Brokx formeert
onderzoekteams
Vlieland zet vraagtekens bij aansluiting op aardgas
Gescheiden Turkse
mag niet blijven
Subsidie-aanvragen beleggers woningbouw
'1200 banen in
kunstonderwij s
op de tocht'
Pak nog eenmaal de telefoon voor een
persoonlijke ziektekostenverzekering.
DE VERPLEGING
Nederlandse bossen door
radioactiviteit besmet
Overvallers
schieten man
in gezicht
Nijmegen gaat
van studenten
studieverzuim
registreren
ZATERDAG 13 SEPTEMBER 1986
BINNENLAND
PAGINA 5
DEN HAAG (ANP) - Staatssecretaris Brokx van volkshuisvesting heeft drie teams gefor
meerd die belast zijn met de leiding van en het toezicht op de onderzoeken naar de
opgegeven kosten van woningbouwplannen van beleggingsinstellingen vanaf 1975. Hij
heeft dat gisteren in een brief aan de kamercommissies voor rijksuitgaven en voor volks
huisvesting.
Die brief begeleidt het tweede deel
van de dossiers over de subsidie
verlening aan pensioensfondsen
en andere beleggers in woning
bouwprojecten. Het pakket weegt
ruim negen kilo en is nog ander
half maal zo omvangrijk als het
eerste deel, dat Brokx vorige week
naar de Kamer zond.
Brokx heeft de leiding van de on
derzoeken in handen gegeven van
een stuurgroep van ambtenaren
onder voorzitterschap van de se
cretaris-generaal, drs W. Lemstra.
Een projectgroep, die rapporteert
aan de stuurgroep, moet het toe
zicht uitvoeren op de werkzaamhe
den. Voor de dagelijkse leiding is
een coördinatieteam opgericht van
drie ambtenaren, die tevens in de
projectgroep en de stuurgroep zit
ten.
Het tweede deel van de VROM-
dossiers omvat de correspondentie
tussen de hoofdingenieur-direc
teur Volkshuisvesting in Zuid-Hol
land, drs J.L.P. Post, en de ge
meente Rotterdam over het ABP-
project Heydnahof in Ommoord,
een aantal onderzoeken van re
cherche en accountantsdienst van
VROM, brieven van huurders met
klachten over te hoge huren, een
lijst van de koopwoningen die
sinds 1980 in premiehuurwonin
gen omgezet zijn, correspondentie
met het ABP "en andere beleg
gingsinstellingen over controle op
stichtingskosten, en alle wijzigin
gen van de twee subsidieregelin
gen voor premiehuurwoningen die
sinds 1968 van kracht zijn.
Post, Brokx' hoogste ambtenaar
op het gebied van huisvesting in
Zuid-Holland, heeft zijn superieu
ren vier jaar geleden op het spoor
proberen te zetten van mogelijke
valsheid in geschrifte met subsi
dies voor premiehuurwoningen.
Beleggers in woningen waren in
het verleden uitstekend op de
hoogte van manieren om stich
tingskosten van woningen op te
voeren teneinde een hogere subsi
die van het rijk te verkrijgen. Dit
bliikt uit het onderzoek van de ei-
DEN HAAG/ROTTERDAM (ANP)
- De president van de Haagse
rechtbank heeft gisteren de efs om
een verblijfsvergunning afgewezen
van een 22-jarige Turkse vrouw uit
Rotterdam die remigreerde naar
Turkije en vervolgens weer terug
keerde naar Nederland. Ook werd
UTRECHT (GPD) - Twaalfhon
derd arbeidsplaatsen in de kunst
zinnige vorming worden bedreigd.
Verschillende van de driehonderd
creativiteitscentra en muziek- en
dansscholen in Nederland zullen
moeten worden opgeheven.
Dat is een rechtstreeks gevolg
van de bezuiniging met 45 procent
op de rijksbijdrageregeling sociaal-
cultureel werk, die minister Brink
man (WVC) in augustus heeft aan
gekondigd. Dit schrijven de Neder
landse Vereniging van Muziek- en
Dansscholen (NVDM) en de Ver
eniging voor Creativiteitsontwik-
keling (VCO) te Utrecht.
Deze overkoepelende organisa
ties verwijten Brinkman in een
brief, waarin ze aandringen op zo
snel mogelijk overleg, dat deze on
danks zijn toezegging de kunsten
relatief te ontzien via een omweg
de kunsten in het hart treft. Her
haaldelijk immers heeft de minis
ter tegenover de Kamer verklaard,
dat de kunstzinnige vorming on
derdeel is van de kunsten, aldus de
brief.
de vordering afgewezen procedu
res te mogen aanspannen over de
haar geweigerde verblijfsvergun
ning en de afloop daarvan in Ne
derland af te wachten.
Advocate mr V. Weski van de
Turkse vrouw kondigde na afloop
van de uitspraak in beroep te zul
len gaan bij het gerechtshof. Zij zei
dat de vorderingen weliswaar zijn
afgewezen, maar dat de rechter in
het vonnis „tussen de regels door"
zegt dat het beleid van Justitie in
dit geval „kennelijk onredelijk" is
en aangeeft dat het parlement de
instantie is om hier iets aan te ver
anderen.
De bewonersvereniging in de
Rotterdamse Agniesebuurt, waar
de vrouw woont, heeft inmiddels
Tweede-Kamerleden van CDA en
PvdA ingeschakeld. Verder heeft
de Rotterdamse wethouder Si
mons (minderhedenbeleid) toege
zegd „stille diplomatie" te gaan be
drijven voor de vrouw, aldus de
vereniging.
De vrouw heeft vanaf 1977 tot
1983 bij haar ouders in Rotterdam
gewoond. Zij vertrok met de man
met wie zij toen trouwde naar Tur-
kije. Toen het huwelijk stukliep,
keerde de vrouw terug naar haar
ouders in Rotterdam op een toeris
tenvisum. Een verzoek om een ver
blijfsvergunning werd afgewezen
en beroep hiertegen was volgens
Justitie niet mogelijk.
De advocate en de bewonersver
eniging wijzen erop dat de vrouw,
die anoniem wil blijven, niet kan
terugkeren naar Turkije. Haar
meeste familieleden wonen hier.
Zelfstandig wonen in haar geboor
teland is volgens hen vrijwel on
mogelijk, ook al vanwege haar
„status" van gescheiden vrouw.
gen recherche van volkshuisves
ting en ruimtelijke ordening naar
de Nederlandse Stichting voor An
dere Woonvormen in Den Bosch,
ook bekend onder de naam „Nol-
lens-affaire". Verslagen van het on
derzoek zijn opgenomen in een van
de dossiers die staatssecretaris
Brokx gisteren naar de Kamer
heeft gestuurd.
Uit het rapport van de recher
cheurs van 22 november 1982 blijkt
dat de stichting ten onrechte voor
bijna 1,2 miljoen aan „kosten bu
reau opdrachtgever" opvoerde om
het nadelig exploitatietekort en ne
gatieve vermogen van de stichting
weg te werken. Het ging om twaalf
projecten waarvoor het ministerie
op grond van de Beschikking gel
delijke steun huurwoningen 1975
al voorlopige toekenningen had af
gegeven.
De toenmalige voorzitter van de
stichting, E. B. uit Vught, verklaar
de tijdens een verhoor door de re
chercheurs dat het bestuur, toen
het zocht naar een oplossing om
het verlies weg te werken, ontdek
te dat bij de aanvraag voor subsidie
de genoemde post kon worden op
gegeven. Hij verklaarde toen ver
der „te hebben gehoord dat het
Bouwfonds van de Nederlandse
Gemeenten te Amersfoort deze
post ook zou opvoeren en wel voor
achtduizend gulden per woning".
Een ander bestuurslid van de
stichting die met het voorstel
kwam om de bewuste post op te
voeren verklaarde tijdens zijn ver
hoor door de rechercheurs van
VROM op 2 november 1982: „Ten
slotte wil ik er toch ook even op
wijzen dat de overheid de hand in
eigen boezem moet steken. Ik heb
vaak gezegd: hoe is het in gods
naam mogelijk dat de overheid ga
rant gaat staan voor miljoen gul
dens, zonder enige vorm van con
trole uit te oefenen op de betrok
ken stichtingen, personen en pro
jecten."
Maurits vraagt
studiebeurs aan
GRONINGEN (ANP) - De
Rijksvoorlichtingsdienst is ont
stemd dat in het personeelsor
gaan van de rijksdienst studie
financiering van het ministerie
van onderwijs in Groningen
wereldkundig is gemaakt dat
voor de zoon van prinses Mar
griet en mr. Pieter van Vollen
hoven, prins Maurits, een aan
vraag is ingediend voor een stu
diebeurs. In het nummer van
deze week staat een kopie afge
drukt van die aanvraag.
Een woordvoerder van de
RVD bevestigt dat er een beurs
is aangevraagd voor prins Mau
rits van Vollenhoven. Volgens
hem is dat niets bijzonders om
dat iedereen vanaf 18 jaar te
genwoordig recht heeft op een
basisbeurs. Hij vindt het „vrij
onbehoorlijk" dat over de aan
vraag is gepubliceerd.
ADVERTENTIE
Stuur mij het info-pakket voor
.grfS f-y ziektekosten verzekeren met
Jgezond verstand.
j^Naam:
^^Adres:
V Postcode:Plaats:V
Telefoon:
fZend de ingevulde coupon in een envelop
zonderpostzegel aan:
DeVerplegingZiektekostenverzekeringsmij.
Antwoordnr. 29.2220 VB KATWIJK (ZH1.
Deze telefoon wordt tenminste
opgenomen. De Verpleging
wil bereikbaar zijn voor z'n
nieuwe en bestaande
leden. Als het kan per
telefoon, voor snelle
en simpele vragen.
En zijn er belangrij
ke zaken te bespre
ken, dan komt één
van onze medewer
kers graag langs. U
bent volledig verzekerd tegen
lagere kosten. De Verpleging
is een vereniging zonder winst
oogmerk. En dat werkt al vanaf
1923 in uw voordeel. Katwijk.
01718-29881: Ede, 08380-32714.
De Verpleging. Ziektekosten verzekeren met gezond verstand.
AMSTERDAM (ANP) - Het
radioactief cesium-137 is een paar
maanden na het ongeval in de
kernreactor in Tsjernobyl een pro
bleem geworden in de Nederland
se bossen. Het cesium blijkt te zijn
doorgedrongen in de bovenste laag
van de bodem, zo blijkt uit onder
zoek vön prof.dr. Ernst van de vak
groep Oecologie en Oecotoxicolo-
gie en dr. Van Rooij van het radio-
nuclidencentrum van de Vrije Uni
versiteit in Amsterdam.
Het is volgens Ernst een bijko
mend geluk dat door de opslag van
het cesium in de bovenste bodem
laag, dit nog niet is doorgedrongen
tot diepere lagen en het grondwa
ter.
Het cesium-137 wordt via schim
meldraden naar vruchtlichamen
van paddestoelen getransporteerd.
De waarden die zijn gemeten be
dragen 600 tot 1.000 bequerel. On
derzoekers in Groningen kwamen
onlangs tot soortgelijke bevindin
gen en adviseerden geen paddes
toelen voor consumptie in bossen
te verzamelen.
Volgens Ernst gaat het vooral om
dfe Plaatjeszwam. Door de sterke
binding van de schimmeldraden
met wortels van bomen vindt nu
ook transport van cesium uit de
bodem naar de boom plaats. De on
derzoekers hebben een ophoping
1-137 in de schors en
naalden vastgesteld. De radioactiv-
teit in de naaldbossen langs de
Hollandse kust blijkt twee tot ze
ven keer hoger te zijn dan voor
heen.
Omdat de naalden na twee tot
vier jaar afvallen, vindt volgens
Ernst een voortdurende besmet
ting van de bodem plaats. Dat
geldt in versterkte mate in de di
recte omgeving van uit elkaar val
lende en verterende paddestoelen.
Omdat de radioactiviteit van ce
sium in dertig jaar halveert zal de
bodem nog lang besmet blijven.
De radioactieve besmetting is voor
dertig jaar vastgelegd in de
kringloop van het bos-ecosysteem.
Volgens Ernst kan dit een nade
lig effect hebben op de vitaliteit
van bomen maar in welke mate is
nog niet te zeggen. Er is een rem
ming op het afbraakproces van
stoffen. Maar pas over tien jaar, zo
blijkt ook uit eerder onderzoek in
de Verenigde Staten, kunnen de ef
fecten zichtbaar worden, aldus
Ernst.
Afgezien van de consumptie van
paddestoelen, oordeelt de hoogle
raar dat de verhoogde radioactieve
besmetting van het bos met ce-
sium-137 voor de mens niet direct
gevolgen heeft. Het gaat om lage
doses waarvan de effecten heel
moeilijk te meten zijn, aldus Ernst.
GROESBEEK (ANP) - Een 30-jari-
ge inwoner van Groesbeek is giste
ren ernstig gewond geraakt tijdens
een overval op een postkantoor in
zijn woonplaats. De man werd
door een schot hagel uit een jacht
geweer in zijn gezicht getroffen en
moest in zorgwekkende toestand
in een ziekenhuis worden opgeno
men. Hij is inmiddels buiten le
vensgevaar, aldus een woordvoer
der van de rijkspolitie.
De overvallers, twee broers uit
Molenhoek vah 17 en 19 jaar, kon
den enkele uren na de overval wor
den aangehouden op grond van ge
tuigenverklaringen en de kente
kens van hun vluchtauto's. Vol
gens de politie was mogelijk nog
een derde dader bij de overval be
trokken.
De pas benoemde voorzitter van
de vaste kamercommissie voor de
fensie Ad Ploeg, mocht gistermid
dag tijdens de presentatie van de
nieuwe A-129 Mangusta helikopter
een demonstratievlucht meemaken.
(foto ANP)
Bej aardenhelpster
bekent wurgmoord
op bejaarde vrouw
LEIDSCHENDAM (ANP) - Een
dertigjarige bejaardenverzorgster
uit Leidschendam heeft bekend
schuldig te zijn aan de dood van de
89-jarige weduwe Kolstee uit die
plaats. Zij doodde de weduwe op
22 augustus in haar woning toen de
weduwe ontdekte dat zij geld weg
nam. Dat heeft de politie van Leid
schendam gisteren meegedeeld.
De verdachte werkt in het ver
zorgingstehuis waar het slachtoffer
woonde en werd maandag aange
houden. Ze was toen in het bezit
van twee kascheques van de ge
wurgde weduwe.
De stichting voor gezins- en be
jaardenverzorging Horst en Vliet,
waar het slachtoffer onderdak had
en de verdachte werkte, heeft het
bericht van gisterochtend als een
grote schok ervaren.
„De verzorgster, sinds 1979 in
dienst, stond bekend als een be
kwame kracht. Er werd van haar
helemaal niets abnormaals ver
wacht. Het is dan ook voor Horst
en Vliet een raadsel hoe de ver
zorgster tot Haar daad kon komen",
aldus een woordvoerster.
Horst en Vliet vindt het gebeur
de vooral betreurenswaardig om
dat het hier gaat om een hulpverle
ningsrelatie tussen een bejaarde en
een verzorgster, waar onderling
vertrouwen een grote rol hoort te
spelen.
NIJMEGEN (ANP) - Het be
stuur van de katholieke universi
teit (KU) in Nijmegen wil dat het
studieverzuim onder studenten
voortaan uitvoerig wordt geregi
streerd. Een dergelijke verzuim
registratie is volgens het bestuur
een belangrijk instrument om
knelpunten in het onderwijspro
gramma en problemen met be
trekking tot de studielast, die lei
den tot ziekte en psychische pro
blemen, op te sporen.
Dat blijkt uit een brief van het
universiteitsbestuur aan de fa
culteiten en interfaculteiten van
de KU. Het advies om een uit
voerige verzuimregistratie te
gaan bijhouden staat in het on
langs gepresenteerde rapport
„preventieve taken van studen-
tensartsen en studentenpsycho
logen" van een speciale werk
groep van de KU.
Eis vier jaar
en tbr wegens
moordpoging
HAARLEM (ANP) - Officier van
justitie mr. N. Zandbergen heeft
gisteren voor de Haarlemse recht
bank een onvoorwaardelijke ge
vangenisstraf van vier jaar en tbr
geëist tegen een 34-jarige man uit
Lisse. De man wordt ervan be
schuldigd dat hij in maart dit jaar
zijn ex-vrouw en diens ouders met
een vuurwapen van het leven heeft
willen beroven.
VLIELAND (GPD) - „Ik denk
dat met ons hetzelfde zal gebeu
ren als op Schiermonnikoog. De
vrouw die daar de benzinepomp
voerde, is ermee opgehouden.
Maar dat was vrijwillig. Wij moe
ten ophouden, omdat het brood
ons wordt ontnomen".
Brandstoffenhandelaar Cees
Hoogland is bezorgd over de toe
komst van zijn bedrijf. Een toe
komst die er donker uitziet, nu
Vlieland binnenkort als laatste
Nederlandse gemeente op het
aardgasnet wordt aangesloten.
Het eerste gas stroomt inmiddels
al naar het eiland, en hoewel het
nog even zal duren voor de ei
landbewoners daadwerkelijk gas
gebruiken, wordt de aansluiting
de komende maand op 10 okto
ber grootscheeps gevierd. "Feest
ja", zegt Hoogland, "alleen niet
door
Henk Kuipers
Terwijl de aansluiting met ras
se schreden nadert, bestaat er
nog veel onduidelijkheid over de
vraag, wat er nu met het bedrijf
van Hoogland moet gaan gebeu
ren. Zeker is, dat zo'n dertig pro
cent van de omzet weg zal vallen;
naar schatting negentig procent
van de huizen op het eiland heeft
een gasaansluiting gekregen.
Aan de andere kant blijft de veer
pont bestaan, waaraan Hoogland
ook de brandstof levert. De
vraag, waarmee de centrale van
het Provinciaal Energie Bedrijf
op het eiland in de toekomst zal
worden gestookt, moet nog wor
den beantwoord.
Dat de vierde grote afnemer op
het eiland, het militaire kamp, in
de toekomst gas zal gaan gebrui
ken, is meer dan waarschijnlijk.
„Momenteel is olie economisch
nog steeds voordeliger. Maar
waarschijnlijk wordt de grote in
vestering, die er met de overgang
op gas is gemoeid, uitgesmeerd
en gaan we in fasen op het ge
bruik van aardgas over", aldus
een woordvoerder.
Er zijn (nog) geen regelingen
getroffen om de slag voor het be
drijf van Hoogland op te vangen.
Wel is men in onderhandeling
met de gemeente om een ge
schikte tegemoetkoming te creë- -
ren, zodat de heer Hoogland en
zijn vrouw eventueel iets nieuws
op poten kunnen zetten. „Wij
vinden dat de gemeente daar ver
antwoordelijk voor is. Per slot
van rekening is het de overheid
of semi-overheid die ons dit aan
doet", aldus Hoogland.
„De onderhandelingen zijn pas
begonnen, dus of het ons lukt
een oplossing te vinden is vers
twee. Tot nu toe heeft de ge
meente zich in ieder geval be
reidwillig getoond te praten".
Even mengt zijn vrouw zich in
het gesprek: „We hebben ons al
tijd helemaal ingezet om er voor
onszelf een goede handel van te
maken, maar ook voor de over
heid en de mensen hier stonden
Het Waddeneiland Vlieland, volgende maand aangesloten op
aardgas. (foto Freek van der Sluysveer)
we altijd klaar. Als er dan met
veel geld de poten onder je be
drijf worden weggezaagd, is het
toch te gek dat er geen regeling is
om ons weer op de been te hel
pen".
Aansluiting
Vanaf de top van het Vuurduin
gezien, tekenen de silhouetten
van verschillende boorplatforms
zich scherp af tegen de horizon;
winplaatsen van aardgas. De
aanwezigheid van deze winplaat
sen brak in 1984 de discussie
over aansluiting open. Vanaf
1972 werden er in onderhande
lingen voortdurend pogingen ge
daan om tot aansluiting te ko
men; steeds zonder resultaat.
Het waren kamervragen van
PvdA-parlementariër Kees Zijl
stra, die Vlieland in juni 1984 in
het nieuws brachten. Is het niet
absurd dat de Vlielanders van
aardgas verstoken blijven, ter
wijl voor hun voordeur zeer gro
te hoeveelheden gas worden ge-
vroeg het kamerlid
aan de toenmalige minister van
economische zaken, Van Aar-
denne.
In zijn antwoord liet de minis
ter weten, dat de Gasunie, Frigas
en Petroland BV al enige tijd
over aansluiting onderhandel
den. Dit laatste bedrijf had juist
een vergunning voor aardgas
winning in het Waddengebied in
de wacht gesleept. Er moest een
nieuwe gasleiding worden aan
gelegd; een unieke kans, volgens
Van Aardenne, om Vlieland te
gen relatief lage kosten op het
aardgasnet aan te sluiten.
In september 1984 bevestigde
een televisieuitzending van het
NOS-programma 'Van Gewest
tot Gewest' wat er in het parle
ment was gezegd. Burgemeester
Ton Visser zette daarin uiteen,
wat er op en om het eiland plaats
zou gaan vinden en maakte daar
mee heel wat emoties los. Brand
stoffenhandelaar Hoogland: „We
werden ingelicht door een van de
raadsleden dat we dat program
ma moesten zien en dat de in
houd niet prettig voor ons zou
zijn. Daarvoor was ons niets be
kend van een mogelijke aanslui
ting op het gasnet. Het nieuws
kwam als een koude douche over
ons heen".
De onaangename boodschap
kwam als een donderslag bij hel
dere hemel. „Je bent je er na
tuurlijk wel van bewust dat de
eventuele aansluiting van Vlie
land op het gasnet je in grote pro
blemen zal brengen. Maar er ligt
een regeringsuitspraak van een
jaar of zeven geleden, dat. Vlie
land nooit op het aardgasnet zal
worden aangesloten, omdat het
een super-onrendabel gebied is
en blijft".
De conclusie ven twaalf lange
jaren van onderhandelen, dat
Vlieland dermate onrendabel
was, dat het nooit op aansluiting
hoefde te rekenen, werd uitein
delijk toch achterhaald: op de
derde woensdag van september
'84 werden de overheid, de Gasu
nie, Frigas en Petroland het eens
over aansluiting. Petroland reali
seerde samen met de Gasunie de
Wadleiding naar het eiland; Fri
gas kreeg de distributie in han
den.
Vraagtekens
De aansluiting veroorzaakt
niet alleen vraagtekens bij het
bedrijf van Hoogland. Ook veel
andere Vlielanders hebben zo
hun bedenkingen. Eerste en
meest voor de hand liggende is
de huidige olieprijs. De bespa
ring in de stookkosten van f700
per gezin per jaar, waarmee mi
nister Van Aardenne in 1984 op
de proppen kwam, is al lang niet
meer reëel. Integendeel, zoals de
verhoudingen nu liggen, is het
stoken op olie zelfs goedkoper
dan aardgas. Veel eilanders zul
len waarschijnlijk hun oliege-
stookte centrale verwarming
voorlopig in gebruik houden
het gas het gas laten.
Veel Vlielanders hebben bo
vendien moeite met de extra kos
ten, die de aansluiting voor hen
met zich meebrengt. De heer
Baardman van Gemeentewerken
legt uit hoe het zit: „De kosten
van binnenleidingen en dergelij
ke komen, waar het huizen van
de gemeente betreft, ook voor re
kening van de gemeente Vlie
land. Alleen nieuwe geisers zijn
daarbij niet inbegrepen. Mensen
die particulier wonen, moeten
het geld voor de aanpassingen
zelf opbrengen". Particuliere wo
ningbezitters vinden dat ze op
hoge kosten worden gejaagd en
bewoners van gemeentehuizen
die het niet zo breed hebben, vra
gen zich af welke invloed de aan
sluiting op hun toch al zwakke
positie zal hebben.
„Wat winnen ze ermee?",
vraagt mevrouw Hoogland zich
af. „Het hele project kost miljoe
nen. Straks moet er een oplos
sing komen voor de benzine- als
wij er geen zorg meer voor dra
gen, en tenslotte kost het ons ook
een heleboel geld om iets anders
op poten te zetten. Toen de plan
nen voor aansluiting werden ge
realiseerd, leek aardgas voordeli
ger dan olie, maar nu is het an
dersom. Als ze dat geld op de
bank hadden gezet, zou het hele
eiland jarenlang gratis hebben
kunnen stoken".
