Het blijft tobben met Woody Allen
'Color Purple': halleluja-feminisme
'Stammheim': botsing tussen tweewerelden
rWW-'L ':"\x
Een robot met
een groot hart
VRIJDAG 12 SEPTEMBER 1986
PAGINA 19
MiaiiHHlVpill
BIOSCOPEN
(OP)NIEUW
'Hannah and her sisters'; regie: Woody
Allen; hoofdrollen: Mia Farrow, Barbara
Hershey en Woody Allen; theater: Lido,
Leiden
Waren de verwachtingen te hoog
gespannen of valt 'Hannah and her
sisters' inderdaad een beetje te
gen? Natuurlijk, Woody Allen is
weer bijzonder vermakelijk als de
eeuwig aan zichzelf twijfelende un
derdog en het gehannes met rela
ties is weer even treffend als ver
makelijk. Maar aan de andere kant:
het is wéér die twijfelende under
dog en het is wéér dat gehannes
met relaties. Een Filmmaker bouwt
een oeuvre op en het is handig voor
de analyses achteraf als daar be
paalde thema's in terugkeren. Hier
lijkt het echter zo langzamerhand
verdacht veel op herhaling van zet
ten.
Let wel: lijkt, want Aliens vorige
film, 'The purple rose of Cairo'
(waarin hij zelf buiten beeld bleef)
was een briljant gecomponeerd en
volstrekt uniek sprookje over de
magie van film. Maar als hij zelf
voor de camera verschijnt, dan
draait het toch veelal weer uit op
de tobberige maar vertederende in
tellectueel. De tv-producer Mickey
Sachs is een blauwdruk van de ka
rakters in 'Annie Hall' en 'Manhat
tan'.
Om 'Hannah and her sisters'
enigszins te plaatsen, kan de film
het best worden gekarakteriseerd
als een amusante variatie op 'Inte
riors'. Liet Woody Allen zich daar
van zijn meest pessimistische, zeg
maar Ingmar Bergman-kant zien,
ditmaal kan er gelachen worden
om de lotgevallen van drie zusters
en hun verhouding tot ouders en
partners. Het verhaal wordt verteld
in korte episodes, ingeleid door
een korte tekst die qua vorm dui
delijk is ontleend aan de stomme
film.
Michael Caine heeft in vergelij
king met 'Interiors' de rol overge
nomen van Richard Jordan. Hij is
getrouwd met de verstandige en
zelfstandige Hannah (Mia Farrow)
en wordt verliefd op de sensuele
Lee (Barbara Hershey). Dan is er
verder nog het zusje Holly (Dianne
Wist), neurotisch en niet gelukkig,
en Frederick. Max von Sydow
speelt als de vriend van Lee een
sombere 'loner'
De onderlinge verhoudingen en
de kwaliteit van het bestaan is
voortdurend onderwerp van ge
sprek en er worden een hoop rake
en herkenbare dingen gezegd.
Woody Allen, die zelf zijn leven
lang al onder behAideling is van
een psychiater, is^e zieleknijper
van het witte doek. Het leukst in al
die verwikkelingen is trouwens
Michael Caine. Twijfelend tussen
geborgenheid en avontuur blinkt
hij in dit gezelschap topacteurs uit.
Woody Allen staat als Mickey
Sachs enigszins buiten het krin
getje. Hij was vroeger getrouwd
met Hannah en kan het alleen
maar moeilijk redden. Mickey is
als de dood voor de dood, zoekt
daarom hulp bij de rooms-katho-
lieke kerk en overweegt zelfs Hare
Krishna. Twijfelt kortom weer aan
alles en de film in het geheugen te
rugdraaiend levert die tobberig-
heid een hoop leuke momenten op.
Zoveel dat de kleine kater na af
loop waarschijnlijk toch te wijten
was aan te hoog gespannen ver
wachtingen.
B.J.
'Stammheim'; regie: Reinhard Hauff;
hoofdrollen: Therese Affolter, Ulrich Tu-
kur en Sabine Wegner; theater: Kijk-
huis, Leiden (tot en met zondag)
Gina Lollobrigida vergeleek
'Stammheim' met een machinege
weer. Ze deed dat als voorzitster
van de jury die de film van Rein
hard Hauff (ook de maker van
'Messer im Kopfde Gouden Beer
toekende als eerste prijs van het
Berlijnse filmfestival. Een treffen
de vergelijking en niet alleen om
dat 'Stammheim' gaat over het pro
ces tegen de terreurgroep Baader-
Meinhofgroep (de titel verwijst
naar de gevangenis waarin Baader,
Meinhof, Ensslin en Raspe werden
vastgehouden). Lollobrigida doel
de ook op de aard van de film, die
inderdaad als almaar ratelend wa
pentuig op de toeschouwer af
komt. Een vloedgolf van informa
tie en meningen.
'Stammheim' zien zonder de no
dige kennis van zaken is dan ook
een hopeloze zaak. Heel summier
worden de hoofdpersonen geïntro
duceerd, maar getuigen als bij
voorbeeld de wapenexpert Dierk
Hoff en medestrijder Manfred
Grashof blijven onbekenden en
dat werkt verwarrend. Hier ont
breekt de ruimte om die informatie
te geven, maar in de krant van mor
gen staat een verhaal over wat de
linkse terreurbeweging in de jaren
zeventig teweegbracht in West-
Duitsland.
'Stammheim' gaat, heel globaal,
over de confrontatie tussen twee
werelden. Een verkrampte rechts
staat probeert zich te weren tegen
een anarchie die alle regels van die
rechtsstaat afwijst. Dus ontkent de
rechter in het Stammheimer pro
ces de politieke achtergronden en
drukt de terroristen in de criminele
hoek. Die botsing levert eén bui
tengewoon fascinerende film op,
zeker als wordt bedacht dat
'Stammheim' een gedramatiseerde
documentaire is. Alles is min of
meer gebeurd als in de film wordt
getoond.
Om niet al te veel emoties los te
maken (het onderwerp ligt nog al-
tijd gevoelig in West-Duitsland), is
'Stammheim' zo kaal mogelijk en
in zwart-wit gemaakt. De hande
ling speelt zich af in' slechts één
ruimte en dat is de rechtszaal. In
strijd met alle filmregels hangt de
dramatiek dus alleen af van het ge
sproken woorden en dat blijkt nog
te werken ook.
B.J.
b -'v» ^J5Öh ,i?li
M V.--,
Vr
'li H i - I
tWM b I -rji y/i- -
'Short circuit'; regie: John Badham;
hoofdrollen: Ally Sheedy en Steve Gut-
tenberg; theater: Euro, Alphen.
Het zou heel makkelijk zijn een
film als 'Short Circuit' af te kraken.
Het idee, een robot die tot leven
komt, is niet nieuw en de uitwer
king (de robot heeft erg veel weg
van E.T.) is evenmin origineel. Het
verhaal ontwikkelt zich volgens de
meest voor de hand liggende lij
nen, de strekking is zonder enige
pretentie en de acteürs worden
door een mechanisch ventje weg-
Nettie en Cel ie zingen een lied in een paars bloemenveld. (foto
'The Color Purple'; regie: Steven Spiel
berg; hoofdrollen: Whoopi Goldberg,
Danny Glover en Margaret Avery; thea
ter: Lido en Trianon, Leiden
Paars is in 'The Color Purple' zo
wel de kleur van geluk als verdriet.
Geluk als de hoofdpersoon Celie
met haar zusje Nettie huppelt door
een paars bloemenveld. Verdriet
als zij gebukt gaat onder het regi
me van haar echtgenoot met als
passend decor een veld van platge
trapte paarse bloemen. Die paarse
bloemen richten zich weer op als
Celie met de hulp van vriendin
Shug ontsnapt aan haar slavenbe-
staan. Waarmee Steven Spielberg
haar levensloop over een periode
van veertig jaar heeft ingekleurd.
Met 'The Color Purple' verbond
Spielberg zijn gerenommeerde
naam aan een risicovolle onderne
ming: een grootse Hollywood-pro-
duktie met voor 99 procent een
zwarte bezetting en gebaseerd op
een feministische roman. De on
derneming slaagde. 'The Color
Purple' dong dit jaar in een flink
aantal categorieën mee naar de Os
cars. Dat de film het op vrij tragi
sche wijze volledig moest afleggen
tegen 'Out of Africa' doet daar ver
der weinig aan af. Meedoen is bij
de Oscar-race zeker zo belangrijk
als winnen.
Afgezien van de afwijkende uit
gangspunten wijkt 'The Color Pur
ple' overigens in niets af van het
gemiddelde Hollywood-drama. Zo
als Karen Blixen zich staande
houdt in 'Out of Africa', zo ontwik
kelt Celie zich tot een zelfstandig
wezen in 'The Color Purple'. In
sentimentaliteit doen de twee films
niet voor elkaar onder.
Maar bij het verhaal van Celie is
dat nog eens gekoppeld aan allerlei
gospel-emoties waardoor er een
halleluja-sfeer ontstaat die soms
echt onverkwikkelijk is. Niets
blijft ons op een gegeven moment
gespaard. Zelfs de allerruwste bol
ster heeft een blanke pit. Alle slui
zen gaan open 'en de sentimentele
symboliek krijgt een pijnlijke
voorspelbaarheid. Celie en Nettie
zingen in het begin van de film een
liedje en, verdomd, aan het slot van
'The Color Purple' komt dat liedje
- eind goed al goed - weer terug.
Neem je dat haast schaamteloze
spel met gevoelens voor lief, dan
kan 'The Color Purple' toch wor
den gewaardeerd als een beeldend
epos over de strijd van een zwarte
vrouw tegen slavernij binnen het
huwelijk. De film schijnt binnen
de zwarte gemeenschap van Ame
rika niet helemaal goed gevallen te
zijn omdat de mannen er zo be
roerd af komen. Maar scenario
schrijver Menno Meyes is qua the
matiek terecht trouw gebleven aan
het gelijknamige boek van Alice
Walker.
Zijn filmversie had wat mij be
treft wel iets compacter gekund.
Behalve de geschiedenis van Celie
wordt ook vrij prominent aandacht
geschonken aan wat er gebeurt
met schoondochter Sofia en vrien
din Shug. Dat plaatst weliswaar de
problematiek van zwarte vrouwen
in een breder kader, maar het
maakt 'The Color Purple' er uiter
aard niet korter op en dat had de
film best kunnen hebben.
Waarin Meyes en Spielberg wel
goed ir? zijn geslaagd, is Walkers
boek in een fantasierijke film te
vertalen, zeker als verschillende
verhaallijnen synchroon gaan lo
pen. Celie is door haar vader uitge
huwelijkt aan een bruut die ze
'Mister' noemt. Zus Nettie is door
stomval in Afrika de gouvernante
geworden van Celie's kinderen die
ze meteen bij de geboorte moest af
staan. Olivia en Adam groeien op
bij een domineesechtpaar. In een
prachtige montage worden die
twee werelddelen samengesmeed.
Die staaltjes film vormen teza
men de grootste kwaliteit van 'The
Color Purple'. Jammer dat de emo
ties niet wat meer binnen de per
ken blijven.
BART JUNGMANN
Toch is 'Short Circuit' een bij
zonder amusante en lichtvoetige
komedie. De film staat garant voor
een ontspannen avondje uit, niet in
de laatste plaats voor de kinderen.
Centraal staat'Nummer 5, een
uitvinding van een geniale jonge
man, Newton Crosby. De aanvan
kelijk als huisknecht ontworpen
robot wordt door het concern Nova
Robotics tot de tanden toe bewa
pend en aan een stel hoge militai
ren gedemonstreerd. Na afloop
wordt Nummer 5 door de bliksem
getroffen. Dit brengt de robot tot
leven en Nummer 5 ontpopt zich
als een schattig baasje met een
groot hart.
Hij belandt in het huis van Ste
phanie. Deze jongedame, die altijd
teleurgesteld is in de, mannen,
vindt in Nummer 5 eindelijk een
echte vriend. Zoals te verwachten
zal zij dankzij de robot in contact
komen met Crosby en na het over
winnen van heel wat moeilijkhe
den vormen ze gedrieën het ideale
gezinnetje.
De aantrekkelijkheid van de film
ligt vooral in de vertederende oog
opslag en de lieve geluidjes die
Nummer 5 produceert. De robot is
in staat tot de meest menselijke ge
voelens. Hij weet ten slotte zelfs
Crosby ervan te overtuigen dat hij
geen mechanisch mankement
heeft, maar leeft. De maker van on
der meer 'Saturdaynight fever' en
'Wargames' is er wonderwel in ge
slaagd zijn toeschouwers vanaf het
begin daarin te doen geloven.
LEONARD ENGEL
FILMS OP VIDEO
Videoscreen heeft deze zomer
een pakket cassettes uitgebracht
dat een heel breed terrein be
strijkt, van zeer serieus tot nie-
mandallerig.
Liliana Cavani maakte in 1973-
indruk met 'The Nightporter'
waarin Charlotte Rampling zich
onderwerpt aan ex-concentratie-
kamparts Dirk Bogarde. De één
vindt de film dubieus, de ander
onthutsend, maar negeren kan
niemand hem en menig beeld
van de sado-masochistische rela
tie tussen Rampling en Bogarde
blijft je bij.
'A Chorus line' is al jaren een
succesvolle Broadway-musical.
Richard Attenborough waagde
zich aan een verfilming en hij
had er in veel landen groot suc
ces mee. In ons land deed de film
het niet slecht, maar ook niet ge
weldig. Toch is 'A Chorus line'
de moeite van hot bekijken
waard, zeker voor liefhebbers
van dans en voor hen die een in
druk willen hebben van de moei
te die een danser moet doen om
een plaats te krijgen in de dans
groep die elke musical nodig
heeft.
Gedurfd is het uitbrengen van
'The Wargame'. Het is geen film,
maar een drie kwartier durende
documentaire in zwart/wit die
Peter Watkins voor de BBC
maakte. Het onderwerp is: de
atoombom en wat te doen na de
klap. Het onderwerp is na Tsjer-
nobyl actueel, maar de documen
taire is wel geruime tijd geleden
(in elk geval ruim voor 1980) ge
maakt.
Lichter werk, al zou je het aan
de titel niet zeggen, betreft:
'Light Blast' van Enzo Castellari.
'Zoals in zoveel films van deze re
gisseur is het verhaal behoorlijk
onsamenhangend, maar barst
het van de achtervolgingen, ont
ploffingen en spannende toe
standen. Kinderen die ik 'Light
blast' liet zien vonden hem pri-
Even gunstig was hun oordeel
over 'Teen Wolf, waarin Michael
Fox (van 'Back to the Future') af
en toe in een weerwolf veran
derd. De speciale effecten zijn
bijzonder, maar voor de rest van
de film ben ik blijkbaar te oud.
In de eindeloze rij puberfilms
maakt 'Teen wolf overigens zo'n
slechte beurt nog niet, er is in elk
geval zorgvuldig gewerkt.
PETER DE ZWAAN
The Color Purple' - Lido, Leiden en
Trianon, Leiden
'Hannah and her sisters' - Lido, Lei
den
'Short Circuit' - Euro, Alphen
'Highlander' - mengeling van science
fiction en middeleeuws avontuur, Ci
ty, Katwijk
BLIJVERS
'Under the cherry moon' - Prince valt
als acteur door de mand, Luxorr, Lei
den
'The Hitcher' - Rutger Hauer op dreef
als sadistische lifter, Euro, Alphen
'Big trouble in little China' - grappige
en opwindende avonturenfilm, Lido,
Leiden
'Out of Africa' - meeslepend epos
over Deense schrijfster in Afrika, Ci
ty, Katwijk
'Poltergeist 2' - imponerende effecten
in verder niet zo geslaagde vervolg
film, Lido, Leiden
'Karate Kid II' - geweld met knipoog
in plezierige film, Euro, Alphen.
'Op hoop van zegen' - vierde verfil
ming van Heijermans' drama met
Danny de Munck, City, Katwijk, Tria
non en Euro, Alphen
'Cobra' - ijzingwekkende actiefilm (in
meer betekenissen) met Sylvester
Stallone, City, Katwyk
'Police Academy III' - de politionele
lolbroeken zijn weer terug in Luxor,
Leiden en City, Katwijk
'Top Gun' - Amerikaanse straaljager
piloten in opleiding, Lido, Leiden.
SEXFILMS
'Bordello' - Rex, Leiden.
NACHTFILMS
'Babylon blue' - Rex, Leiden.
'Talk dirty to me' - Euro, Alphen.
'Perfect fit' - Euro, Alphen.
'De Karate Kid II' - Euro Alphen.
'The Hitcher' - Euro Alphen.
DEN HAAG
'Top Gun' - Asta (463500), al.
'Karate Kid II' - Asta, al.
'The colour purple' - Asta, al.
'Police Academy III' - Babylon
(471656), al.
'Out of Africa' - Babylon, al.
'Big trouble in little China' - Babylon,
12 jr.
'Poltergeist II' - Cineac (630637), 16 jr.
'Nightmare on Elmstreet' - Cineac, 16 al.
jr.
'Hannah and her sisters' - Metropole
(456756), al.
Terms of endearment' - Metropole,
al.
'9Vz Weeks' - Metropole, 16 jr.
'Letter to Brezhnev' - Metropole, al.
'Op hoop van zegen' - Metropole, al.
'Prince: Under the cherrymoon' -
Odeon (462400), al.
The money pit' - Odeon, al.
'Invaders from Mars' - Odeon, 12 jr.
'Short circuit' - Odeon, al.
'Aziatische geneugten' - Le Paris
AMSTERDAM
The Right Stuff - Alfa (278806), al.
'3 mannen en een wieg' - Alfa, al.
The jewel of the Nile' - Alfa, al.
Top Gun' - Alfa, al.
'Letter to Brezhnev' - Alhambra
(233192), al.
'Runaway train' - Alhambra, 12 jr.
The color purple' - Bellevue Cinera
ma (234876/266227), al.
The Karate Kid II' - Cinerama, al.
'Big trouble in little China' Calypso
(266227/234876), 12 jr.
'Police academy III' - Calypso, al.
'The comeback of Marilyn' - Centraal
(248933), 18 jr.
'Short circuit' - Cineac, (243639), al.
'My beautiful landrette' - Cinecenter,
(236615) 16 jr.
'The sacrifice' - Cinecenter, 16 jr.
'Als in een roes' - Cinecenter, 16 jr.
'Abel' - Cinecenter, al.
Top gun' - Cinema (151243), al.
'Nightmare on Elmstreet' - Cinema,
16 jr.
'Harem' - City (234579), 16 jr.
'Nightmare on Elmstreet' - City, 16 jr.
'Poltergeist II' - City, 16 jr.
'Cobra' - City, 16 jr.
'Gung Ho' - City, al.
'9>/2 Weeks' - City, 16 jr.
The money pit' - City, al.
'Apocalypse Now' - Kriterion,
(231708), 16 jr.
'Die verlobte' - Kriterion, 16 jr.
'Bloner Tango - Kriterion, 16 jr.
'Sexcapades' - Parisien (248933), 18 jr.
'Saraba Hakobune', - The Movies
(245790), 16 jr.
'Ludwig' - The Movies, 16 jr.
'Manner' - The Movies, 16 jr.
'Hannah and her sisters' - Tuschinski,
(262633), al.
'Prince: Under the cherrymoon' - Tu
schinski, al.
'Op hoop van zegen' - Tuschinski, al.
Terms of endearment' - Tuschinski,
'Out of Africa' - De Uitkijk, al.
TELEVISIE
'De Schorpioen' is de tweede
speelfilm van Ben Verbong die
met 'Het meisje met het rode
haar' zoveel indruk maakte. 'De
Schorpioen' lijkt een beetje
langs iedereen heen te zijn ge
gaan en dat is jammer, want het
is een geslaagde thriller. Ver
bong voegde een aantal elemen
ten uit de naoorlogse geschiede
nis samen (koude oorlog, de
Hongaarse opstand en het kolo
niale verleden van Nederland) en
dat heeft een beklemmende film
opgeleverd, waarbij ook het ca
merawerk van Theo van der San-
de niet onopgemerkt mag blij-
Peter Tuinman speelt in 'De
Schorpioen' de chauffeur Loe
Wolff die bij een oplichting zijn
paspoort afstaat en vervolgens in
de krant zijn eigen overlijdens
bericht leest. Hij gaat op onder
zoek en komt in een web van in
triges terecht. De film wordt
dinsdag via Nederland 1 uitge
zonden (20.28 uur).
Morgenavond maar weer eens
'The sound of music', één van de
grootste en succesvolste tranen
trekkers uit de geschiedenis. Ju
lie Andrews springt levensblij
door de Oostenrijkse Alpen en
als gouvernante is ze ook zo ac
curaat de kinderen Von Trapp
uit de handen van de Nazi's te
houden. Zouden er al mensen
zijn die deze film voor de hon
derdste keer zien? Om 19.35 uur
op Nederland 2.
BBC 2 geeft de avond helemaal
een klassiek tintje door om 21.55
uur 'Casablanca' uit te zenden.
Ook ditmaal speelt de Tweede
Wereldoorlog een rol op de ach
tergrond en wel de achtergrond
van Casablanca. Humphrey Bo-
gart speelt de eigenaar van een
Peter Tuinman, hoofdrolspeler
in 'De Schorpioen'. (foto anp)
nachtclub en krijgt-bezoek van
zijn voormalige geliefde Ingrid
Bergman.
Een avond later op dezelfde
zender 'Tender Mercies'. Robert
Duvall speelt de hoofdrol en
kreeg daarvoor drie jaar geleden
een Oscar. Regisseur Bruce Be-
resford slaagde erin het melodra
matische gegeven van een coun
try and western-zanger met een
drankprobleem binnen de per
ken te houden (23.25 uur).
Maandagavond op Duitsland 1
'I Vitelloni', een oudje van Fede-
rico Fellini (23.00 uur)Het is de
eerste van een reeks Fellini-films
op de Duitse zender. In 'I Vitello
ni' een portret van een groep jon
geren die in een havenstad maar
wat aan lummelt. I Vitelloni be
tekent dan ook de leeglopers.
FILMHUIZEN
LAK-Cinema presenteert dins
dagavond (22.00 uur) 'Diva' van
Jean-Jacques Beineix. Een jonge
postbode heeft illegale bandop
namen gemaakt van het optre
den van een operazangeres. Per
ongeluk komt hij pok in het bezit
van een bandje waarop een pros
tituee onthullingen doet over een
corrupte politiefunctionaris. -
In het Filmhuis LVC draait tot
en met zondagavond nog 'The
great rock roll swindle' over
The Sex Pistols (21.15 uur).
Woensdag is hier de Leidse pre
mière van 'Verführung: die
grausame Frau' van Elfi Mi-
kesch en Monika Treut over sa
domasochisme te zien (20.00 en
22.15 uur). De maaksters wilden
hiermee het preutse moralisme
van veel (feministische) discus
sies over sexualiteit verbreken.
Donderdag gaat in het LVC 'The
killing fields' draaien (20.00 en
22.15 uur).
In Het Kijkhuis is tot en met
woensdag 'La nuit de Varennes'
van Ettore Scola te zien met Mar
cello Mastroianni en Hanna
Schygulla. 19.30 uur. 'l'Une
chante, l'autre pas' van Agnes
Varda wordt maandagavond ver
toond. Deze combinatie van me
lodrama en musical gaat over
Sam Waterston, hoofdrolspeler
in 'The killing fields'. (foto upd
twee vrouwen die zich zelfstan
dig proberen te ontwikkelen
(20.00 en 22.15 uur).
'Les Valseuses' van Bertrand
Blier met Gérard Depardieu
volgt dinsdagavond (20.00 en
22.15 uur) en woensdagavond is
er van Akira Kurosawa 'Ikuru' te
zien. Een ambtenaar is ongenees
lijk ziek en moet de onvermijde
lijke dood onder ogen zien.
(19.30 en 22.15 uur).
