Pand C A naast
nieuwbouw gekraakt
'Voorrang bussen op Breestraat'
Basisonderwijs in theorie heel
wat mooier dan in de praktijk
Vergeefse poging uitvoerder tot sloop
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1986
LEIDEN -Ongeveervijftien
krakers hebben deze week
een pandje aan de Vrou-
wenkerkkoorstraat 15, ei
gendom van C A, ge
kraakt. Volgens de krakers
is dat woensdag al gebeurd,
maar omwonenden hebben
naar hun zeggen gezien dat
een aantal krakers gister
ochtend de deur forceerde
en bezit nam van het pand.
Naast het pandje verrijst de nieuw-
bouw van C A. De uitvoerder
van dat karwei begon, nadat de po
litie ten tonele was verschenen om
kort daarna weer te verdwijnen,
met de sloop van het pandje. Dak
pannen werden eraf gehaald en het
dakbeschot werd met een hamer
bewerkt. Dit tot grote woede van
de krakers. Een van hen. een
vrouw, was zelfs zó razend dat zij
een omstander, die niets met de ac
tie van de bouwvakkers te maken
had, een oorvijg verkocht. Daarop
ontstond een korte schermutseling
tussen krakers en omstanders, die
door beide partijen even plotseling
als zij begonnen was werd afgebro
ken.
Politie
Intussen was een van de krakers
naar een telefoon gesneld om de
politie te vragen opnieuw langs te
komen, aangezien het pas gekraak
te pand werd gesloopt en er naar
zijn zeggen gewonden dreigden te
vallen. Maar de politie kon niet zo
snel aanwezig zijn. Na drie keer
bellen kreeg de kraker van de be
trokken hoofdagent te horen dat
het zo'n vaart niet liep. Volgens de
kraker zei de agent dat het moeilijk
zou zijn om de werklieden tegen te
houden: "Jullie zijn zelf illegaal be
zig, dus is het je eigen schuld.
Waarom zouden zij dan ook niet il
legaal bezig mogen zijn", aldus,
volgens de kraker, de hoofdagent.
Na een vierde telefoontje ver
scheen hij overigens toch ten tone
le. In overleg tussen politie en uit
voerder werden de sloopwerk
zaamheden daarop gestopt. Op de
vraag van de krakers of de vei
lingen aan 'hun woning' dan mis
schien zouden kunnen worden
hersteld, antwoordde de agent de
uitvoerder daartoe niet te kunnen
dwingen. Daarop gingen de kra
kers alsnog zelf aan de slag om de
schade te herstellen.
C A keurt overigens de kortston
dige sloopactiviteiten van de uit
voerder af. C A-topman Kloos
zei. na zich van de situatie op de
hoogte te hebben gesteld: "Wij dis
tantiëren ons hier heel duidelijk
van. Dit soort zaken proberen wij
altijd in goed overleg op te lossen".
Het pandje is eigendom geweest
van Jan Boer van het Kijkhuis.
Toen hij het Kijkhuis aan C A
verkocht, was dat onder de voor
waarde dat ook het nu gekraakte
pandje door het confectiebedrijf
zou worden overgenomen. Woord
voerder Kloos van C A denkt dat
het bedrijf het pandje, dat op de
monumentenlijst staat, zal laten
restaureren om er vervolgens weer
woonruimte van te maken. "De
procedure daarvoor is nog aan de
gang. Er worden nog plannen ont
wikkeld", aldus Kloos. Een bouw
Een kraakster in gevecht met een toevallige omstander. Aan de schermutseling werd door de deelnemers zelf
snel een eind gemaakt. iroto Holvasti
vergunning is nog niet afgegeven.
Vandaar dat de politie voorlopig
geen stappen zal ondernemen om
het pand te ontruimen. De krakers
hebben dus voorlopig woonrecht.
Bewoner
Overigens was het pand, volgens
voormalig eigenaar Jan Boer. be
woond. "Er woonde een jongen in.
Al jaren. Die mocht van de krakers
zijn spullen eruit halen". Navraag
bij de bewuste bewoner, Jaap
Schrier, leert dat er inderdaad nog
spullen van hem in het pand staan.
"Een televisie, een kachel, een gas
fornuis en een geiser. Ik heb ook
nog een sleutel van het pand. maar
ik ben bezig te verhuizen. Dat heb
ik C A overigens al drie maan
den geleden geprobeerd aan het
verstand te brengen. Maar steeds
als ik in contact met het bedrijf
probeerde te komen, werd er niet
gereageerd. Ik heb alleen met een
soort makelaar van dat bedrijf ge
sproken. Maar van C A zelf heb
ik niks gehoord. Ik ben dus in ze
kere zin met stille trom vertrok
ken".
Het is de bedoeling van de kra
kers om er met twee of drie men
sen in te gaan wonen. Hoewel de
kraakgroep zeker vijftien personen
telde, bestond het merendeel daar
van uit 'sympathisanten'. "Het
pandje is veel te klein om er met de
hele groep in te trekken", aldus de
krakers.
Man gewond
bij brand
in garage
LEIDEN - De inventaris van een
garagebedrijf aan de Korte Han
senstraat is gistermiddag volledig
uitgebrand. Het vuur is vermoede
lijk ontstaan doordat bij laswerk-
zaamheden aan de onderkant van
een auto een wegspattende vonk in
de benzineleiding terecht kwam.
De wagen vatte vlam. Een 39-jarige
monteur uit Rijnsaterwoude die
dit karwei uitvoerde, is met brand
wonden aan zijn onderarmen naar
het AZL gebracht.
Hoewel de brandweer de binnen
brand snel onder controle had, kon
maar net worden voorkomen dat
de in de garage aanwezige gasfles
sen zouden ontploffen. De ge
meente stelt een onderzoek in of in
dit bedrijf wel aan alle veiligheids
eisen is voldaan.
Teveel drank
LEIDEN - Een bestuurder die gis
termiddag om vier uur bij Ples-
manlaan in een sloot was gereden,
had met zijn medepassagiers de
komst van de politie niet afge
wacht. Druipend werd het tweetal,
twee Leidenaars van 26 en 27 jaar,
in de Coornhertstraat aangetrof
fen. Een bloedproef wees uit dat ze
teveel hadden gedronken.
ENFB: fietsers op marktenroute en auto's op binnenstadsroute
Werklieden aan de naburige nieuwbouw
dakbeschot kcLpot.
C A verwijderen dakpan
LEIDEN - Absolute voorrang voor
de bussen op de Breestraat; de
marktenroute voor het langzaam
verkeer (fietsers en voetgangers)
bestemmen en auto- en busvrij ma
ken; auto's via de binnenstadsrou
te bij molen De Valk, Langegracht,
Hooigracht, enz. leiden.
Dat is de variant die de fietsers
bond ENFB voor het verkeer op en
rond de Breestraat heeft bedacht.
Het voorstel is opgenomen in een
reactie van de bond op het bijge
stelde verkeerscirculatieplan van
de gemeente, dat het voorgenomen
verkeersbeleid voor de komende
jaren bevat.
De ENFB vindt dat auto's niet
geheel van de Breestraat moeten
worden geweerd, maar dat auto
mobilisten wel zoveel mogelijk
moeten worden ontmoedigd deze
op straat te rijden. Met name het
doorgaand verkeer moet volgens
de bond over.de binnenstadsroute
en nog liever over de Churchilllaan
gaan. Om de aantrekkelijkheid van
de binnenstadsroute voor de auto
te vergroten moet het aantal ver
keerslichten er omlaag en het ge
bruik ervan worden beperkt,
meent de fietsersbond. Zij pleit
voor opheffing van alle parkeer
plaatsen op de Breestraat (evenals
op de marktenroute en de Beesten
markt), zodat auto's er wat dat be
treft niets meer te zoeken hebben.
Bushaltes
Een ander middel om het au
toverkeer van de Breestraat te we
ren is verder het zodanig verplaat
sen van de bushaltes, dat de bus op
de weg zelf stopt. Het gevolg is dat
auto's die er achter rijden, moeten
wachten. Volgens het plan van de
ENFB kunnen er aan weerszijden
van de Breestraat dan platformpjes
met abri's worden geplaatst. Fiet
sers kunnen achter de haltes langs
worden geleid en hebben dus geen
last meer van stoppende of wegrij
dende bussen (en andersom). Dat
passagiers dan het fietspad moeten
oversteken om bij de bushalte te
komen, is volgens de bond geen
bezwaar, gelet op dezelfde situatie
die zich nu op Nieuwe Beesten
markt voordoet. Het gevolg van
stoppen op de weg is uiteraard ooH
dat bussen elkaar niet meer kun
nen inhalen. "Wij achten dit niet
bezwaarlijk. Integendeel, bussen
behoren volgens een dienstrege
ling te rijden en dit sluit uit dat ze
elkaar inhalen".
Fietsers mogen wat betreft de
ENFB zowel van de Breestraat als
de binnenstadsroute gebruik ma
ken, maar moeten worden gesti
muleerd van de marktenroute ge
bruik te maken. Dat "met zachte
drang leiden" van (doorgaande)
fietsers over de marktenroute kan
volgens de bond gebeuren door de
Prinsessekade en het Galgewater
"vloeiend" aan te sluiten op de
Boommarkt en aan de andere zijde
hetzelfde te doen met de Hoge-
woerd en de Korevaarstraat op de
Botermarkt. Door de bestrating te
verbeteren kan de marktenroute
eveneens aantrekkelijker worden
voor*fietsers. Belangrijkste is uiter
aard het autovrij maken. Daardoor
ontstaat volgens de bond "een vei
lige en comfortabele fietsroute" en
ook een aantrekkelijker winkel
straat. De bond verwacht van het
gemeentebestuur, nu de Sanders-
parjfleergarage (Levendaal/Kore-
vaarstraat) binnenkort wordt ge
opend, spoedig een voorstel tot het
autovrij maken van de Boter-, Vis-
en Aalmarkt (de Boommarkt zou
volgens de ENFB uitgezonderd
kunnen worden, mits er ruimte
voor fietsers wordt gemaakt).
De ENFB beoogt met haar voor
stellen het autoverkeer in de bin
nenstad in zijn algemeenheid terug
te dringen. De fietsersbond meent
dat met het ontstaan van de bin
nenstadsroute (door de bouw van
de Valkbrug, de weg bij molen De
Valk en de reconstructie van de
Oranjeboomstraat) de binnenstad
een grotere capaciteit voor auto's
heeft gekregen. Het autoverkeer
wordt erdoor bevorderd en dat
acht de ENFB ongewenst.
Van de door haar voorgestelde
maatregelen verwacht de bond een
betere doorstroming van het bus-
verkeer, een veilige route voor fiet
sers door de binnenstad, een ver
betering van het winkelklimaat op
de Breestraat en de marktenroute
en een verbetering voor het laden
en lossen op de Breestraat.
Overbelaste directeuren en -trices, te grote
klassen, kleuter- en lagere scholen die nog niet
feitelijk zijn samengevoegd en een formatiebe
leid waaraan nauwelijks nog een touw is vast
te knopen. Ziedaar, volgens een onderzoek
van de Katholieke Onderwijs Vakorganisatie,
de stand van zaken één jaar na het in gang zet
ten van wat alom als de grootste onderwij sope-
ratie in de geschiedenis wordt beschouwd: de
invoering van de basisschool. Kinderziektes of
structurele knelpunten? Voor een antwoord
op die vraag is het nog te vroeg; veel meer dan
een jaar is nodig om de basisschool aan een
gedegen evaluatie te onderwerpen. Wel is dui
delijk dat de scholen dank zij de bezuinigings
drift van het ministerie van onderwijs, een al
lesbehalve rustig jaar achter de rug hebben.
Hoe zijn de Leidse basisscholen hun eerste
jaar doorgekomen? G. Visser, P. Peters en M.
van Riel blikken aan de vooravond van het
tweedejaar namens de besturen van respectie
velijk het protestants-christelijk, het openbaar
en het katholiek onderwiis terug.
"De uitvoering van de wet op het basisonder
wijs is uiterst krakkemikkig".
Frustaties op Leidse scholen na eerste jaar
LEIDEN - Het klinkt zo mooi.
Kleuter- en lagere school letterlijk
samen onder één dak,, om zo de
strikte scheiding die er bestond
tussen het onderwijs aan kinderen
tot vier jaar en aan die van zes tot
twaalf jaar, weg te nemen. Meer in
dividuele aandacht voor elk kind.
Meer ruimte voor creatieve en
'maatschappij'-vakken en voor so
ciale vaardigheden. En meer in
spraak voor de ouders. Het fs in
grote lijnen ook mooi, vinden Vis
ser, Peters en Van Riel. Maar met
de basisschool gaat het vooralsnog
als met vele door de overheid uit
gedachte zaken die op gemeente
lijk niveau hun beslag moeten krij
gen: voldoende financiële midde
len en faciliteiten om de basis
school op en top gestalte te geven,
ontbreken.
door
Simone van Driel
Neem allereerst het hoofdstuk
personeel. Van Riel (onderwijsdes
kundige bij de Stichting Katholiek
Onderwijs Leiden), Peters (hoofd
van de gemeentelijke directie on
derwijs) en Visser (onderwijsdes
kundige van de Protestants-
Christelijke Schoolvereniging) wij
zen de formatie, het personeelsbe
stand, unaniem aan als het belang
rijkste knelpunt waarmee de basis
scholen, ook die in Leiden, het eer
ste jaar in hun bestaan te kampen
hebben gehad. Het is vooral de zo
genoemde nieuwe formatierege
ling die zoals Peters het uitdrukt
"onrust in de tent heeft gebracht".
Hij legt uit hoe een en ander in el
kaar steekt: "Om voor elke basis
school te bepalen hoeveel perso
neel die nodig heeft, is elk kind vo
rig jaar 'gewogen'. Een school met
veel kinderen die extra aandacht
behoeven, heeft tenslotte meer
personeel nodig dan een waar dat
niet het geval is. Wel, op basis van
het aantal punten wat een school
scoort, wordt de formatie vastge
steld. Daar is jaren overleg over ge
voerd, alles is inhoudelijk afgewo
gen".
Boventallig
"Dan blijkt na een paar maanden
dat die formatie honderd miljoen
meer kost dan waarop het ministe
rie had gerekend en vervolgens
wordt net zo makkelijk gezegd dat
de scholen een aantail procenten,
negen of elf, van de score moeten
aftrekken. En dat kost banen: een
aantal leerkrachten wordt boven
tallig. Het meest trieste vind ik het
gemak waarmee zo'n maatregel
wordt genomen: er is jaren over die
formatie gepraat". Voor de zodoen
de boventallig geworden leer
krachten is wel een garantierege
ling getroffen, maar die biedt vol
gens Peters nogal wat onzeker
heid. Zo is het. voor die leerkrach
ten volstrekt onduidelijk op welke
school ze te werk worden gesteld
voor de uren waarvoor zij op hun
eigen school boventallig zijn.
Vooral dit laatste, zo is de erva
ring van mevrouw Van Riel, zorgt
op menige basisschool in Leiden
voor paniek. "De kreet die vorig
jaar, toen de basisschool begon,
overal klonk, was: 'Laat ons nou.
eens even met rust'. Die kwam er
ook met de garantieregeling, die
toen gold voor de leerkrachten die
door de komst van de basisschool
in augustus 1985 boventallig waren
geworden. Maar die is met de nieu
we formatieregeling weer teniet
gedaan. Nog steeds is niet duide
lijk of het aftrekpercentage nu ne
gen of elf bedraagt, dus niemand
weet of hij er nu wel of niet uit
moet. En waar ze dan naar toe
gaan. Dat is heel beangstigend".
Haaks
Met de andere bedragen die het
rijk de scholen toeschuift om die o
zo mooie wet op het basisonder
wijs ten uitvoer te brengen, is het
al niet beter gesteld. Peters noemt
als voorbeeld het gymnastiekon
derwijs: "Een van de belangrijke
punten bij de basisschool is de mo
torische ontwikkeling van de kin
deren en dan wordt vervolgens be
zuinigd op het vakonderwijs". En
wat te denken van het feit dat som
mige scholen met veel te grote
klassen zitten. "Als er iets haaks
staat op de basisschool-gedachte,
dan is het dat wel".
Te grote klassen is één van de ve
le aspecten van de basisschool die
G. Visser van de pc-schoolvereni-
ging absoluut niet zinnen. "Vijf- tot
achtendertig leerlingen, waar ben
je dan mee bezig?". Visser zegt
"naar de overheden toe" zeer gef
rustreerd te zijn. Als voormalig
hoofd van een Rotterdamse school
die in 1972 als experiment met de
basisschool aan de slag ging, weet
hij als geen ander hoe moeizaam
het proces zich de afgelopen veer
tien jaar heeft voltrokken. Hij
steekt de beschuldigende vinger
naar de overheid uit voor wat be
treft de problemen die zich thans
op het gebied van personeel en de
financiën voordoen. "In 1972 zgn
we met de experimenten voor de
basisschool begonnen, maar daar
is nooit echt iets van gekomen: op
de uitkomsten heeft men namelijk
niet gewacht. We hadden écht
moeten mogen experimenteren,
om daarna een rapport te maken
over de mogelijkheden en de daar
voor benodigde faciliteiten. Maar
na vijfjaar bleek het ministerie van
onderwijs een breedtestrategie te
hanteren. In de diepte werd niet
gegraven, overal kwamen kuiltjes:
eerst kreeg je een honderd-scho
lenplan en toen nog een honderd-
scholenplan".
Schoolwerkplan
Volgens hem is het eigenlijk niet
meer dan logisch dat menig basis
school nog niet optimaal draait.
"Op de Plesmanschool in Rotter
dam had ik vijf schoolbegeleiders
full time ter beschikking en in acht
jaar zijn we niet klaargekomen met
de boel doorlichten. En nu ver
wachten ze dat het schoolwerkplan
(het boekwerk waarin alle activitei
ten voor het schooljaar staan ver
meld) binnen een jaar draait. Hoe
kan het ministerie dat eisen, zeker
als er weinig hulp is en te weinig
faciliteiten?"
Peters deelt die kritiek. "Tien
jaar lang is er over de wet op het
basisonderwijs gepraat. Dit moest
het worden, dit was het helemaal.
En wat gebeurt? In 1983 komt die
wet er, de invoering ervan wordt
uitgesteld tot 1985 en toch worden
heel veel maatregelen op het laat
ste nippertje ingevoerd. Terwijl het
een proces is dat heel lang is voor
bereid. De uitvoering is echt ui
terst krakkemikkig".
Directeur
De directeuren ofwel de school
leiders zijn overbelast, zo blijkt uit
het onderzoek van de katholieke
onderwijs vakorganisatie. Leiden
vormt hierop geen uitzondering.
Van Riel: "Op de directeuren is de
afgelopen jaren natuurlijk nogal
wat afgekomen. Neem het in el
kaar zetten van het schoolwerk
plan, dat vergt knap veel tijd en het
moet bovendien steeds worden bij
gesteld. En geen enkele school
heeft méér administratieve onder
steuning dan een bereidwillige
moeder die al die papieren uittikt.
Trouwens, de hele schoolorganisa
tie vergt veel meer tijd. Vroeger
was er één leerkracht voor één be
paalde groep, nu is dat wel even
anders. De directeursbaan is ge
woon heel anders geworden, er
komt veel meer voor kijken. Hij of
zij moet kunnen leiden, weten wat
er in de school omgaat, kunnen
managen. En dit alles naast de les
gevende taken".
Peters is de mening toegedaan
dat de schoolleiders eigenlijk altijd
al te zwaar zijn belast "en met de
wet op het basisonderwijs is die
belasting extra groot geworden".
Hij zegt: "Een school is een bedrijf
je op zich en alles kost vreselijk
>t38 leerlingen tellen?
veel tijd. En de directeur krijgt al
les op zijn dak. De vertegenwoordi
ger komt langs, ouders komen
langs. Die moet hij allemaal te
woord staan. Eigenlijk zou een di
recteur geen eigen groep moeten
hebben".
Eilandjes
Kleuter- en lager onderwijs ook
letterlijk samen onder één dak, is
één van de belangrijkste pijlers
van de basisschool. Peters toont
zich dik tevreden over hoe de huis
vesting van de openbare basis
scholen in Leiden is geregeld. "In
1983 heeft de gemeente al een huis
vestingsplan opgesteld, waarmee
we op tijd naar het ministerie zijn
gegaan, zodat de huisvesting nau
welijks problemen heeft opgele
verd. De nieuwbouw van de Mors-
kring is klaar, die van de Lucas van
Leyden en de Lorentz bijna en
voor de Viersprqng hebben we toe
stemming". Mevrouw Van Riel
meldt met genoegen dat het katho
liek onderwijs "niet de pech heeft
veel dislocaties te hebben". Dit in
tegenstelling tot het protestants-
christelijk onderwijs: van de der
tien scholen zijn er maar liefst zes
nog niet bouwkundig geïnte
greerd. "Dat druist helemaal in te
gen de basisschool-gedachte", zegt
Visser. "Maar men zoekt elkaar wel
gerichter op. Gesproken wordt van
een kloof tussen kleuter- en lager
onderwijs, maar alles is in feite een
kloof. De overstap van de basis
school naar het voortgezet onder
wijs is ook een kloof. Bovendien
zijn er altijd kinderen die uit de
boot vallen, of je kloven nu over
brugt of niet".
Positief
Over één jaar basisschool valt,
ondanks de problemen, ook wat
positiefs te melden. Peters: "Het is,
met uitzondering van die formatie,
gegaan zoals we hadden verwacht.
In onze ogen is een goede school
een school waarin er een goede
combinatie is van leren en creativi
teit. Wat dat betreft is in het open
baar onderwijs het evenwicht dit
jaar een beetje gevonden". Me
vrouw Van Riel: "De basisschool
werkt voor de kinderen drempel
verlagend. Alles gaat veel soepeler.
Ik heb het gevoel dat de school
meer bevolkt is dan vroeger. Er zit
ten mensjes, geen poppetjes. En de
klassen zijn geen eilandjes meer.
Het is zeker leuker geworden. Wat
niet wil zeggen dat er niet wordt
gewerkt. Er wordt keihard gewerkt
en zeker niet minder geleerd. Kijk
het schoolwerkplan er maar op na:
er wordt nog net zoveel aan lezen
en rekenen gedaan, het is alleen
anders ingericht. Overigens is de
basisschool voor ons niet helemaal
nieuw. Vijf van onze scholen wa
ren al experimentele basisscholen
en van de andere is er niet één hele
maal onderaan begonnen".
Visser noemt het posititief dat
steeds meer werkvormen van de
kleuterschool in het lager onder
wijs doordringen. "Eindelijk is er
aandacht voor de werkwijze van de
kleuterleidsters, dat vind ik een
groot winstpunt. De lagere school
mensen ontdekken facetten die de
kleuterleidsters altijd al op tafel
hadden willen leggen, namelijk de
expressiemogelijkheden van de
kinderen. Het onderwijs is veel
creatiever van aard dan vroeger".
Enige kanttekeningen wenst hij
evenwel ook te maken. "Vroeger
werd er altijd frontaal en klassikaal
lesgegeven. Nu verwacht men dat
het kind individueel wordt bena
derd. Dat klinkt erg mooi en dat is
het ook maar het is door die bezui
nigingen niet waar te maken. Die
nieuwe formatieregeling vind ik de
grootste giller aller tijden". Zyn
twijfels heeft hij ook over de in-
houdélijke kant van het onderwijs.
"Ik denk dat de kinderen nu min
der leren. Ook hier wordt de strate
gie van de breedte gehanteerd: op
de basisschool krijg je veel meer
vakken aangeboden. Maar ik vraag
me af wie sterker de maatschappij
instapt; de kinderen van nu zijn ge-
bekter, maar ze krijgen minder ba
gage mee. Van de ouders mogen
kinderen van alles doen. Kleien, in
bomen klimmen, allemaal leuk.
Maar zo gauw hun kind in het
hoogste leeijaar zit, zeggen ze: hé,
dit kan hy niet en dat kan hij niet.
En de leerkracht krijgt de rekening
gepresenteerd. Ik heb het gevoel
dat binnen onze scholen weer
wordt teruggekeerd naar het klas
sikale schoolsysteem, maar dan
aangevuld met de goede moderne
werkvormen. Dat is een systeem
waarin iedereen zich veilig kan
voelen".
