'De fans krijgen mij er niet onder'
TV-rubriek
Faust, Chili en de zieleadel van prins Claus
r A
door
Nico Scheepmaker
Frank Boeyen - vanavond in Leiden - wil afrekenen met imago van de popster
Beeldentuin Kröller-Müller
op Hoge Veluwe flink groter
Musical 'Cabaret'
kraakt in z'n voegen
ZATERDAG 13 SEPTEMBER 1986
RADIO-TV-KUNST
PAGINA 37
Natuurlijk zat ik woensdag
avond naar Faust te kijken.
'Faust II', want net als bij Don
Camillo heeft Goethe zijn suc
cesvolle 'Faust' door een tweede
aflevering laten volgen. We heb
ben tenslotte het een en ander
aan 'Faust' te danken:
- 'das Ewig-Weibliche';
- 'Das also war des Pudels
Kern!';
- 'Zwei Seelen wohnen, ach, in
meiner Brust'.
En het was mooi, en voorzeker
'Weltliteratur', een woord dat
Goethe ons in 1827 schonk (zelfs
de gewoonste woorden moesten
eerst een keer gemunt worden
voordat zij konden worden uitge
vent). De toneelgroep Appel had
er iets hoogst opmerkelijks van
gemaakt, met veel naakt, en ac
teurs die ronddobberden in een
golvende zee, kortom met zeer
veel 'dressing', op de manier
waarop een Franse meesterkok
nog iets heel bijzonders kan ma
ken van een hoogkwalitatieve,
flink uit de kluiten gewassen
aardappel. Maar het was ook een
beetje 'Goethe und kein Ende',
ik zat erbij en ik keek er naar,
maar omdat ik de gewoonte heb
om boven mijn A-toestel ook nog
mijn B-toestel aan te zetten om
op die manier, als een portier die
twee draaideuren in de gaten
moet houden, de ruimte van het
volledig leven te kunnen blijven
controleren, werd mijn aandacht
opeens getrokken door een on
derdeel van 'Achter het nieuws'
op Nederland 1, waarin een on
dertitelde jongen van 14 jaar, Ma
nuel Guerrero geheten, over zijn
vader vertelde, die door een Chi-
leens moordeskader was ont
voerd en daarna gemarteld en
vermoord.
Ik schakelde snel over naar het
geluid van Nederland 1 en moest
weer eens constateren dat 'echt'
toch niet te vervangen is. 'Faust',
groot kunstwerk, zonder enige
schroom met de meest moderne
technieken en tactieken opgeka
lefaterd tot een bezienswaardige
geschiedenis, maar de vraag die
P. C. Hooft ooit stelde: „Uw hart,
mijn lief, en voelt het geen bewe
gen?", moest ik toch met nee,
driewerf nee beantwoorden.
Maar het verhaal van die jongen,
daar kon je toch niet zonder tra
nen in je ogen naar kijken! En
wat het nu was, de treurnis over
zo'n mechanische moord op een
politieke tegenstander wiens le
ven ongetwijfeld veel waardevol
ler voor de mensheid was dan
het leven van zijn moordenaars
(hij was, als ik het goed onthou
den heb, leider van de Chileense
vakbond van leraren), of de ont
roering over een 14-jarige jongen
die met zoveel waardigheid en
een zo trefzeker taalgebruik voor
de vuist weg over de moord op
zijn vader vertelde, maar ook
met een groot hart en met on
wrikbare moed een menigte vol
wassenen toesprak en tot volhar
ding in de strijd tegen Pinochets
dictatuur opriep, ik weet het
niet, maar ik weet wel dat ik er
met grote deernis en grote be
wondering naar heb zitten kij
ken. Het was nog niet eens afge
lopen toen ik al werd opgebeld
door een dorpsgenote die me
vroeg of ik naar die reportage
van Chili zat te kijken? Ze had
het kennelijk te kwaad gekregen,
ze zat alleen thuis, vertelde ze, en
had de behoefte even iemand op
te bèllen. Wijs mij de mensen aan
die het bij het kijken naar 'Faust'
te kwaad hebben gekregen en
toen de behoefte voelden om ie
mand op te bellen en even hun
hart te luchten, en ik zal een
kunstzinnig monument voor ze
oprichten...
Er wordt wel altijd smalend en
laatdunkend over 'praatpro
gramma's' gedaan, maar het zijn
wel het soort programma's die je
het diepst treffen. 'Jenny', 'Peter
de Grote', 'Sherlock Holmes',
'Hollywood Wives', allemaal leuk
en aardig (of minder leuk en aar
dig), maar je hart gaat er niet van
bewegen. Een ander voorbeeld:
het gesprek dat Ria Bremer met
prins Claus voerde ter gelegen
heid van diens 60ste veijaardag.
Over de inhoud van dat gesprek
is al genoeg geschreven, ik ga
daar de 'hoogtepunten' van niet
nog eens herhalen. Maar een
man die in zo'n kwetsbare posi
tie met zoveel ernst (die kostte
hem geen moeite), maar ook met
zoveel waardigheid en openhar
tigheid over zijn 'zielepjjn'
spreekt moet iemand zijn op wie
het ouderwetse begrip 'zieleadel'
van toepassing is. Ik heb hem
een keer ontmoet, tijdens een bij
eenkomst in het Paleis op de
Dam, kort voordat hij met Bea
■Tv i
trix (toen nog kroonprinses) voor
een reis naar de Sowjet-Unie ver
trok. Ik wist dat zij tevoren 'les
hadden gekregen' van Karei van
het Reve, en alles ijverig in een
schrift hadden opgeschreven.
Toen Claus tegen Ria Bremer de
drie voorwaarden noemde waar
aan voor hem voldoen moest zijn
om ergens 'actie' voor te voeren
('je moet zeker weten dat het een
goede zaak is', 'je moet er wat
van afweten' en 'je moet het ge
voel hebben dat het iets uit
haalt'), moest ik even terugden
ken aan het moment dat ik er bij
hem op aandrong in de Sowjet-
Unie iets ten behoeVe van de ge
vangen zittende dissidenten te
zeggen. Hij was niet in de positie
om daar redevoeringen over af te
steken, zei hü, maar als zich een
gelegenheid voordeed zou hij dat
zeker doen. „Ik kan me alleen
niet met benzine overgieten en
op het Rode Plein in brand ste
ken", voegde hij daar veront
schuldigend aan toe...
Min of meer gedwongen door de huidige ontwikkelingen
in de Nederlandse muziekscene gaat de Frank Boeyen
Groep zich bewegen op de internationale markt. Reper
toire van de eerste vijf elpees van de formatie wordt
binnenkort ook Engelstalig uitgebracht. Nederlandsta
lig werk echter blijft het belangrijkste voor de band.
Enkele teksten van de in Nijmegen woonachtige artiest
zijn intussen al vertaald door Golden Earring-zanger
Barry Hay. Andere nummers moeten volgens de zanger
vertaald worden door een Engelsman die „op dezelfde
wijze als ik denkt over het schrijven van muziek". In een
vertaling van Barry Hay heeft Boeyen het nummer 'Kro
nenburg Park' als 'try out' onder de titel 'Around Mid
night' al enige tijd in zijn repertoire opgenomen.
Pieter Ploeg sprak met hem over geld, politiek en voor
al: de nadelen van het beroemd zijn.
NIJMEGEN - Ineens komt hij te-
I rug op het onderwerp dat ruim een
kwartier eerder al werd afgesloten.
Het zit hem hoog. Liever had hij
het geheim gehouden. Naarmate
hij er langer over nadenkt, kan hij
het diep in zijn hart kennelijk maar
moeilijk rijmen. „Ik ben zo links
als de neten", had hij gezegd. En
even later moest hij toegeven dat
de Frank Boeyen Groep vooral om
financiële redenen sinds enkele
weken een op winst beluste BV is.
De Nijmeegse zanger Frank
Boeyen is naar eigen zeggen bin
nen die besloten vennootschap een
rechtspersoon.
Duidelijk merkbaar is hij nie* erg
gelukkig geweest met de BV als
onderwerp van gesprek. Liever
had hij rustig door gefilosofeerd
over de hysterie rond zijn persoon
als popster. En over de koerswijzi
ging, die hij met de deze maand te
verschijnen, elpee 'In Natura' wil
doorvoeren.
"De Frank Boeyen Groep wil
weer meer een bandje zijn. We wil
den af van dat grootse orchestrale
geheel. Eerlijke muziek. Met gewo
ne toetsen, normaal gitaar-en bas-
spel en eerlijke drums. Geen inge
wikkelde technologische foefjes,
op die manier kan iedereen muziek
maken. Met een computer is dat
een fluitje van een cent".
"Een deel van de hedendaagse
jeugd kent geen Nederlandstalige
poptraditie. Veel jongens en meis
jes zijn meegesleurd door de Doe
Maar-rage onder het motto van 'la
ten we maar hossen en meedoen.
Want dat schijnt zo te horen'. Van
dat en al dat hysterische gedoe er
omheen wil ik af. Als ik in Enge
land was geboren, had ik ook in die
taal gezongen. Maar toevallig ben
ik Nijmegenaar. En daar spreken
ze Nederlands", aldus Frank
Boeyen, die wederom verantwoor
delijk is voor zówel muziek als tek
sten op zijn zesde langspeler.
"Ze krijgen mij niet klein. Ik ga
gewoon door. Op een gegeven mo
ment moet het zo zijn, dat de men
sen me nog wel herkennen, maar
dat ze me niet meer lastig vallen. Ik
wil afrekenen met het imago van
de popster - omgeven door gillen
de en krijsende massa's jongeren.
Het wordt tijd dat ook een oudere
generatie onze muziek gaat waar
deren".
Minderjarig
Frank Boeyen heeft als Nationa
le Bekendheid tal van 'rare fratsen
van rare mensen' moeten incasse
ren. "Ik heb echt de gekste dingen
meegemaakt. Daarom bijvoor
beeld vlieg ik ook niet meer via
Schiphol. Dat heb ik afgeleerd. Als
ik daar werd gezien door een paar
fans, werd ik helemaal 'shakey'.
Voortaan reis ik via Brussel".
door
Pieter Ploeg
De hysterie rond Frank Boeyen
beperkt zich overigens niet tot gil
lende meisjes als ze hem in levende
lijve zien. En ook niet tot het bede
len om zijn handtekening. Bij
Frank Boeyen gaat het veel verder.
Een geheim telefoonnummer
bleek door Jan en Alleman te kun
nen worden achterhaald. En ook
zijn bejaarde ouders worden dage
lijks 'belaagd' door zijn fans.
Frank Boeyen: "Er zijn vreselijk
onbeschofte mensen. In de afgelo
pen jaren heb ik vooral van hun ei
genschappen erg veel geleerd. Van
jaloerse echtgenoten tot mindeija-
rige meisjes die bij me voor de
deur kwamen slapen. En aanhou
ders die voortdurend blijven op
bellen, zonder dat ze iets durven te
zeggen. Je houdt het niet voor mo
gelijk wat ze allemaal uithalen. Er
zijn zelfs dubbelgangers, die zich
overal voor 'Frank Boeyen' uitge
ven. Het zijn waanzinnige dingen,
maar het gebeurt. En ik ben niet
van plan om me daardoor op de
knieën te laten dwingen. Ze krij
gen mij er niet onder".
De Nijmegenaar verraste vorig
jaar vriend en vijand met de lp 'Fo
to van een mooie dag', waarop hij
zijn gevoeligheid niet onder stoe
len of banken stak. op 'In natura'
gaat hij op dezelfde voet voort. "De
BeBen uit zijn gevoelens door een
telefooncel in elkaar te rammen.
Frank Boeyen:
Als ik geen muzi
kant zou zijn, had
ik me misschien
bij de Baader-
Meinhofgroep
aangesloten".
(foto GPD)
Anderen slaan zonder aanleiding omdat ik dat instrument tot mijn hebben voor je gevoelens. Voor je
argeloze mensen op straat hele- beschikking heb. Als ik geen muzi- agressie. Voor je woede en voor je
maal total loss. Iedereen geeft op kant zou zijn, had ik me misschien verdriet".
z'n eigen manier uiting aan zijn ge- wel aangesloten bij de Baader Frank Boeyen is naar eigen zeg-
voelens. Ik doe dat via de muziek Meinhofgroep. Je moet een uitweg gen socialistisch opgevoed.
"Maar", zegt hij, om daar tegen te
ageren ben ik anarchistisch. Vanaf
mijn tiende jaar ben ik dus een cre-
tologisch links figuur. Aan de an
dere kant echter wil ik ook niet een
'ouwe hippie omziende in wrok'
zijn. Ik houd niet van mensen die
altijd zeggen 'vroeger was alles be
ter'.
Politiek?. Dat is gewoon een
spelletje van mensen die elkaar
met allerlei mooie bewoordingen
voor de gek proberen te houden. Ik
ben net te jong om opgegroeid te
zijn in de jaren zestig en te oud om
me punk te gedragen. Of om niks
te zijn. Want zo is het met de jeugd
die nu opgroeit. Ze zijn bezig met
geld. Met materiële zaken. Het ven
tileren van je gevoel heeft ook
daarmee te maken".
"Maar het is bij niet zo dat ik
mensen niet mag die andere ideëen
hebben dan ik. Met dat soort perso
nen wil ik best praten. En ze probe
ren te overtuigen van mijn gelijk.
Jammer is dat het waarschijnlijk
onbegonnen werk is. Want er is bij
voorbeeld geeh intelligente rechtse
pers. Daar begint het al mee. Die is
er ook nog nooit geweest. En die
zal ook nooit komen. Dus het is
heel moeilijk praten met die men
sen", meent Boeyen. Meteen daar
op vraagt hij zich af: "Waarom is de
intelligentie altijd links. Waarom
zijn studenten altijd tegen het regi
me van een dictator. Waarom zijn
de militairen dat dan niet. Of waar
om dë" grootgrondbezitters niet.
Puur en alleen omdat het in hun
belang is dat de situatie zo blijft. In
feite zit het allemaal heel logisch in
elkaar".
Frank Boeyen: "Als je van men
sen houdt en niet van materilele
zaken. Of als je geld minder be
langrijk vindt dan het geluk van
mensen, dan wordt het voor mij al
moeilijk praten".
Stoplicht
Even is het weer stil als de de po
pulaire Nederlandstalige zanger
gevraagd wordt hoe belangrijk
geld voor hem is. Wekelijks im
mers staat hij een aantal avonden
voor volle zalen te spelen. En voor
niet geringe gages. "Al het geld dat
wij verdienen, gaat weer terug in
de groep. Je wordt gedwongen een
bepaald spel mee te spelen", zegt
de Nijmegenaar alvorens zichzelf
weer enige bedenktijd te gunnen.
"Ik weet wel dat dit haaks staat
op dat wat ik wil uitdragen. Maar
aan de andere kant word je ge
dwongen om aan het spel mee te
doen. Je kunt je er niet tegen blij
ven verzetten. Op een bepaald mo
ment zwicht je ervoor. Freek de
Jonge heeft ook een BV. Die heet
'de Rooie Hel'. Op een bepaald mo
ment word je gewongen zoiets te
doen. Je moet immers ook voor
een rood stoplicht stoppen. Dat
heb ik ook altijd geweigerd. Maar
als je het niet doet, word je overre
den. Je moet ook huur betalen.
Kom je die verplichting niet na, zet
je huisbaas je eruit".
"Je kunt dan kiezen en vanzelf
sprekend neem je dan de beste mo
gelijkheid. Geld is voor mij in die
zin belangrijk, dat ik van niemand
afhankelijk wil zijn. Ik ben zo vrij
als een vogeltje als ik geld heb. Ja
renlang had ik geen cent. Niet dat
dat nu zo erg was, maar ik woonde
slecht. Had geen geld om een gi
taar te kopen. Kon geen platen ko
pen, beschikte niet over een goeie
installatie. Ik kon nooit eens weg
gaan. Nu kan dat wel. Dat is geld
voor mij. Niet afhankelijk zijn.
Vrijheid".
Buitenland
Kort na de release van zijn zesde
elpee in Nederland stort de Frank
Boeyen Groep zich binnenkort ook
op het buitenland. Oude nummers
worden vertaald en vervolgens uit
gebracht. "Het zal wel net zo moei
lijk worden als in ons land om daar
door te breken. Misschien duurt
het ook wel vijf elpees. Maar ik heb
geen verwachtingen. Die heb ik ge
lukkig nooit. Ik wacht wel af. De
mensen moeten er toch eerst aan
wennen. En het duurt ook altijd
even voordat ze mijn muziek en
teksten begrijpen. We hebben geen
image. Dat wordt ons aangeme
ten".
Hoewel mag worden aangeno
men dat de Frank Boeyen Groep
veel baat heeft gehad bij het baan
brekende werk dat Doe Maar des
tijds heeft verricht, is de Nijmeeg
se zanger van mening dat zijn band
niet klein te krijgen is door de mas
sahysterie die ook Henny Vrienten
en consorten circa twee jaar gele
den de das om heeft gedaan. "Je
moetje niet klein laten krijgen. Het
gaat met ons de goede kant op".
De Frank Boeyen Groep geeft
vanavond een optreden in Het
Pesthuis aan de Pesthuislaan in
Leiden. Dat gebeurt in het kader
van de Zuidhollandse Kunst
beurs, die daar wordt gehouden.
De groep speelt daar met haar
nieuwe gitarist Ger Hoeymakers
en verder in de bekende opstel
ling van Jos Haagmans (toetsen),
Nels Busch (bas) en Henk Wan
ders! drums). Aanvang 20.45 uur.
OTTERLO (ANP) - De beeldentuin
van het Rijksmuseum Kröller-Mül
ler in het Nationale Park De Hoge
Veluwe wordt aanzienlijk uitge
breid. De tuin met een oppervlakte
van acht hectare wordt vergroot tot
een park van bijna twintig hectare.
Het nieuwe beeldenpark zal ter ge-
Bernstein dirigeert
voor Aids-fonds
AMSTERDAM (GPD) - De Ameri-
kaanse dirigent Leonard Bernstein
geeft volgend jaar met het Concert
gebouworkest een benefietconcert
ten bate van een Aids-onderzoeks-
fonds. Dit is vanmorgen door een
woordvoerder van het orkest be
vestigd.
Het orkest heeft de grote zaal van
het Concertgebouw gereserveerd
voor een galaconcert op 25 juni
1987. Op het programma staat de
eerste symfonie van Mahler. Or
kest en dirigent spelen hetzelfde
concert een dag eerder in het kader
van het Holland Festival.
In een interview met de New
York Times van deze week vertelt
de 68-jarige dirigent, dat een aantal
van zijn jongere vrienden door
Aids in levensgevaar verkeert.
legenheid van het vijftigjarig be
staan van het Kröller-Müllermu-
seum in 1988 in gebruik worden
genomen.
Dit heeft een woordvoerder van
Het Nationale Park De Hoge Velu
we vrijdag meegedeeld. Met de ter
reinwerkzaamheden aan de voet
van de .Franse Berg', grenzend aan
de huidige beeldentuin van het
museum, is deze week begonnen.
Dat gebeurt volgens de woord
voerder met de „grootst mogelijke
omzichtigheid", omdat het gaat om
een kwetsbaar natuurgebied.Alle
belangrijke boomgroepen worden
ontzien, zodat het natuurlijke ka
rakter van het terrein behouden
blijft", aldus de woordvoerder.
Evenals in de huidige beelden
tuin van Kröller-Müller zullen in
het park vooral grote sculpturen
worden opgesteld.
'Car Trouble'
LEIDEN - Door een foutieve opga
ve stond gisteren in de krant dat
de film 'The Color Purple' deze
week zowel in het Lido-theater
als in Trianon draait. Dat laatste
blijkt niet juist. Bioscoop Tria
non aan de Breestraat vertoont in
plaats van 'The Color Purple' de
film 'Car Trouble', een Engelse
komedie waarin een peperdure
auto het middèlpunt is van amu
sante verwikkelingen.
'Cabaret', musical naar het boek van
Joe Masteroff. Muziek: John Kander;
songteksten: Fred Ebb; regie: Hans
Hamstra en Barrie Stevens. Met o.a.
Peter Ohlenschlager, Paul Adema en
Lenette van Dongen. Gezien op 10
september in De Kleine Komedie in
Amsterdam. Aldaar nog dagelijks
m.u.v. de maandagen t/m 28 septem
ber.
AMSTERDAM - Vaak wordt be
weerd dat Nederland geen land
voor musicals is. 'De zoon van
Louis Davids' flopte, 'Ik Jan Cre-
mer' werd een financiële ramp
en zelfs Jos Brink durft het risico
van een nieuwe musical niet
meer te dragen. 'Cabaret' is de
volgende ondersteuning voor de
ze bewering.
Arm theater Kleine Komedie,
dat met deze produktie de feeste
lijkheden rond zijn tweehon
derdjarig bestaan opent. Het
theater aan de Amstel ziet er
weer knap uit, het bladderend
bruin is overgeschilderd, de
wanden zijn nu keurig wit. Maar
dat kan niet verhullen dat 'Caba
ret' een armetierige voorstelling
is geworden, waaraan - met uit
zondering van de muziek - wei
nig deugt.
Aan het uitgangspunt ligt het
niet. 'Cabaret' is een musical met
een sterk verhaal en lekkere mu
ziek. Een gegeven ook dat door
het in deze tijd opnieuw opdui
kende fascisme en de belangstel
ling voor het Berlijn van de jaren
dertig actueel genoeg is.
De regisseurs Hans Hamstra
en Barrie Stevens zijn er in ge
slaagd de dramatische kracht
van 'Cabaret' - die zo duidelijk
tot uitdrukking kwam in de
verfilming van Bob Fosse - volle
dig om zeep te helpen. Ze heb
ben er een traag stuk volkstoneel
van gemaakt, waarin het Nazi
dom op klompvoeten komt aan-
stommelen en de Kitkatclub de
allure heeft van een gokhal op
maandagmorgen. Niks geen slui
pende dreiging hier. Het is alles
zo onhandig, dat je je niet voor
kan stellen waarom ooit iemand
Berlijn zou willen ontvluchten.
De fameuze scherpte van het
vooroorlogse Duitse cabaret is
een botte bijl geworden.
Meteen al aan het begin hield
ik m'n hart vast. Stevens heeft in
z'n televisiewerk laten zien een
aardige showdans te kunnen ma
ken, maar zijn choreografieën
hier zijn zo voorspelbaar, en de
uitvoering zo onzorgvuldig, dat
geen derderangs nachtclub dit
ballet als pauzenummer zou wil
len hebben.
re rol van ceremoniemeester en
Roel Steinvoorte is als joodse
groenteboer veruit de meest
overtuigende figuur.
Een hoog tempo had het zwak
ke spel nog kunnen verbergen.
Maar vooral de huiskamer-tafe
reeltjes hebben een slakkegang,
waaronder de spelers worden ge
plet. Een heel enkele keer, en
dan vooral in de gesprekken tus
sen de groenteboer en zijn oude
vriendin, wordt het zo lullig dat
een absurde humor ontstaat. On
bedoeld. vrees ik.
Het enige wat deugt is de mu
ziek. Het orkest van vijftien mu
zikanten schettert er vrolijk op
los en slaat zich knap door de ve
le tempo-wisselingen heen.
In het programmaboekje ver
tellen de beide regisseurs iets
over de vele - vooral financiële -
problemen die ze hebben gehad
bij het maken van deze musical.
Dat is vervelend, maar geen ex
cuus. Ze hadden er beter aan ge
daan de eer aan zichzelf te hou
den en de produktie terug te
trekken.
ARIEJAN KORTEWEG
De Kitkatclub
in vol bedrijf. Scè
ne uit'Cabaret'.
(foto ANP)
De opkomst van de hoofdrol
spelers beslechtte het pleit. De
schrijver Cliff Bradshaw, die
zich in Berlijn wil vestigen,
wordt door Paul Adama ge
speeld als een slome burgerman.
Lenette van Dongen als zijn
vriendin Sally, danseres in de
Kitkatclub, geeft geen enkel re
liëf aan haar cruciale rol. Beiden
hebben niet alleen geen zang
stem, maar ook nog moeite met
het vinden van de juiste toon. In
feite worden ze door de bijrollen
weggespeeld. Peter Ohlenschla
ger doet het redelijk in de dakba-
