Uitvinders staan rdet
in de rij in Nederland
Achtergrond
Orde van Octrooigemachtigden 50 jaar
Pretoria is
ervaren in
omzeilen
van boycot
Staat als ondernemer in VS
Uitzending
kerkdienst
9Endegeest
door IKON
VRIJDAG 22 AUGUSTUS 1986
PAGINA 15
DEN HAAG - De uitvin
ders staan niet in de rij.
Zelfs niet als de orde van
octrooigemachtigden bij
haar gouden jubileum
gratis advies verstrekt.
De heren Hagen en Ka-
minsky, aan de beurt om
in het kader van het hal
ve eeuwfeest kosteloos te
adviseren over hét be
schermen van uitvindin
gen, brengen het twee
uur durende spreekuur
grotendeels door in ledig
heid. De aanpalende ten
toonstelling in het Mu-
seon aan de Stadhouders
laan in Den Haag, waar
dezer dagen in de Neder
landse industrie toege
paste uitvindingen zijn te
'zien, trekt wèl veel men
sen.
door
Pieter van de Vliet
De plaats waar het gratis
spreekuur voor uitvinders wordt
gehouden was niet slim gekozen.
De twee octrooigemachtigden,
aan een krap tafeltje, midden
tussen de rondslenterende mu
seumbezoekers, zitten daar wel
erg openbaar. En openbaarheid
is het allerlaatste waaraan een
uitvinder behoefte heeft. Ster
ker, in de op genoemd tafeltje
overvloedig aanwezige aanwezi
ge foldertjes staat als belangrijk
ste eis dat strikte geheimhou
ding moet worden betracht zo
lang geen octrooi-aanvraag is in
gediend. „Het uitgedachte moet
nieuw zijn of nieuwe aspecten in
zich dragen; van openbare be
kendheid mag nergens ter we
reld sprake zijn. Publicaties en
demonstraties (ook door de uit
vinder zelf) nemen de nieuwheid
weg", aldus de folder.
Bedrijfsspion
In dat licht bezien valt een
persvertegenwoordiger in onge
veer dezelfde categorie als een
bedrijfsspion. Hoewel van harte
uitgenodigd wordt de journalist
op een afstand gehouden. Hij
wordt vriendelijk doch vaag te
woord gestaan, want het fijne
mag hij niet te weten komen. De
belangrijkste taak van een oc
trooigemachtigde is een doeltref
fende bescherming van uitvin
dingen te verkrijgen.
Het openhartig te woord staan
van journalisteh kan zeer strijdig
met dat doel zijn. Zonder oc
trooibescherming zouden veel
produkten niet worden ontwik
keld. Want waarom zouden uit
vinders of bedrijven al die moei
te willen doen als concurrenten
het produkt direct straffeloos
kunnen namaken en het - zonder
ontwikkelingskosten - goedko
per op de markt kunnen bren
gen?
Met de octrooigemachtigden
drs. J. J. Hagen en ir. A. Kamins-
ky kan slechts voorzichtigjes
worden gesproken als er geen
uitvinders in de buurt zijn. Zodra
die zich melden moet de journa
list opstappen. Een man die wat
draalt en drentelt gaat uiteinde
lijk op het tweetal af. „Hij wilde
het achterste van zijn tong niet
laten zien", vertelt Kaminsky
achteraf. Wie hij was en wat hij
precies had uitgevonden vertel
de de man zelfs de octrooige
machtigden niet, hoewel deze
onder ede tot geheimhouding
zijn verplicht. „Het is een moei
lijk wereldje", zegt Kaminsky,
die ook qua type het midden
houdt tussen een advocaat en
een notaris.
Kunst
Na wat wederzijds gebabbel
laat hij los dat de man beweerde
kunstenaar te zijn en wilde we
ten in hoeverre kunst beschermd
kan worden. Het in de wet veran
kerde auteursrecht biedt auto
matisch bescherming. „Daar
naast kun je de vormgeving, het
model, laten beschermen. Het
kunstwerk moet dan worden ge
fotografeerd en precies beschre
ven. Maar als je ook maar iets af
wijkt van het model geldt de be
scherming al niet meer".
Over de andere uitvinder, die
zich op het spreekuur aandiende,
wil Hagen kwijt dat het een klei
ne verffabrikant was uit het mid
den des lands. „Hij had een klei
ne verbetering in een bestaande
verfmengmachine aangebracht
waardoor hij de kostprijs van
zijn produkt aanmerkelijk kon
verlagen. Ik heb hem afgeraden
er octrooi op aan te vragen; al de
kosten en zorgen die dat met zich
mee brengt... Nu kan zo'n man
als hij het handig speelt mis
schien zo'n jaartje of vijf conse
quent wat winst maken, als hij
tenminste niet al te concurre
rend doet want dan valt het op.
Hij kan zijn vinding natuurlijk
proberen te verkopen aan de fa
brikant van de mengmachine,
maar als dat is gebeurd heeft hij
er verder niets aan want dan gaat
de prijs van verf over de hele li
nie omlaag. Terwijl hij nu goed
koper zegt te kunnen produce
ren dan de allergrootste fabri
kanten. Nee, ik denk dat hij het
beste die verbetering geheim
kan houden, dat hij gewoon een
grote kast om die machine moet
zetten".
Muizeval
Het tafeltje waaraan de oc
trooigemachtigden die middag
hun spreekuur uitzitten wordt
wat hinderlijk geflankeerd door
een televisieapparaat waarvan
het merk zich makkelijk raden
laat (de tentoonstelling heeft niet
voor niets een sterke gelijkenis
met het in Eindhoven gevestigde
Evoluon). Het laat in eindeloze
herhaling beelden zien uit de
shows van Tom Manders, beter
bekend als Dorus, populair op de
buis toen de NOS nog NTS heet
te. Het gaat om een scene waarin
een man patent vraagt op een
muizeval; een subliem gespeelde
dubbelrol van de schriele schle
miel. De jubilerende octrooige
machtigden hebben hier een
prijsvraag aan verbonden. Wie
de origineelste merknaam voor
de sterk op een guillotine gelij
kende muizeval (muizemoller)
van Dorus bedenkt wint een
kaas.
Dr. H. B. van Leeuwen, gepen
sioneerd chef van de octrooi-af
deling van DSM, is een van de de
grote mannen achter de feestelij
ke poging de orde van octrooige
machtigden wat meer in de po
pulariteit te brengen. „Een punt
van zorg voor de octrooigemach
tigden is dat het Nederlandse be
drijfsleven in vergelijking met
het buitenland weinig bescher-
mingsbewust is. Zo werden in
1983 in Zwitserland per 100.000
inwoners 60 octrooi-aanvragen
in eigen land ingediend. In West-
Duitsland waren het 50. En in
Nederland 14. Alleen de Belgen
zaten nog lager".
Dat aantal zegt niets over de
kwaliteit. Een aantal Nederland
se uitvindingen zijn onovertrof
fen (het scheerapparaat dat de
baardhaartjes naar boven trekt
zodat ze net zo glad worden weg
geschoren als bij het zogenaam
de natscheren). De kunststofin
dustrie in Nederland staat ook
bol van de innovaties; menig pa
tent is verleend voor puike plas
tics.
Braafheid
„Grote uitvindingen kunnen
alleen in een sfeer van dissident
denken. Je moet het anders wil
len. Je moet anders kunnen den
ken. Vrije meningsuiting is
noodzakelijk. Bureaucratie, den
ken in regeltjes, is bedreigend
voor innovatie. Ik maak me daar
zorgen over, want de bureaucra
tie ligt overal op de loer, niet al
leen in totalitair geregeerd lan
den, maar ook in Nederland. Op
voeding tot volgzaamheid, braaf
heid, traditionalisme zijn fnui
kend voor innovatie. Er moet
ruimte zijn voor een zekere mate
van provocatoir denken. Een
beetje behoefte aan het roerige
van de jaren '60 moet er altijd
zijn".
- Hoe zit dat dan met die Zwit
sers. Die zijn toch nooit verder
gekomen dan de koekoeksklok.
„Onderschat die koekoeksklok
niet. De Zwitserse horloge-in
dustrie is niet toevallig zo hoog
waardig. De Zwitsers hebben de
verfijning in de vingers. Dat ver
klaart ook het grote aantal oc
trooi-aanvragen in dat land. Wel
iswaar ontwikkelen ze nauwe
lijks iets aan de basis, maar het
aantal verfijningen van bestaan
de produkten en processen is in
drukwekkend. Dat is gunstig
voor de werkgelegenheid in
Zwitserland. Want de uitvinding
van vandaag is de werkgelegen
heid van morgen. Ik hoop dat
men zich dat wat meer gaat reali
seren in Nederland. En dat de
status van de uitvinder hier wat
hoger wordt. Als je de baas bent
van een fabriek sta je in hoger
aanzien dan de uitvinder die de
produktie in eerste instantie mo
gelijk maakte. Wat meer waarde
ring voor de uitvinder is op z'n
plaats".
J. J. Hagen (links) en A. Kaminski: "Het is een moeilijk wereldje".
LEIDEN - Zuid-Afrika weet al wat
het is om met embargo's te moeten
leven. Er bestaan al embargo's op
de levering van wapens en ruwe
olie aan het bewind in Pretoria.
Om het olie-erpbargo te omzeilen
moest Pretoria in 1984 prijzen beta
len die rond een miljard dollar bo
ven de toen heersende prijs op de
wereldmarkt lagen, zo schatten
deskundigen.
Dat er de komende maanden
sancties te verwachten vallen,
daaraan twijfelt de Zuidafrikaanse
regering niet. In Pretoria zijn al tal
van commissies aan het bekijken
hoe die sancties op te vangen val
len. De contacten met andere han
delspartners, onder andere in het
Verre Oosten, worden versterkt en
verleden week voerde een Israëli
sche delegatie in Zuid-Afrika over
leg over het uitbreiden van de han
del en de financiële samenwer
king.
Zuid-Korea en Taiwan kunnen,
zo hoopt men in Zuid-Afrika, mo
gelijk enkele leemten helpen dich
ten die door westerse sancties kun
nen ontstaan. Voor technologisch
hoogwaardige produkten als com
puters is Zuid-Afrika nagenoeg ge
heel afhankelijk van invoer en dus
kwetsbaar als het tot sancties
komt. Wat in Zuid-Korea en Tai
wan niet te krijgen is, zou via Swa
ziland of landen in het Midden-
Oosten betrokken kunnen worden,
zo werd onlangs in het Britse blad
„The Economist" gespeculeerd.
Fruitexport
Kunnen sancties er zelfs toe lei
den dat er nieuwe arbeidsplaatsen
komen op het gebied van de hoog
waardige technologie, in andere
sectoren, en met name in de land
bouw, dreigt slechts een verlies
aan arbeidsplaatsen. De Zuidafri
kaanse fruitexporteurs streven er
naar nieuwe markten aan te boren
'in Azië. Op het ogenblik wordt 70
procent van de vruchten, waaron
der druiven, appels en perziken,
geëxporteerd naar 34 landen in Eu
ropa, Noord-Amrika en het Verre
Oosten.
In de mijnbouw, met name in de
kolen- en goudmijnen, werken
meer dan 600.000 zwarten. Komt
het op dit gebied tot een omvang
rijke boycot dan zullen naar schat
ting enkele tienduizenden hun
baan verliezen. Nu al zijn rond de
vier miljoen van de 24 miljoen
zwarten in Zuid-Afrika werkloos.
In de ijzer- en staalindustrie kun
nen naar schatting 10.000 werkne
mers op straat komen te staan als
tot sancties wordt overgegaan en
geen nieuwe afzetmarkten gevon
den kunnen worden.
Een verbod op de invoer van
Zuidafrikaanse kolen en staal staat
op de lijstjes van zowel de EG, het
Gemenebest als van de Ameri
kaanse Senaat. Voor de kolenpro-
ducenten die circa 110.000 mensen
in dienst hebben, zijn de omstan
digheden op de wereldmarkt de
laatste maanden al steeds zwaarder
geworden. De Zuidafrikaanse
munt, de rand, is gestaag in waarde
gedaald en buitenlandse kopers
vragen vaak een „apartheidskor
ting" die kan oplopen tot 30 pro
cent.
Ook de Zuidafrikaanse lucht
vaartmaatschappij „South African
Airways" is wat betreft haar eigen
nabije toekomst niet zo optimis
tisch. Zij zou al enkele van haar
Boeings-747 ter waarde van 120
miljoen dollar aan internationale
banken hebben verkocht om zo
mogelijke verliezen beperken. Het
intrekken van de landingsrechten
is één van de strafmaatregelen te
gen het apartheidsbewind, die ver
scheidene landen op stapel hebben
staan.
Veel hangt er van af wat de Ver
enigde Staten doen. President Rea
gan zelf is bepaald geen voorstan
der van sancties. Hij verbood vorig
najaar wel de verkoop van compu
tertechnologie aan de politie en het
leger van Zuid-Afrika en de ver
koop van nucleaire technologie,
maar dat deed hij slechts om stren
gere maatregelen te voorkomen.
Het Huis van Afgevaardigden
vindt inmiddels dat alle handel
met Zuid-Afrika gestaakt dient te
worden, met uitzondering van die
in strategische grondstoffen. De
Senaat stemde onlangs in met een
beperkter pakket maatregelen,
waaronder een verbod op de in
voer van kolen, staal, ijzer en tex
tiel en het intrekken van de lan
dingsrechten van de Zuidafrikaan
se luchtvaartmaatschappij. En dit
pakket maakt het meeste kans bij
wijze van compromis aangenomen
te worden.
Voor president Reagan gaat dit
te ver. Hij blijft tegen strafmaatre
gelen tegen Zuid-Afrika. Naar ver
luidt zou hij zelf nieuwe, mildere,
sancties willen afkondigen om het
Congres de wind uit de zeilen te
nemen. Het is echter zeer de vraag
of hij het Congres nogmaals van
hardere strafmaatregelen kan af
houden.
CHICAGO (AP) - Een reggaecafé,
een staalfabriek en een golfbaan
waarop als eigendom van drugs
handelaren beslag was gelegd, zijn
nog steeds open maar onder een
nieuwe directie: de Amerikaanse
overheid.
De Amerikaanse Marshals Servi
ce, een federale politiemacht, be
heert in het hele land 18 bedrijven
die krachtens een ruim twee jaar
oude wet geconfisceerd zijn. Vol
gens deze wet mogen bedrijven
van drugshandelaren worden
voortgezet door de overheid, zo
vertelt Frank DeLizza, die voor de
Marshals Service in het Mid
denwesten van de VS is belast met
confiscaties.
Reggaecafé
Zo beheert de overheid onder
meer de Thornapple Creek Golf
Course bij Kalamazoo in de staat
Michigan en de Wild Hare Singing
Armadillo Frog Sanctuary, een
reggaecafé in Chicago. Het café
was na de confiscatie een half jaar
gesloten, maar een maand geleden
mocht het zijn deuren weer openen
nadat het was verpacht aan een
groep die er placht te spelen.
Krachtens de nieuwe wet pro
beert de federale overheid bezittin
gen te confisceren en te verkopen
die met winsten uit de drugshan
del zijn gekocht. „Als het een
winstgevend bedrijf is, dat dien
sten verleent aan het publiek en
economische gevolgen heeft voor
de plaatselijke bevolking, probe
ren we het open te houden", vertelt
DeLizza. „Wij hebben zo ook min
der kosten, omdat als het bedrijf
open blijft, het zichzelf kan bedrui
pen en wij het niet in de mottenbal-
len hoeven te stoppen".
Staalfabriek
De staalfabriek Accurate in Wis
consin is het fraaiste succesvoor
beeld van de ondernemingszin van
de overheid. Op het bedrijf werd
vorig jaar november beslag gelegd,
nadat was gebleken dat de eige
naar, tegen wie een aanklacht we
gens drugssmokkel was ingediend,
de fabriek leeghaalde en stukje bij
beetje verkocht.
„Volgens de boekhouding zou
het bedrijf in twee maanden over
de kop zijn gegaan, als wij het niet
hadden overgenomen", aldus De
Lizza. Sindsdien is de omzet 28
procent gestegen tot naar schatting
2,5 miljoen dollar per jaar; de raad
van commissarissen, bestaande uit
DeLizza en twee marshals, over
weegt een loonsverhoging van 3 tot
5 procent voor de 45 werknemers.
Het succes van de staalfabriek
maakt duidelijk welke bijkomende
voordelen de nieuwe confiscatie-
wet heeft. 'We hebben het gemunt
op de drugsdealers, maar we willen
geen onschuldige mensen benade^
len, die alleen maar voor de ver
keerde baas hebben gewerkt,' ver
telt DeLizza. 'Als we die staalfa
briek niet open hadden gehouden,
waren 45 mensen zonder baan ko
men te zitten in een gebied waar
toch al werkloosheid heerst. Bo
vendien betalen we belasting aan
de federale en staatsoverheden.'
In het kader van een serie kerk
diensten uit ziekenhuizen en in
richtingen wordt komende zon
dagmorgen de gezamenlijke
kerkdienst van 'Endegeest' uit
gezonden door de IKON op radio
5. De predikant van 'Endegeest',
ds. L. H. C. Friederich, zal in deze
dienst - die om 10 uur begint -
voorgaan.
De dienst is ook toegankelijk
voor niet-bewoners. Ds. Friede
rich zou hun aanwezigheid zelfs
zeer op prijs stellen, ook al voor
het beter klinken van de ge
meentezang. Rond half 10 wordt
begonnen met het oefenen van
de te zingen liederen. De dienst
wordt gehouden in de grote zaal
van het recreatiegebouw, vlak
naast de portiersloge.
Leiden. De evangelisch-lu-
therse gemeente in Leiden krijgt
volgende maand bezoek van een
groep Polen uit Piotrków. Enige
jaren geleden is met de lutherse
gemeente in die stad een relatie
tot stand gekomen. De Poolse
gasten zullen hier zijn van 19 tot
24 september.
Op zondag 21 september zullen
de Leidse predikant J. Mostert
en zijn collega dr. J. Gryniakow
uit Piotrków samen voorgaan bij
'een avondmaalsviering in de lu
therse kerk. Op maandag 22 sep
tember is er een gemeente-avond
met de gasten.
Katwijk aan Zee. De her
vormde predikant H. Visser (60)
te Woudenberg kreeg van het al
gemeen bestuur van de hervorm
de synode toestemming om zich
binnen de voorgeschreven ter
mijn van vier jaar weer beroep
baar te stellen. Hij deed, na zes
jaar in Katwijk aan Zee te heb
ben gewerkt, vorig jaar maart in
trede in Woudenberg.
Katwijk aan Zee heeft hem nu
terug beroepen ter vervulling
van één van de pas gestichte pre
dikantsplaatsen voor de wijk
'Maranatha' in Rijnsoever. Ds.
Visser werd dispensatie verleend
op grond van medisch-specialis-
tische indicatie in verband met
de lichamelijke gezondheidstoe
stand van zijn vrouw.
Orgelwedstrijd. Volgende
week zaterdag, 31 augustus,
wordt in de Grote Kerk van El-
burg van 10 uur tot half 5 een na
tionaal orgelconcours voor
gevorderde amateur-organisten
gehouden. Er zijn 21 geselecteer
de deelnemers.
Naast een door henzelf geko
zen vrij orgelwerk op het grote
orgel moet elke deelnemer een
verplicht werk op het koororgel
spelen. De jury bestaat uit de or
ganisten Wim van Beek (Gronin
gen), Klaas Bolt (Haarlem) en
Rudi van Straten (Zutphen).
's Avonds zal burgemeester P.
van Hout de wisselbeker uitrei
ken en daarna (8 uur) geven dé
juryleden nog een slotconcert,
met medewerking van het
Noordveluws Kamerkoor onder
leiding van Maarten Seijbel.
Vrouwelijke predikanten.
De 35 hervormde predikantes uit
Groningen, Friesland en Drente
komen op 22 september in een
oude pastorie in Grijpskerk (Gr.)
bij elkaar om te praten ovej 'ty
pisch vrouwelijke vragen met
betrekking tot het werk van pre
dikant'. Een van die vragen is,
hoe zij het ervaren om de enige
vrouwelijke predikant te zijn in
een ring van dichtbij elkaar lig
gende gemeenten.
Twintig van de 35 predikantes
zijn jonger dan 35 jaar. Van deze
groep van 35 werken er 25 in
Friesland.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Sint Pancras kandi
daat G. Lubberts Amsterdam.
Brandbrief
Kardinaal Ratzinger, voorzit
ter van de Vaticaanse congrega
tie voor de geloofsleer, heeft - zo
blijkt nu - wel degelijk een
brandbrief geschreven aan de
overste van de Orde der Francis-
cenen, pater John Vaughn, ech
ter niet als president van deze
congregatie maar louter 'privé'.
De congregatie moest dat - na
enige dagen zwijgen - toegeven
toen het rooms-katholieke pers
bureau CIC in Rome haar had ge
confronteerd met letterlijke pas
sages uit de brief. Maar de hele
brief vrijgeven voor publikatie
doet de congregatie niet.
Op het franciscaanse bureau in
Rome was door vakantie nie
mand aanwezig die hierover iets
kon zeggen. De overste vertoeft
tot begin september in de Ver
enigde Staten. Pater Herbert
Schneider, overste van de fran
ciscanen in Düsseldorf, erkende
gisteren tegenover het persbu
reau in Rome, dat pater Vaughn
de persoonlijke brief inderdaad
had ontvangen. Begin deze week
ontkende hij nog de ontvangst
ervan.
In de brief aan Vaughn vraagt
kardinaal Ratzinger "effectief en
onmiddellijk een eind te maken
aan een radicale mentaliteit van
afwijkende meningen".
Vaughn kreeg gelijktijdig ook
een 'privé-brief van kardinaal
Jerome Hamer, voorzitter van de
congregatie voor de religieuzen.
"Naar-aanleiding van klachten
die het Vaticaan niet zelden be
reiken" wijst Hamer erop, dat al
le oversten de plicht hebben te
waken over een juiste en gezon
de leer in hun orde, met name in
boeken, artikelen en vraagge
sprekken van ordeleden.
Zuid-Afrika. De rooms-ka
tholieke bisschoppen van West-
Duitsland achten zich niet be
voegd een oordeel te geven over
economische sancties tegen
Zuid-Afrika. "Het is van de bis
schoppen te veel gevraagd als zij
een mening zouden moeten heb
ben over politieke en economi
sche maatregelen in gebieden
die onder het bereik van andere
lokale kerken liggen", schrijft
kardinaal Joseph Höffner, voor
zitter van de Westduitse bis
schoppen, in een verklaring.
"Overal waar de mensenrech
ten worden geschonden hebben
de bisschoppen het recht en de
plicht, te zeggen dat dit funda
menteel in strijd is met het evan
gelie. Maar het concrete politieke
handelen is de taak van mondige
leken. Zij kunnen over bepaalde
maatregelen van mening ver
schillen zonder dat hun geloof
geweld wordt aangedaan".
- De rooms-katholieke bis
schoppen van Zuidelijk Afrika
eisen in een gisteren gepubli
ceerde verklaring 'onmiddellijke
vrijlating van alle politieke ge
vangenen' in Zuid-Afrika.
"De publikatie van een lijst
van meer dan 8000 gevangenen
brengt de omvang aan het licht
van de onderdrukking in Zuid-
Afrika", schrijven de bisschop
pen. Volgens hen is het overgro
te deel van de gevangenen, naar
democratische maatstaven, on
schuldig. Het werkelijke aantal
gevangenen ligt, naar hun bere
kening, ver boven de 12.000.
Groei. Israël is het enige land
in het Midden-Oosten waar het
aantal christenen naar verhou
ding grote groei vertoont. De
voorzitter van de afdeling voor
christelijke gemeenten van het
ministerie voor godsdienstza
ken, Daniel Rossing, deelde rpee,
dat in de laatste tien jaar dit aan
tal met 30 procent is toegeno
men. Er zijn nu 102.000 christe
nen op een totaal van 4,25 mil
joen inwoners.
Van alle godsdienstige groepe
ringen in Israël genieten, volgens
Rossing, de christenen de groot
ste vrijheid. Zy mogen tamelijk
onafhankelijk van het staatsap
paraat hun werk doen.
Laatste nieuws. De overgro
te meerderheid van Amsterdam
se hervormde predikanten wil
niet, dat pensioengelden van her
vormde predikanten worden be
legd in bedrijven die zaken doen
met Zuid-Afrika. Zij schrijven
dat in een vandaag gepubliceer
de brief aan de Raad voor de pre
dikantspensioenen van de Ne
derlandse Hervormde Kerk.
