Mexico is beving
nog niet te boven
Boerenveen veroordeeld,
dan ook Bouterse schuld
VRIJDAG 19 SEPTEMBER 1986
PAGINA 17
MEXICO STAD - Een jaar na de
verwoestende aardschokken in
Mexico staan er nog altijd meer
dan 30.000 families letterlijk en
figuurlijk op straat. Naar schat
ting 75.000 families hebben een
voorlopig onderdak gevonden
bij familie of kennissen of zijn
weer in hun beschadigde behui
zing getrokken.
Afgaande op gegevens van be
langenverenigingen van slacht
offers zijn er tot nu toe nog geen
6000 families daadwerkelijk ge
holpen. Het proces van wederop
bouw gaat tergend langzaam. De
Mexicaanse autoriteiten faalden
niet alleen op de 19-de septem
ber maar ook in de maanden die
volgden op de aardschokken.
door
Rob Sprenkels
De mobilisatie van het Mexi
caanse volk - meteen na de ramp
- was indrukwekkend. Spontaan
werden er reddingsbrigades ge
vormd en begon men in het puin
te graaien op zoek naar overle
venden. Het Mexicaanse leger ar
riveerde pas dik twee uur na de
aardbeving en beperkte zich ver
volgens vooral tot het scheppen
van orde.
En dat was het beeld van de
dagen die zouden volgen: Vrij
willigers, mijnwerkers, speciale
reddingsbrigades van het be
drijfsleven en uit het buitenland
op zoek naar leven onder het
puin terwijl militairen, compleet
met helm en geweer, familiele
den en nieuwsgierigen op een af
stand probeerden te houden.
Eén jaar later zijn er nog altijd
de nodige meningsverschillen
over de omvang van de ramp.
Volgens het bestuur van Mexico
Stad zouden er 4287 overlij den-
sactes zijn afgegeven. Medische
autoriteiten hebben het over
5900 doden en minstens even
veel „vermisten". Op het Tech
nologische Instituut van de Me
xicaanse universiteit wordt het
dodental rond de 20.000 geschat.
Het Mexicaanse Ontwikkelings
instituut heeft het over 35.000 do
den.
De Coordinadora Unica, een
bundeling van de belangenver
enigingen van slachtoffers, be
weert dat er minstens 45.000
mensen zijn omgekomen en zegt
zich te baseren op gegevens van
begraafplaatsen, crematie-ovens,
ziekenhuizen en getuigenissen
van slachtoffers die de ramp
overleefden.
Erfenissen
Volgens Cuauhtemoc Abarca,
de leider van de Coordinadora,
zijn er duizenden nabestaanden
gedupeerd door het ontbreken
van een acte van overlijden. Hij
heeft het over verzekeringen en
pensioenen die niet uit worden
betaald, erfenissen en eigendom
spapieren die niet worden er
kend.
„Het officieel dood verklaren
van een' vermiste is een tijdro
vende zaak en in de meeste ge
vallen zijn we nog lang niet
zover", aldus Abarca. Hij gelooft
dat de banken en de verzeke
ringsmaatschappijen, allen in
handen van de staat, zich miljoe
nen besparen. „Eén miljoen le
vert hier per jaar minstens een
miljoen aan rente op", zo pro
beert Abarca de situatie uit te
leggen.
De wonden zijn nog lang niet
geheeld. De ondergrondse par
keergarages van sommige hotels
liggen nog altijd vol met puin.
Heel wat gebouwen zijn of wor
den opgeknapt met een paar zak
ken cement, sierpleister en~een
lik verf. In verschillende wijken
gaan er geruchten van taxateurs
en technici die zijn omgekocht
om dit of dat gebouw te laten
staan. Met de afbraak van andere
zwaargehavende gebouwen is
nog altijd niet begonnen. Zo zijn
er vanaf de Paseo de Reforma, de
hoofdstraat van het moderne
deel van Mexico Stad, nog altijd
gebouwen te zien waarvan de bo
venste verdiepingen in elkaar
zijn gezakt. Resten van kantoor
meubels, gordijnen en paperas
sen hangen of liggen er nog net
zo bij als een jaar geleden.
Volgens de officiële cijfers zak
ten er tijdens de aarbeving 1091
gebouwen geheel of gedeeltelijk
in elkaar. In totaal liepen 5025 ge
bouwen ernstige schade op. Na
inspectie werd in 968 gevallen
opdracht gegeven om zo snel
mogelijk de resten te slopen. De
statistieken van de Mexicaanse
regering wijzen uit dat er 800
scholen werden getroffen, 550
kantoorgebouwen, waarvan de
meesten werden gebruikt door
regeringsinstellingen, 244 win
kels, 81 industrien en 24 zieken
huizen. Officieel heten er nu
90.279 families te zijn met wo
ningproblemen, een cijfer dat
volgens de Coordinadora Unica
nog altijd te laag is.
Minister
In antwoord op de spontane
mobilisatie van het Mexicaanse
volk probeerden de Mexicaanse
autoriteiten in eerste instantie de
hulpverlening te kanaliseren via
de Revolutionaire Institutionele
Partij, de partij die al 57 jaar on
afgebroken aan de macht is.
Door de slachtoffers zelf be
noemde leiders werden geheel
genegeerd.
Donaties van tenten, dekens,
medicijnen en levensmiddelen
bereikten vaak niet hun plaats
van bestemming. En toen er een
maal kon worden begonnen met
de wederopbouw bleek dat Guil-
lermo Carrillo Arena, de minister
voor stadsontwikkeling en ecolo
gie, de omvang van de ramp wei-
gerde te erkennen.
Terwijl tienduizenden families
onder ellendige omstandigheden
op straat kampeerden, dicteerde
Carrillo Arena zijn oplossing.
Volgens hem zou de bouw van
12.000 huizen alle problemen op
lossen. De 27 flats van de flatwijk
Tlatelolco zouden met de grond
gelijk moeten worden gemaakt
en de benadeelde eigenaren wer
den belachelijke vergoedingen
toegezegd. Alle zwaar getroffen
delen van Mexico Stad zouden
moeten worden veranderd in
parken en pleinen.
De slachtoffers sloegen alarm
en de Coordinadora Unica van
Cuauhtemoc Abarca wist al die
ontevredenheid onder een noe
mer te brengen. Protestmanifes
taties, botsing na botsing met de
PRI. Carrillo Arena, ooit supervi
sor bij de bouw van het Juarez-
ziekenhuis waar na de aardbe
ving totaal verroeste en veel te
dunne staalconstructies werden
aangetroffen, liet pamfletten
drukken waarin hij de activisten
ervan beschuldigde „slechte Me
xicanen" te zijn en beweerde dat
hun opstelling „het leven van on
ze kinderen in gevaar brengt".
Het duurde tot februari van dit
jaar voordat president Miguel de
la Madrid inzag dat het zo niet
langer kon. Terwijl particuliere
hulporganisaties op het punt
stonden om de eerste woningen
af te leveren waren de officiële
instanties nog niet eens met het
bouwen begonnen. Carrillo Are
na werd vervangen door de jonge
en dynamische Manuel Camacho
Solis. En in samenspraak met de
Coordinadora werden plotseling
tienduizenden noodwoningen
uit de grond gestampd en wer
den er sleutels gezocht voor de
financiering van de noodzakelij
ke reparaties en de nieuwbouw.
Na een grondig onderzoek werd
uiteindelijk besloten om niet 27
Tlatelolco-flats te vernietigen,
maar slechts zes.
Huren
Pas nu begint de wederop
bouw goed op gang te komen. Er
zijn iets meer dan 1700 woningen
afgeleverd en er is begonnen met
de reparatie en de bouw van dui
zenden anderen. Volgens de re
gering zullen er in februari 1987
meer dan 40.000 huizen klaar
zijn, maar dat wordt vooralsnog
sterk betwijfeld door de slachtof
fers zelf.
Honderden mensen zijn desal
niettemin bang dat de noodwo
ningen, de houten barakken van
drie bij drie meter waarin ze nu
zitten, definitief zullen zijn. Want
ook al zijn de nieuwe woningen
relatief gesproken goedkoop, je
moet het geld om de afbetalin
gen te kunnen betalen natuurlijk
wel hebben. De Coordinadora
gelooft dat de kosten voor zo'n
veertig procent van de slachtof
fers te hoog zullen zijn. Het gaat
in veel gevallen om mensen die
moeten leven van straatventen,
een activiteit die maar amper
geld in het laadje brengt, mensen
die vóór de aardbeving symboli
sche hijren betaalden van min
der dan 100 pesos per maand,
nog geen gulden.
WASHINGTON - De Amerikaanse
jury heeft het verhaal van Boeren
veen dus niet geloofd. Iets meer
dan 4 uur hadden de 12 gezwore
nen nodig om uit te maken dat
Etienne Boerenveen wel degelijk
schuldig was aan het beramen van
plannen om een cocaïnelijn tussen
Paramaribo en Miami op te zetten.
In november zal rechter Sydney
Aronowitz bepalen, hoe lang Boe
renveen (29) en zijn mede-veroor
deelden Cylvion en Ricardo Hey-
mans moeten zitten. Het is niet erg
waarschijnlijk dat het om een kor
te tijd zal gaan.
door
Henk Dam
Boerenveen en vader en zoon
Heymans hebben de pech, als je
het zo mag noemen, dat juist de
laatste weken in Amerika een anti-
drugscampagne van start is ge
gaan, die bijna hysterische propor
ties heeft aangenomen. President
Reagan en zijn vrouw Nancy spra
ken zondag vanaf een gebloemde
bank in het Witte Huis het volk
over het kwaad dat drugs heet nog
vermanend toe, en het Huis van Af
gevaardigden heeft een week gele
den een antidrugs-pakket aange
nomen waar je „u" tegen zegt.
Militairen moeten van het Huis
worden ingezet bij het opsporen
van drugssmokkelaars, en voor be
paalde groepen dealers wenst een
meerderheid van het Huis geen
lichtere bestraffing dan de dood
straf.
De reden voor dit alles is onder
meer de verkiezingen in november
voor een nieuw Huis en een halve
Senaat. Democraten en Republi
keinen willen niet voor elkaar on
der doen in strengheid, zeker niet,
nu enquêtes uitwijzen dat het
drugsprobleem door het Ameri
kaanse volk plotseling als 'uiter
mate belangrijk' wordt gezien.
De jury in Miami vond het ver
haal van Boerenveen's advocaat,
dat Cylvion Heymans, „deze op
portunist, deze internationale op
lichter", zijn zoon Ricardo en Boe
renveen- onder valse voorwendse
len naar de cruciale bijeenkomsten
met zogenaamde drugssmokke
laars had gelokt, ongeloofwaardig.
Welbespraakt
De jury geloofde er niets van dat
Boerenveen tijdens de bijeenkom
sten alleen maar deed of hij zijn
land als doorvoerhaven voor cocaï
ne aanbood om na te gaan, of de
'drugssmokkelaars' (in werkelijk
heid agenten van de Amerikaanse
narcoticabrigade DÉA) misschien
al contacten in Suriname hadden.
doen dan dit verhaal ophangen.
Cylvion Heymans immers was niet
meer te redden. De opgenomen te
lefoongesprekken tussen hem en
agënt Kenneth Peterson van de
DEA bewezen zo duidelijk dat de
64-jarige Cylvion snode plannen
koesterde, dat ook de knapste ad
vocaat daaraan niet meer kon sleu
telen.
Maar met Etienne Boerenveen
en Ricardo Heymans zat het iets
anders. Op video-opnamen was
weliswaar duidelijk te zien en te
horen hoe ze met de vermeende
smokkelaars zaten te onderhande
len, maar het zou toch kunnen dat
ze maar net deden alsof? Het zou
toch kunnen dat ze door Cylvion
erin geluisd waren? Het zou kun
nen, maar allerlei kleine details
maakten de door de advocaten zo
welbespraakt verwoorde construc
tie uiteindelijk niet meer dan dat,
een constructie. Althans, in de
ogen van de jury, in de Amerikaan
se rechtspraak het orgaan dat het
„schuldig" of „onschuldig" uit
maakt.
Advocaat Philip Gerson van
Etienne Boerenveen zei het in zijn
slotrede zo mooi. „Er staat hier een
heel land terecht, een heel volk van
hardwerkende mensen die erken
ning voor het oog van de wereld
zoeken". Daar had hij voor een
deel gelijk in. Etienne Boerenveen
immers is een van de meest voor
aanstaande leden van de Militaire
Raad die het in Suriname voor het
zeggen heeft. Van hem wordt zelfs
we! gezegd dat hij de nummer twee
van het land is, na Bouterse.
Zijn veroordeling is ook een ver
oordeling van het regime in Suri
name. Want het is wel heel onwaar
schijnlijk dat Boerenveen uitslui
tend en alleen op eigen gezag han
delde.
Nederland
Officier van justitie Bill Norris
kon het begin vorige week in zijn
openingsverklaring niet duidelij
ker zeggen. Hij zei met zoveel
woorden dat Desi Bouterse zelf, de
leider van de revolutie, ook in het
complot zat
Dat was klare taal, die door pas
sages van de afgeluisterde tele
foongesprekken en door de video
opnamen ook op niet mis te versta^-
ne wijze gesteund wordt. Met de
veroordeling van Boerenveen is
dus ook Bouterse veroordeeld.
Er is nog een buitengewoon inte
ressant aspect aan de zaak-Boeren-
veen. Dat is de rol van de Neder
landse geheime agent Dick Sto-
teyn. Stoteyn, door Norris „een
agent van de Nederlandse narcoti
cabrigade" genoemd, werd noch
door het Openbaar Ministerie noch
door de verdediging opgeroepen.
Dat is verdraaid jammer. Het
was immers Stoteyn (die zich ook
uitgaf voor drugssmokkelaar) die
het Cylvion Heymans in gedachten
gaf bij de hoge heren in Paramari
bo te informeren naar hun bereid
heid om Suriname als doorvoerha
ven voor cocaïne te laten gebrui
ken.
De opgenomen telefoongesprek
ken tussen Cylvion Heymans en
DEA-agent Peterson laten hierover
geen enkel misverstand bestaan.
Het cruciale citaat: Cylvion Hey
mans: „Dick heeft me gevraagd
verschillende dihgen hier in Suri
name met de hoge autoriteiten te
bespreken en nu ik met de autori
teiten heb gesproken, zijn ze be
reid in verschillende opzichten
mee te doen, maar ik denk dat dat
niet goed begrepen is door Dick
die me als eerste heeft gevraagd
deze dingen voor hem na te gaan."
Peterson: „Ik ben er niet zeker
van dat ik dat begrijp. Wat voor re
gering?" Cylvion Heymans: „Wel,
zie je, de regering van Suriname,
de leider, de grote leider van Suri
name Toen ik in het begin met
Dick sprak vroeg hij het me spe
ciaal. Hij zei: ben je goed met de
regering van Suriname? Ik zei:
heel goed. Toen vroeg hij me ver
schillende dingen met die mensen
te bespreken".
Het belang van dit stukje tekst
kan nauwelijks onderschat wor
den. Het bewijst dat hét uiteinde
lijk Stoteyn was, die Boerenveen
(en Bouterse) de gedachte ingaf in
de cocaïnehandel te gaan.
Dat maakt hun door de jury in
het geval van Boerenveen direct en
in het geval van Bouterse impliciet
vastgestelde schuld er niet gerin
ger op. Maar dat het uitgerekend
een Nederlandse politieman, ge
heim-agent of hoe je Stoteyn ook
wil noemen, was die de val voor de
heren openzette, dat is wel heel pi
kant...
Vredesweek in
teken van
veilig Europa
„Eenzijdige veiligheid is voor
Europa niet weggelegd. Dit moet
de les van de afgelopen jaren
zijn. Wij zullen samen met de 'an
der', met Oost-Euröpa dus,x>nze
veiligheid moeten regelen, of er
zal geen veiligheid zijn in Euro
pa". Met deze woorden licht de
secretaris van het Interkerkelijk
Vredesberaad, Mient-Jan Faber,
de keuze toe van het motto van
de Vredesweek van dit jaar, die
van 21 tot en met 28'september
wordt gehouden. Dit motto luidt:
'Een tweede fase in de ontspan-
ningspolitiek'.
Faber stelt in zijn toelichting
op het motto vast, dat de eerste
fase omstreeks 1975 werd beëin
digd. Het was vooral een ont-
spanningsproces aan de top,
waarbij de bewapeningswedloop
evenwel gewoon doorging. „De
afgelopen jaren hebben we ge
zien, dat het IKV zich vooral
keerde tegen dit proces van be
wapening met nadruk op de
kernwapens, met als gevolg een
toenemende polarisatie binnen
en buiten de kerken. Erkend
wordt dat met name de eenzij
digheid in dit streven een on
haalbare kaart is gebleken. Van
daar dat wordt afgezien van ver
dere polarisatie en vanaf nu
wordt gekozen voor een veel bre
dere aanpak op de weg naar ont
spanning".
Bisschop H. Ernst van Breda,
tevens nationaal voorzitter en in
ternationaal vice-voorzitter van
de katholieke vredesbeweging
Pax Christi, zegt het in een bijla
ge van het bisdomblad Overweg
als volgt: „In de afgelopen jaren
hebben we ons vooral bezigge
houden met de bewapenings
wedloop, die het overleven van
de mens in gevaar brengt, temeer
waar dit samengaat met het
voortduren van honger en ar
moede in de wereld. Nu geven
we bijzondere aandacht aan de
oorzaak van bewapeningswed
loop en armoede, namelijk ge
brek aan verstandhouding, waar
door mensen zo niet vijanden
dan toch vreemden van elkaar
blijven, terwijl het nodig is dat zij
naasten worden".
Om dit te bereiken pleiten IKV
en Pax Christi voor een breed
contactenbeleid naar Oost-Euro
pa op alle mogelijke gebieden,
ook tussen de kerken.
Kerkverlating verontrust
christelijke gereformeerde sy
node. Tussen de twintig en der
tig procent van de jongeren in de
christelijke gereformeerde ker
ken hebben de kerk verlaten of
zullen dat in de nabije toekomst
gaan doen. Dat blijkt uit een on
derzoek naar 'kerkvervreemding
en kerkverlating' van de deputa-
ten voor het contact met de kerk-
jeugd.
Dit onderzoek, gisteravond in
Den Haag besproken door de ge
nerale synode, inventariseert de
leef- en denkwereld van de leden
van de christelijke gereformeer
de kerken in de leeftijd van 15 tot
25 jaar.
Ds. K. J. Velema uit Groningen
merkte op dat eenderde deel van
de jeugd voor de christelijke ge
reformeerde kerken verloren is.
Sommige synodeleden spraken
van een „benauwend gevoel",
„een gevoel van verlamming" en
„een schok" om aan te geven hoe
de snelgroeiende kerkverlating
van jongeren op het overkomt.
De christelijke gereformeerde
synode zal overigens nog geen
kanselboodschap over de situa
tie in de eigen kerken laten uit
gaan. Het voorstel van de parti
culiere (regionale) synode van
het Oosten, waarin werd aange
drongen op een „gezaghebbend"
woord, kwam niet in stemming.
Pax Christi bezint zich. De
voortdurende vermindering van
het aantal katholieken dat nog
wekelijks naar de kerk gaat, stelt
de rk-vredesbeweging Pax
Christi voor de vraag of ze zich
nog zo sterk op de parochies
moet richten of dat ze meer aan
dacht moet besteden aan diege
nen die zich nog wel als katho
liek beschouwen maar zich niet
meer in een parochie thuis voe
len. Juist van deze laatste groep
moet Pax Christi het
hebben. Dat zei Pax Christi-se-
cretaris drs. Jan ter Laak giste
ren in Utrecht tijdens een bijeen
komst van Pax Christi en men
sen uit het kader van de Neder
landse rk-Kerk.
Ter Laak zei het gevoel te heb
ben dat het met Pax Christi, dat
het afgelopen jaar 1000 nieuwe
leden erbij kreeg, feeter gaat dan
met de Nederlandse rk-Kerk. Hij
toonde zich zeer bezorgd over de
manier waarop de leiding van de
kerk op dit moment problemen
van vrede en gerechtigheid be
handelt. Maar hij legde er de na
druk op dat de vredesbeweging
het uiterste moet doen om de
band met de kerk niet te verbre
ken omdat ze anders een prooi
dreigt te worden van bij voor
beeld politieke partijen.
Tsjechische premier laakt be
noemingen bisschoppen. Pre
mier Strougal van Tsjechoslowa-
kije is eerst dan bereid een com
promis met het Vaticaan te slui
ten, als Paus Johannes Paulus II
Tsjechische bisschoppen be
noemt die „geen kritische hou
ding tegenover onze politiek aan-
Sinds 1973 zijn er in Tsjecho-
slowakije geen bisschoppen
meer benoemd. Volgens Strou
gal, omdat de huidige paus al
leen maar met mensen op de
proppen komt, „die er extremis
tische opvattingen op nahou
den".
Paus Johannes Paulus heeft de
Tsjechische priesters meerdere
malen verboden lid te worden
van de vereniging van regime-
trouwe priesters „Pacem in Ter-
Hervormde kerk. Benoemd
tot godsdienstleraar aan het Re-
dichemcollege te Oosterbeek: E.
Verwaal te Oosterbeek, die deze
benoeming heeft aangenomen.
Aangenomen naar Middelharnis:
K. ten Klooster te Lunteren.
Gereformeerde kerken. Aan
genomen naar Apeldoorn: W.
Westerveld te Geleen.
Gereformeerde kerken vrijge
maakt. Beroepen te Baren-
drecht: drs. M. de Meij, kandi
daat te Kampen.
Christelijke gereformeerde
kerken. Beroepbaarstelling: G.
Huisman, Jagerskamp 41 in Wes
tervoort; J. W. van Pelt, Mid-
dachtenstraat 126 in Breda: H. R.
Weij, Greenterweg 23 in Kam
pen.
Aan de Theologische Hoge
school te Apeldoorn zyn ge
slaagd voor het kandidaatsexa
men: mevr. A. J. C. van Baarde-
wijk te Apeldoorn; mevr. I.
Boersma-Prins te Apeldoorn; M.
J. Boersma te Apeldoorn; mevr.
T, Bosch-De Ruiter te Surhuis-
terveen; S. Dijk te Kampen; D.
de Jong te Apeldoorn; J. G.
Schenau te Apeldoorn; H. R.
Weij te Kampen.
Gereformeerde gemeenten.
Beroepen te Oud-Beijerland: N.
W. Schreuder te Goes.
