'Kwaliteitsverlies door bezuinigingen' 'Dertigers' bepalen beeld grote steden Oogartsen: vroege herkenning glaucoom bespaart miljoenen Antillen vragen extra steun Onderzoek naar misstanden kinderinternaat Maastricht Levenslang geëist voor doodschieten filiaalchef Ook geestelijk lijden grond voor euthanasie Drastische sanering ambtenarenapparaat VRIJDAG 29 AUGUSTUS 1986 BINNENLAND PAGINA 5 WILLEMSTAD (GPD/ANP) De Antilliaanse regering zal binnen kort aan Nederland vragen om ex tra financiële steun van enkele honderden miljoenen guldens. Dit geld is nodig om de sociale gevol gen van een drastische sanering bij het ambtenarenapparaat op te van gen. De bedoeling is om 2500 amb tenaren te ontslaan, een kwart van het totale korps. In regeringskringen wordt niet uitgesloten dat de Antilliaanse pre mier Don Martina wellicht samen met minister Winston Lourens van binnenlandse zaken in verband hiermee mogelijk een bezoek aan Den Haag zullen brengén. De An tilliaanse overheidsuitgaven moe ten met 40 procent worden terug gebracht, anders'zal het huidige DEN HAAG (ANP) - 'Dertigers' be palen de laatste jaren steeds meer het beeld van de grote steden Am sterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Samen met de jongeren tn ouderen boven de 65 jaar vor men zij een grote groep één- en tweepersoonshuishoudens, die ef- fect heeft - soms positief, soms ne gatiefbp het voorzieningënpa- troon in de grote steden. Het Sociaal en Cultureel Planbu reau constateert in een gisteren verschenen onderzoek dat met na me de warenhuizen, scholen voor voortgezet onderwijs en ziekenhui zen de gevolgen hebben ondervon den (en de eerste jaren zullen blij ven ondervinden) van de trek uit de grote steden van meest jolige gezinnen met een hoog inkomen. In eerste instantie gebruikten deze mensen nog wel de winkels in de grote steden, maar langzamerhand woonden er genoeg mensen in de regio om ook daar adequate voor zieningen te realiseren: men hoef de er niet meer voor naar de stad. De bevolking in de stad veran derde, maar dat betekende nog niet dat daarmee het inkomensni veau van de steden daardoor ver beterde. Alleen dg helft Van de huishoudens waar sprake is van een vaste-partnerrelatie blijkt een hoog inkomen te hebben, zo staat in het onderzoek. Het SCP constateert dat de inko mens van de meeste alleenstaan den (ruim een derde deel van het totale aantal huishoudens in de grote steden) doorgaans laag zijn. Van hen heeft alleen de groep tus sen dertig en veertig jaar een bo- ven-modaal inkomen. Het beeld van de alleenstaanden wordt voor namelijk gevormd door jongeren (in 1983 was ongeveer veertig pro cent van de alleenstaanden jonger dan veertig) en 65-plussers (veel weduwen en weduwnaren). De verandering Van de bevol king in de grote steden had echter niet alleen negatieve gevolgen. Culturele voorzieningen (theaters,- bioscopen, musea) en restaurants profiteerden van bezoek door de kleine huishoudens, vaak jeugdige alleenstaanden en samenwonen den die de plaats innamen van de wegtrekkende gezinnen. Ook het aantal plaatsen in be jaardenvoorzieningen groeide, maai; dit had maar ten dele te ma ken met de groei van het aantal be jaarden. Het SCP legt hier een rela tie met het feit dat de steden sinds het begin van de jaren zeventig in een achterstandssituatie verkeren op dit gebied. „De groei was echter zo sterk dat de achterstandssitua tie inmiddels is opgeheven" aldus het SCP. Het. onderzoek constateert ook een mindere snelle groei danwel afname van het aantal 65-plussers in de grote steden en spreekt in dit verband over een 'overschot' aan bejaardenvoorzieningen. Alleen het aantal verpleegtehuizen zal vol gens het SCP een blijvend tekort houden tot 1990 en vermoedelijk ook nog daarna. - Het SCP verwacht voor de toe komst een blijvende stijging van dertigers en veertigers in de grote steden met -gezien de lage inko mens- weinig soelaas voor de win- kelvoorzieningèn. Alleen als de winkels erin slagen geheel nieuwe publieksgroepen aan te trekken (als voorbeeld wordt het recreatie ve winkelpubliek in Scheveningen genoemd) zou het er voor hen wat rooskleuriger kunnen-uitzien. AMSTERDAM (ANP) - Oogartsen uit binnen- en buitenland gaan op drie congressen van 6 tot 15 sep tember in Amsterdam overléggen hoe technieken voor oogoperaties op elkaar kunnen worden afge stemd. Ook zullen de ontwikkelin gen op het gebied van behandeling van oogaandoeningen als cataract (grijze staar) en glaucoom worden besproeken. Grijze staar is een op hoge leef tijd zeer vaak voorkomende oog ziekte. De behandeling bestaat meestal uit het verwijderen van de ooglens die dan wordt vervangen door een kunstlens. Alleen in Ne derland worden jaarlijks al zo'n 10.000 van deze operaties uitge voerd met zeer hoge succespercen tages. Op het gebied van lensope raties heeft Nederland van oudsher een leidende rol gespeeld, aldus de afdeling voorlichting van het Aca demisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam. In de oogklinïeken van het AMC en het Sint Lucasziekenhuis in Amsterdam wordt reeds sinds ja ren modern onderzoek verricht naar het verbeteren van diagnos tiek en operatietechnieken. Dat laatste geldt ook voor de andere vorm van staar, het glaucoom of groene staar. Ook dit is een oog ziekte die zeer vaak voorkomt. In ons land lijden er naar schatting 75.000 mensen aan. Glaucoom wordt veelal in het laatste stadium ontdekt. Hierdoor is een doeltreffende behandeling met medicamenten 'moeilijk ge worden. Chirurgisch ingrijpen is dan een laatste middel om de ziek te tot staan te brengen. Alleen al in Nederland lopen 300.000 mensen van boven de veertig jaar het risico om onder meer door verhoogde oogdruk glaucoom te krijgen. Glaucoom komt vaak voor in com binatie met cataract. Op de drie congressen in Am sterdam wordt onder meer gespro ken over de mogelijkheid glau coom in een vroeg stadium te her kennen. Het probleem hierbij is dat de patiënt er pas last van krijgt als het eigenlijk al te laat is voor een doeltreffende behandeling. De vermindering van het gezichtsver mogen en de invaliditeit die daar door ontstaat kost de Nederlandse samenleving vele tientallen miljoe nen guldens. De behandelingskos- ten vormen daarvan maar hoog stens een kwart, aldus het AMC. Eerdere herkenning zou dus veel geld besparen. MAASTRICHT (ANP) - De directie kinderbescherming van het ministe rie van justitie in Den Haag gaat een onderzoek instellen naar mogelijke misstanden in het Maastrichtse kinderbeschermingsinternaat Mariën- waard. Aanleiding tot het onderzoek vormt de publicatie van een zwartboek van twee ex-medewerkers van het tehuis onder wie de orthopedagoge H. Cronen. De al uit 1979 daterende klachten betreffen onder meer het on derhouden van een jarenlange seksuele relatie van één van de hulpverle ners met een vrouwelijke pupil van zestien jaar, alcoholmisbruik bij groepsleiders en pupillen, geheimzinnigheid rond giften van stichtingen, het uitvoeren in diensttijd door personeelsleden van werkzaamheden in of aan de woning van de directeur alsmede nachtelijke feestjes. De sa menstellers van het zwartboek evenals de ondernemingsraad wijten de misstanden aan falend beleid bij directie en bestuur. Directeur Vorstenbosch wenste gisteren geen commentaar te geven. Hij verwees daarvoor naar het bestuur dat bij monde van een woordvoer der de klachten zwaar overdreven noemde. Volgens hem willen de ont slagen medewerkers nu wraak nemen en halen zij oude koeien uit de sloot. Bepaalde problemen zijn volgens het bestuur allang opgelost. Tenslot te liet het bestuur nog weten zich geen zorgen te maken over het onder zoek. „Als hier nog misstanden bestonden kregen we heus geen pupillen meer, terwijl huize Mariënwaard met zestig pupillen vol zit". Protest universiteiten tegen sluitingen DORDRECHT (ANP) - Officier van justitie mr. H.A. van Brummen heeft gisteren voor de Dordtse rechtbank levenslange gevange nisstraf geëist tegen een 22-jarige man uit Zwijndrecht. Hij wordt er van verdacht in de nacht van 4 op 5, mei van dit jaar in Zwijndrecht de 38-jarige filiaalhouder J. Nou wen van de Verenigde Spaarbank in diens woning te hebben doodge schoten bij een roofoverval. Verder werden de man twee ge wapende roofovervallen op de su permarkt Gruma en de Verenigde Spaarbank in Zwijndrecht - op respectievelijk 23 november 1985 en 13 februari 1986 - ten laste ge legd. Op de zitting voegde de offi cier van justitie tevens een serie in braken in woningen en winkels en invoer van 2,5 kilo hasj vanuit Ma rokko aan de tenlastelegging toe. Tegen een 17-jarige jongen uit Zwijndrecht, volgens het Open baar Ministerie de mededader bij de overval en de schietpartij op Nouwen, eiste de officier één jaar gevangenisstraf. Een derde verdachte, eveneens uit Zwijndrecht, hoorde zes jaar gevangenisstraf tegen zich eisen. Hij zou samen met de hoofdver dachte de supermarkt hebben overvallen. Bovendien zou hij me deplichtig zijn aan de overval op Nouwen. De adv#caten van de ver dachten noemden de eisen van de officier „buiten proporties". Op de rechtzitting verklaarde de hoofdverdachte drie jaar geleden het idee te hebben gekregen om Nouwen thuis te overvallen. Iedere vrijdagmiddag zag hij dé filiaalchef met een zwarte koffer naar huis gaan. "Ik was ervan overtuigd dat hij daar een deel van het geld van de bank bewaarde", aldus de man. Op de avond van zondag 3 mei kleedden hoofdverdachte en zijn partner zich om in de kelderber ging van de filiaalhouder. Stofjas sen, een bivakmuts, een shawl en een bril werden aangetrokken en opgezet om herkenning te voorko men. Nadat de overvallers enkele maken hadden gebeld deed me vrouw Nouwen open. Dé hoofdver dachte duwde de deur met geweld open, waarna hij een laken over het hoofd van de vrouw deed. Op het gegil van zijn vrouw stormde Nou wen vanuit de slaapkamer naar de gang, waar hij van korte afstand in de borst werd geschoten. Als ge volg van inwendige bloedingen aan het hart en de rechter long ovérleed hij korte tijd later. De overvallers namen na het aflossen van het schot de benen. De hoofdverdachte verklaarde voor dé rechtbank dat hij in paniek had gehandeld. Hij zou nooit van plan zijn geweest het geweer te ge bruiken. Na zijn arrestatie werd hij over gedragen aan het Pieter-Baancen- trum ter observatie. Daaruit ont snapte hij door een psychiater met een mes te bedreigen. Enkele da gen later werd hij in Breda aange houden. De advocaten van de verdachten noemden de eisen van de officier „buiten proporties". Uitspraak op 11 september. J ZAO - De Ziekenfondsraad heeft gisteren unaniem ingestemd met aanwijzingen voor het Zieken fonds Amsterdam en Omstreken (ZAO). Die aanwijzingen houden in dat het bestuur van het ZAO zich niet meer direct met het be- drijfsgebeuren of met het perso neel mag bemoeien. Ook zal nauw keurig worden aangegéven hoe en binnen welke termijn er een reor ganisatie bij het fonds en in de di rectie ervan moet worden doorge voerd. DEN HAAG (GPD) De universiteiten hebben ernstig bezwaar tegen de bezuinigings plannen van minister Deetman (onderwijs en wetenschappen) voor het wetenschappelijk onderwijs. Zij vrezen dat de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek erdoor aangetast worden, aldus ir. P. van der Schans van de Vereniging van Samenwerkende Universitei ten. De AbvaKabo deelt die bezwaren en vreest dat de plannen 2000 tot 2500 banen kosten. "Niet te prui men, onaanvaardbaar", aldus woordvoerder Aad de Kwant. De bondsman wees er op dat dé vorige bezuinigingen op het wetenschap pelijk onderwijs nog niet eens zijn uitgéwërkt. Acties van de bond zijn echter pas te verwachten als duidelijk is waar de klappen val len. Deetman wil zes faculteiten aan de universiteiten sluiten. Dat staat in de brief die hij gisteren aan de colleges van bestuur van de uni versiteiten heeft gestuurd. De be windsman wil de komende vier jaar op de universiteiten ruim 280 miljoen gulden bezuinigen. Vanaf 1991 moeten ze blijvend 130 mil joen gulden per jaar minder uitge ven dan nu. Bij welke universitei ten afdelingen dicht moeten, is nog niet besloten. De universiteiten moeten in 1987 121 miljoen gulden bezuinigen, waarvan honderd miljoen op de academische ziekenhuizen, die voor grote geldleningen voortaan de kapitaalmarkt op moeten. Voor 1988 wil Deetman een bezuiniging van 96 mihoen, voor '89 75 miljoen gulden en voor '90 94 miljpen. Twee van de drie faculteiten tandheelkunde in Nederland moe ten dicht. De vijf academische zie kenhuizen en medische faculteiten in de Randstad moeten nauwer sa menwerken. Verder wil Deetman dat er twee letterenfaculteiten en twee faculteiten sociale weten schappen verdwijnen. Als de uni versiteiten in staat zijn de bezuini gingen op een andere manier te be reiken, kan dat en hoeven de laat- DEN HAAG (ANP) - Niet alleen ondraaglijk lichamelijk lijden, ook geestelijk lijden kan euthanasie rechtvaardigen. Op grond van deze overweging heeft de procureur-ge- neraqï bij het gerechtshof in Den Haag gisteren ontslag van rechts vervolging gevorderd tegen een 38- jarige arts uit Purmerend. De procureur-generaal mr. H.R.G. Feber noemde het aanne melijk dat de dokter in 1982 "in een noodtoestand naar medisch objec tief inzicht" een 95-jarige vrouw uit haar lijden heeft geholpen. De "zaak S." wordt in medische en juridische kringen beschouwd als het proefproces over euthana sie op grond van ondraaglijk geestelijk lijden. De arts uit Pur merend maakte een einde aan het leven van een aftakelende oude vrouw. Zij wilde op een waardige manier sterven en vroeg de dokter haar te helpen. De Hoge Raad vernietigde in 1984 het vonnis van de rechtbank in Alkmaar, dat op een formele ver oordeling neerkwam, en verwees de zaak naar het Haags gerechts hof.'De Hoge Raad oordeelde dat niet voldoende duidelijk was ge worden of het psychisch lijden van de vrouw euthanasie rechtvaardig de en of geestelijk lijden naar ob jectief medisch inzicht een reden voor euthanasie kan zijn. Het hof besloot 10 juni vorig jaar dit aspect te laten onderzoeken door een speciale commissie van deskundigen, een gerontoloog, een psychiater en een internist. Het ad vies van deze commissie leidde gis teren tot de conclusie van de pro cureur-generaal dat de dokter zich met recht op handelen ineen nood- stituatie beroept. Raadsman mr. E.P.R. Sutorius vroeg vrijspraak voor de dokter, vanuit de erkenning van het be- roepsrecht van de medicus. ste. vier faculteiten niet weg. Ver der moet worden gekort op de be- stuurs- en administratiekosten van de universiteiten. Ook wil de mi nister de groei van de post 'overige lasten' onder meer voor het on derhoud van gebouwen bevrie- De universiteiten moeten de ta ken verdelen en zich meer speciali seren. In een toelichting op zijn brief zei de minister dat het niet langer mogelijk is over de hele li nie te bezuinigen. Deze 'kaas schaaf-methode' tast de kwaliteit van onderwijs en onderzoek aan, vindt hij. „Om versnippering en daarmee verspilling van top-talent te voorkomen, moeten keuzen worden gemaakt". Bij het maken van keuzen houdt Deetman rekening met de maat schappelijke behoeften. Er zijn in de toekomst minder tandartsen no dig dan er nu kunnen worden op geleid. Hetzelfde geldt voor de op leidingen aan de faculteiten voor de letteren, die meestal leiden tot een baan als leraar. „De terugloop van het leerlingenaantal, tast dé werkgelegenheid in het onderwijs sterk aan. Dat is een factor die je niet buiten beschouwing kunt la ten", aldus Deetman. De beroepsorganisatie voor tandartsen NMT heeft met ge mengde gevoelens gereageerd op het voornemen van Deetman om twee van de drie subfaculteiten tandheelkunde te sluiten. De NMT pleit gezien het huidige tandart senoverschot al lang voor een be perking van de opleidingscapaci teit, maar waarschuwt tegen het klakkeloos opheffen van twee sub faculteiten. De NMT wil zo snel mogelijk met de minister praten omdat ze vreest dat, na de sluiting van twee subfa culteiten, niet meer soepel op de vraag naar tandartsen kan worden ingespeeld. Bovendien wil de NMT waarborgen voor het behoud van de wetenschappelijke onderzoeks capaciteit en de opleidingsmoge lijkheden voor tandartsspecialis ten, zoals ortho'dontistén. AMSTERDAM (ANP) - Het be stuur van de Stichting Samenwer kende Amsterdamse Verzorgings tehuizen (SSAV) adviseert aan de besturen van de acht bejaar denoorden in de hoofdstad die met sluiting worden bedreigd zich hier tegen tot het uiterste te verzetten. Dit heeft de voorzitter van de stich ting, H.J. Arts, gisteren op een persconferentie meegedeeld. Aanleiding vormde een afgelo pen woensdag door de Amster damse wethouder voor het oude renbeleid Wildekamp (PvdA) ge presenteerd plan waarin zij de slui ting van de acht tehuizen met in totaal 1160 bedden voorstelt. Dit Verzet tegen sluitingsplannen bej aardenoorden voorgesteld als gevolg van het bezuinigingsbë- leid van minister Brinkman (WVC). Als dit beleid niet wordt ge wijzigd verdwijnen in de bejaar dencentra in Amsterdam tot het jaar 2001 de helft - ruim 4000 - van alle bedden. Het bestuur van de stichting toonde zich verbolgen over het feit dat de bewoners van zeker vier te huizen waarvan de sluitng wordt voorgesteld dit via de media moes ten vernemen. De toezegging van de Amsterdamse wethouder dat deze bewoners tijdig zouden wor den geïnformeerd was dus niet waar, aldus Arts. De persconferentie werd gehou den in het Maarten Lutherhuis, een van de tehuizen waarvan de slui ting door de wethouder is voorge steld. Bewoners van het Maarten Lutherhuis luisteren naar direc teur Plantinga die de sluitingsplan nen toelicht. School niet klaar: leerlingen naar huis BREDA (ANP) - Schoolhoofd M. Mentzel van de Bredase scholenge meenschap Boeimeer heeft de gro te vakantie van 500 leerlingen van de lagere en middelbare beroeps opleiding Mode en Kleding met drie weken verlengd. Hij stuurde de leerlingen op de eerste school dag naar huis, omdat de verbou wing van het pand voor deze oplei ding nog niet klaar is. Volgens Mentzel is dat de schuld van het ministerie van onderwijs en wetenschappen. In juni dit jaar gaf het ministerie toestemming om het bewuste pand te betrekken, maar de noodzakelijke vergunning voor de verbouwing bleef uit. Het schoolhoofd heeft nu op eigen risi co opdracht tot de verbouwing ge geven, omdat de leerlingen anders nog langer van onderwijs versto ken moeten blijven. De kosten be lopen anderhalve ton. Mocht het ministerie de verbouwing afwij zen, dan zal, Mentzel dat geld zelf moeten betalen. OUDENBOSCH (ANP) - De voorgevel van de Basiliek in Oudenbosch is gisteren verrijkt met tien héïli<genbeel- den. Pastoor Lansberg zegende de beelden met de wijwaterkwastvoprdat ze op hun pleic werden gehesen. (foto ANP) begrotingstekort van 150 miljoen in enkele jaren oplopen tot 600 mil joen. Het organisatiebureau Beren schot adviseert om sommige inef- feciënte overheidsdiensten geheel op te heffen. De ambtenarenvak bond ABVO geeft toe dat door vriendjespolitiek in het verleden eenvoudigweg veel te veel mensen in overheidsdienst werden geno men. „De Antilliaanse economie is een kind met een waterhoofd: de produktieve sectoren kunnen het gigantische ambtenarenapparaat niet in stand houden", zo geeft vak bondssecretaris Hubert Rojer toe. De sterke vermindering van de belastinginkomsten wordt veroor zaakt doordat de zogenaamde An- tillen-route vrijwel verdwijnt..Door de nieuwe belastingverdragen met Nederland en de Verenigde Staten zijn de gouden tijden voor de Antil len als belastingparadijs voorbij. De overheid moet zijn uitgaven met maar liefst 40 procent terug dringen. „Het gaat inderdaad om een in grijpende sanering, die zijn weerga nergens ter wereld heeft", zo meent een regeringsadviseur. De ambtenarenvakbond ABVO ver wacht 'binnen een jaar grote socia le onrust als er geen perspectief wordt geboden'. Als er geen drastische maatrege len worden genomen, komen de Antillen terecht in Zuidamerikaan- se toestanden, zo menen deskundi gen. Dat zou dan betekenen dat de eilanden achteraf toch meer ont wikkelingshulp nodig hebben. Ook zou de stroom van Antillianen naar Nederland vergroten. De Antilliaanse minister van on derwijs én cultuur mevrouw Bade- jo-Richardson, komt 15 september naar Nederland voor overleg met haar Nederlandse ambtgenoot Deetman. In een vraaggesprek met het ANP zegt de Antilliaanse be windsvrouwe dat zij een oplossing wil voor de zuigkracht die de nieu we wet op de studiefinanciering uitoefent op Antilliaanse studen ten. Minister Badejo-Richardson toont zich bezorgd over de toe komst van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, de UNA. De nieuwe studiefinanciering geldt voor alle Nederlanders tus sen 18 en 30 jaar. Aangezien Antil lianen eveneens Nederlanders zijn, kunnen ook Zij gebruik maken van de nieuwe regelingen. Exacte ge gevens zijn nog niet bekend, maar er wordt verwacht dat het aantal nieuwe studenten op de UNA met 25 procent zal dalen en dat veel An tilliaanse studenten naar Neder land zullen trekken. De Antillen voeren tot nu toe een beurzenbeléid dat is gebaseerd op de behoeften van het land. Mensen die bijvoorbeeld astronaut wilden worden kregen geen beurs, maar zij die gingen studeren voor inge nieur of planoloog weer wel. De nieuwe studie-financieringswet in Nederland doorkruist het Antil liaanse beurzensysteem. „We denken dat de nieuwe wet in Nederland in de toekomst een zuigkracht zal hebben op Antil liaanse studenten die in ons beur zensysteem worden geweigerd. Door naar. Nederland te gaan ko men ze wél in aanmerking voor studie-financiering", aldus minis ter Badejo-Richardson. De Antilliaanse bewindsvrouwe zal bij haar collega Deetman dan ook voorstellen om de nieuwe stu diefinanciering ook te laten gelden voor. studies aan onderwijsinstel lingen op de Antillen. De achterlig gende gedachte van Badejo-Ri chardson is dat indien iemand aan een Franse of Belgische universi teit kan studeren met een Neder landse beurs, dat ook mogelijk moet zijn als het gaat om een stu die aan bijvoorbeeld de UNA op Curasao.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 5