Ooggetuige van een revolutie Elektrische droogmachine Brouwers gokken met 'blondjes' op pilsdrinkers Engels aardewerk van Habitat Inmaakpotten Oorlogscorrespondent James Fenton slaat alles op in zijn geheugen Zuivelbureau richt de blik op Japanse markt PAGINA 16 AD/ST EXTRA VRIJDAG 22 AUGUSTUS 1986 ETEN EN DRINKEN Het drogen is als conserveringsme thode wat in het vergeetboek ge raakt. Dat is jammer, want met ge droogd fruit bijvoorbeeld kun je leuke dingen doen, waarbij je tot de ontdekking komt dat er tijdens het drogen niet alleen vocht ver dwijnt maar dat er soms ook iets met de smaak verandert. Vandaar dat zo'n Scandinavische kerstgans, gevuld met gedroogde appeltjes, echt niet vervangen kan worden door een soortgenoot opgestopt met verse appeltjes. Waar drogen wel veel voor wordt toegepast zijn tuinkruiden, ten minste de meesten van ons kopen wel een zakje gedroogde tuinkrui den. Best lekker natuurlijk maar leuker is het met kruiden uit eigen tuin. Gelukkig kunnen we nu ook al deze zaken drogen zonder te be schikken over een uitgebreide droogzolder. Nog net op tijd voor het droogsei- zoen heeft importeur Bob Douglas uit Haaksbergen een partij Duitse elektrische droogmachines van het het merk ABC binnen gekregen. De Dorr-automat bestaat uit een soort föhn en drie ronde bakken waarin u de te drogen kruiden of vruchten legt. Afhankelijk van wat u wil drogen heeft u dan in korte tijd een partij gedroogde tuinkruiden of vruchten. Het grote voordeel boven het langzame drogen op bijvoor beeld een zolder is dat u niet het risico loopt dat uw tuinkruiden niet alleen droog, maar ook stoffig worden. Het apparaat, waarmee het ook mogelijk moet zijn bloemen te drogen, gaat in de winkel onge veer 139 gulden kosten. De ouderwetse inmaakpotten van Keuls aardewerk, worden nog steeds geimporteerd. De fir ma Breeschoten uit Veenendaal heeft ze in diverse maten en ty pen in voorraad. Met deksel bij voorbeeld vanaf 10 liter oplo pend tot 60 liter en zonder deksel zelfs tot 150 liter. De potten met deksel zijn voorzien van een hou ten drijfdeksel en een stenen deksel met waterslot. De prijs is vanaf 35 gulden. Hoe leuk ons tafelgerei er tegen woordig ook in kunststof uit kan zien, voor veel mensen gaat er toch niets boven origineel aardewerk in de keuken en op tafel. Het oogt niet alleen wat smakelijker, maar het staat in de kleinere keuken, die niet al te rijkelijk is voorzien van kastjes, ook wat mooier op de plank. Vooral het Franse en Engel se aardewerk gooit dan hoge ogen. Zijn afkomst getrouw heeft het Engelse woonwarenhuis Habitat er een uitgebreide collectie van. Een grote terracotta voorraadpot bij voorbeeld komt op f 99, een souflé- potje op f 5,50 en patépotten lopen op in prijs van f 13,50 (0.3 liter) tot f 27 (2.3 liter). Op den duur raken de ze potten geheel doortrokken van het paté-aroma waardoor uw patés steeds beter worden. Denk er al leen wel om dat deze potten het af- waswater schuwen als als de dui vel het wijwater. Bent u een liefhebber van wit geglazuurd aardewerk dan heeft Habitat, dat in de loop van oktober door Cees van Hoore De Amerikaanse free-lance journalist, oorlogscorrespondent, schrijver en dichter James Fenton bekend van zijn boek 'The Fall of Saigon', was ooggetuige van de 'vreedzame' revolutie op de Filippijnen en publiceerde zijn bevindingen andermaal onder de titel 'The Snap Revolution'. Cees van Hoore las het. Als president Marcos in februari van dit jaar zijn plan bekendmaakt om vervroegde verkiezingen te hou den, is dat voor zo'n duizend journa listen het sein om in allerijl het vliegtuig naar Manilla te nemen. Ja mes Fenton maakt deel uit van dit contingent, al heeft hij aanvankelijk zo zijn twijfels over het nut van de reis. Dat Marcos bij een hem onwelgevalli ge uitslag zal gaan knoeien met de stem men, staat eigenlijk al bij voorbaat vast. Wordt de dictator namelijk niet herko zen, dan zal hij zich publiekelijk moeten verantwoorden voor de moord op zijn politieke tegenstander Ninoy Aquino, die na terugkeer uit zijn zelfgekozen bal lingschap in 1983 op het vliegveld van Manilla op brute wijze is geliquideerd. Het gevolg van een en ander zal zijn: een zondvloed van artikelen. 'Moet daar dat stukje van mij dan nog bij?', zo vraagt Fenton zich af. Maar toch, hij gaat. Voor het geval dat. De stemming is geladen als Fenton ar riveert. De oppositie heeft zich massaal achter Benigno 'Ninoy' Aquino's wedu we, Corazón Aquino, geschaard. Leek zij in het begin niet erg happig om te rege ren en - zoals kwade tongen beweerden - daarvoor ook niet bijster geschikt, nu liggen de zaken anders. De door de rechtse Amerikaanse pers als 'incompe tente huisvrouw' betitelde Cory Aquino weet zich gesteund door brede lagen van de bevolking, vooral door veel katholie ken, in wie kardinaal Sin het revolutio naire elan heeft aangewakkerd. Laatste uur Er zyn dus allerlei voortekenen waar uit blijkt dat het laatste uur van presi dent Marcos heeft geslagen. Zijn machtspositie wordt van alle kanten aangevreten. En hijzelf ook, zo lijkt het wel. Vlak voor de verkiezingscampagne doen zich bij hem verschijnselen voor van lupus, een vorm van huidtuberculo- se. Zijn tegenstanders veranderen de slogan: 'We love Marcos' in 'Lupus loves Marcos'. Rauwe humor? Inderdaad. Maar daar is dan ook alle aanleiding toe. Fenton banjert 's nachts door de sloppenwijken van Manilla en ziet daar hoe kleine jon gens op een vuilstortplaats elkaar op le ven en dood bevechten voor wat rotzooi, die ze hooguit een paar centen zal ople veren. Terwijl Marcos in Zwitserland de kluisbewaarders overwerk bezorgt, lig gen in veel gezinnen de muizen dood voor de broodtrommel. Op een dag, als James met een Filippijnse journaliste heeft geluncht, ziet hij hoe zij met het schaamrood op de kaken de restjes in pakt voor haar neefjes. Honger en gebrek, het zijn slechte strijdmakkers. Van strijdlust is onder de armsten dan ook in hét begin nog maar weinig sprake. Voor een aalmoes laten de mensen zich door Marcos omkopen. In zijn hotel in Manilla, waar de telefoon lijnen overbezet zijn door de persmen sen, luistert Fenton een gesprek af waar in twee bestuurders met elkaar als vee boeren onderhandelen over de prijs van enkele duizenden stemmen. Op straat ziet hij een bus met mensen die een t- shirt dragen waarop Marcos staat afge beeld. Maar wat is dót? Luidkeels scan deren ze de naam van Cory Aquino. Dat is nog eens makkelijk verdiend. Ze be schouwen de op handen zijnde verkie zingen als een enorme grap. Geïnteresseerd Fentons werkwijze wijkt nogal af van die van zijn collega's. Geen notitieblok, geen cassetterecorder. Hij kijkt en luis tert en slaat alles wat de mensen hem vertellen op in zijn geheugen. Hij is net zo geïnteresseerd in hun gedachten over het bestaan van een God of in de ring aan hun vinger als in hun politieke me ning. Als een van zijn Filippijnse vrien den hem vraagt waarom hij tijdens een interview met een communistische guerrilla niets heeft opgeschreven, ant woordt James: "In zulke omstandighe den een opschrijfboekje uitje zak halen?. Dat heeft hetzelfde effect als wanneer je ze een revolver onder de neus houdt." In 'The Fall of Saigon' beschreef Fen ton hoe hij, lang nadat de Amerikanen waren vertrokken - en mét hen de mees te journalisten - moederziel alleen de Washington Post-redaktie in Saigon moest runnen. Hij is niet alleen aanwe zig bij de plundering van de Amerikaan se ambassade, maar springt ook nog eens bovenop de geschutskoepel van de eerste Noord Vietnamese tank die Saigon binnenwalst, om zo de commandant de kortste weg te wijzen naar het presiden tiële paleis. De actie van een krankzinni ge, zo karakteriseerde zijn uitgever Bill Buford deze stunt later. Op de Filippijnen lijkt Fenton wat meer op zijn hoede, al hoort hij een tot de tanden toe bewapende guerrilla wel griezelig lang en erg sarcastisch uit over diens povere kennis van de communisti sche beginselen. In Manilla registreert Fenton het won derlijke verschijnsel 'zien zonder te kij ken'. Cafébezoekers, die ogenschijnlijk vol aandacht een worstelmatch volgen op de televisie, weten na afloop haarfijn te vertellen dat er op het moment van de uitzending aan de overkant van het café iemand door de militairen van Marcos in een overvalwagen is geschopt. We kennen het verhaal van de verkie zingen. Maar hoe openlijk en naïef de zwendel geschiedt! Soms ziet Fenton voor het stemlokaal een rij mensen staan die allemaal al inkt aan hun vingers heb ben. Prachtig beschrijft hij het moment waarop de computer-operatrices de mal versaties niet meer met hun beroepseer in overeenstemming kunnen brengen en de vlucht nemen. Buitenlandse journa listen dringen er op aan dat de meisjes hun naam geven, voor hun eigen veilig heid. 'Voor hun eigen veiligheid', schampert een Filippijnse journalist, 'jullie willen alleen maar een goed ver haal hebben'. Barricade Ondanks het gemanipuleer met stem men door Marcos en consorten ziet het er naar uit dat Cory Aquino een meer derheid zal behalen. Op dat moment be sluiten minister van defensie Enrile en het hoofd van de nationale politie gene raal Ramos zich te verschansen in Camp Aguinaldo, om van daaruit het volk aan te zetten tot het omver werpen van het regime Marcos. De boodschap van Ra mos: "Ik roep de mensen van de gehele wereld op ons te helpen weer fatsoen, rechtvaardigheid, vrijheid en democra tie in dit land te brengen". Buiten de poorten van Camp Aguinal do verzamelen zich inmiddels miljoenen mensen. In de voorste gelederen staan nonnen. Met deze menselijke barricade wil men Marcos' troepen beletten in te grijpen. Het net om de dictator wordt strakker aangetrokken. Diezelfde avond nog geeft Marcos een persconferentie via de televisie, daarbij moreel terzijde gestaan door zijn veron gelijkt kijkende vrouw Imelda. En door een aantal officieren, van wie er telkens een paar stiekem uit beeld verdwijnen. Buiten het paleis doet het gerucht de ronde dat het om een video-opname gaat. Marcos zou al lang zijn gevlucht. In tegenstelling tot de meeste van zijn col lega's wantrouwt Fenton dit gerucht. Hij neemt de volgende morgen een taxi naar het presidentiële paleis, wappert met zijn perskaart naar de wachten, stormt het bordes op, en ja hoor, daar zit de dic tator, kalm, onbewogen, bereid om de pers te woord te staan. James bevindt zich 'op spuugafstand' van Marcos en kan vragen wat hij wil. Hij is echter to taal verrast door de situatie en heeft zich niet goed genoeg voorbereid. Evenals een van zijn weinige collega's, die naar zijn hoofd grijpt van ellende. Op een gegeven moment ziet Fenton generaal Ver binnenkomen. Deze vraagt aan Marcos permissie om tot actie te mo gen overgaan en het kamp van de rebel len te bombarderen. Marcos weigert. 'Terugtrekken!', zo luidt zijn bevel. 'Maar we kunnen niet blfjven terugtrek ken!', bijt Ver hem woedend toe. Afgelopen In de hoek van het vertrek staat een televisie, waarvan plotseling het beeld begint te sneeuwen. Marcos vertrekt geen spier. Kanaal 4 door de rebellen uit de ether gehaald? Ach welnee, zo lijkt Marcos zichzelf gerust te stellen, het pro gramma is gewoon afgelopen. Intussen wordt de massa buiten de pa leispoorten steeds luidruchtiger. Er zijn wel enkele schermutselingen, maar tot vuurgevechten komt het niet. De solda ten van Marcos begeven zich vreedzaam tussen de opstandelingen. Aan een jon ge luitenant wordt zelfs een gouden polshorloge - aangeboden, als hij zich maar solidair met hen verklaart. Hoe kon deze revolutie zonder noe menswaardig bloedvergieten tot stand komen? Over dat probleem is al veel ge speculeerd. Ook Fenton waagt er een theorietje aan in zijn boek. Dat luidt als volgt: Marcos had ingezien dat hij moest opstappen. Maar hij wilde zijn opvolging veilig stellen. Hij had verplichtingen aan generaal Ver, maar diens heethoofdig heid beviel hem niks. Zomaar het presi dentschap aan iemand anders wegge ven, dat kon hij ook niet. Welnu, op de een of andere manier moet hij Enrile en Ramos te verstaan hebben gegeven: jul lie mogen me opvolgen, maar om dat te bereiken moeten jullie mij en Ver ten val brengen. Jullie moeten rebelleren. Als je dat doet, zal de afspraak tussen ons zijn: ik bescherm je tegen Ver, en jullie be schermen mij. Als jullie mij en mijn ge zin laten gaan, sta ik jullie toe te rebelle- Het is een theorie die, evenals vele an dere, moeilijk te bewijzen is. Wel een angstige theorie voor Cory Aquino. Zou er na het mislukte coupje van generaal Tolentino dan toch nog een potje voor haar op het vuur staan? Een van de plaatselijke columnisten schrijft op de avond van de revolutie, dat hij aan zijn grootmoeder heeft gevraagd hoe het er in de revolutie van 1896 aan toe is gegaan. Ze had hem geantwoord: Dat was rennen, veel rennen'. In haar gezin hadden ze, als ze aan die dagen te rugdachten, altijd gesproken over 'De Tijd van het Rennen.' Rennen Negentig jaar later lijkt het er niet veel anders aan toe te gaan. James Fenton moet rennen voor zijn leven als hij zich ontfermt over een gewonde Marcos-aan- hanger en hij rent met de opstandelin gen mee naar het paleis, waar in de tuin het gras nog plat ligt van de helikopter waarmee Marcos op de vlucht is gesla gen. De presidentiële vertrekken doen James denken aan de meubelafdeling van het Londense warenhuis Harrods. Aan het plunderen doet hij niet mee. van Marcos in Manilla, (foto pd Hoewel, een paar badhanddoeken met de geborduurde initialen van Imelda er op kan hij toch niet laten liggen. Plotse ling staat hij in een vertrek waar het ru moer van buiten nauwelijks doordringt. In de hoek staat een vleugel. "Kun jij spelen?", vraagt zijn metgezel, een foto graaf. "Een beetje", antwoordt Fenton, en hij zet zich achter de toetsen om het enige stuk te spelen dat hij kent: een Bach-prelude in C. Buiten juichen de mensen, de handen uitgestrekt naar hun nieuwe presidente. Binnen, ver van het rumoer, speelt ie mand Bach. Vreugde? Ja. Waarom doet dit tafereel mij dan toch zo sterk denken aan de ondergang van de Titanic? James Fenton, The Snap Revolution, lm Granta 18 (literair tijdschrift), Penguin Books, ISBN 0140084827. Twee gouden medailles en een nieuw bier, Arcener Witte. 'Brouwer Toon van de Reek bracht het nieuws glimmend van trots tijdens de Hertog Jan Bierfeesten (begin augustus) in Arcen. Het Internationaal Kwaliteits Selectie Instituut in Brussel had alle brouwers uit genodigd hun bieren ter keu ring aan te bieden en van alle brouwsels in de wereld is Mag nus Grand Prestige van de Ar cener Brouwerij uitgeroepen tot de beste in alle klassen. De tweede gouden medaille kreeg het brouwersteam van Van de Reek voor zijn Triple in de klasse Speciaalbieren. Een enorme Nederlandse prestatie. Het mag dan vakantietijd zijn ge weest, in de bierwereld werd niet stilgezeten. Het ene nieuwe bier na het andere stroomde uit de brouw ketels. En het opmerkelijkst is dat het bijna allemaal blonde bieren betreft die pils in strafheid net overtreffen. Het is duidelijk dat de kleinere brouwers proberen de pilsdrinker te winnen voor het bier van hoge gisting. Twee van deze bieren waren te proeven op de Hertog Jan Bier feesten. In de eerste plaats was dat de nieuwe Arcener Witte van de Arcener Brouwerij zelf en daar naast het Buorren bier van Neder lands kleinste brouwerij, de Friese Bierbrouwerij in Uitwellingerga, die een gastvrij onthaal vond bij zijn grotere Limburgse collega. De Arcener Witte is een tarwe- bier. Dat wil zeggen dat het is ge brouwen van vijftig procent tarwe- mout en vijftig procent gerste- mout. De tarwe geeft aan het bier een typische fruitige smaak. Door die frisse zurigheid is het een uit stekende dorstlesser op warme zo merdagen. Het alcoholpercentage is vijf procent. Er zijn twee versies: een helder, gefiltreerde Witte, die zowel op fles als van het vat te ver krijgen is en een ongefiltreerde waarin zich nog gistcellen bevin den. Dit laatste bier wordt alleen op fles verkocht en evolueert door de aanwezige gist tijdens de opslag nog in smaak. Dit laatste bier, voor de kenners het interessantste, zal pas in september te koop zijn. Mogelijk dat Arcen er mee komt op het jaarlijkse PINT-festival, dat op 29 en 30 augustus wordt gehou den bij brouwerij De Schaapskooi binnen de muren van de Abdij On-, ze Lieve Vrouw van Koningshoe ven in Berkel-Enschot. Aanvang vrijdag om 14.00 uur en zaterdag om 12.00 uur. Buorren Het Friese Buorren Bier zal er ook zijn. Dit is een zeer moutig, hoppig bier van hoge gisting met 6 procent alcohol, dat vooral de lief hebbers van pils zal aanspreken. 'Suver en Swier', zuiver en zwaar, zegt de brouwer er zelf van. De paters in Berkel-Enschot ko men zelf ook met een nieuw blond je, een lagerbier dat zij 'Abdij Pilse- ner Extra' noemen. Dat 'extra' zit 'm in het alcoholgehalte dat 6 pro cent bedraagt.' Omdat de Brabant se Trappisten in hun abdij boven gistende bieren als La Trappe Tri pel, La Trappe Dubbel (voorheen De Schaapskooi) en voor de Ver enigde Bierbrouwerijen Breda Rotterdam (VBBR) de Trappist Koningshoeven brouWen en on- dergistende en bovengistende bie ren in één brouwerij moeilijk sa mengaan, hebben de paters het produceren van hun pils uitbe steed aan de VBBR in Breda. De VBBR blijft echter ook niet achter en kondigt aan dat Konings hoeven Dubbel voortaan van het vat leverbaar is naast de Koningshoe ven Tripel op fles. De Dubbel is ge filtreerd en bevat 6,5 procent alco hol, iets meer dan de La Trappe Dubbel dus. De abdij verkoopt trouwens ook La Trappe Dubbel uit het vat. Het laatste nieuws is dat Brou werij 't IJ in Amsterdam naast de zware bieren Natte en Zatte ook een blond bier gaat brouwen dat naar de bekende aanpalende mo len 'Gooyer' zal heten. Het Nederlands Zuivelbureau brengt al twintig jaar kaas onder de aandacht van de Japanners. Die in spanningen hebben nog niet tot re volutionaire resultaten geleid, maar er zit niettemin groei in de af zet van Nederlandse kaas in het land van de Rijzende Zon. In 1980 kochten de Japanners 4700 ton van onze kaas en in 1984 was die hoe veelheid toegenomen tot 6500 ton. Dat is twee procent van de totale export van kaas uit ons land. Stijging "We zitten nu op een stijgings percentage van twintig procent. Ik hoop dat we dat vasthouden", zegt drs. M. van Velden, directeur van het Nederlands Zuivelbureau. Het NZB heeft in Japan net, zoals in een aantal Europese landen, een ei gen kantoor met Nederlandse di rectie. Men werkt samen hiet het Japans-Engelse reclamebureau Naylor Hara International in To kio. Dat bureau heeft bijvoorbeeld een aantal kookleraressen in dienst en demonstratrices die in levens middelenwinkels opereren. Op voorlichtingsbijeenkomsten voor huisvrouwen wordt getoond hoe met Nederlandse kaas allerlei Ja panse gerechten kunnen worden gemaakt. Als men ziet hoe kaas in gerechten kan worden verwerkt, komt men er eerder toe eens een stukje Edammer of Goudse te ko pen dan wanneer de kennismaking geschiedt via een blokje kaas uit het vuistje. De afzetbevordering heeft voor namelijk plaats in de grote stedelij ke gebieden. Daar komt ongeveer zeventig procent terecht van de kaas die Nederland exporteert. In 85 procent van alle warenhuizen en supermarkten in deze gebieden is Nederlandse kaas te koop. Eén kilo "Per hoofd van de bevolking eet naast de vestigingen in Amster dam en Capelle aan de IJssel ook een zaak in Den Haag opent, een serie quichevormen, in prijs oplo pend van f 25 voor een kleine ron de tot f 43 voor een grote rechthoe kige. Voor het kleinere huishouden (kamerbewoners) heeft Habitat ook nog een alternatief voor de broodtrommel, een Engelse brood- pan van wit email. De prijs: 59 gul den. men in Japan een kilo kaas per jaar", zegt Van Velden. "Dat is voor westerse begrippen erg wei nig. In Nederland eet men per hoofd dertien kilo en in Frankrijk zelfs twintig kilo". Maar hij houdt het oog op de toekomst gevestigd. "Japan telt 120 miljoen inwoners. Het zijn mensen $lie bereid en in staat zijn gebleken hun eigen cul tuur te behouden en tegelijkertijd op een aantal gebieden tot een mengvorm te komen tussen hun cultuur en ontleningen aan wester se invloeden. Het ontstaan van zo'n mengvorm zie je nu voltrekken op het gebied van eetgewoonten". Het helpt, als in Japan geliefde persoonlijkheden het voorbeeld geven. Zo wil het heel wat zeggen als Anton Geesink, die in Japan ongelooflijk populair is, zijn krach tige verschijning inzet in de strijd om de gunst van de consument. Al jarelang is Geesink een trait d'u- nion tussen Japan en Nederland. "In Japan is men erg gevoelig voor mensen die geloofwaardigheid kunnen meegeven aan een pro- dukt", vertelt directeur Van Vel den. „Geesink is voor ons zo'n fi guur. En ook de tekenaar Oba die zeer bekend is". We zien Oba op reclamefoto's in gezelschap van westerlingen ge nieten van indrukwekkende hoe veelheden Nederlandse kaas. Hier van hoopt het Zuivelbureau dat de Japanners zullen denken: Als Oba het eet, die Holland goed kent, dan moesten wij het ook maar eens proberen. Kookboek Nederlandse kaas in Japanse ge rechten. Daartoe is vorig jaar een kookboek samengesteld, geba seerd op de ervaringen van de Ja panse kookleraressen. Ook aan dit boek heeft Oba zijn medewerking verleend. De fraaie kleurenfoto's van de gerechten worden afgewis seld door tekeningen van zijn hand. Thermosfles De tijd dat we een thermosfles of kan alleen maar beoordeelden naar het volume dat hij in de tas naast het broodtrommeltje innam is wel definitief voorbij. De isoleerkan is zonder meer 'salonfahig' gewor den. Voor liefhebbers van de strakke lijn is er nu een strakke kan van Hamarplast. De kan, typenummer 1458, is in diverse kleuren lever baar en kost dan f 79. Bent u een chroomliefhebber dan moet u tien gulden meer betalen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 16