Ton Pompert doet
project bij LAK
Hendrik de Vries geëerd
met tweejaarlijkse prijs
Liedjes in Leidse Schouwburg
Samuel Beckett en de cynische jaren tachtig
Veel belangstelling
voor Chinees circus
DINSDAG 19 AUGUSTUS 1986
KUNST
PAGINA 15
Dichler-schilder negentig
Liesbeth List, Jenny Arean en Paul van Vliet
Raad voor Kunst:
Theatervormgeving uit slop halen
DEN HAAG (ANP) - De Raad voor
de Kunst vindt dat er een einde
moet komen aan de achterstand op
het gebied van theatervormgeving
(decors, kostuums, licht en geluid)
in ons land. Daarvoor is het nodig
om op alle niveaus meer aandacht
aan dit theateronderdeel te geven,
vindt dit adviesorgaan van de mi-
nister van WVC.
Tot de kleine, maar zich de laat
ste jaren sterk uitbreidende be-,
roepsgroep behoren decorontwer
pers, kostuumontwerpers en licht
en geluidsontwerpers. Zij zijn vaak
afkomstig uit de hoek van de beel
dende kunst, de vormgeving of de
architectuur. Op hun salarissen en
de produktiekosten van hun vorm
geving wordt vaak het eerst bezui
nigd. De meeste theatervormge
vers zijn freelancers. Een beperkt
aantal is in dienst by een theaterge
zelschap, de Nederlandse Opera en
bij de Nederlandse filmindustrie.
Een aparte opleiding vormgeving
bestaat niet in ons land en de stage
mogelijkheden zijn zeer beperkt,
aldus de raad in een ongevraagd
advies aan de ministers.
De raad is van oordeel dat zowel
het ministerie van WVC als dat van
Onderwijs en Wetenschappen be
langrijke steun zouden kunnen
verlenen aan het tot stand komen
van een rijksbeleid Theatervorm
geving.
Vanuit het onder het ministerie
van O en W ressorterende kunst
vakonderwijs moeten op twee tot
drie plaatsen in ons land - by voor
keur in een omgeving met veel
theaters - initiatieven worden ge
nomen tot het opzetten van een
"Interfaculteit Theatervormge
ving". De minister van Onderwijs
zou de financiering daarvan op
zich moeten nemen in het kader
van zyn stimuleringsbeleid.
JEU DE PAUME - Duizenden be
zoekers hebben zich gisteren voor
de deuren van het museum Jeu de
Paume verdrongen om er voor de
laatste keer een blik te werpen op
de grootste collectie impressionis
tische werken ter wereld, voordat
het museum definitief zijn deuren
sluit.
De collectie van de ruim 300
schilderijen van Cezanne, Renoir,
Manet en vele andere kunstschil
ders is uit haar voegen gegroeid.
De stukken zullen samen met an
dere impressionistsiche werken
worden overgebracht naar een mu
seum in het voormalige spoorweg
station aan de Quai d'Orsay. Dit
museum opent zyn deuren in de
cember.
GRONINGEN (ANP) - Groningen
eert de in die stad geboren dichter-
schilder Hendrik de Vries ter gele
genheid van diens negentigste ver
jaardag met epn aantal tentoonstel
lingen, een symposium, een stipen
dium en het instellen van de Hen
drik de Vriesprijs van de stad Gro
ningen. Dit heeft wethouder T. van
de Vondervoort van cultuur eind
vorige week bekend gemaakt.
Groningen zal de Hendrik de
Vriesprijs, groot 10.000 gulden, om
de twee jaar toekennen aan beurte
lings een schrijver of een beeldend
kunstenaar. De prijs wordt toege
kend aan auteurs of beeldend kun
stenaars die landelijk een naam
hebben.
Het gaat bij de prijs om een ver
nieuwde versie van de oude Hen
drik de Vriesprijs, die Groningen
al sinds 1946 kent. Die prijs werd
echter alleen toegekend aan Gro
ninger auteurs van naam. De prys
is bovendien in 1978 omgezet in
een fonds waarmee beginnende
Groninger schrijvers werk konden
uitgeven. In de jury die de nieuwe
prijs voor het eerst toekent zitten
naast de Groninger dichter Rutger
Kopland, de critici Kees Fens en
Aad Nuis. Dit najaar wordt de prijs
uitgereikt aan een schrijver.
Naast de prys heeft Groningen
een stipendium van maximaal
5.000 gulden in het leven geroepen
voor jonge, talentvolle schrijvers of
beeldend kunstenaars. Ook dit sti
pendium wordt tweejaarlijks uit
gereikt en wel in de jaren dat er
geen Hendrik de Vriesprijs uitge
reikt wordt.
Het programma ter gelegenheid
van de 90-ste verjaardag van Hen
drik de Vries omvat verder een
symposium en tentoonstellingen
in het Gemeentehuis, de Universi
teitsbibliotheek van Groningen en
het Groninger Museum. Ook het
Letterkundig Museum in Den
Haag zal met een tentoonstelling
aandacht aan Hendrik de Vries be
steden.
Hendrik de Vries kreeg zijn
grootste bekendheid als dichter.
Hij maakte deel uit van een genera
tie expressionistische dichters
waartoe ook bij voorbeeld Slauer-
hoff en Marsman behoorden. De
Vries kreeg diverse literaire pry-
zen, waaronder in 1976 de P.C.
Hooftprijs. Hij woont op het ogen
blik in het bij Groningen gelegen
Haren, maar werd in Groningen
geboren en werkte daar 40 jaar
lang op het gemeentearchief.
LEIDEN - Liesbeth List, Jenny Arean en Paul van
Vliet samen in een avondvullend programma. Met
dit Nederlandse 'drieluik' opent de Leidse
Schouwburg zaterdag 6 september weer zijn deu
ren na de jaarlijkse zomerstop.
Deze feestelijke seizoensopening is een uitvloei
sel van de eind mei gehouden Leidse Chanson-
week tijdens welke genoemd drietal een avond in
de schouwburg zou verzorgen. De voorstelling
moest toen echter wegens het onverwachte overlij
den van Paul van Vliets geluidtechnicus Chris van
Bree op het laatste ogenblik worden afgelast.
De uitgestelde Nederlandse avond begint met
een optreden van Liebeth List, die, begeleid door
het trio van Louis van Dijk, werk van o.a. Jacques
Brei, Herman van Veen, Serge Lama, Boudewijn
de Groot en Henk Elsink ten gehore zal brengen.
Jenny Arean, die zich laat begeleiden door de
pianist Arthur de Bussy, zal een speciaal voor deze
gelegenheid samengesteld programma met liede
ren van o.a. Bertolt Brecht, Robert Long, Cole Por
ter, Ischa Meijer en Willem Wilmink uitvoeren.
Paul van Vliet tenslotte zingt een uitgebreide se
rie liedjes, die hij in de afgelopen vijfentwintig jaar
heeft geschreven. Van Vliet wordt begeleid door
Ben van der Linden (piano, synthesizer) en John
Eskes (gitaar, keyboards, trombone en fluit). Het is
voor het eerst dat de cabaretier Paul van Vliet in
het theater een programma van uitsluitend liedjes
brengt.
Elk optreden duurt ongeveer één uur, zodat de
voorstelling, die om kwart over acht begint en door
twee pauzes wordt onderbroken, omstreeks mid
dernacht zal zijn afgelopen.
Nipkowschijf
voor Van Dis
HILVERSUM (ANP) - Adriaan van
Dis krijgt de zilveren Nipkowschijf
voor zijn praatprogramma 'Hier is'
Adriaan van Dis', dat hij voor de
VPRO-televisie maakte. Dé schijf
wordt jaarlyks toegekend voor de
beste seizoenprestatie op het ge
bied van radio en televisie. Een
eervolle vermelding gaat naar het
VPRO-kinderprogramma 'Theo en
Thea'. Ivo de Wijs sleepte de radio
prijs, de zilveren Reissmicrofoon,
in de wacht voor de programma's
die hij voor de VARA maakte.
AMSTERDAM - Grote conster
natie ontstond gistermiddag op het
Amsterdamse Roelof-H ar tplant-
soen, toen een tractor, bestuurd
door een vrouw, pardoes een café
terras opreed. De vrouw, die zich
het Tweede-Kamerlid Lips (links)
noemde, was danig overstuur
maar de 'klanten' van het café na
men het 'ongeluk' voor lief, omdat
het geheel in scène was gezet ter in
troductie van de komst van de ka
ravaan van de Boulevard of Bro
ken Dreams naar de hoofdstad.
Vanaf 22 augustus zijn er voor
stellingen op het Museumplein,
waar onder het motto "Medio mei"
een parodie op het werk in 's-lands
vergadering wordt gegeven.
(foto ANP)
LEIDEN - Het LAK gaat met ingang van dit seizoen de eigen fl
produkties anders opzetten. De nadruk wordt verschoven van
het leerproces van de deelnemers naar een zo goed mogelijk
eindresultaat. Van deelnemers aan produkties wordt verwacht H
dat ze er flink wat tijd en aandacht in investeren. De leiding van
de produkties komt te liggen bij theatermensen die hun kwalitei- H
ten eerder hebben bewezen. De mogelijkheid wordt open gehou- H
den om met deze produkties ook buiten het LAK op te treden.
Het eerste, aan Samuel Beckett gewijde, project wordt geleid VIM
door de Rotterdammer Ton Pompert.
Tot op heden werden er by het LAK jaarlijks drie of vier pro- WÊK v fWm
dukties gemaakt door cursisten. Daarbij was het leerproces van
de deelnemers minstens even belangrijk als het uiteindelijke re
sultaat. De produkties werden een paar keer in het LAK gespeeld
en daarmee was de kous af. Dit seizoen wordt bij het LAK maar
één zo'n procesgerichte produktie opgezet.
Ton Pompert (38) heeft op de
plaats waar nu het LAK-theater
staat heel wat voetstappen liggen.
In zijn diensttijd was hij als kok-
chauffeur ingekwartierd in de Doe
lenkazerne aan de Witte Singel.
Pompert was in de jaren zeventig
mede-oprichter van-, en acteur bij
theatergroep Augustus. Toen dat
gezelschap na vijf jaar ter ziele
ging, werd hij kleine zelfstandige
in de theaterwereld. Hij werkt
vooral samen met mensen van het
Onafhankelijk Toneel zoals Ton
Lutgerink en Gerrit Timmers. Hij
maakte onder andere 'Werkbe
zoek' (samen met Lutgerink),
'Triomf der architectuur' en 'Hallo
Onbekende'. In Marienbad had hij
de rol van bedrieglijk echt stand
beeld en hy was ook te zien in 'Het
Parlement', van Dirk Groeneveld,
dat in mei in Den Haag is opge
voerd.
Komend vooijaar gaat Pompert
in de Toneelschuur in Haarlem een
grote Beckett-voorstelling regisse
ren met de professionele acteurs
Frank Weidenbos en Walter Crom-
melin, wellicht aangevuld met een
beeldend kunstenaar. Het project
dat hij in september en oktober bij
het LAK doet, is een voorbereiding
daarop. Met vijf of zes mensen wil
hij leven en werk van Beckett uit
diepen.
Het werk van de inmiddels tach
tigjarige Beckett mag zich de laat
ste jaren in een hernieuwde be
langstelling verheugen. Discordia,
Karina Holla, Maguy Marin en
Amy Gale hebben onlangs Beckett
op de planken gebracht of zyn van
plan dat binnenkort te gaan doen.
Pompert vertelt dat zijn Beckett-
plan al van drie jaar geleden da
teert, maar dat hy lang geduld
moest hebben voor de financiële
kant rond was. Voor de produktie
in De Toneelschuur krijgt hij
150.000 gulden uit de experimen-
tenpot van wvC.
Samuel Beckett.
(archieffoto) Ton Pompert: "Het resultaat hangt
belangrijk deel af van de spelers".
door
Ariejan Korteweg
Sterfbed
Pompert: "Waarom Beckett?
Zijn cynische visie sluit heel goed
aan bij het levensgevoel van de ja
ren tachtig, dat heel cynisch is.
Kyk bijvoorbeeld naar hoe wij hier
nu zitten: de één maakt theater, de
ander programmeert theater, de
derde schrijft er over. Ieder van
ons is vreselijk druk bezig. Maar
aan het einde van de rit lig je op je
sterfbed en wordt het allemaal zo
nietig. Beckett wyst je op het ab
surde van het leven. Bij hem ko
men de fundamentele vragen aan
de orde: waarom zijn we hier? Hoe
komen we eruit? Wanneer is het af
gelopen? Hij is een voorloper van
de existentialisten".
"Hij wordt vaak afgeschilderd
als een oude chagrijn, maar daar
ben ik het helemaal niet mee eens.
Zijn humor is ingedikt. Hy veroor
zaakt geen schaterlach, maar een-
meesmuilen. Hij was een bewon
deraar van de vooroorlogse Duitse
komiek Karl Valentin. Ik zie ook
veel overeenkomsten met Buster
Keaton. Beckett en Keaton hebben
hetzelfde leedvermaak en dezelfde
onverstoorbaarheid".
Pompert wil 'The Lost Ones', een
zelden gespeeld stuk van Beckett,
als uitgangspunt voor het project
nemen. In Nederland werd het
voor het laatst aan het eind van de
jaren zeventig in Mickery opge
voerd.
"We beginnen bij 'The Lost On
es' en dan kijken we wat we onder
weg tegenkomen. Het resultaat
hangt voor een belangrijk deel af
van de deelnemers. Het leuke is
dat je met mensen te maken krygt,
die in hun onschuld op het gebied
van theater oplossingen kunnen
aandragen die je zelf nooit zou ver
zinnen. Ik zie het als mijn taak om
wat wordt aangedragen tot een ge
heel te kneden. Ik ben niet zo'n
echte regisseur en zal me moeten
bedwingen om niet mee te gaan
spelen".
Kracht en kleur
De figuren in de stukken van
Beckett zijn geen uitgesproken
personages, eerder een belicha
ming van een aantal menselijke
kenmerken. In enkele latere stuk
ken van Beckett heeft hy de tekst
zelfs helemaal achterwege gelaten.
Hoe denkt Pompert de abstracte
kwaliteiten met onervaren spelers
gestalte te geven?
"Om te kunnen abstraheren heb
je heel sterke spelers nodig. Ik ver
wacht dat we naar een prettige
middenweg zullen gaan zoeken.
De metaforen zullen worden ge
toond, maar niet benadrukt. De
spelers zullen lichamen zijn met ie
der hun eigen kracht en kleur. Ik
heb nooit theater gemaakt met een
dikke streep onder de teksten. Het
gaat me om de ideëen, niet om de
plaatjes. Het uiteindelijke resultaat
moet een zekere afstandelijkheid
bezitten".
Een tomeloos enthousiasme, dat
is de belangrijkste eigenschap
waarover de vijf of zes spelers die
Pompert zoekt moeten beschik
ken. Ervaring is van geen belang,
leeftijd ook niet. "Een 52-jarige
computerprogrammeur die net
zijn baan is kwijtgeraakt en zich af
vraagt hoe hij zijn vrije tijd door zal
komen, zou bijvoorbeeld bijzonder
welkom zijn".
Die vrije tyd is een doorslagge
vende factor. Van de deelnemers
wordt verwacht dat zij in septem
ber drie middagen per week aan
het stuk werken. In oktober komt
daar nog een aantal avonden bij.
Bijbenen
LAK-coördinator Roland Hel-
mer legt er de nadruk op dat er een
veel grotere betrokkenheid van de
deelnemers wordt verwacht dan
bij de produkties 'oude stijl' het ge
val was. "Het is intensiever en de
medeverantwoordelijkheid is gro
ter. Natuurlijk is het jammer dat
met deze nieuwe opzet de moge
lijkheid tot kennismaken met het
theater voor een deel verdwijnt.
Maar we moesten keuzes maken.
Het was tot op heden zo dat de
meesten één keer aan een produk
tie meewerkten en daarna afvielen.
We verwachten dat van deze werk
wijze meer beklijft en dat de conti
nuïteit groter wordt. Dat zou ook
goed zijn voor de positie van het
LAK in Leiden".
"Het is voor ons ook wennen. We
hebben als LAK geen ervaring met
produceren. De groei moet geleide
lijk gaan, anders kunnen we het
niet bijbenen. Je haalt per slot van
rekening ook theatermakers in
huis, die hun eigen eisen stellen".
Als gevolg van deze veranderde
opzet heeft het LAK nu ook de
ruimte om onderdak te bieden aan
het Brandtheater, een groep van
jonge theatermakers uit Leiden en
de Randstad. Het Brand=theater
repeteert dit seizoen in het LAK en
wil daar vier produkties uitbren
gen.
Zowel Pompert als het Brand=-
theater worden financieel ge
steund door het LAK. Op beschei
den voet, dat wel. Dat blijkt als Ro
land Helmer met verontwaardi
ging vertelt dat de lichtreclame,
die vanaf een lantaarnpaal aan de
Witte Singel de weg naar het LAK
aanwijst, eerder deze week is ver
nield. "Schandalig. Met één steen
worp wordt voor honderden gul
dens schade aangericht, terwijl ik
hier met Ton noodgedwongen over
tientjes zit te kibbelen. Het gaat al
lemaal van het budget af. Van het
geld dat nodig is om zo'n lichtre
clame te laten herstellen kun je
twee voorstellingen naar het LAK
halen".
Wie wil meedoen aan de Bec-
kett-produktie van Ton Pompert
kan bij het LAK, Cleveringa-
plaats 1 in Leiden, een aanmel
dingsformulier halen. Theaterer
varing en bekendheid met Bec
kett zijn geen vereiste. Op 1 sep
tember wordt een auditie gehou
den, die tevens kennismakings
bijeenkomst is. De deelnemers-
kosten bedragen, inclusief een lid
maatschap van het LAK, honderd
gulden.
Jenny Area-it.
Liesbeth List.
GPD)
(foto GPD)
Deze week nog in Den Haag
AMSTERDAM (ANP) - Bijna
30.000 mensen hebben de afgelo
pen twee weken voorstellingen
van het Chinees Staatscircus in het
Amsterdamse theater Carré be
zocht. Volgens de directie van het
theater is de opening van het sei
zoen nooit eerder zo succesvol ge-
weest als bij deze serie.
De voorstellingen werden zon
dagavond afgesloten. Van 19 (van
avond) tot en met 23 augustus is
het Chinees Staatscircus nog te
zien in het Circustheater in Sche-
veningen, daarna vertrekt het ge
zelschap naar Londen.
In het internationaal zomerpro-
gramma van Carré zijn de komen
de weken nog te zien Tango Argen
tina (19 tot en met 24 augustus), de
geschiedenis van de tango in mu
ziek met zang en dans door het
Tangoballet van Buenos Aires; Je
sus Christ Superstar van het Ko
ninklijke Ballet van Vlaanderen (2
tot en met 7 september) en Funny
Feet van de American Ballet Co
medy, die zowel klassiek ballet als Chinese artiesten deze week in
moderne dans tot uitvoering de weer in het Circustheater in
brengt. Scheveningen. (foto pn
