OM DEHOEK
HEBBEN ZE
GELDINALLE
TALEN.
Kooldioxyde in
lucht bedreigt
leefklimaat
Het wordt druk in de Amsterdamse grachten
Rumoer rond nevenfunctie Van Agt
Telefonische hulpdienst
biedt eenzaam mens steun
nocoop*
nutsspaarbanks
DONDERDAG 17 JULI 1986
BINNENLAND
PAGINA 5
Kabinet wil onderzoek
DE BILT (ANP) - Het nieuwe kabinet is bezorgd over de
gevolgen van het nog steeds toenemende gehalte van kool
dioxyde (CO-2) in de lucht en wil voorrang geven aan het
wetenschappelijk onderzoek naar de klimatologische ver
anderingen als gevolg van deze luchtverontreiniging.
DAG VAN HET PAARD
Weerkundigen houden er rekening
mee dat Nederland binnen een
eeuw voor een groot gedeelte on
der water komt te staan, bijna de
helft van zijn bevolking zal kwijtra
ken en zijn belangrijkste inko
mensbronnen zal verliezen als het
CO-2-gehalte in hetzelfde tempo
'blijft stijgen en niet op tijd maatre
gelen worden genomen.
Door het gebruik van brandstof
fen als kolen, gas en olie is het
kooldioxydegehalte van de lucht
sinds de helft van de vorige eeuw
met een kwart toegenomen. De
nog steeds toenemende behoefte
aan energie versnelt deze ontwik
keling. In de afgelopen twintig jaar
nam het CO-2-gehalte al met bijna
tien procent toe. Over 50 tot 60 jaar
is een verdubbeling van de belas
ting van de lucht met kooldioxyde
te verwachten.
Het proces wordt nog versterkt
doordat steeds meer bossen ver
dwijnen. Bomen houden namelijk
CO-2 vast en nemen deze stof zelfs
op uit de lucht. Omdat de bossen in
de gehele wereld de afgelopen der
tig jaar voor de helft zijn verdwe
nen, is de opnamecapaciteit dras
tisch terugelopen. Als gevolg daar
van blijft de helft van de vijf mil
jard ton kooldioxyde die jaarlijks
door de verbranding van fossiele
grondstoffen wordt uitgestoten, in
de lucht hangen.
Zeestijging
Als deze ontwikkeling zich onge
wijzigd voortzet, zal de tempera
tuur op aarde de komende* decen
nia gemiddeld met 2,5 tot drie gra
den stijgen. De ijskappen van de
Zuidpool zullen gaan smelten met
als gevolg dat het niveau van de
wereldzeeën met ongeveer vijf me
ter zal stijgen.
In de afgelopen twinig jaar is de
temperatuur volgens het KNMI in
De Bilt al met 0,2 graden Celsius
toegenomen. De waterspiegel van
de Noordzee stijgt met een tot twee
millimeter per jaar. Of deze ver
schijnselen moeten worden toege
schreven aan het zogenoemde
„broeikas-effect" van de CO-2-op-
eenhoping in de lucht staat naar de
mening van de meteoroloog dr. J.
Opsteegh van het KNMI weten
schappelijk nog niet geheel vast.
Daarom is er aan het instituut
een studiegroep gevormd, die de
klimaatveranderingen als gevolg
van het toenemen van de kooldio
xide in de atmosfeer in samenwer
king met buitenlandse instellingen
gaat onderzoeken.
De weerkundige verwacht dat er
op den duur drastische veranderin
gen in het weer zullen komen, de
frequentie en intensiteit van de
stormen op de Noordzee zich zul-
Ramp
Meteorologische onderzoekin
stellingen van Californië, de Ame
rikaanse ruimtevaartorganisatie en
de Internationale Vereniging van
Wetenschappelijke Instellingen
IFIAS in Zweden voorspellen gro
te rampen als gevolg van de zee
spiegelverhoging, vooral voor de
lage landen. Europese steden als
Amsterdam, Londen, Stockholm,
Venetië, Hamburg én Leningrad
zullen van de aardbodem verdwij
nen. Hetzelfde lot treft Aziatische
agglomeraties als Calcutta, Bang
kok, Singapore en Djakarta.
Nederland zal volgens de bereke
ningen van de buitenlandse insti
tuten meer van zijn grondgebied
aan het stijgende water moeten
prijsgeven dan alleen de hoofd
stad. Veertig procent van de bevol
king zal elders zijn heil moeten
zoeken. Verlies aan kostbare land
en tuinbouwgrond zal de economie
en met name de export een flinke
slag toebrengen. Door de opwar
ming van de Noordzee zal de huidi
ge visstand achteruit lopen: een
klap voor de visserij. Om deze
eventuele rampspoed te keren
moet het verbruik van fossiele
brandstoffen verminderen.
DUINDIGT (ANP) - Op het Haag
se Duindigt werd gisteren de tradi
tionele Dag van het Paard gehou
den. Onderdeel van het program
ma vormde een Romeinse wagen-
renwedstrijd met de deelnemers ge
heel in stij l gekleed. (foto anp>
Scholier gedood
ANNECY (AP) - De Nederlandse
scholier Herbert Toes (17) uit Leus
den is gisteren om het leven geko
men, toen hij tijdens een bergwan
deling in het departement Haute
SaVoie^ werd overvallen door een
steenlawine.
Het ongeluk deed zich voor in
het Massief van Sanbuy, boven het
plaatsje Seythenex. De jongen
werd door de plotseling neerdalen
de stenen uit zijn evenwicht ge
bracht en over een afstand van on
geveer 100 meter meegesleurd.
DEN BOSCH (GPD) - De Brabant
se commissaris van de koningin,
mr. A. van Agt, is als lid van de
Raad van Bijstand van het beleg-
gingsfons Orco betrokken bij be
lastingontwijking via hypotheken
in Australië. De fracties van CDA,
PvdA en D66 in de Provinciale Sta
ten van Noord-Brabant willen dat
Van Agt na de zomervakantie op
heldering verschaft over zijn be
taalde nevenfunctie. Ook moet hij
uitleggen waarom hij de Staten
niet op de hoogte heeft gesteld van
het adviseurschap.
Een woordvoerder van Van Agt
liet vanochtend weten dat de com
missaris er voorlopig niet over
denkt het lidmaatschap van de
Raad van Bijstand van het beleg
gingsfonds op te geven.
Het beleggingsfonds Orco doet
onder andere zaken in Australië.
Door een gat in het fiscaal verdrag
met dat land hoefden Nederlan
ders vrijwel geen belasting te beta
len over de rente die ze daar incas
seerden. Orco wist op deze manier
sins 1985 meer dan een half miljard
gulden aan te trekken om te beleg
gen in Australische hypotheken.
De maas in het belastingverdrag
zou inmiddels zijn gedicht, maar
Orco belooft klanten in adverten
ties dat via andere constructies het
nétto-rendement onveranderd
hoog kan blijven.
Van Agt heeft het al eerder met
de Provinciale Staten aan de stok
gehad over zijn nevenfuncties. Er
is een stilzwijgende afspraak met
de commissaris dat hij geen bij-
HOOGVLIET (GPD) - Voor de
SOS/telefonische hulpdiensten
in ons land zijn deze vakantie
maanden niet de gemakkelijkste
periode. Wat voor velen een on
bezorgde vakantie moet worden,
loopt in nogal wat gezinnen uit
op een huwelijksdrama.
„Ruzies breken juist nu nog
weieens los. De gebruikelijke rit
men in het gezinsleven raken
verstoord. Partners zijn de hele
dag in eikaars omgeving en ra
ken over iets geïrriteerd. Dat kan
net de druppel zijn die de emmer
doet overlopen", zegt R. Louis,
landelijk coördinator van de Fe
deratie van Telefonische Hulp
diensten.
Bij de federatie zijn 27 door het
gehele land werkzame telefoni
sche hulpdiensten aangesloten.
Dag en nacht en zeven dagen in
de week zitten in totaal zo'n 1500
vrijwilligers achter de telefoon
klaar om de nood van ouderen en
jongeren aan te horen.
In het zojuist verschenen
jaarverslag constateert de federa
tie dat met name de jeugd zijn
beklag doet over de manier waar
op ouders opvoeden. Een
groeiend aantal van de 175.000
telefoontjes die er vorig jaar bij
de SOS-hulpdiensten binnen
kwamen, heeft daarop betrek
king.
Uit het verslag doemt een Som
ber toekomstbeeld op. Een stij
ging van het aantal eenzamen dat
door te bellen een tijdelijk hou
vast zoekt, en zo'n duizend men
sen die serieus een einde aan hun
leven willen maken. Opvallend is
dat over zelfdoding twee keer zo
veel vrouwen bellen als mannen.
Louis: „Dat is een merkwaar
dige tegenstelling. Uit statistie
ken blijkt dat bij vrouwen het
aantal pogingen tot zelfdoding
groter is dan bij de mannen. Het
aantal daadwerkelijke zelfdodin
gen ligt echter juist bij de man
nen hoger. Vrouwen praten ge
makkelijker over hun gevoelens
dan mannen. Dus ook over hun
zeer depressieve gevoelens die
tot zelfdoding kunnen leiden".
"Het komt voor dat wij men
sen daarvap niet meer kunnen
weerhouden. Die hebben bij
voorbeeld al een overdosis aan
pillen geslikt en willen de laatste
minuten van hun leven met ie
mand anders delen. Die zoeken
steun, omdat ze bang zijn voor
het moment dat ze buiten be
wustzijn raken. Het zijn gelukkig
uitzonderingen. Voor de vrijwil
liger is zoiets geen gemakkelijke
opgave".
Of in spontane opwellingen
wordt gebeld of na langdurig aar
zelen, is niet bekend. „We vragen
er niet naar. We vragen über
haupt weinig, we wachten af
waarmee iemand wil komen en
gaan daar dan op in. Na afloop
turven we wel hoe lang het ge
sprek duurde, waar het in grote
lijnen over ging en in hoeverre
we in het gesprek hulp hebben
kunnen bieden. Zolang er hieu-
we elementen in naar voren ko
men, gaan we daar mee door.
Daardoor kan een gesprek wel
een of twee uur duren, er is geen
maximum aan verbonden. Na
een bepaalde tijd raakt de beller
echter vermoeid of vervalt in
herhalingen. Dat is voor ons het
signaal om voor te stellen het ge
sprek te beëindigen".
De helft van de 175.000 mensen
die vorig jaar contact zochten
met de plaatselijke of regionale
telefonische hulpdienst belde
voor de eerste keer. Het andere
deel had al eerder contact gehad
of heeft in een niet gering aantal
gevallen vrijwel dagelijks con
tact: ze zijn verslaafd geraakt aan
de hulpdienst. Het jaarverslag
meldt hierover: „Het is immers
een gemakkelijk bereikbare, lage
drempelvoorziening die dag en
nacht beschikbaar is en waar
voor je je weinig inspanning
hoeft te getroosten". Louis: „Ze
bellen dan niet alleen ons, maar
ook de politie of 008, als ze maar
iemand vinden bij wie ze hun
hart kunnen luchten. Ook al
wordt er geen naam genoemd, je
leert ze toch kennen. Je herkent
ze aan de stem en de manier
waarop ze over hun probleem
praten".
De onderwerpen die nu aan
bod komen zijn volgens Louis
hele andere dan 25 jaar geleden,
toen hij met dit werk begon.
„Het ging toen voornamelijk om
huisvestingsproblemen, eigen
lijk om materiële zaken, nu juist
om immateriële zoals een relatie-
en opvoedingsproblemen. De
laatste tijd worden we steeds
meer geconfronteerd met vragen
als: wat is de zin van het leven.
Mensen, vooral jongeren, die
daarin nogal teleurgesteld zijn.
Die geen perspectief zien of niet
die opleiding kunnen volgen die
ze graag hadden gewild. Een
moeilijk onderwerp als de eutha
nasie, waar men nu voorzichtig
in de samenleving over begint te
praten, speelde bij ons al drie,
vier jaar geleden. Hetzelfde geldt
voor abortus, incest en seksueel
geweld. Het zijn onderwerpen
waar je als hulpdienst niet voor
of tegen kunt zijn. Het gaat erom
dat je een gesprek op gang
brengt en daarin een houvast
biedt voor degene die opbelt".
Rondvaartboten, waterfietsen, roeiboten, plezierjachten en speedboten
AMSTERDAM - Het wordt steeds
drukker op het brakke, groenkleu
rige water in de Amsterdamse
grachten. Rondvaartboten, water
fietsen, roeiboten, plezieijachten,
speedboten en sinds deze week
ook een soort vaarbus van de stich
ting Olympische Spelen kruisen
daar allemaal door elkaar. En het
kan niet anders of het moet de no
dige irritaties opleveren.
door
Weert Schenk
„De meesten op het water heb
ben totaal geen verstand", zegt G.
F. Voorbij, kapitein van een rond
vaartboot, „ze spelen met het eigen
leven. Ze weten niets van de regels
op het water. Ze gaan gewoon 's
avonds zonder lichten op de boot
weg. Als wij onze rechten zouden
opeisen, zou er nergens meer een
bootje varen".
Van de waterfietsen hebben de
rondvaartboten niet zoveel last:
„die schuiven we gewoon opzij".
Het ergst zijn volgens Voorbij de
speedboten. „Die gaan met 80, 90
kilometer per uur door de grach
ten. Dat is een flits. Wij moeten
voortdurend attent zijn, de gas-
handle steeds in de hand, want om
elke hoek kan zo'n speedboot ko-
De kapitein stoort zich er aan dat
de waterpolitie nergens op let.
„Hun boten liggen altijd stil. Ze zit
ten daar zeker de hele dag koffie te
drinken". Woordvoerder V. Strij-
bos van de rijkspolitie te water ont
kent dat. „We hebben permanent
Een waterfiets, 'canal bike', in een van de grachten i
een boot in de grachten, maar je
verplaatst je daar wel veel minder
snel mee dan met een auto".
Strijbos noemt de drukte op het
Amsterdamse water gezellig. Veel
optreden is niet nodig, zegt hij. Op
het water regelt veel zichzelf. Maar
hij erkent dat de speedboten een
plaag vormen, waar de waterpolitie
streng tegen wil optreden, ware het
niet dat het bijna onmogelijk is.
„Die mensen hebben vaak een
slok op en razen dan door de grach
ten. Vooral tegen de avonduren en
in het weekeinde is het feest. Die
speedboten geven veel schade aan
de oevers en de kaden en aan
woonboten die door de golfslag
van de kabels worden gerukt".
De schaden die de speedboten
veroorzaken, zijn vaak niet te ver
halen, omdat de eigenaar niet valt
te achterhalen. „We vragen altijd
om het kenteken en een beschrij
ving van de boot. Maar de mensen
kunnen die meestal niet geven,
omdat die boten zo hafd gaan. Ja,
en het duurt ook een tijdje voofdat
wij ter plekke zijn. Wij kunnen
moeilijk ook zo snel gaan".
Tegen de waterfietsers wordt
vooral preventief opgetreden, ver
telt Strijbos. Het grootste pro
bleem is dat ze vaak in verboden
water komen, zoals van de Singel,
waar het veel te druk is met rond
vaartboten. Rondvaartkapitein
Voorbij meent dat de waterfietsers
slecht worden geinstrueerd.
De waterfietsen hebben het
beeld in de Amsterdamse grachten
verlevendigd. Er wordt druk ge
bruik van gemaakt. Twee jaar na
het begin wordt dit weekeinde de
250.000ste grachtenfietser ver
wacht. Vooral buitenlanders genie
ten van een relaxed tochtje over
het water om op die manier de
schoonheid van de hoofdtsad te
ontdekken.
Canal Bike heeft honderd fietsen
en vier steigers. De toeristen mo
gen een fiets aan de ene steiger hu
ren en aan een andere achterlaten.
Het betalen van een borgsom zorgt
er voor dat de grachtenfietsen ook
inderdaad weer bij een steiger wor
den teruggebracht.
„Het is heerlijk", zegt een Am
sterdamse vrouw die een fiets
tochtje met haar zoontje achter de
rug heeft, „lekker in het zonnetje,
je zit goed, je bent vrijer en je ziet
veel meer dan in een rondvaart
boot. En je doet ook nog conditie
op".
baantjes meer fcou aannemen. Die
afspraak stamt uit de tijd dat Van
Agrt zijn intrede in Brabant deed,
en er rumoer ontstond rond zijn
commissariaat bij DSM en een
Overijssels bouwbedrijf.
Volgens de woordvoerder van
Van Agt staat zijn „beschikbaar
heid voor Orco, gemeten naar nor
men van morale fatsoen, gelijk met
bezigheden van een accountant,
advocaat en belastingconsulent die
informatie verstrekken over de in
houd van de Nederlandse wetge
ving".
D'66-fractievoorzitter mr. M.
Prop is „Verbijsterd" over de ne
venfunctie, en noemt Orco een in
stelling „die de belastingdienst
niet recht in de ogen kan kijken".
Milj oenenfraude
in metaalsector
ROTTERDAM (ANP) Een spe-
ciaal fraudeteam van politie, belas
tingdienst en het Gemeenschappe
lijk Administratiekantoor (GAK)
heeft een miljoenenfraude in de
metaalsector aan het licht ge
bracht. Zeven bedrijven zouden
met behulp van valse boekhoudin
gen en koppelbazen vier miljoen
gulden aan sociale premies en be
lasting hebben ontdoken.
Een woordvoerder van de Rot
terdamse politie deelde mee dat in
totaal tegen 26 mensen proces-ver
baal is opgemaakt. Zeven directeu
ren plus een boekhouder zijn in
middels voorgeleid aan de officier
van justitie.
In het begin van dit jaar rees het
vermoeden van misstanden in de
metaalsector. Volgens de woord
voerder werd een team samenge
steld bestaande uit mensen van de
loontechnische dienst van de be
lasting, van de politie Rotterdam,
van het GAK in Amsterdam en van
de politie in Hellevoetsluis. In fe
bruari volgde een inval bij zeven
bedrijven in Rotterdam, Oud-
Beierland, Den Haag, Hellevoets-
sluis en Schiedam.
Na onderzoek bleek dat de on
dernemingen met koppelbazen in
zee waren gegaan. Verder werden
valse facturen en valse loonadmi
nistraties aangetroffen. Volgens de
woordvoerder van de Rotterdamse
politie lieten de bedrijven ook op
zettelijk drie BV's failliet gaan.
De 26 personen varieeren in leef
tijd van 25 tot 45 jaar. Zij worden
verdacht van valsheid in geschrif
te, bedrieglijke bankbreuk en ver
duistering.
Reorganisatie
rijksdiensten
niet gelukt
DEN HAAG (GPD) - Van de reor
ganisatie van rijksdiensten is niet
veel terecht gekomen. Dat is de
strekking van het eindrapport dat
regeringscommissaris mr. H.D.
Tjeenk Willink vandaag aan het
nieuwe kabinet heeft aangeboden.
In een begeleidende brief aan alle
ministers en staatssecretarissen
schrijft Tjeenk Willink zeer be
zorgd te zijn over het voor bestuur
lijke veranderingen ongunstige kli
maat.
Volgens Tjeenk Willink wordt
nogal wat beleid ten onrechte als
bestuurlijke vernieuwing gepre
senteerd. „De zorg voor de maat
schappelijke effectiviteit van de
overheid komt op het tweede
plan", zo schrijft hij.
Porno-handelaren
verdacht van
brandstichting
AMSTERDAM (ANP) - De verze-
keraars van Videorama en Intex
BV, importeurs en producenten
van pornografische- en seksartike-
len, hebben nog steeds geen verze
keringsgeld uitbetaald voor de
schade als gevolg van een grote
brand in januari van dit jaar bij de
ze bedrijven in Landsmeer. Zij wil
len niet tot betaling overgaan, om
dat ze de bedrijfsleiding ervan ver
denken de brand zelf te hebben ge
sticht.
Dit bleek gisteren tijdens de be
handeling van een kort geding in
Amsterdam dat de bedrijven tegen
één van de verzekeraars hadden
aangespannen om het verzeke
ringsgeld op te eisen. Zij wijzen de
verdenking van de betrokkenheid
bij de brandstichting als „absoluut
absurd" van de hand. Een bedrijf
met een omzet van 36 miljoen gul
den en een winst van 7,5 miljoen
gulden heeft er geen enkel belang
bij brand te stichten, zo verklaarde
mr. O. Hammerstein namens de
bedrfiven.
De precieze oorzaak van de
brand Videorama en Intex BV
(schade ongeveer 13 miljoen gul
den) is nooit bekend geworden.
Brandstichting werd door de poli
tie echter niet uitgesloten. Enkele
dagen na de brand eiste een onbe
kende groep, „Vuurspuugsters te
gen seksueel geweld" door middel
van pamfletten de verantwoorde
lijkheid op.
De verzekeringsmaatschappijen
hebben het vermoeden dat de be
drijfsleiding van Videorama en In
tex BV achter deze verklaring zit
om zo de aandacht van de ware
schuldigen af te leiden. Zij zeggen
over diverse aanwijzingen te be
schikken waaruit de brandstich
ting zou blijken.
Of in deze zaak sprake is van een
gerechtelijk vooronderzoek en hoe
de eventuele stand van zaken daar
bij is, werd tijdens het geding niet
duidelijk. Rechtbankpresident mr.
B. J. Asscher zei hierover duidelijk
heid te willen vragen bfi de behan
delend officier van justitie. Hij
doet daarna uitspraak op 31 juli.
Explosie jacht
ZEEWOLDE (ANP) - Op het Wol-
derwijd bij Harderwijk is gisteren
een jacht volledig uitgebrand, na
dat een explosie had plaats gevon
den op het achterschip. Van de vijf
opvarenden moesten twee beman
ningsleden ter observatie worden
opgenomen in het ziekenhuis, al
dus de politie.
De brand is ontstaan tijdens het
bijvullen van de buitenboordmo
tor. De bemanningsleden zagen
zelf geen kans de brand te blussen
en moesten overhaast in het water
springen.
Thierry Schneiders, die de stei
ger aan de Prinsengracht beheert,
noemt de grachtenfiets ideaal. Op
gewone dagen verhuurt hij onge
veer 25 fietsen, op bijzondere da
gen, zoals Pinksteren, ruim 60. Hij
zegt de klanten altijd goed te infor
meren hoe ze met de fiets moeten
omgaan en ook wat ze liever niet
moeten doen.
Behalve verhuurder voelt hij
zich ook een soort privé-VW. In
een kwartiertje tijds vragen Engel
sen de weg naar de Heineken-brou-
werij, Nederlanders de route naar
het Scheepvaartmuseum, een
Franse dame zoekt het Centraal
Station en Amerikanen willen naar
het het Anne Frankhuis.
Canal Bike is een onderneming
van de jonge Amsterdammer Felix
Guttmann. Zijn idee groeide in
twee jaar uit tot een van de topat
tracties van Amsterdam. Hij ont
kent dat de waterfietsen het overi
ge scheepvaartverkeer veel over
last bezorgen. Naar zijn zeggen zijn
er nog geen ongelukken gebeurd.
De woonbootbewoners aan de
Prinsengracht hebben lange tijd
actie gevoerd tegen Canal Bike. Dc
fietsers zouden door de ramen glu
ren, rare opmerkingen maken, te
gen de boten botsen en zelfs de
hoofden door de patrijspoorten
steken. Maar de actie is verwaterd.
Tegenover de steiger aan de
Prinsengracht hangen nog wel
pamfletten op de boten: „Geen wa
terfietsen in onze woonomgeving".
Maar een woonbootbewoonster
zegt dat ze langzamerhand aan de
overlast gewend raakt. „Het blijft
vervelend, dat wel. Vaak als groe
pen fietsen is het heel lawaaiig.
Maar ach, je leert er mee leven".
ADVERTENTIE
POLLARS
PLEASE!
06 FRANCS
S.V.P.
DE DICHT BU HUIS BANK
