SS
20-raketten (513 kernkoppen) in
Azië opgesteld staan.
De nieuwe Amerikaanse voor
stellen pleiten voor een totaal van
200 kernkoppen op middellange
afstandswapens aan elke kant, 100
aan elke kant in Europa, en 100 aan
Russische zijde in Azië, met 100 in
Amerika als tegenwicht.
De Amerikaanse regering had in
eerdere onderhandelingsfasen
steeds aanzienlijk hogere aantal
len, althans in Europa, genoemd.
Tijdens besprekingen in Washing
ton die eerder deze maand plaats
vonden, kwamen de Sowjets met
het voorstel voor de 100 middellan-
Oost-West-overleg in Stockholm
STOCKHOLM - Nadat gistermid
dag de laatste meningsverschillen
uit de weg werden geruimdrsloten
de 35 landen op de Europese Ont
wapeningsconferentie (EOC) in
Stockholm vanmorgen 33 maan
den onderhandelen af met de be
krachtiging van een gemeenschap
pelijk slotdocument.
door
Hans Geleijnse
Het belangrijkste resultaat is, dat
vanaf 1 januari de deelnemende
landen militaire inspecties op el-
kaars grondgebied kunnen uitvoe
ren. Op die manier kan worden ge
controleerd of de bepalingen over
omvang en waarneming van mili
taire oefeningen uit het EOC-docu-
ment ook worden nageleefd.
Zowel de Oosteuropese als de
westerse delegaties toonden zich
ingenomen met het resultaat, al
was er van Amerikaanse zijde nog
wat ontevredenheid over de be
perkte bewegingsvrijheid van de
inspectieteams. De Amerikanen
deelden duidelijk niet de mening
van Sowjet-delegatieleider Gri-
nevski, dat het inspectieregime de
weg vrijmaakt voor de verificatie
van toekomstige wapenakkoor
den.
De Amerikaanse ambassadeur
Robert Barry vond wel, dat het re
sultaat in Stockholm „voor de ver
andering" aantoont dat Oost en
West „ook ja tegen elkaar kunnen
zeggen". Grinevski verklaarde
zichtbaar tevreden, dat in Stock
holm „een nieuw fundament" was
gelegd voor „het vredesproces in
Europa".
De Sowjet-delegatieleider dien
de gistermiddag nog uitgebreid te
overleggen met zijn superieuren in
Moskou over de teksten waarin de
bepalingen over aanmelding, waar
neming en inspectie van militaire
oefeningen zijn Vastgelegd. Over
eengekomen is nu, dat oefeningen
waaraan meer dan 13.000 man of
300 tanks (en een lager aantal man
schappen) deelnemen 42 dagen te
voren moeten worden aangemeld.
Het uitnodigen van waarnemers
om de oefening bij te wonen is ver
plicht, maar alleen wanneer er
meer dan 17.000 man meedoen.
Divisie
Aanvankelijk wilden de NAVO-
landen deze zgn. parameter voor
aanmelding en waarneming veel
lager stellen: het eerste voorstel
ging uit van 6.000, later werd dat
verhoogd tot negen- en vervolgens
12.000. De Warschau-Pactlanden
hadden ingezet op 20.000, maar
wilden vervolgens zakken tot
14.000.
Het NAVO-argument was dat
men ook inzicht wilde hebben in
de oefeningen op divisieniveau,
maar de WP-landen argumenteer
den dat het aantal aanmeldingen
daardoor onaanvaardbaar hoog
zou worden, omdat divisies vaak
voor civiele doeleinden, zoals het
helpen binnenhalen van de oogst,
worden ingezet. Dat bezwaar werd
door het Westen niet onredelijk
geacht.
Het Westen had al eerder de eis
laten vallen dat de inspecties moe
ten worden uitgevoerd met trans
portmiddelen van het vragende
land. In het slotdocument is nu be
paald dat „op basis van wederzijd
se overeenstemming" neutrale
vlieg- en voertuigen kunnen wor
den gebruikt. In principe stelt het
land dat geïnspecteerd wordt ech
ter de transportmiddelen beschik
baar.
De vier man sterke inspectie
teams mogen eigen kaarten, foto
apparatuur, verrekijkers, dicta-
foons etc. meenemen. Ook is on
derlinge communicatie tussen in
spectieteams en met bijv. eigen
ambassades toegestaan.
De westerse voorwaarde, dat bij
vlieginspécties één inspecteur in
de cockpit met eigen navigatie-ap-
paratuur mag plaatsnemen, werd
niet ingewilligd. Maar wel is afge
sproken, dat het inspectieteam van
tevoren uitgebreid wordt geïnfor
meerd over vlieghoogtes, -route en
snelheid. Eén inspecteur mag in de
cockpit controleren of de beman
ning zich aan afspraken houdt. Het
inspectieteam kan voorstellen tot
wijziging van de route indienen.
De inspectie mag 48 uur duren,
moet 36 uur van tevoren worden
aangemeld, waarna het team bin
nen 24 uur op de gevraagde plaats
moet arriveren. Elk land mag jaar
lijks één inspectie uitvoeren en
hoeft er niet meer dan drie toe te
staan. Dat is er één meer dan Sow-
jet-leider Gorbatsjov in januari dit
jaar aankondigde. Gorbatsjov's
voorstel maakte een eind aan de
Russische onwil soevereiniteit
prijs te geven door controles op ei
gen grondgebied en de weg vrij
voor het vandaag gepubliceerde
EOC-slotdocument.
Het totaal aan maatregelen, in
clusief de overeengekomen jaarka
lenders - oefeningen boven de
75.000 man moeten twee, boven de
40.000 man één jaar van tevoren
worden opgegeven - moet het in
zicht in eikaars militaire plannen
en troepenbewegingen vergroten
en de risico's op het uitbreken van
een gewapend conflict door mis
verstanden verkleinen.
Het Stockholm-document wordt
in november in Wenen gepresen
teerd aan de CVSE-conferentie die
de Helsinki-akkoorden toetst. Vol
gens de plannen wordt de EOC
daarna opnieuw bijeengeroepen
om over vermindering van (con
ventionele) bewapening in Europa
te onderhandelen.
ge afstandwapens aan elke kant in
Europa.
Dat was een nieuw voorstel; eer
der was de Sowjet-Unie steeds uit
gegaan van verwijdering van alle
middellange-afstandswapens in
Europa, inclusief de Britse en
Franse. Deze blijven nu ook buiten
het plafond van 100. Nieuw is ook
de Russische bereidheid over hun
Aziatische SS 20-raketten te pra
ten.
De nul-optie in Europa was voor
de Verenigde Staten niet aanvaard
baar, zolang de Sowjets over hun
Aziatische SS 20's zouden beschik
ken. Deze wapens zijn immers mo
biel en zouden, in tijden van crisis,
zo naar Eüropa kunnen worden
overgebracht.
De Sowjet-Unie bood in eerste
instantie „bevriezing" van de Azia
tische raketten aan. Nu kan dus
over reducties worden gepraat, al
hoewel het, aldus de in de New
York Tjmes geciteerde bronnen,
nog niet ernaar uitziet dat de Sow
jet-Unie bereid is tot de reducties
in Azie die de Verenigde Staten nu
in hun nieuwe ideeën hebben voor
gesteld.
Een ander onderwerp waarover
beide zijden nog moeten praten is
hoe de 100 wapens die in Europa
zouden overblijven bij wederzijde
aanvaarding van de plannen, zul
len zijn samengesteld. De Sowjet-
Unie is altijd scherper gekant ge
weest tegen de Pershing-raketten
dan tegen de kruisraketten, omdat
de Pershings veel sneller zijn.
Suriname vreest
meer acties van
groep-Brunswijk
PARAMARIBO (ANP) - De Suri
naamse regering houdt ernstig re
kening met de mogelijkheid dat de
acties van Ronnie Brunswijk, die
zich tot nu toe hebben geconcen
treerd in het oosten van het land,
overslaan naar andere delen van
Suriname.
De acties hebben zich tot nu toe
beperkt tot militaire doelen en
roofovervallen op personen. De re
gering houdt er echter rekening
mee dat ze zouden kunnen worden
uitgebreid naar bij voorbeeld sabo-
tage-daden op het energie- en wa
terleidingbedrijf, op produktiebe-
drijven onder andere in de bauxiet-
sector, het vernietigen van oog
sten, de veestapel, benzinestations
en aanvallen op stopplaatsen van
bussen.
Dit heeft de Surinaamse minister
van buitenlandse zaken, Henk Her-
renberg zaterdagavond in een
voordracht in Paramaribo gezegd
voor kaders van het land. Herren-
berg vertolkte de mening van de
Surinaamse regering. Hij werd in
geleid door de waarnemend minis
ter-president Jules Wijdenbosch.
Herrenberg die anderhalf uur
sprak zei dat het leger niet in staat
is het hoofd te bieden aan „de ge
wapende agressie van buiten af'.
De meest adequate manier om de
aanvallen af te slaan is een massale
actie van de bevolking. De burgers
moeten door het leger getraind en
bewapend worden om gewapend
ten strijde te trekken, zei Herren-
berg. „Ik hoop dat wij in staat zul
len zijn om wat nog moet komen
op tijd af te slaan. Anders komen
wij in de situatie terecht van de
verbrande aarde zoals die in Liba-
BEIROET (APIAFP) - Franse UnifxLsoldaten nemen afscheid van de
sji'itische jeugd als zij zich terugtrekken naar veiliger kampen in Liba
non. De secretaris-generaal van de Verenigde Naties Perez de Cuellar
heeft dit weekeinde tegenover de Veiligheidsraad van de Verenigde Na
ties verklaard dat Israël verantwoordelijk is voor de 'grote crisis' waar
mee de vredesmacht van de VN in Zuid-Libanon wordt geconfronteerd.
Perez de Cuellar dreigde met terugtrekking van de strijdmacht.
De secretaris-generaal moest de afgevaardigden meedelen dat vrijdag
avond opnieuw vijf Franse soldaten waren verwond. In totaal kwamen
de afgelopen vijf weken vier Franse soldaten om het leven en raakten 28
anderen gewond.
Hij zei in een verslag dat, als er niet spoedig een verandering komt, de
V-raad gedwongen zal worden om terugtrekking van het Unifil-leger in
overweging te nemen. Perez de Cüellar riep de V-raad op om 'collectief en
individueel' de nodige stappen te zetten om een einde te maken aan de
Israëlische militaire aanwezigheid in Zuid-Libanon.
Hij onderstreepte dat de recente doden en gewonden het gevolg zijn van
een gebrek aan samenwerking, 'in het bijzonder de weigering van Israël
om zich volledig terug te trekken uit het gebied dat het tijdens de invasie
in Libanon van 1982 bezette'. (foto afp>
WASHINGTON (AFP) - De Amerikaanse minister Shultz (buitenlandse zaken) en zijn Russische collega
Sjevardnadze (rechts) werden zaterdag vergezeld van diverse deskundigen op het gebied van wapenbeheersing
bij de voorbereiding van de top-ontmoeting tussen Reagan en Gorbatsjov. (foto AFP)
WASHINGTON - De kans op een
top tussen de Amerikaanse presi
dent Reagan en de Russische par
tijleider Gorbatsjov is toegenomen
na de gesprekken die minister
Shultz (buitenlandse zaken) dit
weekeinde in Washington heeft ge
voerd met zijn Russische collega
Sjevardnadze.
door
Henk Dam
Beide ministers toonden zich za
terdag „voorzichtig optimistisch",
en lieten blijken dat er vooruitgang
was geboekt op het vlak van ont
wapeningsgesprekken. Maar de
Daniloff-affaire en de Amerikaanse
uitwijzing van 25 Russische VN-
medewerkers blijven een top Rea-
gan-Gorbatsjov bedreigen.
Het is moeilijk denkbaar dat
„een vruchtbare topontmoeting"
zal plaatsvinden zolang Daniloff,
een Amerikaanse journalist die
sinds drie weken in Moskou wordt
gevangengehouden, niet vrij is, al
dus Shultz bij een persconferentie
na afloop van zijn gesprekken met
Sjevardnadze.
Minister Sjevardnadze zei zater
dag op zijn beurt te geloven dat er
een „reële kans" is om de Daniloff-
affaire tot een goed eind te bren
gen. „De kans om dit op te lossen
bestaat, zonder dat de belangen
van de twee landen geschaad wor
den. Geef ons een kans dit langs
diplomatieke wegen op te lossen",
aldus de minister.
Sjevardnadze zei verder dat de
recente uitwijzing van 25 leden van
de Russische missie bij de VN „een
horde op weg naar de top" is. Hij
noemde die uitwijzing „onwettig,
provocatief en onverantwoorde
lijk", en voegde daaraan toe: „Wij
zullen er natuurlijk op antwoor
den".
Ondanks de donkere wolken bo
ven een top Reagan-Gorbatsjov
waren de ontmoetingen tussen de
twee ministers vruchtbaarder dan
aanvankelijk was verwacht. Een
van Shultz' woordvoerders had
donderdag zelfs gezegd dat de dia
loog „in vijf minuten" voorbij kon
zijn als Shultz van zijn gespreks-
Tsjechen schoten
Westduitser per
ongeluk dood
BONN (AP) - De Westduitse mi-
nister van buitenlandse zaken
Hans-Dietrich Genscher heeft de
grenspolitie van Tsjechoslowakije
zaterdag beschuldigd van opzette
lijk geweld in verband met de dood
van een Westduitser die tijdens een
wandeling in het Beierse grensge
bied werd getroffen door geweer
vuur van Tsjechoslowaakse grens
wachten.
Genscher veroordeelde het 'roe
keloze gebruik van vuurwapens'
van de Tsjechoslowaakse grenspo
litie en eiste dat de mensen die ver
antwoordelijk waren voor de dood
van de 59-jarige Hans Dick, een ge
pensioneerde luitenant-kolonel
van het Westduitse leger, zouden
worden gestraft.
Het incident werd vrijdagavond
voor het eerst gemeld door het offi
ciële Tsjechoslowaakse persbu
reau CTK, dat vanuit Praag be
richtte dat de Westduitser per
geluk was neergeschoten toen de
grenspolitie een vluchtpoging wil
de verhinderen. Het persbureau zei
dat het ministerie van buitenland
se zaken in Praag zijn verontschul
digingen had aangeboden aan dc
Westduitse regering.
partner geen bevredigend ant
woord inzake de Daniloff-affaire
zou krijgen.
Verstand
Na 14 uur van besprekingen,
waarbij beide ministers werden
bijgestaan door teams specialisten
op het gebied van de ontwapening,
karakteriseerde Shultz die ge
sprekken echter als „ernstig, con
structief en positief', terwijl de
Sowjet-minister zei dat „gezond
verstand" had overwonnen bij het
leggen van een fundering voor een
„produktieve topontmoeting".
De meest veelbevolende vooruit
gang is geboekt bij de gesprekken
over de in Europa gestationeerde
middellange afstandswapens
(INF), zo zeiden beide ministers
zonder hierbij op details te willen
ingaan. Sjevardnadze verklaarde
dat Moskou bereid is tot een ak
koord te komen, dat beide partijen
een gelijk aantal INF-wapens in
Europa geeft. De Britse en Franse
kernmachten zouden hierbij niet
worden meegerekend, een Sowjet-
concessie die, zei Sjevardnadze,
aantoont „hoe wij zoeken naar
overeenstemming en compromis".
Shultz zei dat, ondanks lange ge
sprekken, de twee zijden niet na
der tot elkaar waren gekomen inza
ke president Reagans plannen
voor ruimteverdediging, beter be
kend als „Star Wars".
India grootste
afnemer krediet
van Wereldbank
WASHINGTON (AP) - De Wereld
bank, de grootste bron van lenin
gen aan Derde Wereldlanden, heeft
het afgelopen jaar een recordbe
drag van 16,3 miljard dollar aan le
ningen verstrekt, zo staat in het
gisteren gepubliceerde jaarverslag.
India was de grootste afnemer en
kreeg 2,368 miljard dollar aan ont
wikkelingskrediet. Brazilië leende
1,62 miljard dollar, China 1,137 mil
jard, Indonesië 1,132 miljard en
Turkije 1,057.
Europa gaat de
dollar steunen
GLENEAGLES (Rtr.) - De presi
denten van de centrale banken van
de landen van de Europese Ge
meenschap zullen vanaf vandaag
gezamenlijk op de valutamarkten
ingrijpen teneinde de voortduren
de waardedaling van de Ameri
kaanse dollar tegenover de West
duitse mark een halt toe te roepen.
Tot dit besluit zijn de Europese
topbankiers gisteren in het Schot
se Gleneagles gekomen, waar zij
dit weekeinde samen met de mi
nisters van financiën van de EG-
landen informeel overleg hebben
gevoerd.
Volgens een EG-topfunctionaris
hebben de bankpresidenten over
eenstemming bereikt over een al
gemene strategie die vanaf van
daag haar invloed zal doen gelden
op de wisselmarkten. Hij zei dat de
spanningen binnen het Europese
Monetaire Stelsel (EMS), vooral
onder invloed van de sterke waar
destijging van de mark, de bank
presidenten grote zorgen baren.
De ministers van financiën van
de EG-landen hebben in Gle
neagles eveneens een oproep ge
daan aan de VS om de voortduren
de waardedaling van de dollar te
stoppen. De dollarkoers is deze
week zelfs tot onder de grens van
twee Duitse mark gedaald, voor
het eerst sinds januari 1981.
HOWE/TAMBO (AFP) - De Britse
minister Howe (buitenlandse za
ken) heeft zaterdag twee uur lang
gesproken met de leider van de
Zuidafrikaanse anti-apartheidsor-
ganisatie ANC (Afrikaanse Natio
naal Congres), Oliver Tambo. De
bijeenkomst vond plaats in Cheve-
ning, in het weekeindverblijf van
Howe, ten zuiden van Londen. Het
was voor het eerst dat een Brits ka
binetslid een lgider van het ANC
ontmoette.
JOHANNESBURG - De ramp in
de Zuidafrikaanse Kinross-goud-
mijn, welke afgelopen dinsdag aan
177 mijnwerkers het leven heeft
gekost, had voorkomen kunnen
worden als de eigenaar van de
mijn, het Gencor-concern, meer
zorg en vooral geld aan het verbe
teren van de veiligheid had be
steed.
door
Ruud de Wit
Na aanvankelijke beweringen
van de kant van Gencor dat het on
geluk van dinsdag „een hoogst on
gelukkige samenloop van omstan
digheden was", is nu evenwel ko
men vast te staan dat de mijndirec-
tie van Kinross ernstig te kort heeft
geschoten.
Hoewel het officiële regeringson-
derzoek naar de toedracht van de
ramp van dinsdag nog moet begin
nen, is nu al bekend geworden, dat
er een groot aantal fouten is ge
maakt. De 177 mijnwerkers kwa
men om, nadat er in een van de
mijngangen een brand was uitge
broken door het ontploffen van
een gascilinder. De vlammen tast
ten over een lengte van circa 600
meter de polyurethaan-schuimlaag
aan, die zes jaar geleden was aan
gebracht om de bewuste gang te
vrijwaren voor vocht en stof. De
giftige gassen die vrijkwamen uit
de brandende schuimlaag ver
spreidden zich over een aantal ver
derop gelegen gangen en de mijn
werkers zijn door het inhaleren
van deze giftige gassen gedood.
Volgens de Gencor-directie was
niet bekend, dat de gebruikte che
mische schuimlaag brandbaar was.
Een woordvoerder van de Zuid
afrikaanse Mijnkamer zei het al
dus: „Polyurethaan en soortgelijke
andere produkten die in onze mij
nen worden gebruikt, werden tot
nu toe als veilig beschouwd". Maar
inmiddels is gebleken dat Gencor
wist dat polyurethaan brandbaar
Aan het einde van de jaren zestig
werd isocynuraat, een chemicalie
die in polyurethaan wordt ge
bruikt, door de Britse Health en
Safety Executive verboden ver
klaard voor toepassing in Britse
mijnen. En na een tiental branden
in Amerikaanse mijnen werd po
lyurethaan in 1980 ook verboden in
Amerikaanse mijnen.
Dr. Con Fauconnier, hoofd van
de medische afdeling van Gencor,
heeft toegegeven op de hoogte te
zijn geweest van de brandbaarheid
van polyurethaan. Volgens Fau
connier was om die reden het ge
bruikte polyurethaan ook behan
deld met chemische middelen die
moeten voorkomen dat het mate
riaal in brand raakte.
Ook om andere redenen kan de
Gencor-directie nalatigheid wor
den verweten. In juni reeds verloor
de Kinross-goudmijn zijn 5 ster
ren-kwalificatie vanwege veilig
heidsvoorzieningen, omdat de
mijn in drie van de 21 onderzochte
veiligheidsgebieden tekortkomin
gen vertoonde. Het verliezen van
twee van de vijf sterren had onder
meer te maken met het achterwege
blijven van geplande inspecties bij
het lassen en op het gebied van
brandgevaar.
ADVERTENTIE
Eenmalige Uitkering Zelfstandigen EUZ '85
Nu aanvragen
Dat is het geval als u als zelfstandige in 1985 niet
méér verdiende dan een minimuminkomen en ook
over 1984 een eenmalige uitkering ontving als
zelfstandige of als loontrekkende uitkerings
gerechtigde.
Heeft u nog geen aanvraagformulier of wilt u nadere
inlichtingen?
Neem dan kontakt op met uw boekhouder/
accountant.
Of bel met de SCDK of de STULM.
STICHTING COÖRDINATIE DIENSTVERLENINGSCENTRA KLEINBEDRIJF
Postbus 7278 1007 JG AMSTERDAM Telefoon 020-99759S
STICHTING TOT UITVOERING VAN LANDBOUWMAATREGELEN
Postbus 20401 2500 EK 's-GRAVENHAGE Telefoon 070-783911
