Brussel wil dè operastad van Europa worden
'Wezenlijke van
taal nooit
te doorgronden'
AlIHNÜIil^KJI:
Jury in Venetië blameert zich
met diplomatieke filmprijzen
Groot Muziekconcours
in het Circustheater
DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1986
KUNST
PAGINA 23
Op 23 september wordt in Amsterdam het Muziektheater
geopend, het grootste gebouw voor de podiumkunsten in
ons land. Het Natioale Ballet en de Nederlandse Opera
hebben er een onderdak gekregen, binnen- en buiten
landse gezelschappen van naam en faam zullen er te zien
en te horen zijn. Een bouwwerk op 3075 palen, dat plaats
biedt aan 1689 toeschouwers.
Voor Nederland is het Muziektheater, in de volksmond
nog steeds 'Stopera' genoemd, enig in zijn soort. In West-
Europa zijn echter vergelijkbare gebouwen te vinden.
Zoals de Scala van Milaan, De Munt in Brussel, de Opera
in Parijs, het Coliseum in Londen en de Hamburgse
Staatsopera.
Onze buitenlandse correspondenten gingen ter plekke
kijken. Vandaag het derde deel in een serie over Muziek
theaters in Europa: De Munt in Brussel.
BRUSSEL (GPD) - Eén keer per
maand verzamelen zich in de win
ter op een late namiddag zo'n drie
honderd Franse liefhebbers op het
Gare du Nord in Parijs om naar de
opera te gaan. Zij nemen echter
niet de Metro naar het Place de
l'Opera maar de TEE-trein naar
Brussel
Na de voorstelling in de Munt
schouwburg van de Belgische
hoofdstad, en een borrel in een van
de drukke omliggende café's, ver
trekt rond een uur of twee 's nachts
weer een slaaptrein naar de licht
stad. Zodat de operaliefhebber de
volgende morgen redelijk uitge
rust weer aan het Parijse werk kan.
De grote belangstelling voor de
ze speciale opera-trein - maande
lijks moeten velen worden teleur
gesteld - is een teken van de
groeiende internationale waarde
ring voor de Nationale Opera van
België. Er waren plannen om ook
met de Nederlandse Spoorwegen
zulke 'trein-toegang'-trips te orga
niseren, maar die hebben (nog) niet
tot resultaten geleid.
Dat is jammer, want de Nationa
le Opera - naar haar speelplek nu
kortweg 'De Munt' genoemd - is
hard op weg een van de allerbe
langrijkste operagezelschappen
van Europa te worden. Als het aan
De roman Hersenschimmen
van J. Bernlef werd direct na
verschijning in het najaar van
1984 een bestseller. De intense
wijze waarop in het boek het
proces van dementeren be
schreven werd, maakte veel in
druk. Nu, twee jaar later, zijn er
vergevorderde plannen voor
een verfilming van Hersen
schimmen. Toneelgroep Cen
trum echter liet een bewerking
maken door Chaim Levano.
Die voorstelling gaat op 1 okto
ber in Amsterdam in première.
„Nee hoor, onze voorstelling wordt
absoluut geen sociaal-maatschap
pelijk drama. Aan die hele trend
van stukken die iets willen laten
zien over de problemen van doven,
blinden, aidspatiënten en meer van
dat leed, doen wij niet mee".
Centrum-dramaturg Carel Al-
phenaar laat er geen enkele ondui
delijkheid over bestaan. Het pu
bliek dat straks naar de voorstel
ling Hersenschimmen komt kij
ken, wordt niet geconfronteerd
met een zielige oude man op to
neel. Als men verwacht een nauw
gezette theatrale vertaling van
Bernlefs prachtige roman te gaan
zien, zal ontgoocheling het resul
taat zijn.
Het feit dat het boek is bewerkt
door Chaim Levano, die tevens de
regie bij Centrum doet, maakt ei
genlijk al duidelijk dat het hier een
heel vrije bewerking van Hersen
schimmen betreft. Levano is de
man van het experiment, de man
die als musicus jarenlang vaste pia
nist was van het Residentieorkest,
maar die zijn grenzen heel duide
lijk verlegd heeft.
Levano zocht vanuit de muziek
samenwerking met het theater,
met de mimekunst en met de beel
dende kunst. Hij maakte opera's,
muziektheater en deed mee aan
voorstellingen van het mime-gezel-
schap Waste of Time. Bleek een
uitmuntend vertolker van de dada-
beweging en een groot kenner van
Kurt Schwitters. Zo'n man maakt
natuurlijk geen keurige toneelver
sie van een succesvol boek. Zo'n
man gaat ook bij Centrum het ex
periment aan.
Levano heeft zijn obsessie voor
taal en alles wat daarmee te maken
heeft in het boek teruggevonden.
„Toen ik Hersenschimmen las,
intendant Gerard Mortier ligt HET
belangrijkste. Mortier, de man die
de Munt heeft gemaakt tot wat zij
nu is, wil zelfs van Brussel de
'Operastad van Europa' maken.
Niet de Scala van Milaan of de
Weense Staatsoper, maar 'De
Munt' op het eerste plan. En zeker
nu de plannen voor een nieuwe Pa
rijse opera - het Bastille-project -
in de ijskast lijken te verdwijnen,
maakt Mortier een goede kans in
die opzet te slagen. Hij zorgde al
voor de komst naar Brussel van het
Institut du Theatre Musical Con
temporain van Pierre Boulez, en
ook de Internationale Unie van de
Muziekpers krijgt haar hoofdkan
toor bij onze zuiderburen.
door
Hans de Bruijn
De roem van De Munt is nu al zo
groot dat die al genoemde en zo be
roemde Scala en Staatsoper Mor
tier benaderden voor het uitvoeren
van co-produkties. Maar wat na
tuurlijk belangrijker is: de publie
ke waardering voor het program
ma-aanbod van de Belgische Na
tionale Opera is onverminderd
Levano en Alphenaar
maken theater
van Bernlefs
'Hersenschimmen'
wist ik - behalve dat het een goed
boek was, dat op originele wijze
iets over dementie te vertellen had
- dat er voldoende aanknopings
punten in zaten voor een voorstel
ling. Dementie heeft namelijk ook
te maken met de afbrokkeling van
taal, mensen die dementeren gaan
heel langzaam een andere taal
spreken; een taal die niet meer
beantwoordt aan wat de omgeving
verwacht, aan wat wij als normaal
beschouwen. Dat vond ik het span
nende eraan".
Al eerder had Centrum Chaim
gevraagd iets bij het gezelschap te
gaan doen en toevalligerwijs was
er binnen de groep ook al eens ge
sproken over een toneelversie van
Hersenschimmen. Met name ac
teur Jacques Commandeur zag er
wel iets in. Toen Levano met zijn
plan kwam, werd de samenwer
king een feit.
door
Hein Janssen
Hoofdpersoon in Hersenschim
men is de 71-jarige gepensioneerde
Maarten Klein, een man die langza
merhand zijn greep op de
werkelijkheid verliest. Verleden en
heden schuiven door elkaar heen,
woorden passen niet meer bij het
gevoel, de tijd speelt geen hoofdrol
meer. Herinneringen vervagen.
Maarten dementeert en zijn vrouw
Vera slaat dat gade. Bernlef vertelt
dit verhaal in de ik-vorm, geschre
ven vanuit de hoofdpersoon zelf.
Hoe is zo'n monologue-interieur
in godsnaam op de planken te
brengen? Levano: „Als je er vanuit
gaat dat het theater een spiegel is
van wat er in de maatschappij, in
het leven gaande is - en dat doe ik
- dat is in principe alles op toneel
te zetten. Je zou bij wijze van spre
ken zelfs de belevingswereld van
een ei in het theater kunnen bren
gen".
Carel Alphenaar heeft zich van
begin af aan met het project be
groot. Kaartjes voor vrijwel alle
voorstellingen van de Munt zijn al
weken tevoren uitverkocht. En er
zijn maar liefst 7000 abonnement
houders, uit alle lagen van de be
volking. Alleen voor jongeren on
der 25 jaar wordt elke avond een
handvol kaartjes vrijgehouden
voor slechts acht gulden per stuk.
En ook die vliegen weg.
Nonnen
Het is een illustratie van de nieu
we wind die, sinds Mortier in 1981
de scepter over de Munt overnam,
door de Brusselse opera is gaan
waaien. In de jaren '50 en '60 was
de Nationale Opera een ingeslapen
gezelschap, dat plichtmatig de be
kende werken opvoerde en stee
vast geld tekort kwam.
Mortiers voorganger Huysman
haalde al het wereldberoemde
'Ballet van de XXe Eeuw' van
Maurice Bejart naar Brussel. 'Plot
seling zat de Opera vol met nonnen
met slierten meisjesleerlingen om
te genieten van de artistiek verpak
te erotiek van Bejart', zei Mortier
daarover onlangs in een interview.
Maar Mortier zelf haalde de be
zem door de Munt, trok nieuwe
zangers en zangeressen aan, verbe
terde de kwaliteit van het orkest en
trok een internationaal team van
medewerkers aan. Belangrijkste
doel: het aantrekken van een breed
publiek dat niet langer alleen uit
de verstokte klassieke operalief
hebbers bestond. Hoofdkenmerk
van deze schoonmaakoperatie was
het afzien van 'vedetten'. Geen
sterren meer, geen onbetaalbare
grote namen waardoor de rest van
het gezelschap in de schaduw
blijft
De solisten van de opera zijn
voor het grote publiek vrijwel on
bekenden als Jose van Dam, Lella
Cuberli of Stuart Borrows. Mortier
trok bovendien een paar klasserij-
ke dirigenten aan, zoals Sylvain
Cambreling en sir John Pritchard,
terwijl ook Christoph von Dohna-
ny regelmatig het stokje hanteert.
Daarnaast bracht hij ook een wijzi
ging aan in het repertoire, of beter
in de wijze waarop het repertoire
wordt vertolkt.
De Munt blijft immers vertrou
wen op de grote, bekende publiek-
trekkers van achttiende- of negen-
tiende-eeuwse meesters als Mozart
of Verdi. Maar dan niet langer in de
klassieke versie, maar in een he
dendaagse bewerking of een eigen
interpretatie zonder te vervallen in
avantgardistische avonturen, al
maakt men wel eens een uitstapje
naar moderneren als Alban Berg
en Janacek. Constante kwaliteit is
het motto van Mortier, en het pu
bliek weet dat op waarde te schat
ten.
En niet alleen het publiek, want
van de opbrengst van de kaartjes
verkoop alleen zou de Munt niet
kunnen rondkomen, al trokken de
twee laatste produkties uit het vo
rige seizoen (Der Fledermaus en
Die Lustige Witwe) maar liefst
24.000 toeschouwers en was ook de
Mozart-cyclus een groot succes.
Mortier heeft gekozen voor een
zeer zakelijke aanpak van het
Brusselse opera-bedrijf, waarbij
500 mensen werken.
Bedrijfsleven
De Munt (op zijn Frans La Mon-
naie) krijgt overheidssubsidies
maar wordt met ingang van het
nieuwe seizoen ook gesponsord
door het bedrijfsleven. In de voor
500 miljoen frank (27 miljoen gul
den) overheidsgeld verbouwde
Muntschouwburg aan het Brussel
se Muntplein zijn nu loges te koop
aangeboden aan bedrijven. Op een
manier, zoals dat ook in voetbalsta
dions gebeurt. Alleen al voor het
seizoen 1986-1987 haalde Mortier
zo 10 miljoen frank (550.000 gul
den) binnen, de kosten voor één
grote produktie.
Voorts verkocht Mortier aan de
Luxemburgse commerciële televi
sie-zender RTL de exclusieve uit
zendrechten van de openingsvoor
stelling van het seizoen, Der Ro-
senkavalier (13 november) voor zes
miljoen frank (330.000 gulden). Ter
vergelijking: vorig jaar kreeg de
opera van de Belgische omroepen
BRT en RTB totaal zeven miljoen
frank voor de uitzendrechten voor
het hele seizoen. De wrevel bij deze
omroepen over het RTL-contract is
dan ook begrijpelijk.
Maar Mortier moet wel. Hij moet
niet alleen een klasserijk program
ma brengen om zijn doel - Brussel
Opera-stad Nummer Eén - te ver
wezenlijken, hij moet ook 500 men
sen aan het werk houden. Behalve
het opera-gezelschap en het orkest
zijn dat ook nog eens de tientallen
dansers van het wereldberoemde
'Ballet van de 20e Eeuw' van Mau
rice Bejart, zo'n beetje het visite
kaartje van de Munt.
Dynamiek, en een beetje lef. Zo
kan Mortiers aanpak worden geka
rakteriseerd. Een aanpak die mis
schien wel juist zo succesrijk is,
omdat de Nationale Opera blijft
vertrouwen op bekende, en bij het
grote publiek geliefde werken. Zo
wordt het operaseizoen op 12 no
vember in de fantastisch verbouw
de Muntschouwburg geopend met
de Negende Symfonie van Beetho
ven, onder leiding van Sylvain
Cambreling.
De dag daarna begint het echte
winterprogramma met Der Rosen-
kavalier van R. Strauss. In het sei
zoen '86-'87 zal vooral de Verdi-lief-
hebber aan zijn trekken komen. In
totaal staan slechts tien produkties
op het programma, wat mede
wordt veroorzaakt door de verhui
zing van het tijdelijk gebruikte Cir
cus van Brussel naar de verbouw
de Munt.
Met 'La Finta Gardiniera' van
Mozart komt De Munt volgende zo
mer ook naar het Holland Festival.
Wie De Munt al voor november wil
zien en horen, kan op 16 september
het Koninklijk Circus terecht voor
Le Martyre de Saint-Sebastien, on
der regie van Béjart, in een co-pro-
duktie met de Scala. Daarna neemt
De Munt nog deel aan de Salzbur-
ger Festspiele.
Antwerpen
Een deel van die voorstellingen
geeft de Nationale Opera in Ant
werpen, waardoor ook de sinjoren
stad opera en muziek van moderne
snit en hoge kwaliteit binnen zijn
poorten krijgt. Antwerpen be
schikt - samen met Gent - over een
eigen opera, de Opera van Vlaan
deren, maar dat is een zieltogend
gezelschap dat bij een schuld van
bijna 30 miljoen gulden ruim twee
miljoen gulden rood staat bij de
bank.
In Gent en Antwerpen werken
380 mensen, die elke maand weer
moeten afwachten of hun salaris
sen wel worden uitbetaald. En vo
rig seizoen werd al geput uit subsi
dies die voor het komende seizoen
bestemd waren. Hun resultaten
steken bovendien - of wellicht
daardoor - wel heel schril al bij die
van De Munt. Optredens voor ter
nauwernood halvolle zalen zijn
geen uitzondering.
Voor het niéuwe seizoen is de
Opera van Vlaanderen dan ook an
dere wegen ingeslagen, met in na
volging van De Munt veel werk
van Verdi (op 12 september Aida in
Gent en een dag later Otello in Ant
werpen), Strauss, Puccini, Wagner
en Mozart. Of die programmering
de Vlaamse opera kan redden
wordt zeer betwijfeld. Misschien is
België te klein voor twee operage
zelschappen van deze omvang.
Eerdere afleveringen in deze se
rie over Muziektheaters versche
nen op 3 (Hamburg) en 6 (Milaan)
september.
moeid, zodat van een hechte sa
menwerking gesproken kan wor
den. Alphenaar: „Tussen het aller
eerste idee en nu zitten toch wel
zo'n anderhalf jaar en verschillen
de versies van het stuk. Op een ge
geven moment kreeg Chaim het
grandioze idee de figuur van Maar
ten op te splitsen. In het boek is
Maarten één persoon, die het pro
ces van dementering en afbrokke
ling van de taal zowel beleeft als
beschrijft. Dat worden er bij ons
Levano wil met Hersenschim
men zoals hij het zelf zegt de on
voorziene mogelijkheden van de
taal onderzoeken. „Het geheim van
de taal, het feit dat woorden steeds
weer verrassingen in zich hebben,
dat wezenlijke van de taal, is nooit
te doorgronden. Hooguit kun je
proberen dat geheim te benaderen
en daarvoor gebruik ik in dit geval
het theater, als onderzoeksplek. In
het theater zijn de acteurs door
gaans met woorden, met taal, be
zig, dus dat komt goed uit. Als mid
delen gebruik ik die woorden,
maar ook muziek en gebaren, in
wezen allemaal verschillende vor
men van taal".
Met Bernlef is steeds contact on
derhouden over de theaterversie
van zijn boek. Toen het definitieve
script af was, bleek de schrijver en
thousiast. Hij constateerde welis
waar dat het accent veel meer was
komen te liggen op de afbrokke
ling van de taal dan op het demen
teringsproces, maar hij wilde toch
al niet dat zijn boek alleen maar
zou worden nagespeeld. Een heel
vrije bewerking dus met Levano
ook als regisseur.
In dit geval niet werkend met ex
perimentele kunstenaars maar met
gedegen Centrum-acteurs als Jac
ques Commandeur en Ingeborg El
sevier. Alphenaar: „Wij hadden na
tuurlijk vertrouwen in Chaim om
dat we zijn werk al lange tijd vol
gen. Maar het blijft altijd een gok
een dergelijke anarchist, zo'n bui
tenman op een toneelgezelschap
als het onze los te laten. Aan de an
dere kant hebben wij bij Centrum
in bijvoorbeeld de gestyleerde re
gie's van Peter Oosthoek het expe
riment niet geschuwd. Het zou iets
anders zijn als je Chaim bij de
Haagse Comedie zijn gang zou la
ten gaan, bij wijze van spreken. En
bovendien is het best leuk om de
zaak eens flink te ontregelen, zeker
in dit laatste seizoen waarin Cen
trum bestaat".
Levano: „Ik wil geen psycholo
gisch theater maken, dat kunnen
anderen veel beter. Ik wil het thea
ter ontdoen van de emoties en er
minstens zoveel voor terug geven.
Wat dat in onze Hersenschimmen
zal zijn? Een complete onttakeling
eigenlijk, alleen maar de grote grij
ze ruimte van de gedachtenwereld
van een oude man. Ik denk dat dat
een dramatische werking heeft, dat
de voorstelling daarmee iets krijgt
dat net zoveel waard is als emotie.
Ja, theater zonder emotie, dat is ei
genlijk mijn credo".
VENETIE (GPD) - Nederland
heeft weinig reden zich te bekla
gen over de uitslagen van de diver
se jury's op de slotdag van het Ve-
netiaanse Filmfestival. Abel noch
De Wisselwachter deden mee aan
de officiële competitie, maar ont
vingen desalnietemin een aardige
opsteker. De film van Alex van
Warmerdam werd door de Italiaan
se critici bekroond als beste de
buutfilm. En Jos Stellings film
werd door een van de zeer vele ju
ry's tenminste nog eervol vermeld.
Maar de palmares die was samen
gesteld door de officiële jury werd
tijdens een persconferentie met ge
hoon en gefluit ontvangen.
door
Pieter van Lierop
Men bleek het alom onbegrijpe
lijk te vinden dat de zeer geslaagde
werkstukken van James Ivory,
Theo Angelopoulos en vooral Ber-
trand Tavernier onbekroond zijn
gebleven. Maar dat de Gouden
Leeuw terechtkwam bij Eric Roh-
mers Le Rayon Vert was op zich
zelf al volop aanleiding voor verhit
te discussies, te meer omdat ook de
FIPRESCI (de club van internatio
nale filmkritici) Rohmer eveneens
de hoogste eer had gegund. De
voor deze kritiekprijs jurerende
journalisten, zo bleek later, hadden
gemeend te weten dat Rohmer offi
cieel onbekroond zou blijven en
vonden op voorhand zulks te moe
ten compenseren. Maar de officiële
jury, zo is uitgelekt, had juist gere
deneerd dat Rohmer met zijn in
drukwekkende staat van dienst
nog nooit op een groot festival de
hoofdprijs gekregen had en dat het
er daarom nu maar eens van ko
men moest.
En zo kon het gebeuren dat 'Le
Rayon Vert' dubbel bekroond
werd voor een werkstuk dat met
zijn kale en soms zelfs slordige
vormgeving bijna anti-cinema te
noemen is en kwalitatief duidelijk
minder is dan het twee jaar gele
den in Venetië via de actrice-prijs
(Pascale Ogier) bekroonde Les
Nuits de la Pleine Lune en zeker
veel minder ook dan het vier jaar
geleden in Venetië via de actrice-
prijs (Beatrice Romand) bekroon
de Le Beau Mariage.
Men heeft dus kennelijk gedacht
dat je niet eeuwig bezig kunt blij
ven om Rohmer-films te bekronen
via zijn actrices. Vandaar nu maar
eens een Gouden Leeuw. Maar als
het zo moet, kan men zich in de
toekomst de moeite films naar Ve
netië te sturen wel besparen.
Als dan Rohmer die Gouden
Leeuw moet krijgen, kun je niet
ook nog eens de Speciale Jury
prijs aan Tavernier gaan geven,
want dan zou het feest buitenspo
rig groot worden voor de Fransen,
redeneert men. En Angelopoulos
had al eens een Gouden Leeuw ge
kregen, dus die man doe je niet
eens meer een plezier als je hem nu
een veer in zijn hoed steekt omdat
Mastroianni zo mooi zou hebben
afgespeeld. En er moet altijd dus
iets naar het Oostblok, terwijl ook
het gastland niet vergeten mag
worden. En zo is er dan een lijstje
uitgekomen van bekroonde films
die echt niet veel, of helemaal niet,
beter zijn geweest dan de onbe
kroonde films. Ik wil u er niet eens
mee lastig vallen.
Wel is er mee benadrukt dat het
in Venetië dit jaar bepaald niet ge
krioeld heeft van de onontkenbare
meesterwerken. Outsiders waren
er genoeg, maar groot nieuw film
talent lijkt niet voor handen te zijn
of al te zijn opgesoupeerd door
Cannes vier maanden geleden. Een
pikant verschil met het Franse fes
tival zit ook in de merkwaardige
opstelling van de Amerikanen. De
sterren hadden aan de Rivièra wel
iswaar verstek laten gaan, maar
hun films draaiden desalnietemin
in het hoofdprogramma, al bleven
ze er onbekroond. In Venetië ech
ter dong enkel het volstrekt oninte
ressante en zelfs tamelijk belache
lijke On Valentine's Day mee naar
de Leeuwen, maar het wemelde
van de Hollywoodsterren die de
vertoningen kwamen opfleuren
van de middernachtelijke onzin-
sectie Venezia Giovani.
DEN HAAG (ANP) - De eerste afle
vering van het Scheveningen In
ternationaal Muziek Concours, die
volgend jaar van 23 maart tot en
met 3 april in het Circustheater zal
plaatshebben, wordt gewijd aan de
cello.
„Dit instrument is, als het om
concoursen gaat, altijd onderbe-'
licht geweest" verklaarde jhr. mr.
C.D. van Lennep, voorzitter van de
organiserende Adama Zijlstra
Stichting, gisteren in het Kurhaus
bij de presentatie van de plannen.
In 1988 zal de dwarsfluit centraal
staan, wist Van Lennep nu al te
melden.
Kosten noch moeite zijn ge
spaard om het eerste concours te
laten opvallen in de wereld van de
muziek. Naar 600 relevante adres
sen, verspreid over de gehele we
reld, zijn viertalige prospectussen
over het concours gezonden om
deelnemers (tot 30 jaar) te 1
Het Comité van aanbeveling is
twintig mensen sterk, onder wie
premier Lubbers. De Nederlandse
componist Hans Kox heeft de op
dracht gekregen een speciaal fina
lestuk te schrijven.
De jury bestaat uit louter muzi
kale kopstukken, onder wie Manus
Willemsen, Colin Carr, Jean De-
croos en Dmitri Ferschtmann.
Daar komen dan nog „hele grote
namen uit de VS en de USSR" by,
aldus concoursmanager A. de
Beer. Vijftien optredens heeft hij al
besproken voor de winnaars. En de
eigenlijke prijzen zijn ook al niet
voor de poes. De hoofdprijs be
draagt 30.000 gulden, de tweede
prijs 20.000 gulden en dan zijn er
nog een prijs van 10.000 en van
5.000 gulden. Er moet nu eenmaal
wat aan worden gedaan om zo'n
concours aantrekkelijk te maken
om aan mee te doen, legde Van
Lennep uit.
Het verblijf hier moeten de deel
nemers wel zelf betalen, maar ko
men ze door de (voor het publiek
gratis toegankelijke) voorronden
heen, dan valt er over een tege
moetkoming te praten. Het con
cours kost in totaal zes zeven ton.
Uit de voorronden, waarin stuk
ken van onder meer Bach, Bocceri-
ni en van 20ste eeuwse componis
ten ten gehore moeten worden ge
bracht, blijven twaalf halve finalis
ten over. Zij kunnen kiezen uit
werken van Beethoven, Brahms,
Strauss, Schubert en opnieuw 20s-
te-eeuwers als Britten en Strawins-
ky. Een stuk van Escher is ver
plicht. De finale bestaat uit het
stuk van Kox en een vrije keuze.
