Aan kwaliteit geen gebrek
op North Sea Jazz Festival
Los-Vastspektakel: één groot feest
Bijna veertigduizend bezoekers
Wim Wama: late erkenning
MAANDAG 14 JULI 1986
KUNST
PAGINA 15
Vlam slaat opnieuw in de Kuip
ROTTERDAM (GPD) De eerste
tonen van het Wilhelmus klonken
in een tot aan de rand toe gevulde
'Kuip' en ogenblikkelijk veerde de
mensenmenigte op. Er werd mee
gezongen, de handen gingen om
hoog. Het feest was begonnen. Tot
middernacht bleek het enthousias
me van het publiek niet meer te
temmen. Ook de tweede editie van
het NCRV-Los Vast-Kuipspekta-
kel werd een doorslaand succes.
door
Simone Lensink
Vijftigduizend jongeren trokken
zaterdag naar het Rotterdamse
Feijenoordstadion om het evene
ment mee te maken. Deze tweede
keer zou volgens de organisatie
nog grootscheepser worden dan
vorig jaar en presentator Jan Riet
man beloofde persoonlijk te zor
gen voor goed weer. Hij kreeg ge
lijk.
In alle opzichten ideale omstan
digheden zorgden ervoor dat het
spektakel inderdaad op één groot
feest uitdraaide.
Op het grote podium volgden de
bands elkaar in razend tempo op.
De meeste artiesten speelden maar
één of hooguit twee nummers.
Even over zessen opende de Los
Vast Band het festijn, dat ruime
aandacht kreeg op radio en televi
sie, met een eigen versie van 'Can't
you feel a brand new day'. In een
uur tijds wisselde daarna een enor
me reeks artiesten elkaar af. De
Sherman Brothers, Frizzle Sizzle,
BZN, maar ook, achteloos inge
klemd tussen de Nederlandse ar
tiesten, de vermaarde Kid Creole
en zijn Coconuts. Dat was ook de
eerste groep die niet met begelei
ding van eigen musici of de Los
Vast Band zong, maar een bandje
met muziek had meegenomen.
Ook de Havenzangers hanteer
den dat systeem, maar dat kon het
publiek absoluut niet deren. Alle
handen gingen omhoog, toen het
gezelschap op klompen de befaam
de populaire potpouri inzette en
binnen enkele seconden liep de he
le Kuip, zowel op het veld als op de
tribunes in polonaise.
Het feest was compleet en Jan
Rietman beschreef de zangers
geestdriftig met 'absolute wereld
klasse'.
Minder enthousiast was het pu
bliek bij acts als 'Kissing the Pink'
en Benny Neyman, die tot zijn ont
steltenis zelfs allerlei afval naar
zich toegegooid kreeg.
Toen Gerard Joling het podium
beklom, braken drukke tijden aan
voor de EHBO. Jonge meisjes gin
gen bij bosjes onderuit. Het hele
spektakel leverde uiteindelijk vol
gens opgave van de NCRV twee
honderd flauwvallers en één ge
broken pink op.
De Rotterdamse politie, met der
tig agenten aanwezig, verwijderde
tien mensen uit het stadion van
wie er zes wegens geweldpleging
werden ingerekend.
Jan Rietman werd bij zijn karwei
af en toe geholpen door Amanda
Redington, presentatrice van het
satelliet-station Music Box. Zater
dag zendt Music Box het Kuip
spektakel in zijn geheel uit, in zes
delen van een uur. Redington zei
na afloop van de concerten: „Ik
ben helemaal verbaasd over alle ta
lent dat ik hier heb gezien. Wij zit
ten in Londen en daar hoor je hele
maal niets uit Nederland. Wij zijn
heel blij met dit programma". Riet
man voegde daar aan toe: „On
danks de internationale aandacht
blijft dit een nationaal programma.
Het is voor onze artiesten natuur
lijk wel interessant dat Music Box
dit uitzendt".
Finale
Kort voor de grote finale was
Kim Wilde aan de beurt. Zij had
haar eigen begeleidingsband mee
genomen en kreeg alle voeten van
de grasmat met hits als 'Kids in
America' en 'Cambodia'. Ondanks
een technische storing in het be
gin, waardoor de zang bijna niet te
horen was, werd de Kuip weer en
thousiast. De spontane zangeres
had het duidelijk naar haar zin.
De finale werd ingezet door Ge
rard Joling, gevolgd door 'Why tell
me why' door Anita Meyer. Na
tuurlijk was ook Lee Towers van
de partij, dus kon het duet 'Run to
me' ook door de Kuip schallen.
Daarna was het even tijd voor
Jan Rietman en Gary Brooker (ex-
Procol Harum), een van zijn favo
riete artiesten. Brooker speelde
Vijftigduizend jongeren samengepakt inde Rotterdamse Kuip.
een medley van oude nummers
van Procol Harum, waarbij de 'le
vende legende' werd gehinderd
door een steeds omvallende micro
foon.
Het publiek in de Kuip was dui
delijk te jong voor deze muziek.
Brooker kon het niet echt boeien.
Datzelfde gold voor George Kooy-
mans die de oude Golden Earring-
hit Radar Love speelde.
Al deze artiesten werden bege
leid door een uitstekend spelende
Los Vast-band. Dat gezelschap had
zo'n vijftig nummers in moeten
studeren voor artiesten als Frizzle
Sizzle en Hans de Booy, maar ook
voor bijvoorbeeld Mai Tai en Nor
maal.
Het allerlaatste i
Kuip spektakel werd gezongen
door Lee Towers, bijgestaan door
een groot gedeelte van de artiesten
die al eerder optraden. Tijdens hun
'Glory Halleluja' sprongen het pu
bliek de tranen in de ogen. Gejuich
steeg echter weer op, toen boven
het stadion een groot vuurwerk de
lucht in knalde. Het feest was voor
bij.
Toen de muziek was verstomd
schalde nog even 'Jantje, Jantje',
maar het was Rietman inmiddels
allemaal wat te veel geworden.
Zijn spektakel was opnieuw ge
slaagd. „Volgend jaar doen we de
Kuip weer", zo beloofde hij.
Komiek-acteur op 67-jarige leeftijd overleden
ZUTPHEN/GRONINGEN (GPD)
- De komiek-acteur Wim Wama is
zaterdag in Zutphen overleden. Hij
is 67 jaar geworden. Wim Wama
(zijn eigenlijke naam was Willem
Anton van Wageningen) was sinds
de herfst van vorig jaar ernstig
ziek. Hij leed aan keelkanker.
Daarom moest hij afzien van een
rol in de muzikale komedie 'In Hol
land staat een huis' bij Nooy's
Volkstheater.
Wim Wama begon in 1939 met
Dick Wama, die hij tijdens de mo
bilisatie ontmoette, het komische
duo De Wama's. Na ruim dertig
ontstond er een conflict. Wim Wa
ma ging toen in zijn eentje verder.
In het seizoen 1974 hernieuwden ze
voor één jaar de samenwerking.
Daarna raakte Wim Wama min of
meer in het vergeetboek, tot hij
door het Amsterdams Volkstoneel
werd her-ontdekt als acteur. Hij
speelde ook mee in een aantal tele-
visie-produkties. Bij Nooy's Volks
theater werd 'Hadjememaar' in de
gelijknamige musical zijn grootste
creatie.
Net als zijn partner Dick Wama
(Dirk Johannes van der Maat, ge
storven in 1980) was hij een am
bachtsman, een artiest die bij toe
val in zijn vak rolde. Willem Anton
van Wageningen werd opgeleid tot
meubelmaker. Hij deed iets in de
binnenhuisarchitectuur, maar zijn
bestemming was het podium. Zijn
komische uitstraling leende zich
bij uitstek voor de parodie en de
sketch.
Van 1940 tot 1973 handhaafde
het duo De Wama's zich, al ging het
de laatste jaren moeizaam. Toen
het niet meer goed ging, kwam de
botsing tussen twee sterke, maar
tegengestelde karakters. In 1974
bracht een handige televisieprodu
cer een hereniging tot stand en gin
gen ze weer eens tekeer in de Kri-
minaltango. Of er van een nieuwe
succesperiode sprake zou zijn, is
nooit vastgesteld, want Van der
Maat raakte in 1975 bij een ernstig
auto-ongeluk betrokken en kon
niet meer optreden.
Voor Wim Wama brak een moei
lijke tijd aan. Hij ging het in solo
proberen, maar slaagde niet
werkelijk, tot het Amsterdams
Volkstoneel van Beppie Nooy hem
binnenhaalde als acteur. Een gou
den greep, want Wama wist zijn
kleine rol altijd iets persoonlijks
mee te geven. Hij hield er een aan
tal rollen in televisiedrama's aan
over. In Het kind van de buur
vrouw, Potasch en Perlemoer,
Gypsy, Rooie Sien, Suiker, De ge
bochelde van de Notre Dame, Als
je lacht dan ben je rijk, enz., enz.
viel hij onopvallend op.
De erkenning als acteur oogstte
Wim Wama in het seizoen 1984-
1985, toen de broers Nooy hem bij
Wim Wama. (foto anpi
hun Volkstheater de hoofdrol ga
ven van Hadjememaar in een nieu
we muzikale komedie op basis van
een oud gegeven. Wama speelde de
figuur van een Amsterdams stads-
type schitterend: onthutsend in
zijn eenvoud, aandoenlijk in de
portrettering van de ruige drinke
broer die het slachtoffer wordt van
manipulaties en het tot gemeente
raadslid brengt. Het was zijn laat
ste rol, tegelijk zijn grootste. Toen
de nieuwe produktie In Holland
staat een huis werd voorbereid,
moest hij in oktober '85 afhaken,
omdat zijn stem het liet afweten.
De crematie is woensdagmiddag
(13.00 uur) in Driehuis-Westerveld.
DEN HAAG (GPD) - Uit
één van de duizenden mon
den in het Tuinpaviljoen
komt een verzoek voor een
oud nummer. Al Jarreau, de
man voor wie organisator
Paul Acket de hoogste gage
(circa 40.000 dollar) heeft
neergeteld, pauzeert even.
„Alonso?", zegt hij, „Dat
heb ik op de plaat gezet kort
nadat Onze Lieve Heer de
hemelen en de sterren
schiep!" Een pure vocale
improvisator is Jarreau niet
meer. Wel een artiest die
zijn repertoire heeft aange
past, en daarmee zijn pu
bliek enorm heeft verbreed.
door
John Oomkes
Wat geldt voor Al Jarreau is ook
van toepassing op het North Sea
Jazz Festival, dat afgelopen week
einde een bij tijd en wijle tumul
tueuze en ook schitterende elfde
editie heeft beleefd. Ackets schep
ping trekt meer publiek dan ooit
tevoren, ook in de breedte, en ook
steeds meer van over de grens. Om
en nabij de 38.000 bezoekers, bijna
1000 meer dan vorig jaar, hebben
gedurende drie dagen zo'n 140 con
certen bijgewoond op twaalf podia.
Al Jarreau is nog altijd een schit
terende zanger. In de door Bob Ja
mes en David Sanborn geschreven
ballad Since I fell for You toont hij
zijn onmiskenbare warme timbre
en tot in zestienden noten nauw
keurige frasering. In Take Five
imiteert hij bovendien ook nog
even zijn specialiteit: het imiteren
van vele instrumenten, elk in hun
bijzonderheid. Maar voor het overi
ge is het een mélange van main-
streampop, fusion en perfecte
funk.
De jazzkritiek buigt zich - ver
weg van alle opwinding rond de
plezierige entertainer die Al Jar
reau is - over de vraag of de jazztra
ditie een toekomst kent, net op het
moment dat het woord 'jazz' alleen
al duizenden toeschouwers als een
magneet aantrekt. En juist halver
wege de jaren tachtig als de ene na
de andere coryfee uit de topjaren
veertig en vijftig het moede hoofd
in de schoot legt. Hoe lang duurt
het voordat de ruggegraat van een
festival niet langer wordt gevormd
door namen als die van Lionel
Hampton, Buddy Rich, Carmen
MacRae, Billy Eckstine en Ella
Fitzgerald? Wie zet bijvoorbeeld de
boptraditie voort, en met welke
middelen?
Wie het succes van Ackets festi
valformule wil begrijpen moet in
de gaten hebben dat 'jazz' een ver
zamelbegrip is geworden, en het
North Sea Jazz Festival, overigens
net als alle andere grote Ameri
kaanse en Europese festivals een
verzameling van festivals omvat.
Wie de jazzhistorie zoekt kan er
nog veel van zijn gading vinden -
zo spelen bijvoorbeeld alle leden
van het Modern Jazz Quartet wèl
afzonderlijk in Den Haag; wie geïn
teresseerd is in balangrijke deelge
bieden of aanverwante sectoren als
fusion, blues, latin, zigeuneijazz of
eigentijdse improvisatie kan hier
ook terecht.
Later op de derde dag geeft Jar
reau een curieuze persconferentie
waarbij hij verklaart zichzelf nog
steeds (tevens) als een jazzvocalist
te zien. „Ik word nooit een Boy
George", zegt hij stellig, maar zijn
pretentie dat hij nog steeds groeit
zal door de tijd moeten worden
waargemaakt. Een dergelijke be
wering is ten aanzien van dit festi
val wèl op zijn plaats. In vrijwel al
le denkbare sectoren is de kwali
teit overdadig voorhanden (er zijn
niet noemenswaardige anderen be
schikbaar voor tournees), en wat er
zich aan vernieuwing aandient (dat
is de laatste jaren niet overdadig)
wordt door Acket geprogram
meerd. En bovendien schept de or
ganisator er nog eens plezier in om
'vergeten' musici te aktiveren. Dit
jaar is dat de nog uiterst vitale sa
xofonist Flip Phillips.
North Sea is uiterlijk een gezel
ligheidsfenomeen, een indruk
waartoe met campingstoeltjes
sjouwende festivalgangers bijdra
gen, maar waarbij feestvierende
musici niet achterblijven en com
plete reünies opzetten. Wie zich net
als al die anderen van de ene zaal
naar het andere podium jojoot,
mist natuurlijk veel, maar ziet zich
met nog veel meer schitterends ge
confronteerd. Zoals een Gil Evans
die zich voetje voor voetje op
maakt om zich aan het concert van
zijn oude krijgsgenoot Miles Davis
te verlustigen, maar nog in zijn ho
telkamer in slaap valt. Later die
zelfde nacht bereikt Evans overi
gens net zo'n hoog niveau met jon
ge muzikanten als Miles bij de ope
ning van deze elfde editie.
Joe Zawinul schittert ook op de
eerste dag. Nadat Wayne Shorter is
opgestapt bij hun gezamenlijke
rockjazzgroep Weather Report
heeft Zawinul hem niet vervangen
door een andere tenorsaxofonist,
maar door gitarist Steve Kahn. De
groep is correct omgedoopt in
Weather Update. Het nieuwe kwin
tet wordt gedicteerd door de fraai
gespatieerde sounds van sythesize-
rexpert Zawinul in de geest van
zijn soloalbum Dialects. Bassist
Victor Bailey trekt beduidend
meer aandacht als de nieuwe bin
dende figuur.
De eerste dag kent verder fraaie
nostalgie. Zo viert de zoveelste edi
tie van John Mayall's Blues Brea
kers triomfen, onder meer met het
mondharpspektakelstuk Room to
Move - overigens geen overbodige
luxe in de overvolle Carrouselzaal
1. Daarnaast zoekt de blinde groot
heid George Shearing de zoetelijk
heid van ballads, vormgegeven in
strict tempo. Weergaloos is de rom-
melig-gezellige bijdrage van Dr.
John the Nighttripper, die de New
Orleans-traditie van Professor
Longhair alle eer bewijst en met
behulp van free-lancekrachten als
trompettist Lew Soloff en saxofo
nist David Fathead Newman de
carnavaleske Mardi Gras-sfeer
moeiteloos oproept. Blood Ulmer,
een Ornette Coleman-navolger,
overtuigt ook al, zij het dat hij zijn
free funk juist minder rommelig
neerzet dan voorheen.
Freddie Hubbard
Freddie Hubbard zou op voor
hand een van de troeven van de
tweede dag zijn geweest, maar hij
maakt er als enige trompettist bij
het zeer gedegen trio van pianist
McCoy Tyner een rommeltje van.
Hubbard, bij leven en welzijn in
aanmerking komend voor de on
derscheiding van de meest getalen
teerde legatoblazer onder de trom
pettisten, is aangeschoten. 'The
Hub' viert feest en zet op de meest
komische en hilarische momenten
zijn, ditmaal fatale virtuoze riedels
in. Saxofonist Joe Henderson, bij
ontstentenis van de verhinderde
trompettist Woody Shaw de enige
andere gast, geeft geen krimp, en
laat de kwajongen Hubbard zijn
gang gaan. McCoy Tyner komt er
in zijn Blues for Basie echter net
als in het Ellington-stuk Pyramid
bekaaid af. En dat is toch een klein
schandaal.
Ray Charles is tijdens het eerste
van zijn twee optredens zaterdag
nu eens niet routineus, maar ui
terst vaardig en vakbekwaam op
dreef. Op uitnodiging van de zaal
maakt hij een leuke selectie uit zijn
meest seksistische grappen, die zo
als in het geval van Hit the Road
Jack nog aardig op hem zelf terug
slaan ook. Zijn buitenmodel, glim
mende schoenen zijn amper onder
de vleugel te houden.
Byrd-prijswinnaar David Murray
laat zaterdag bij zijn perfect uitge
balanceerde, eigen Quartet op-
nieuw een magistrale toonvorming
horen. Hij is onder de nieuwko
mers duidelijk de podiumleeuw
die in de voetsporen van grote sa
xofonisten uit het verleden kan tre
den. Vrijdagavond was diezelfde
uitstraling en datzelfde charisma
ook al zichtbaar bij het overhandi
gen van de prijs. Daarnaast wordt
er zaterdag geëxcelleerd door NU,
het zeer diffuus spelende, maar alle
aandacht afdwingende kwintet
van Don Cherry. De innemende Ja-
maicaanse trompettist wedijvert
met saxofonist Carlos Ward en
drummer Ed Blacknell vooral op
het onderdeel oprekken en uitver
groten. Minieme toonwisselingen,
lome tempi en een bezeten concen
tratie maken NU tot de beste en
sembles in de eigentijdse afro-ame-
rikaanse muziek.
Dakota Staton
Uit de oude, maar beslist niet
van ellende uit elkaar vallende,
doos komt Dakota Staton, een
pronte blues- en balladvocaliste,
die nu nog gif spuit aan het adres
van generatiegenote Dinah Was
hington. Bij het kwintet van David
Fathead Newman en Benny Bailey
veert ze met een gerenoveerde boe
zem en in vol ornaat over het po
dium. Met een recht op de man af
gevuurde gewetensvraag Why did
You let my Love grow cold jaagt ze
Bailey binnen vijf seconden naar
de andere kant van de veilige vleu
gel. Staton heeft nog steeds een
stem als een klaroen.
Schitterend is de vitale ijzersvre-
tersmentaliteit van de tot een
kwartet gedecimeerde Amerikaan
se Nighthawks. Alle ritmische
grooves zijn gejat, en het gitaar-
werk van Jim Thackery is een
mengeling van de koele aanslag
van Stevie Ray Vaughan en de
acrobatiek van Jimi Hendrix. The
Hawks maken rhythm and blues
zoals The Blasters, een band die
node op dit North Sea ontbreekt.
Vergeleken met deze vitaliteit valt
de hillbillysound van Clarence Ga-
temouth Brown tegen, en blijven
Luis Perico Ortiz en Paquito d'Ri-
vera achter bij de hoge verwachtin
gen bij het salsa-legioen. Al heb ik
dan een op het scherpst van de sne
de uitgevochten duel tussen de Cu
baanse blazers van Arturo Sando
val en die van Ortiz helaas gemist.
Op dit elfde North Sea mis je de
noodzakelijke stap naar nieuwe
vormen van zwarte muziek als de
rap, de afro en de reggae. Voor al
les wat buiten het patroon valt heb
je echter goeie tipgevers nodig, en
die zie ik niet zo voorhanden in de
organisatie. Een klacht die ook nog
wel eens, maar dan minder terecht
klinkt ten aanzien van het Neder
landse aanbod (dat overigens vrij
wel alles omvat; van Pim Jacobs
tot Future Shock). Op de derde dag
brengt Acket overigens ideaal en
werkelijkheid in balans door ein
delijk het Nederlands concertde
buut van The Neville Brothers
voor zijn rekening te nemen - ver
uit de beste 'zuidelijke' band sinds
het overlijden van Little Feat. The
Neville Brothers - ooit als The Me
ters spelend op het laatste popcon
cert dat Acket organiseerde - ver
enigen al het goede van de New Or-
leans-muziek in zich, van voodoo
en gospel tot swamprock en
bayou-muziek. Met onvergelijk
baar stemmenmateriaal kunnen ze
alles aan, van Earl Bostic tot Leo
nard Cohen, van Peggy Lee's Fe
ver tot de klassieker Iko Iko.
Herbie Hancock
Een jonge cross-over musicus als
Sting had vorig jaar niet misstaan
op North Sea. Op de derde dag
staat het optreden van het nieuwe
kwartet van Herbie Hancock voor
af hoog genoteerd bij de bookma
kers. In praktijk klinkt de sopraan
sax van Sting's kameraad Brand-
ford Marsalis te ijl, en blijft de rit
mesectie achter bij de romige
breedsprakigheid van klavier
leeuw Hancock. Zijn Kawai-vleu-
gel klinkt trouwens gemeen blik
kerig, een sound die overal zijn
sporen nalaat (onder meer bij de
hard slaande pianist Ahmed Jamal
die er vrijdags last van heeft). Bij
de Jazz Messengers van ouwe rot
Art Blakey valt zo'n belemmering
veel minder op. Zijn nieuwe gene
ratie blazers excelleert over de hele
linie. Alweer, moet ik schrijven,
want Blakey heeft voor nieuw ta
lent een goed oor.
De pianisten die gedurende de
driedaagse zijn ondergebracht in
Studio 2000, de laatste ruimte in
het Congresgebouw-complex die
tot dusverre nog niet was benut,
kampen met hetzelfde euvel. Bij
Cedar Walton, toch een van de be
kwaamste klavierleeuwen valt de
schade mee. Hij stoeit prachtig met
een bijna onherkenbaar Somewhe
re over the Rainbow.
Op dit festival staan ook 'onver
mijdelijke acts' op het programma,
zoals de Indonesische fusiongroep
Bhaskara '86 met zoetelijke rock-
jazz, John McLaughlin met een di
to versie van zijn Mahavishnu Or
chestra, of de onvermoeibare Lio
nel Hampton. The Hamp haalt ver
over tijd natuurlijk weer het onder
ste uit de kan.
Op zondagavond kan dat niet
worden gezegd van Carla Bley die
uit bezuinigingsoverwegingen
haar toch al daiyg geslonken mini-
big band heeft teruggebracht tot
de proporties van een medium
combo. Twee toetsenisten, twee gi
taristen dan wel bassisten, twee
man op percussie, en dat is het
dan. Het resultaat is puur enter
tainment, met een hevig zwoegen
de bassist Steve Swallow in de
hoofdrol. Dan bevalt me de plat
vloerse jumpjazz en scheurende
sax van The Chevaliers (met Louis
Jordan-krakers als Five Guys na
med Mo) beter, om van de altijd
weer prachtige salsa van Ray bar-
retoo maar te zwijgen.
Ferry Offerman
(79) overleden
AMSTERDAM - De couturier Fer
ry Offermann is, na nu pas bekend
is geworden, begin deze maand in
het Spaanse Javea bij Alicante
overleden. Hij bereikte de leeftijd
van 79 jaar. Ferry Offermann heeft
in belangrijke mate het na-oorlog-
se modebeeld in Nederland mede
bepaald. Zijn creaties vielen vooral
op door hun distinctie. De crema
tie heeft in besloten kring in Ma
drid plaats gehad.
ZELFDODING - Een jonge Britse
actrice die op het toneel Ruth Ellis,
de laatste vrouw die in Groot-Brit-
tanniè werd terechtgesteld, zou
spelen, heeft zich door ophanging
van het leven beroofd.
Naar de Britse pers zaterdag be
richtte, zou de 20-jarige Juliette
Butler 'diep getroffen' zijn door
haar rol.
Ruth Ellis werd in 1955 terecht
gesteld omdat zij buiten een nacht
club haar ontrouwe vriend had
doodschoten. Onlangs is over haar
lot de film 'Dance with a Stranger'
gemaakt.
het Nederlands Congresgebouw in Den Haag, waar het North Sea Jazz
(foto ANP)
Ray Charles tijdens zijn optreden
Festival werd gehouden.
