Politie valt kerk
van Boesak binnen
Olieproduktie omhoog
Straf voor schuldigen
kernramp Tsjernobil
Nicaragua viert zeven jaar revolutie
IKW roept op tot doelmatige sancties
Ook rol politici in
Sjin Bet onderzocht
Honderden vluchtelingen
per dag naar West-Berlijn
Vlucht per
kabelbaan
PAGINA 6
BUITENLAND
MAANDAG 21 JULI 1986
KAAPSTAD (UPI/Rtr.) - Gewapende Zuidafrikaanse politie-agenten zijn gisteren een
kerk bij Kaapstad binnengestormd. Ze eisten dat dominee Allen Boesak zijn preek zou
beëindigen, arresteerden twee jonge kerkgangers en gooiden later een traangasgranaat in
Boesaks auto. Vijf politie-agenten, sommige van hen gewapend, hielden de congregatie
anderhalf uur vast in de kerk, zo vertelde Boesak later.
De meeste kerkgangers in de ka
tholieke kerk van Elsies River bij
Kaapstad, waar een oecumenische
dienst werd gehouden, waren fa
milieleden van mensen die onder
de noodtoestand worden vastge
houden. Boesak zei dat de politie
een jongen van 15 en meisje van 18
had gearresteerd, evenals de koster
die buiten liep.
"Ik was aan het preken, toen ze
naar binnen kwamen en zeiden dat
ik op moest houden", zei Boesak,
die voorzitter is van het Wereldver-
bond van hervormde en gerefor
meerde kerken. Boesak "is een
vooraanstaand activist tegen de
apartheid en oprichter van het Ver
enigd Democratisch Front (UDF),
de grootste legale oppositiebewe
ging in Zuid-Afrika.
"Het was een militaire operatie.
Ik zag hoe ze over het kerkhof ren
den en zich in twee groepen split
sten. Kapitein Van Schalkwyk
kwam naar voren en zei dat ik mijn
preek moest beëindigen. Hij zei dat
hij de mensen iets te vertellen had.
Ik weigerde hem aan het woord te
laten. Ik zei hem dat de kerk geen
TEL AVTV - Israëls procureur-ge
neraal Josef Harish heeft er geen
twijfel over laten bestaan dat het
politie-onderzoek naar de moord
op twee gevangengenomen Pale
stijnse buskapers, twee jaar gele
den, in volle gang is en dat de poli
tiek verantwoordelijken niet zullen
worden gespaard.
door
Taco Slagter
Harish legde een verklaring van
die strekking af tegenover het pre
sidium van het Hooggerechtshof in
Jeruzalem dat hem twee weken ge
leden had gelast aan te tonen waar
om een onderzoek tegen de nauw
bij de moordaffaire betrokken bin
nenlandse veiligheidsdienst (Sjin
Bet) tot dan toe was uitgebleven.
Sinds het vorige week genomen
(omstreden) regerinsgsbesluit
geen zwaarwichtige juridische
commissie van onderzoek in te
stellen naar de moorden en de
daarop volgende meineed, was het
onduidelijk gebleven of de de pro
cureur-generaal de politie al aan
het werk had gezet.
Bovendien was de scepsis groot
of de toen verantwoordelijke pre
mier voor de geheime dienst Sja-
mir zou worden gedwongen zich
aan een eventuele ondervraging
van de politie te onderwerpen. Ha
rish verzekerde gisteren Israëls
hoogste rechtscollega dat het on
derzoek zich tot het „hoogste poli
tieke niveau" zal uitstrekken.
Dat de procureur-generaal een
verklaring aan het gerechtshof
schuldig was had direct te maken
met het nu al maanden durende
felle juridische en politiek debat
rondom het treurigste schandaal
uit Israëls geschiedenis.
Vanwege de aanvankelijke be
reidheid van premier Sjimon Peres
de affaire in de doofpot te stop-
ppen om wille van de „staatsveilig
heid" en om het risico te vermijden
dat de Likoed van vice-premier en
minister van buitenlandse zaken
Sjamir na zo'n onderzoek uit de re
gering zou stappen, hadden ver
schillende linkse politieke partij
en, de familie van vermoorde terro
risten en de om diens de-loyaliteit
ontslagen plaatsvervangend chef
van de Sjin Bet, Malka, het Hof om
een uitspraak gevraagd.
Voorts deponeerde onder meer
het linkse parlementslid van de
Burgerrechtenpartij Sarid een ver
zoek bij deze rechters de door pres-
dident Chaim Herzog op voorhand
verstrekte gratie aan vier van de
moord verdachte leden van de Sjin
Bet, ongedaan te maken.
Tijdens een eerder gehouden
hoorzitting had het hooggerechts
hof al het pricipe-besluit genomen
over de noodzaak van een onder
zoek. Om te voorkomen dat tegen
de uitdrukkelijke wil van de Li
koed het hof eigenmachtig tot een
juridisch commissie van onder
zoek opdracht zou geven noopte
dat het kabinet vorige week de
kwestie in de ministerraad ter
stemming te brengen.
plaats was voor politiemannen. Ik
zei dat hij kon gaan zitten om naar
het woord van God te luisteren".
Een kerkgangster vertelde dat
gewapende politie heen en weer
marcheerde tussen het altaar en de
voorste rij kerkbanken. "Een man
met een geweer stond naast dr.
Boesak terwijl hij zijn preek hield,
maar hij preekte gewoon door. Ik
was ontzettend bang".
Toen Boesak zijn preek had
beëindigd maar de politie de kerk
gangers niet wilde laten gaan, no
digde hij de mensen uit hardop te
bidden. Een jongen die opstond
om tot God te bidden werd door de
politie weggevoerd. "Ze wilden
niet horen wat hij tot God te zeg
gen had", aldus Boesak. Het meisje
werd aangehouden toen ze voedsel
uitdeelde aan kerkgangers die een
lange reis achter de rug hadden.
Volgens Boesak werd de opera
tie geleid door kapitein Ockert van
Schalkwyk, niet gekleed in uni
form maar in trainingspak. Van
Schalkwijk leidde een maand gele
den een overval op een naburige
kerk, waaar 185 mensen werden
gearresteerd. Sommige kerkgan
gers werden pas na vier weken vrij
gelaten.
Na anderhalf uur mochten de
mensen de kerk verlaten. "Ik stap
te in mijn auto en had net 25 meter
gereden toen ze traangasgranaten
afschoten. Eén landde voor me op
de weg en een tweede kwam door
de achterruit in mijn auto. De men
sen hielpen me naar buiten en ik
voelde me een tijdje erg beroerd.
Nu heb ik het alleen nog een beetje
benauwd", zo vertelde Boesak la
ter.
Aan het eind van haar bezoek
aan Zuid-Afrika heeft een delega
tie van het Internationaal Verbond
van Vrije Vakverenigingen IVW
opgeroepen tot krachtige en doel
matige sancties tegen Pretoria. De
regering in Pretoria laat ons geen
andere keus, zei de voorzitter van
de Amerikaanse vakcentrale AFL-
CIO. Lane Kirkland.
Tijdens een bezoek aan de zwar
te wijk Alexandra bij Johannes
burg werd de IVW-delegatie om
singeld door leger- en politievoer
tuigen en een honderdtal militai
ren, die de tien vakbondsleiders
een half uur tegen hielden. Dat gaf
ons voor een ogenblik een indruk
hoe het moet zijn om daar te wo
nen, zonder enig verweer tegen
geüniformeerde manner! die wa
pens op je richten, zei Norman Wil
lis van de Britse vakcentrale TUC.
CENTERVILLE (DPA) - Caroline Kennedy, de 28-jarige dochter van de vermoorde Amerikaanse president
John F. Kennedy, is zaterdag in de Amerikaanse stad Centerville getrouwd met de 42-jarige New Yorkse
kunstkenner Edwin Schlossberg. De in een witte japon met sleep geklede bruid werd door haar oom Edward
Kennedy naar het altaar geleid. Caroline Kennedy, de enige dochter van John F. Kennedy, was zes jaar oud toen
haar vader in 1963 in Dallas werd doodgeschoten. (foto AP)
'Soldaten VS
te dom voor
slimme wapens'
WASHINGTON (Rtr./UPI)- Het
Amerikaanse leger zal niet be
schikken over voldoende slimme
militairen om de slimmé, technolo
gisch geavanceerde wapens te be
dienen die het Pentagon ontwik
kelt voor een nieuw tijdperk van
oorlogsvoering-met-afstandsbedie-
ning. Tot die conclusie komt een
studie van de defensie-expert Mar
tin Binkin van het Brookings insti
tuut, een particulier studiecen
trum.
De plannenmakers in het Penta
gon werken aan een serie wapens
waarmee in de toekomst een groot
deel van de oorlog kan worden ge
streden met computers en wapens
met robot-besturing. Maar het aan
tal militairen dat in staat is derge
lijke wapens te gebruiken, te on
derhouden en te reparen neemt af,
terwijl de behoefte groeit, meent
Binkin. Dat is het gevolg van de
mografische ontwikkelingen: het
aantal geschikte mannen in de leef
tijdscategorie van 18 tot 21 jaar
daalt. In 1994 telt deze categorie
volgens de prognoses 6,7 miljoen
mannen, ongeveer 13 procent min-
derdan nu. Het tekort zal niet aan
gezuiverd kunnen worden door
vrouwen. Onder de maatstaven die
nu gelden zou echter slechts een
kwart van de jonge Amerikaanse
vrouwen geschikt bevonden wor
den.
Vakantiedrukte:
file van 80 km
MUNCHEN (DPA) - De tweede
grote vakantiegolf in de Bonds
republiek heeft zaterdag in
Beieren geleid tot files van
tachtig kilometer. Het verkeer
liep vooral vast door ketting
botsingen, die overigens geen
ernstige slachtoffers veroor
zaakten.
Tussen München en de
grensovergangen naar Oosten
rijk leek het wel een eindeloze
parkeerplaats. De routes Han-
nover-Walsrode en Frankfurt-
Basel vertoonden files van 15
kilometer. Maar ook aan de
grensovergangen naar Dene
marken ontstonden
Nu zes miljoen vaten per dag uit Saoedi-Arabië
NICOSIA (AP) - Saoedi-Arabië houdt zich niet langer
aan de door de Opec vastgestelde quota voor de pro-
duktie van olie. Volgens het gezaghebbende weekblad
Middle East Economie Survey heeft Saoedi-Arabië de
produktie verhoogd tot ruim 5 miljoen vaten per dag,
terwijl er onder de olie-exporterende landen een prij
zenoorlog woedt waardoor ruwe olie uit het gebied
rond de Perzische Golf nog maar 7 dollar per vat kost.
Volgens het weekblad negeert Saoedi-Arabië de
produktiequota, die voor het land op 4,35 miljoen va
ten per dag zijn gesteld, al sinds begin juni, toen de
produktie werd opgevoerd tot 4,6 miljoen vaten per
dag. Het blad merkte op dat de Saoedische produktie
tegen het eind van deze maand waarschijnlijk zal zijn
gestegen tot bijna 6 miljoen vaten per dag. Voor juli
wordt een gemiddelde produktie van 5,7 tot 5,8 mil
joen vaten per dag verwacht.
De meeste lidstaten van de Opec hadden de quota al
aan hun laars gelapt. Volgens het blad kwam de totale
produktie in juli op 19,5 miljoen vaten per dag, dat is
3,5 miljoen meer dan was vastgesteld. Volgens des
kundigen vormt de produktieverhoging een groot ge
vaar voor de stabiliteit op de wereldmarkt, die door de
gekelderde olieprijzen toch al wankel is, en voor de
kansen van de Opec om overeenstemming te bereiken
over de produktie.
Gisteren hielden de olieministers van Saoedi-Ara
bië, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiritaten
(VAE) nog een spoedberaad over het beleid met be
trekking tot de produktieniveaus. Volgende week zul
len alle Opec-ministers weer bijeenkomen in Genève.
MEXICO STAD - „Wie is de schul
dige?", zo vroeg Daniel Ortega ver
schillende keren terwijl hij alle
moeilijkheden opnoemde van de
sandinistische revolutie. „Rea
gan", aldus de naar schatting
50.000 brullende kelen in het
zwaarbewaakte honkbalpark van
de noordelijke Nicaraguaanse stad
Esteli. Er heerste, ondanks deze
eenstemmingheid, een nogal be
drukte stemming tijdens de zeven
de verjaardag van de overwinning
op wijlen diktator Anastasio So-
moza.
door
Rob Sprenkels
Ortega waarschuwde Washing
ton dat als de VS volgende week
nog geen gehoor hebben
aan de uitspraak van het Interna
tionale Gerechtshof in Den Haag
alle Amerikaanse agressie tegen
Nicaragua te staken, dat hij dan de
Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties zal oproepen om de beslis
sing van de rechtbank „actief' te
steunen.
Ortega spreekt op 29 juli de Vei
ligheidsraad van de VN toe. De
raad' behandelt dan de recente uit
spraak van het Internationaal Ge
rechtshof in Den Haag. Vorige
maand veroordeelde het gerechts
hof het leggen van mijnen door de
VS en het geven van financiële en
materiële steun aan de Nicara
guaanse opstandelingen.
Het sandinistische staatshoofd
riep de Middenamerikaanse buur
landen op zich niet te laten gebrui
ken als „instrument van de terro
ristische politiek" van Ronald Rea
gan. „Wij geloven niet dat zij diep
in hun hart oorlog willen", aldus
Ortega over zijn buren.
„Wij geloven niet dat ze
werkelijk een militaire interventie
tegen Nicaragua willen omdat ze
weten dat dat een komplete oorlog
in de hele regio zal betekenen.
Maar", zo waarschuwde Ortega,
„het uur van de waarheid is aange
broken. Of ze beslissen om te han
delen als verantwoordelijke re
geerders en ze verdedigen de vre
de, of ze beslissen instrumenten te
zijn van de op interventie gerichte
politiek van de Verenigde Staten".
Ortega maakte er geen geheim
van dat de economische schaarste
in Nicaragua nog lang niet zijn
diepste punt heeft bereikt. Maar hij
beloofde dat de sandinisten zullen
toezien op een eerlijke verdeling
van de levensmiddelen.
„Het Nicaraguaanse volk geeft
zich niet over vanwege de honger",
zo stelde hij. En hij riep degenen
die niet bereid zijn „om voor de na
tionale eenheid en de principes
van de revolutie te vechten" op om
zichzelf te „ontmaskeren". „Laat
ze naar Miami vertrekken of naar
de kampementen van de contra-re
volutionairen in Honduras", aldus
Ortega.
Ortega maakte van de gelegen
heid gebruik om bekend te maken
dat er sinds het begin van 1981
16.925 contra's zijn gesneuveld en
14.260 „echte Nicaraguanen", on
der wie 879 kinderen van minder
dan 12 jaar.
Buitenland kort
Bosbranden
In de Spaanse provincie Gerona
woeden sinds dit weekeinde een
aantal grote bosbranden. Op vijf
plaatsen in deze Noordspaanse
provincie bestrijden 300 brand
weerlieden gesteund door leden
van de Guardia Civil en militairen
vuurzeeën die worden aangewak
kerd door een harde wind met
snelheden tot 100 kilometer per
Greenpeace
De twee Franse agenten die in
Nieuw-Zeeland worden vastge
houden wegens sabotage van het
Greenpeace-schip Rainbow War
rior, moeten voordat zij vertrekken
naar Frans grondgebied, in sep
tember eerst nog verschijnen voor
een Nieuwzeelandse rechter. Zij
moeten daar antwoorden op de be
schuldiging dat zij explosieven
hebben geleverd in Nieuw-Zee
land.
Chili/arrestaties
In Chili zijn 25 militairen door
het leger gearresteerd in verband
met de verbranding van een 19-ja-
rige Chileense fotograaf. Volgens
de legerwoordvoerder, generaal
Carlos Obada, betreft het acht offi
cieren en 17 dienstplichtigen. Hun
namen zijn niet bekend gemaakt.
Bask uitgewezen
Frankrijk heeft zaterdagochtend
een man aan Spanje uitgeleverd
die ervan wordt verdacht lid te zijn
van de Baskische afscheidingsbe
weging ETA. De 26-jarige Jose Va-
rona Lopez uit San Sebastian werd
vrijdagavond gearresteerd in de
grensplaats Cibourne. Kort na
middernacht werd hij overgedra
gen aan de Spaanse autoriteiten.
Aanslag Beiroet
Bij een aanslag op een bus met
ziekenhuispersoneel van de Ame
rikaanse Universiteit in Beiroet
zijn zaterdag drie doden en vier ge
wonden gevallen, zo heeft de poli
tie bekendgemaakt.
WEST-BERLIJN (AP) - Dit week
einde zijn opnieuw honderden
vluchtelingen, vooral uit de Derde
Wereld, West-Berlijn binnengeko
men om politiek asiel te vragen. De
opvangcentra in de stad zitten
overvol
Zaterdagochtend waren nog
voor de zon opkwam al 165 nieuwe
vluchtelingen uit Oost-Duitsland
in West-Berlijn aangekomen, aldiLS
een woordvoerster. Enkele uren la
ter waren er nog 90 bijgekomen.
Het aantal plaatsen voor vluch
telingen in gebouwen en speciale
kampen is de afgelopen tijd opge
voerd tot 7.300, maar alle plaatsen
zijn bezet. Vrijdagavond demon
streerden ongeveer 100 Berlijners
tegen de bouw van een grote tent op
een voetbalveld om nog meer vluch
telingen onder te kunnen brengen.
Alleen dit jaar zijn al meer dan
43.000 asielzoekers de Bondsrepu
bliek binnengekomen en de autori
teiten verwachten voor het eind
van het haar de 100.000ste te zullen
noteren. De meeste vluchtelingen
komen met goedkope tickets naar
Oost-Berlijn en kunnen daar van
daan zonder problemen naar West-
Berlijn.
De Westduitse grondwet garan
deert asiel aan eenieder die kan be
wijzen dat hij politiek wordt ver
volgd. In afwachting van behande
ling van hun asielaanvraag ver
blijven de vluchtelingen in kampen
en opvangcentra. (foto ap>
WENEN (DPA) - Twee
zij n er dit weekeinde op een bij
zóndere manier in geslaagd van
Tsjecho-Slowakije naar Oos
tenrijk te vluchten. Twee Tsje
chen uit Litomysl bouwden
een gondel en gebruikten een
hoogspanningskabel tussen
Tsjecho-Slowakije en Oosten
rijk als kabelbaan, zo meldde
het Oostenrijkse persbureau
APA. Na 300 meter bereikte het
gondeltje de eerste hoogspan
ningsmast op Oostenrijks
grondgebied. De leiding stond
niet onder stroom.
BAGDAD (AFP) - Sinds het begin
van de golfoorlog in september
1980, heeft Iran 1,2 miljoen mensen
verloren, zo heeft de Iraakse minis
ter van cultuur en informatie, Latif
Jassem, zaterdag verklaard tijdens
en persconferentie in Bagdad.
Volgens de minister bevinden
zich ongeveer een miljoen Iraanse
halve in de centrale en enkele
plaatsen in de onmiddellijke omge
ving van de centrale, aldus het Po
litburo.
MOSKOU (AP) - Het Politburo
van de Sowjet-Unie heeft zaterdag
verklaard dat de mensen die ver
antwoordelijk waren voor de ramp
in de kerncentrale bij Tsjernobil
berecht zullen worden.
Het Politburo, dat de ramp weet
aan grove nalatigheid, verklaarde
dat drie functionarissen zijn ont
slagen. Inmiddels zyn 28 mensen
overleden als gevolg van het onge
luk in de centrale.
In een verklaring die werd ver
spreid door het officiële persbu
reau Tass, maakte het Politburo
bekend dat de openbare aanklager
een onderzoek instelt naar 'de
mensen die schuldig zijn aan het
ongeluk' en dat zij terecht zullen
moeten staan.
Volgens het Politburo explo
deerde reactor 4 van de centrale
toen het personeel een slecht voor
bereid en begeleid experiment uit
voerde met een turbinegenerator
zonder acht te slaan op de veilig
heidsvoorschriften. Het hoogste
orgaan van de communistische
party liet blijken dat de veilig
heidsprocedures en technische op
leiding ook by andere kerncentra
les onvoldoende zijn. De Sowjet-
Unie heeft nog 13 andere grafiet-
gemodereerde centrales zoals de
centrale bij Tsjernobil.
Verder werd bekendgemaakt dat
inmiddels 28 mensen zijn overle-
Irak: meer dan
miljoen doden
aan zijde Iran
soldaten aan het front. Irak, dat
een bevolking heeft van ongeveer
14 miljoen mensen - tegenover Iran
den, dat nog 30 mensen in het zie
kenhuis liggen en dat 173 anderen
lijden aan stralingsziekte.
Door het ongeluk op 26 april is
voor 7 miljard gulden schade aan
gericht. Ruim duizend vierkante
kilometer grond in het noorden
van de Oekraïne en het zuiden van
Wit-Rusland is besmet door radio
activiteit, plaatselijke fabrieken
zijn gesloten en de stroomvoorzie
ning in dat gebied is in de war gelo
pen. Bovendien zijn uit het gebied
meer dan 100.000 mensen geëva
cueerd.
Het Politburo had vernietigende
kritiek op de plaatselijke, Oekraïn-
se en landelijke functionarissen
die verantwoordelijk waren voor
de centrale bij Tsjernobil. 'Geble
ken is dat het ongeluk is veroor
zaakt door een reeks grove schen
dingen van de voorschriften voor
de reactor door personeel van de
kerncentrale,' aldus het Politburo.
Het Politburo gaf voorts de ge
ruststellende verklaring dat de si
tuatie bij de reactor onder controle
was en geen reden tot ongerust
heid gaf. Maar de plaatselijke over
heid en partijorganen werden ge
maand om haast te maken met de
inkapseling van de reactor in be
ton. Het zal dan nog honderden ja
ren duren voor de radioactiviteit
van de reactorkern geheel is ver
vallen.
De radioactiviteit is overal weer
terug op het normale niveau, be-
met rond de 45 mihoen - maakt zelf
nooit cyfers bekend over verliezen
aan eigen zijde. Wel zei Jassem dat
in geval van alarm 750.000 Iraakse
soldaten oproepbaar zijn.
De minister zei dat Irak vrede wil
„op voorwaarde dat de territoriale
integriteit van de twee landen
wordt gerespecteerd.
Reagan licht
bondgenoten in
over ontwapening
WASHINGTON (GPD) - Reagans
adviseurs op het gebied van kern
wapens, Paul Nitze en Edward
Rowny, gaan respectievelijk in Eu
ropa en Azië, alsmede Canada,
Amerikaanse bondgenoten inlich
tingen over het antwoord dat de
Amerikaanse president heeft opge
steld naar aanleiding van de jong
ste Russische voorstellen over ver
mindering van kernwapens. Maar
de VS zijn intussen weer afgestapt
van het idee om vermindering van
het strategische wapenbestand en
beperking van kernproeven te
koppelen.
Hoewel het ministerie van bui
tenlandse zaken dit plan steunde,
heeft het binnen de regering en
met name van het ministerie van
defensie zoveel weerstand ontmoet
dat het werd geschrapt. De New
York Times schreef gisteren dat
Reagans brief ook de kwestie van
het onderzoek ten bate van een de
fensie tegen raketten aansnijdt.
Morgen begint in Geneve over
leg van de permanente raadgeven
de commissie, waarin Russen en
Amerikanen kwesties bespreken
rond de SALT Il-afspraken, die
Reagan voor dood heeft verklaard
volgens het Pentagon en nog niet
helemaal dood volgens buitenland
se zaken. Voor de eerste keer
stuurt het Witte Huis een eigen af
gevaardigde mee: een wapenex
pert van de Nationale Veiligheids
raad.
