Meubels alleen om
naar te kijken
Oud leer weer als nieuw
Zeeland
MO'72
Opleiding
tolk/vertaler
JL@€
ABONNEES ZITTEN BETER
tramam//ïrcaiiBm roaarafviro
4
Dieren
NAJAARS-V AARVAKANTIES
4 DAGEN BERLIJN:
ƒ249.-!
SKYTOURS
SUPERSTUNT
10 DAGEN CALELLA:
ƒ299,-!!!
SKYTOURS
Internationale tentoonstelling in Maastricht
Instituut voor aanvullend onderwijs
Frans; Duits; Engels
Elke dinsdagavond 4 lesuren vanaf 16 sept, in Leiden
Gebouw: Louise de Coligny S.G. Kagerstraat 7 Leiden
Brochure informatie: MO'72, Noordmolenwerf 127,3011 DC
R'dam. Tel. 010-4123809 of dr. G. Steffens. Waldeck Pyrmont-
laan 23, 3743 DD Baam. Tel. 02154-22450.
DE NIEUWE STUDIEGIDS IS UIT!
CURSUSSEN LEIDEN EN RIJNSBURG
Middenstandsdiploma: 10 maanden
Praktijkdiploma boekhouden: 15 maanden
Moderne bedrijfsadm. (MBA): 15 maanden
Computerboekhouden: 2 maanden
Computerkunde (incl. tekstverw.): 21/z maand
Machineschrijven: 5 maanden
BELT U EVEN
VOOR EEN STUDIEGIDS!
LEIDS OPLEIDINGS CENTRUM
(voorheen BINNENDIJK STUDIECENTRUM)
Nieuwe Rijn 108 Leiden
tel.adm01718 24031:
na kantooruren: 01718 - 21839
„HET PARADIJS" een garantie voor een goede verzorging van
uw huisdieren. Groeneweg 129, 's-Gravenzande, tel. 01740-28275.
Te huur: Compl. ingerichte LUXE 5* BUNGALOWS op div. bun
galowparken in Drenthe in naseiz., 3 wkn huren, 2 wkn betalen.
Herfstvak. nog enkele bungalows vrij. Inl.: J. Schapers, tel.
05280-71766.
NIEUW BALINGE HARTJE DRENTHE - LUXE BUNGALOWS
met c.v. in een bosrijke omgeving, heerlijk rustig en vrij. Nasei
zoen 10% korting. Herfstvak. nog vrij. Vr. folder W. Hutten 05282-
Voor rust en plezier naar Spier, 't VENNEGIEN bestaat 25 jaar,
daarom 100.- p.w. korting. 05936-246.
OTTERLO (HOGE VELUWE), te huur stenen 4- tot 6-pers. BUN
GALOWS in bos, douche, c.v., t.v. 02518-51701.'
Gezell. FAM. HOTEL kmrs. met ktv, m./z. douche, toilet, bij bos,
zwemb., prima keuken. V.p. v.a. 46,- p.p.p.d. Vr. gratis kl.folder.
De Zwaan, Arnhemseweg 520, Beekbergen. Tel. 05766-1393.
OTTERLO, FINSE CHALETS met c.v. en k.t.v, maar ook eenvou
dige VAK.HUISJES, alle v.v. douche en zw./w.t.v., midden in de
bossen, groot natuurbad, openb. verv., dorpswinkels, het Nat.
Park Hoge Veluwe, alles op wandelafstand. Uniek om paard te rij
den, fietsen enz. Ook voor langere tijd te huur. Tel. 08382-1757.
enkele kamers vrij
Spec, weekarrangement L.O. 200,-, H.P. 300,-, V.P.
335,- p.p. Toeslag kamer bad/douche/toilet 5,- p.p. Eigen
parkeerplaats.
Broekhem 134, 6301 HL Valkenburg tel. 04406-12962.
HOTEL-RESTAURANT CAFE ALPENZICHT
04455-1252 EPEN Z.L., Schweibergerweg 49. Een rustpunt voor
uw vakantie of weekend, v.a. terras uniek uitzicht over het dal van
Epen, ideaal voor uw fiets- of wandelvak., kamers met douche/
toilet v.a. 37,50. Ook speciale oktober- en kerstarrangementen.
Uw gastvrouw is M. A. G. Didden-Schuyren.
Mechelen. HOTEL „DE OUDE BROUWERIJ" anno 1782 biedt u
een goed verzorgde vakantie. Gel. in 't Geuldal met goede accom
modatie, prima keuken, goede bedden 3 40.- p.p.p.d. half pen
sion. Voldoende eigen parkeerplaats. Wij sturen u vrijblijvend een
prospectus. 04455-1636 of 1587.
HOTEL „KASTEEL GEULZICHT", voor sfeer en rust, Berg en
Terblijt. Bel voor folder: 04406-40432.
Nieuw ZELFVERZORGINGSHOTEL. Geulvallei, Meerssen (Z.L.)
v.a. 130 - p.p.p.w., 18.60 p.p.p.d. Folder 043-642279.
VERZORGDE BUSREIZEN NAAR VALKENBURG
Speciale herfstreizen
8-daagse herfstreis 11 okt. tot 18 okt. 465.-4
4-daagse herfstreis 18 okt. tot 21 okt. 250.-
met halen en brengen per bus
volledig pension bustochten
gezellige avonden vele extra's
Hotel P. Hermens, Neerhem 61,6301 CE Valkenburg Lb. Lift
Ook kamers douche/toilet. Dichtbij centrum.
Bel voor gratis vakantiepakket 04406-13020*
Bel nu 04907-2158,1 week vakantie 250.- all in, ZOMERHUIS
JES in bosr. omg. bij Eindhoven. Herfstvakantie 400.- p.w.
Huur nu met HOGE KORTING zo'n luxe 4* bungalow in de
bossen van Overloon/de Peel. Badkamer met ligbad, tennisbaan.
Kleurenfolder 010-4672633.
DELDEN, hartje Twente op z'n best. Family hotel SEVENSTER,
Marktstr. 6,7491 AW, Delden. Tel. 05407-61391. Modern comfort,
half pens, v.a. 45.- p.p.p.d. V.a. 3 dagen. Folder op aanvraag.
NAZOMEREN IN WESTERSCHOUWEN
aan zee, bos en duin. Hotel De Zilvermeeuw 75.
3-daags fietsarrangement h.p. v.a. 125.-
woningen 2/8 pers., k.t.v., open haard, fietsen v.a. 250.- p.w
Info Fam. C. A. v.d. Avoird, 4328 RR, nr. 21, tel. 01115-2272.
over de Rijn, Moezel of door Nederland. Een genoegen met mo
derne, comfortabele cruiseschepen en een goede verzorging. De
„Mr. Jan Elshout" en de „Esmeralda" hebben ruime salons en
geriefelijke hutten (alle voorzien van douche en toilet). Alle vertrek
ken zijn centraal verwarmd. Voor de volgende reizen zijn nog
plaatsen vrij- 4 dg. Rijn aanv. 29 sept., 8 dg. Nederland aanv. 1 okt.,
8 dg. Rijn/Moezel aanv. 8 okt., en 6 dg. Rijn/Moezel aanv. 27
okt. Vraag gratis prospectus bij: WATERTRANSPORT, Groenen-
daal 35a, 3011 SL Rotterdam. Tel. 010-411.86.60.
Vertrek iedere maandag en donderdag. Inclusief goed hotel,
ontbijt, luxe t.car met video, bar, toilet, reisleiding, excursie naar
Oost-Berlijn, visum, stadsrondrit! Tevens iedere maandag - 6
dagen VENETIE! Slechts 349.-! Kleurenbrochure en
reserveringen:
010-4790011 -070-656563
Herenstraat 21 - Den Haag.
Jan van der Heydenstraat 7 - Den Haag.
Beyerlandselaan 90 - Rotterdam.
Benedenrijweg 309 - Rotterdam.
I f U ►-"
Dit najaar er een weekje tussenuit in Britain? 7 dagen L/O 2
pers. incl. overtocht met eigen auto v.a. 995.-. Eén week cottage
vakantie v.a. f 385,-. Gratis brochure: ALBION 01140-16188.
Hotel de Nederlanden, Aspelt, organiseert voor u een volledig
verzorgde 5-daagse reis naar Luxemburg met luxe touringcar voor
285.- p.p.
Incl. excursies naar Metz, Trier, Echternach en de hoofdstad van
Luxemburg. Vertrek iedere maandag.
4 dgn. voll. verzorgd 228.- p.p. vertrek vrijdags.
Speciale kerstreizen 22-12 en 26-12, Oud- en nieuwjaarsreis 29-
•12. Geen toeslagen.
Om teleurstellingen te voorkomen nu reserveren.
Alle kamers douche en toilet, lift, Hollandse keuken, Nederland
se direktie. Diverse opstapplaatsen.
Inl. en boekingen bij de reisburo's in:
Groningen 050-565184, Aspelt 09-35267201 tot 23.00 uur.
10 DAGEN WINTERSPORT TIROL per luxe touringcar v.a.
275.-. All in v.a. 625.-. Prachtige langlauf arrangementen. Spec,
groepskort. v.a. 10 pers. REISBUREAU JOYTOURS. Lid gar-
.fonds. Tel. 070-633.938.
Hotel Veil park - Parkachtig hotel met zwembad, 2 pers. kamers
met bad en toilet, 150 meter van strand enz. Inklusief VOL PEN
SION, luxe t.car met video, bar, toilet enz. Vertrek iedere maan
dag en donderdag in oktober. Ook nog voor herfstvakantie. Verder
iedere vrijdag en maandag in september: 10 dagen: v.a. 249.-!
Diverse hotels. Kleurenbrochure en reserveringen. Alleen bij:
Tel. 070-990039 - 010-4328666.
Ongedwongen fantasieën over
zitten of liggen kenmerken het
eigentijdse meubelontwerp.
Design wordt weer puur amu
sement en is vooral om naar te
kijken. Dit blijkt op een grote
tentoonstelling, die het Bonne-
fantenmuseum in Maastricht
over het Europese meubelde
sign heeft georganiseerd. In
navolging van de schilder
kunst spreken sommigen zelfs
van een 'nieuwe wildheid'.
Door
Ronald Zoetbrood
De meeste bezoekers van het mu
seum zijn zichtbaar teleurgesteld
als de suppoost hen vertelde dat de
meubelen niet mogen worden uit
geprobeerd. Alleen kijken is toege
staan. Het argeloze publiek moet
zijn nieuwsgierigheid dus bedwin
gen. Maar het kijkplezier op deze
verfrissende tentoonstelling lijkt
gelukkig onbegrensd. Precies zo
als de organiatoren het hadden be
doeld. Een meubelstuk wordt im
mers óók gemaakt om naar te kij
ken.
Moderne meubelen behoeven
niet alleen respect te hebben voor
ruggegraat en zitvlees. Ontworpen
als kleine beeldhouwwerken, kun
nen ze visueel heel opwindend
zijn. De tentoonstelling stelt te
recht dat het bekende gezegde
'form follows function' onzin is. Je
kunt evengoed zeggen 'forms fol
lows fantasy'. Of, zoals een bekend
ontwerper al bijna tien jaar gele
den parodieerde: 'form follows
fun'.
„Gevoelscollages" laat werken
zien van ruim honderd ontwerpers,
afkomstig uit acht landen. Vooral
de ontwikkelingen in Duitsland
krijgen veel aandacht. Andere lan
den die de toon aangeven zijn
Frankrijk en Italië. Nederland
neemt slechts een ondergeschikte
plaats in. De grote aandacht voor
Duits design is niet zo verwonder
lijk, want de reizende tentoonstel
ling werd gemaakt door het Kunst
museum Düsseldorf.
Hertegeweien
Zowel de natuur als de consump
tiemaatschappij zijn belangrijke
inspiratiebronnen. De jonge Ber-
lijnse ontwerper Stiletto vertegen
woordigt de zogenaamde ready-
De Schleudersitz is een ontwerp van de Duitser Hermann Waldenberg.
made design. Zijn pseudoniem
roept associaties op met de grote
stad en de straat. Het werk geeft
een commentaar op de maatschap
pij. Met een metaalschaar knipte
hij uit een boodschappenwagentje
van de supermarket fauteuils en
een zitbankje. Eén van de stoelen
werd beschilderd met goudverf.
De andere werden bekleed met een
doorzichtige plastic zitting. Onder
het bankje bracht hij neonlichten
aan. Op effectvolle wijze ontstond
zo een compleet interieur.
Heel suggestief is het werk van
Heinz H. Landers. Hij maakte een
blok gewapend beton met uitste
kende ijzers in de vorm van een
stoel. Een roestige zitplaats. Niet
echt om op te zitten, maar mis
schien wel een ironische verwij
zing naar de hechte relatie tussen
architectuur en meubelkunst.
Ook de natuur biedt voor mo
dern design talloze aanknopings
punten. Het wilde en primitieve
heeft op dit moment duidelijk de
overhand, zoals blijkt bij de Duit
ser Uwe van Afferden en de groep
Kunstflug. Zij gebruikten voor
hun meubels dierenhuiden, ruw
hout en hertegeweien. De geweien
dienen als poten voor een kleine ta
fel; een nogal mystiek geheel dat
sommige 'oergevoelens' uit de
beeldende kunst weet te evenaren.
Heel boeiend is de vergelijking
met Franse ontwerpers. Mattia Bo-
netti en Elizabeth Garouste bena
drukken eveneens het gebruik van
natuurlijke materialen. Hetgeen
tot uiting komt bij hun 'Chaise
Barbare' en de 'Table onze pieds'.
Een kamerscherm van hoge kleita
bletten lijkt regelrecht afkomstig
uit de prehistorische oudheid.
De werken van de Franse ont
werpers hebben een verfijnd ka
rakter. Op de tentoonstelling blij
ken ze een mooi tegenwicht naast
het bombastische van de meeste
Duitsers. Een dominerende ont
werper in Frankrijk is nog steeds
Philippe Starck.
Avantgarde
Memphis uit Milaan is o.m. ver
tegenwoordigd met het roze
schrijfmeubel 'Sophia' van Aldo
Cibic, een ontwerp uit 1985. De
meeste Italiaanse produkten stra
len degelijkheid en kwaliteit uit.
Opvallend of spectaculair zijn ze
niet. De niet-rationele ontwerpme
thoden van ontwerpers uit de jaren
'70 zoals Alessandro Mendini en
Ettore Sottsass, lijken nu alge
meen aanvaard. Studio Alchimia
en Memphis begonnen destijds
met de kritiek op de gevestigde
Moderne Beweging, die sinds de
jaren '20 het volkomen functionele
ontwerp propageerde. Als reactie
daarop noemde de nieuwe voor
hoede zich post-modern.
Het Postmodernisme pleitte
voor het assembleren van losse
motieven en vormen. Allerlei stij
len uit de geschiedenis konden
daarbij naast elkaar worden ge
bruikt. Het 'stapelen' geschiedde
zonder vooropgezet schema of enig
logisch verband. De avantgarde
maakte gebruik van het 'reeds be
staande'. Citaten ontleende men
aan verschillende gebieden, waar
onder: erotiek, speelgoed, niet-
westerse culturen, beeldende
kunst en de massacultuur van de
stad.
In de afgelopen twee jaar groeide
de verdeeldheid binnen het Post
modernisme. Veel ontwerpers wil
len niet tot een bestaande stroming
behoren en gaan liever hun eigen
weg.
De tentoonstelling 'Gevoelscol
lages' is geënt op de denkbeelden
van de postmodernen, maar be
perkt zich tot het presenteren van
het allernieuwste. De expositie laat
daarmee een confrontatie zien van
zeer uiteenlopende opvattingen;
een vrolijke chaos, die tegelijk een
lust is voor het oog.
Tentoonstelling 'Gevoelscolla
ges' tot en met 5 oktober. Bonne-
fantenmuseum, Maastricht. Ge
opend: ma-vr 10.00-17.00 uur; za en
zo 14.00-17.00 uur. Naar aanleiding
van de expositie verscheen bij Du-
mont het boek: Gefühlscollagen/
Wohnen von Sinnen. Prijs: f 40,-
De Berlijnse ontwerper Stiletto is deze stoel: de 'Consumer's Rest Lounge.
Leer geeft een wooninterieur een
heel eigen cachet en in veel geval
len wordt dit natuurlijke, 'levende'
materiaal er in de loop der jaren
zelfs mooier op. Toch kan het no
dig zijn om het leren bankstel of de
fauteuils, na zo'n zeven a tien jaar,
eens grondig te laten opknappen.
Dat is specialistenwerk, geen klus
om zelf ter hand te nemen. Voor
zo'n verjongingsbeurt ben je de
meubels twee of drie weken kwijt,
en het kost natuurlijk wel wat.
Maar het resultaat is er dan ook
naar. De woninginrichter weet wel
waar je ervoor terecht kunt.
Dit neemt overigens niet weg dat
leer onderhoud nodig heeft, waar
onder regelmatige reiniging en ook
het (zelf uit te voeren) herstel van
kleur en het verwijderen van vlek
ken gerekend worden. Je moet
daarbij altijd voorzichtig te werk
gaan, want een goed bedoelde,
maar verkeerd aangepakte poging
om mankementjes te verhelpen
kan wel eens verkeerd uitpakken.
Ga dus niet te lichtvaardig aan
de slag met spullen uit potjes, fles
jes, tubes en spuitbussen. Laat u
door een deskundige woningin
richter adviseren; hij kent de goe
de produkten voor vlekkenbestrij-
ding, voeding en kleurherstel. Ge
bruik ze alleen als het echt nodig
is. Tot de veilig te gebruiken mid
delen voor de behandeling van nu-
buk en suède behoren de 'tover-
blokjes', een soort gummetje waar
mee glanzende plekken en vlekken
verwijderd kunnen worden.
Leren meubels moeten stofvrij
gehouden worden. Gemorste stof
fen dienen direct verwijderd te
worden. Nu de zomer zijn einde na
dert, verdient het leer van meubels
wat extra aandacht. Het heeft in de
afgelopen maanden blootgestaan
aan zonlicht. Transpiratievocht is
ook niet zo best voor leer. Als
straks de cv aan gaat, verandert de
atmosfeer in huis op slag en daar
moet het leer op voorbereid zijn.
Hoe dit het best kan gebeuren,
hangt af van de soort leer.
Anilineleer (door en door ge
verfd, zonder beschermlaag) kan
ingewreven worden met een zach
te doek die spaarzaam met gekookt
water bevochtigd is. Gedekverfd
leer, een niet zo dure en praktische
soort (goed bestand tegen vocht en
vuil) neem je het best af met spons
en zeem, om het vervolgens in cir
kelvormige bewegingen te behan
delen met wonderolie. Een paar
druppeltjes doen wonderen.
Tuigleer zonder beschermlaag:
licht inwrijven met bijenwas of een
heel goede witte was, daarna goed
uitwrijven. Nubuk en suède: regel
matig borstelen of stofzuigen.
Let bij het kopen van leren meu
bels op de eigenschappen van de
diverse leersoorten. Anilineleer,
nubuk en suède zijn de mooiste,
maar het sterkst gevoelig voor
vocht en vuil. Er is ook leer met
een beschermlaag van bijv. semi-
anilineleer, waar vocht niet in trekt
als het tenminste meteen wordt af
genomen. De minst kostbare en
meest praktische soort is gedek
verfd leer; het voelt wel wat stug
ger aan dan andere soorten, omdat
de natuurlijke huidstructuur gro
tendeels schuilgaat onder de dek
verf.
Voor de vulling van leren kus
sens wordt sinds kort een nieuw
materiaal gebruikt, een mengsel
van veertjes en polyether 'staafjes'.
Ze geven de kussens een los, niet
strak gespannen uiterlijk en garan
deren gedurende vele jaren een
prima zitcomfort.