'Jeugd is te lang in de watten gelegd' Onderzoek naar open meren op Antarctica Reportage Garantieplan De Koning moet jeugdwerkloosheid uitbannen Synode krijgt het zwaar Zweedse aanpak stond model VRIJDAG 15 AUGUSTUS 1986 Een paar jaar geleden merkte minister De Koning in een inter view nog op dat de overheid vrij wel machteloos staat tegen de werkloosheid. Nu lijkt de be windsman zijn eigen woorden te willen logenstraffen met zijn am bitieuze jeugdwerkgarantieplan. Wellicht dat hij met het plan ook - beter laat dan nooit - een ant woord wil geven aan de jonge renorganisaties. Die stelden tij dens het VN-jongerenjaar in 1985 juist de jeugdwerkloosheid cen traal en concludeerden aan het einde van het actiejaar dat de overheid hun problematiek nog steeds niet serieus neemt. door <siaak .Qmakman LEIDEN - We moeten naar de werklo zen toe, zei premier Lubbers in de rege ringsverklaring. Zijn rechterhand minis ter De Koning (sociale zaken en werkge legenheid) moet de komende maanden de daad bij het woord voegen. In overleg met werkgevers en werknemers mag hij het jeugdwerkgarantieplan - waarvan hij in zijn politieke testament al de contou ren schetste - in de steigers zetten. De 50.000 werkloze jongeren tussen de 16 en 20 jaar krijgen daarin een half jaar de tijd om werk te vinden. Lukt dat niet, dan krijgen ze van overheidswege een baan aangeboden voor (minimaal) 20 uur per week bij bedrijfsleven en de gemeenten. Ze mogen die weigeren, maar omdat ze geen recht meer hebben op een rww-uit- kering zitten ze dan wel gelijk zonder in komen. "Een kunstgreep om de jeugdwerk loosheid weg te definiëren, die vooral de zwaksten op de arbeidsmarkt zal tref fen", vindt secretaris werkgelegenheid Kees Terwan van de WJ-CNV-jongeren organisatie. Prominent PvdA-lid, voor malig hoogleraar economie en sinds kort rector van het Institute of Social Studies Dik Wolfson vindt het daarentegen een prima plan: "Jongeren zijn veel te lang in de watten gelegd, terwijl ze zich veel be ter kunnen aanpassen dan ouderen. Een economie waarin mensen maar raak een beroep kunnen doen op een uitkering, is veel te weinig bezig met de opbouw van het potentieel van die mensen". in hun 'gemeentetijd' bijscholing krijgen, dan voelt het VNG - on der het voorbehoud dat het nog met zyn leden moet praten - er weinig voor daarvoor op te draai- De werkgeversorganisatie VNO is zeer te spreken over de plannen. Woordvoerder Beem- sterboer wijst erop dat het be drijfsleven dit jaar volgens af spraken in de Stichting van de Arbeid alle schoolverlaters aan werk heeft geholpen 20.000 langdurig werklozen. Ook het aantal leerlingenplaatsen is ver dubbeld. Volgens De Koning moet het bedrijfsleven in het ka der van zijn plan voor nog eens minimaal 15.000 arbeidsplaatsen zorgen, en Beemsterboer acht dat 'bepaald niet uitgesloten'. De werkgevers vinden in tegenstel ling tot het FNV dat de RWW af geschaft moet worden: "Tegen over de garantie en het recht op werk staat volgens ons wel de plicht om dat werk aan te ne men". Ook Beemsterboer vindt dat scholing nadrukkelijk moet wor den geregeld. Hy vindt het 'een van de belangrijkste aspecten'. "Het grote probleem ligt in de kloof tussen de vraag naar ge schoold personeel en het geringe aanbod. De harde kern van de werklozen ligt ook bij de onge schoolden en daarop moeten we dus onze inspanningen richten". Rondhangen Heel wat meer uitgesproken is de mening van de jongeren vak bond WJ-CNV. Die vindt dat het kabinet de plank finaal misslaat en inspeelt op de opvatting dat werklozen jongeren luie donders zijn die niet willen werken. Ook bij de overheid is volgens secre taris werkgelegenheid Kees Ter- wan sprake van een 'sfeerverhar ding'. Het jeugdwerkgarantie plan is daarvan, zo schreef hij on langs, een treffend voorbeeld. "Het plan garandeert de jonge ren weinig, zadelt hen met de no dige plichten op en neemt het met hun rechten niet zo nauw", aldus Terwan. Bovendien gaat het plan eraan voorbij dat de har de kern van jeugdwerklozen juist in de leeftijdsgroep van 22 tot 25 jaar ligt. Voorgaande plan nen liepen veel al stuk op het ontbreken van scholing en bege leiding, en juist over die punten is dit plan ook vaag, vindt hij. "Het plan dreigt teveel het ka rakter te krijgen van verplichte werkverschaffing, waarbij de kwaliteit van het werk van on dergeschikt belang wordt. Een vergelijking met het indertijd spraakmakende 'gemeenschap stakenplan' van WVC-minister Van der Louw dringt zich op", al dus Terwan. Zijn conclusie: "Voor de jonge ren levert het plan per saldo wei nig aantrekkelijks op: een ver plicht en vermoedelijk saai baan tje met een laag loon, zonder vooruitzicht op vast werk. Ach, alles is beter dan niet willen werken, op straat rondhangen en overlast veroorzaken, zullen vele mensen denken. Een gedachte die waarschijnlijk de belangrijk ste filosofie achter het plan is". ledige baan in het bedrijfsleven. Voor de groep van 20 tot 24 jaar heeft men ook in Zweden nog geen oplossing kunnen be denken. Via arbeidsbureaus, bijscholing, loonkostensubsidie en werkverschaffing probeert de Zweedse regering deze jonge ren aan een baan te helpen, maar erg succesvol is dat niet. In het jeugdwerkgarantieplan wordt aan de jongeren boven de 20 jaar ook geen woord besteed. De wetenschappers die over enkele weken naar de Zuidpool zullen ver trekken, druk bezig met inpakken van de benodigde materialen. Van links naar rechts W.Gieskes, C.Veth, K.Zegers, P.Reijnders en H.Fransz. Zij zullen een vaartocht van 2000 kilometer door het ijs ondernemen om de vorming van meren op Antarctica te onderzoeken. (foto anp) Het jeugdwerkgarantieplan heeft in de kern hetzelfde uit gangspunt als de vele, groten deels mislukte jeugdwerkplan nen van de afgelopen jaren: als ze eenmaal werkervaring heb ben, vinden jongeren uiteinde lijk wel een baan. Een belangrijk verschil is dat het nieuwe plan èl- le jongeren tot 20 jaar omvat. Het komende jaar moeten de 10- tot 15.000 jongeren van 16 en 17 en degenen die 18 worden, onder de pannen komen. In 1988 en 1989 volgen dan de jongeren van 19 en 20 jaar, in totaal zo'n 50.000 jon geren. Ze mogen een half jaar zelf naar een baan zoeken, en krijgen daarna een baan, scho lingsplaats of werkervarings plaats - liefst in het bedrijfsleven - aangeboden. Wie niet in een be drijf terecht kan, krijgt een 20- urige baan bij de gemeente aan geboden. Dat worden boventalli ge ('extra') arbeidsplaatsen, die niet in de plaats van bestaande banen mogen komen. De Koning verwacht dat de gemeenten voor maximaal 35.000 halve banen moeten zorgen. Bij een baan in het bedrijfsleven krijgt de jonge re het cao-loon, bij de gemeente het minimum-jeugdloon en bij een scholings- of werkervarings plaats iets daartussen in. Weigeren mag, maar dat zal in de praktijk wel meevallen. De rww-uitkering voor jongeren wordt namelijk afgeschaft. Al dan niet onder druk van een lege portemonnee of de ouders (drie van de vier jongeren onder de 21 wonen thuis) zullen de meesten het aanbod wel accepteren. De vrijkomende rww-gelden, oplo pend van 99 miijoen in '87 tot 437 miljoen in 1992 - worden ge bruikt om het plan grotendeels te financieren. De rest past het rijk 'uit eigen zak' bij. Wie op zijn 21-ste weer op straat staat, krijgt wel een rww-uitkering. Maar, zo haast men zich op Sociale Zaken te zeggen, 'die doorstroming naar reguliere banen is natuur lijk wel uitgangspunt'. De Koning verwacht er veel van: "Kenmerkend voor de aanpak is dat tegelijkerijd een aantal knelpunten wordt aange pakt: onvoldoende opvangcapa citeit, onvoldoende scholingsni veau, onvoldoende doorstro ming tussen werkprojecten en Het jeugdwerkgarantieplan van minister De Koning is de Nederlandse uitvoering van het 'Zweedse model'. Uitgangspunt daarvan is dat werk en scholing voorrang moeten hebben boven uitkeringen. De Zweedse rege ring voert voor de verschillende leeftijdsgroepen een ander be leid. Voor het werk voor jonge ren tot 18 jaar dragen gemeen ten en scholen de verantwoor delijkheid. Het overgrote deel gaat naar een vervolgopleiding, Voordat de synode van de Christelijke Gereformeerde Ker ken - de honderdste na de Af scheiding van 1834 - op dinsdag 26 augustus wordt geopend, zal in vele plaatselijke kerken van dit kerkgenootschap een specia le bidstond worden gehouden. Tot nu toe bleef een bidstond be perkt tot de plaats waar de syno de samenkomt, maar de kerkelij ke situatie is blijkbaar aanleiding om ook plaatselijk en regionaal zo'n bidstond te beleggen. "Met het oog op de spanningen in onze kerken die zich in de af gelopen jaren hebben geopen baard en nu nog aanwezig zijn, is het gebed voor de arbeid van de synode meer nog dan in andere scholing en reguliere banen, en onvoldoende mogelijkheden voor intensieve begeleiding en bemiddeling". Plantsoenendienst Hoe het plan er uiteindelijk uit komt te zien, is nog niet duide lijk. Vandaar dat FNV, VNO en de vereniging van Nederlandse gemeenten (VNG) zich voorlopig wat op de vlakte houden. FNV- woordvoerster Van Uffelen stelt dat van die invulling veel zal af hangen. Ze wil wel kwijt dat de vakbond niet voor afschaffing jaren noodzakelijk", schrijft voorzitter ds. W. P. de Groot van de kerkeraad van Den Haag-cen trum in een 'Oproep tot gebed'. Te voorzien is, dat de Haagse synode voor niet geringe moei lijkheden komt te staan. In het blad 'De Wekker' van vandaag verwijst redacteur dr. K. Boers- ma naar gebeurtenissen als in Amersfoort (rond de abortusaan- vrage van het ziekenhuis 'De Lichtenberg' en de houding van de predikanten Harder en Rebel daartegenover), het besluit van de vorige synode over het kerk lied (geen vrije liederen naast de psalmen in de eredienst), de af wijzing van kandidaat Brienen als predikant, het vertrek van een aantal predikanten naar an dere kerken en het vastgelopen contact op landelijk niveau met de Nederlands Gereformeerde Kerken. "Om maar het belang rijkste te noemen". "Niet dat nu alles op deze sy node beslist hoeft te worden. Sommige zaken hebben zichzelf opgelost. Maar er zijn diepe spo ren getrokken in vele harten. De vraag naar ons waarlijk kerk-zijn wordt diepgaand gesteld". Aldus Boersma. "Deze bidstond is geen forma liteit, evenmin als een synodale vergadering een koel-formele van de rww is, dat het volwaar dig werk moet zijn en dat het scholingsaspect zwaar weegt. Juist daarover is De Koning erg vaag. Hij heeft het over het op doen van werkervaring 'en even tueel scholing'. De vereniging van Nederland se gemeenten houdt ook het kruit droog. De gemeenten heb ben de afgelopen jaren ongeveer een miljard gulden moeten inle veren en met name bij de afdelin gen openbare werken (plantsoe nendiensten bijvoorbeeld) zijn nogal wat banen verdwenen. Mo- zaak is. Het is een sterke uiting van het besef dat de kerk vol strekt afhankelijk is van de lei ding van de Heilige Geest. Heel het komende werk wordt aan de Koning van de Kerk opgedragen. Als Hij deze synode niet onder zijn leiding zou nemen, zou alle werk tevergeefs zijn". De synode vergadert ditmaal in Den Haag, in de Eben Haëzer- kerk aan de Spaarwaterstraat. De bidstond is op maandag avond 25 augustus om 8 uur in de Jeruzalemkerk aan het Pomona- plein. De voorzitter van de vorige synode, ds. M. C. Tanis uit Slie- drecht, gaat daarin voor. Dins dag 26 augustus 's morgens om 9 uur zal de synode officieel wor den geopend. Haar eerste werk is de verkiezing van het bestuur (moderamen) en de benoeming van een achttal commissies. De synode komt ook bijeen van 16 tot en met 19 september en van 7 tot en met 10 oktober. De verga deringen zijn toegankelijk voor belangstellenden, behalve wan neer de synode 'in comité' gaat. Zending Oegstgeest. Het Hendrik Kraemer-instituut (zendings school) in Oegstgeest geeft op vier zaterdagen in september en oktober als proef een cursus voor gen straks de jongeren het ge meentelijk groen bijhouden en zo deze personeelsinkrimping opvangen? "Geen flauw idee, maar het lijkt me dat de gemeen ten toch ook wel rekening zullen houden met de betrokkene: wat kan-ie en wat wil-ie", denkt een woordvoerder. Hij denkt overi gens wel dat de gemeenten in staat zullen zijn enige tiendui zenden deeltijdbanen te schep pen: "Er is op gemeentelijk ni veau nog genoeg te doen wat nu blijft liggen". Het punt van scho ling is onduidelijk. Als jongeren belangstellenden. Doorgaans be reidt dit instituut mensen voor op uitzending naar het buiten land, maar met deze cursus wil het een bijdrage leveren aan de vorming en toerusting van men sen die zich in Nederland verant woordelijk voelen voor het werk van de zending. De cursus is op 13 en 27 sep tember en op 11 en 25 oktober, van half 10 tot 4 uur. Omdat het een proef is, denkt de leiding vooral aan deelneming van zen dingscommissies in de wijde om geving van Oegstgeest. Het pro gramma is gericht op Indonesië. Thema is: "Christenen in Indo nesië, christenen in Nederland, wat kunnen we samen leren en met elkaar delen?" Wie belangstelling heeft, kan zich vóór 1 september melden bij het instituut, postbus 12, 2340 AA Oegstgeest, telefoon 071- 177900, ook voor nadere inlich tingen. Woubrugge. Volgende week vrijdag, 22 augustus, om kwart over 8 geeft de organist Charles de Wolff, dirigent van het Bach- koor Leiden, een (gratis toegan kelijk) orgelconcert in de her vormde kerk van Woubrugge. Een viertal solisten van het Bachkoor werkt eraan mee. Vrouw. De Katholieke Theo logische Hogeschool van Am sterdam (Keizersgracht 105) heeft een drietal openbare lezin gen voorbereid over de vrouw in de joodse traditie. Channa Safrai, hoofd van het Liebermann-insti- tuut voor studie van joodse tradi tie door vrouwen in Jeruzalem, verzorgt de lezingen. De lezingen (voertaal Engels) zijn op 2, 3 en 4 september om 8 uur. De toegang is vrij. 'Diploma'. Aan het 'Neder lands Bijbel-studiecentrum' in Wezep krijgt de eerste groep van tien studenten volgende maand het diploma. Stichter Ab Klein Haneveld spreekt liever van een 'certificaat'. De afgestudeerden hebben met goed resultaat enke le tentamens afgelegd. "Op grond daarvan mag men aanne men, dat zij een redelijke bijbel kennis hebben", zei Klein Hane veld. De oprichting van het centrum deed nogal wat stof opwaaien in evangelische kringen. Sommi gen zagen er kritiek in op de be staande theologische opleidin gen. Maar het centrum wil in fei te helemaal geen bijbelschool in de gangbare betékenis zijn. Het is, naar eigen zeggen, geen be roepsopleiding maar een middel TEXEL (ANP) - Een groep van vijf Nederlandse wetenschappers gaat over enkele weken samen met voornamelijk Westduitse collega's naar de Zuidpool voor een uitge breid onderzoek naar het leven in de tijdens de Antarctische winter gevormde open meren, de zoge naamde Polynya's. Een dergelijke, nog niet eerder ondernomen expe ditie, betekent 2000 kilometer va ren dwars door het Antarctische ijs. Het onderzoekschip de Polar- stern van het Alfred-Wegener Insti tuut voor Poolonderzoek in Bre merhaven is erop berekend de massa's pakijs en extreem lage temperaturen in deze dikwijls zeer stormachtige omgeving te weer staan. Tijdens de bijna drie maanden durende onderneming zal de groei en ontwikkeling van plankton - de eersté schakel in de gehele biolo gisch cyclus van Antarctica - wor den bestudeerd. „Wij vermoeden dat de planktongroei in de Poly nya's - het Russische woord voor open water - begint", zegt W. Gies- kes van het Nederlandse Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Gieskes is druk bezig met het in pakken van grote hoeveelheden in strumenten die hij voor zijn tocht denkt nodig te hebben. Samen met zijn collega's C. Veth en H. Fransz vliegt hij 23 september naar Kaap stad om zich daar op de Polarstern in te schepen. De drie onderzoekers van het NIOZ worden tijdelijk vergezeld door P. Reijnders en K. Zeges van het Rijksinstituut voor Natuurbe heer (RIN), die enkele weken aan land gaan om het gedrag en de le venswijze van de zeehonden rond de Weddell Zee te bestuderen. La ter zullen zij door de Polarstern weer worden opgepikt. Open meren Tijdens de Antarctische winter van mei tot en met oktober treft men in de grote ijsmassa's een soort meren aan die niet dichtvrie zen. Het is niet precies bekend hoe deze ontstaan. Gieskens denkt dat dit verschijnsel te maken heeft met aflandige winden, maar zijn colle ga J. Vosjan, die pas terug is van een andere Zuidpoolexpeditie, zegt dat het mogelijk komt doordat het water op bepaalde plaatsen ho ger ligt. Er zjjn in de buurt hogere temperaturen van het water geme ten. Het is niet zeker of de onderzoe kers ook nog op de grootste poly- nya zullen stuiten die ooit werd ontdekt. In 1979 werd met behulp van satellieten vanuit de ruimte de aanwezigheid van dit open water ter grootte van de gehele Noordzee vastgesteld. Deze polynya keert niet elke winter terug, hetgeen de wetenschap voor een raadsel stelt. Tot nu toe is tijdens jde Antarcti sche zomers, die voldoende licht bieden voor een rijke planktonpro- duktie, geregeld onderzoek ver richt. Er is echter nog zeer weinig bekend over de ontwikkeling van deze micro-organismen in de win terperiode. De studie van de planktongroei is volgens Gieskens van groot be- om christenen vertrouwd te ma ken met de bijbel. Klein Haneveld - vroeger do cent aan de Evangelische Bijbel- school in Doorn - vindt, dat er in Nederland een ontstellend ge brek aan bijbelkennis is. In de tweejarige opleiding houden de deelnemers zich dan ook alleen met het bestuderen van de bijbel bezig, voornamelijk tekst na tekst. Klein Haneveld: "Andere boeken, behalve een concordan tie, heeft men hier niet nodig". Hij en de vroegere gerefor meerde predikant B. Groot Enze- rink hebben de leiding van de schóól. De opleiding is in princi pe gratis. Wel wordt een vergoe ding gevraagd voor administra tie- en accommodatiekosten. (Wie inlichtingen wil: Calluna- straat 16, 8091 VT Wezep, tele foon 05207-2809). Beroepen Hervormde Kerk: aangeno men naar Kantens-Stitswerd-Us- quert-Rottum (Gr.) voor deel werk kandidaat C. E. Lavooy Amsterdam. Gereformeerde Kerken: be roepen te Staphorst-Rouveen A. B. Wolters Boornbergum-Korte- hemmen (Fr.). lang voor de kennis van de gehele biologisch cyclus op en rond het Antarctisch continent. Krill en an dere kreeftjes, die dé voedselbron vormen voor vissen, vogels, zee honden en walvissen, leven van het plankton. Als wij meer weten van de structuur en de functie van het nog betrekkelijk onbekende biologische systeem van dit ijzige vasteland, kan er ook een beter en verantwoord beheer worden ge voerd", aldus de onderzoeker. Zeevoedsel Verschillende landen tonen gro te belangstelling voor de grote voorraden zeevoedsel rond Antarc tica. Gieskens is echter minder overtuigd van de beweerde grote biologische rijkdom: „Het zijn maar schattingen. Recente gege vens duiden erop dat het ecosys teem veel gecompliceerder is dan tot nu toe algemeen werd aangeno men. Wij willen daarom graag meer weten over de werking van het gehele ecosysteem. Dit houdt dan ook in dat niet alleen biologen, maar ook chemici en fysici bij deze expeditie betrokken zijn." Als de tijd het toelaat, gaan de onderzoekers van het NIOZ tevens bezien of de theoretische modellen van het Instituut voor Meteorolo gie en Oceanografie in Utrecht over de waterbeweging, smeltpro- cessen, ijsverplaatsing, verschillen in temperatuur en de gedragingen van de wind met de werkelijkheid kloppen. Dit onderzoek aan het ongeveer 20 miljoen jaar oude continent is van belang voor de weersverwach- tingen. Met een gemiddeld ruim twee kilometer dikke ijslaag, waar van de inhoud 30 miljoen kubieke kilometer bedraagt, heeft Antarcti ca grote invloed op het wereldkli maat. Elke verandering in het ijs- volume betekent een verhoging, dan wel verlaging van het zeeni veau. Als een procent van de ijs massa smelt, stijgt het water van de oceanen met 60 centimeter. De twee medewerkers van het RIN zjjn betrokken bij het zeehon- denonderzoek. De dieren zullen op verschillende manier worden ge merkt om hun gedrag gade te kun nen slaan. Enkele zeehonden zul len worden voorzien van een radio zender. Door middel van een auto matisch registratiesysteem kun nen de onderzoekers de bewegin gen van de dieren direct volgen. Duivel. In zijn toespraak tjj- dens de algemene audiëntie deze week waarschuwde de paus voor ontkenning van de duivel. "Het zou het grootste succes zjjn van de duivel als zoveel mo gelijk mensen zijn bestaan zou den loochenen", zei de paus. Doel van de duivel is mensen naar een schijn-vrijheid te voe ren. "Die blijkt dan een holle leu gen te zijn". voor de overige 10 procent wor den jeugdbanen gecreëerd wan neer er geen normale leer- of ar beidsplaatsen zijn. Speciale 'jeugdteams' zorgen voor de jeugd van 18 tot 20 jaar. Die krijgen een baan voor vier uur per dag met een normaal uurloon. Ook hier zijn de ge meenten verantwoordelijk voor het scheppen van banen voor jongeren die niet in het bedrijfs leven aan de slag kunnen. In principe is niemand langer dan drie weken werkloos, en net als in de plannen van De Koning hebben ze ook geen recht op uit kering. Het feit dat ze maar een halve baan krijgen aangeboden en dus ook maar een half salaris ont vangen, is de prikkel die de jon geren moet aansporen om een 'echte baan' te zoeken. Dat blijkt aardig te werken. In 1984 werden via de jeugdteams 44.000 jongeren aan een deel tijdbaan geholpen. In de eerste helft van dat jaar stapten bijna 9000 jongeren over naar een vol- Zoeken in de kaartenbakken van het arbeidsbureau. Volgens de plannen krijgen jongeren straks in elk geval een baan aangeboden. inister De Koning (foto ANP)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 15