Rechter bekijkt
de noodtoestand
Brillen en lenzen
Verdeeldheid over sancties
Blanken doen nu
werk van zwarten
Franse pers vol lof over 'Rund Lubberts'
Geding metaalbond Zuid-Afrika
EG verwerpt
'bezetting'
van Namibië
Chef Shin Bet geeft
schuld aan moord toe
Howe naar Z.-Afrika zonder boodschap Europees parlement
Bril 58 heeft ze
amblspaed"orAttoetiLwoMan Ware toedracht van Greenpeace-affaire blijft nog duister
WOENSDAG 9 JULI 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
JOHANNESBURG - Een van de belangrijkste vakbonden in Zuid-Afrika, die van de
metaal en aanverwante industrieën, de MAWU, is gisteren naar de rechtbank gestapt om
de noodtoestand onwettig verklaard te krijgen. Maandag reeds was de Britse televisie
maatschappij WTN erin geslaagd om via het hooggerechtshof van de Witwatersrand te
Johannesburg de vrijlating van haar zwarte geluidsman Spokes Mashiani te bewerkstelli
gen. En gisteren gelastte de rechtbank te Kaapstad ook de onmiddellijke invrijheidstel
ling van de Zuidafrikaanse freelance-fotograaf Dave Hartman.
De MAWU eiste gisteren voor het voortvloeiende maatregelen ongel-
hooggerechtshof van Durban, dat dlB worden verklaard Deze juridi-
de noodtoestand en de daaruit sche stap van de MAWU, die is aan-
gesloten bij de grootste vakbonds
federatie in Zuid-Afrika, Cosatu,
geeft aan, dat de georganiseerde
vakbeweging haar uiterste best
doet om legale wegen te bewande
len in haar strijd tegen de noodtoe
stand en de arrestatie van haar lei
ders.
Zoals bekend heeft de Cosatu
reeds besloten om over ruim een
week een nationale staking tegen
de noodtoestand uit te roepen,
maar er wordt gevreesd dat deze
met een beroep op de noodtoe
stand tevoren al illegaal wordt ver-
WENEN (AFP) - De twaalf lidsta
ten van de Europese Gemeenschap
hebben gisteren op de conferentie
over Namibië in Wenen de „illegale
bezetting" van dit gebied door
Zuid-Afrika veroordeeld. Bij mon
de van hun vertegenwoordiger, de
Brit Christopher Denne, veroor
deelden zij Pretoria omdat het VN-
resoluties over de onafhankelijk
heid van Namibië naast zich neer
legt.
De meer dan 100 deelnemende
landen aan de conferentie zijn het
er over eens dat Namibië onafhan
kelijk moet worden. Maar de wes
terse deelnemers en de landen van
de derde wereld blijven verdeeld
over de middelen om druk op Pre
toria uit te oefenen dat Namibië
nog steeds bestuurt, hoewel het
door
Ruud de Wit
vastgehouden. Ook maakt de MA
WU bezwaren tegen het feit, dat
verklaringen die door de vakbewe
ging worden uitgegeven, door het
regeringsbureau voor informatie
als 'subversief worden aange
merkt, waardoor ze niet gepubli
ceerd kunnen worden.
De rechter in Durban heeft zich
overigens niet onmiddellijk uitge
sproken over de bezwaren van de
MAWU tegen de noodtoestand,
maar de zaak tot maandag ver
daagd. Eveneens in Durban en ook
in Kaapstad lopen nog twee rechts
zaken tegen de staat vanwege de
arrestatie van personen op grond
van de noodtoestand. In Durban
betreft het een 15-jarig meisje dat
sinds 1 juli wordt vastgehouden
omdat zij een 'illegaal' t-shirt zou
hebben gedragen en in Kaapstad
gaat het om een katholieke non,
die werd gearresteerd toen
MARSEILLE - De bosbranden in Zuid-Frankrijk houden aan. Verscheide-
Hne campings zijn uit voorzorg ontruimd en ten zuiden vanAix en Proven-
beerde te vooVkomerTdat~de~poÏÏtie ce is de snelweg Paris-Nice regelmatig afgesloten. Met blusvliegtuigen die
Zuidafrikaanse mijnen gaan
gens onverminderd voort, hoewel
in sommige mijnen de stakers
weer aan het werk zijn gegaan. Vol
gens de NUM, de vakbond van de
mijnwerkers, zijn nu 10.000 aange
sloten leden in staking.
De MAWU heeft voor de rechter
in Durban een aantal punten aan
VN-mandaat daartoe al 20 jaar ge- de orde gesteld. Zo maakt zij be-
klaard. De stakingen tegen de ÜBCIue vooiKumenaaiae ouue
noodtoestand in verschillende een zwarte begafenisganger schop- vele duizenden liters water over de bossen uitstorten, wordt geprobeerd de
0aan nwn. sioeg vlammen te bedwingen. (foto AP)
JERUZALEM (Rtr./AFP) - De af
getreden chef van de Israëlische
geheime dienst Shin Bet, Avraham
Sjalom, heeft toegegeven dat hij
zich schuldig heeft gemaakt aan
strafbare feiten in de zaak van de
dood van twee Palestijnse buska
pers in 1984. In een beëdigde ver
klaring aan het Israëlische Hoog
gerechtshof gaf Sjalom toe dat zijn
verzoek om gratie neerkwam op
een bekentenis dat hij opdracht
had gegeven tot het doden van de
buskapers na hun arrestatie.
Sjalom trad vorige maand af na
dat hij van de Israëlische presi
dent, Chaim Herzog, gratie had ge
kregen voor zijn rol in de affaire.
Volgens waarnemers probeerde de
Israëlische regering hiermee te
voorkomen dat er een onderzoek
naar de dood van de Palestijnen
werd ingesteld. De ex-chef van de
Shin Bet wordt ervan beschuldigd
dat hij geprobeerd heeft de zaak in
de doofpot te stoppen. Zo zou hij
getuigen hebben geïntimideerd en
officiële documenten hebben ver
valst.
Het Hooggerechtshof, dat de Is
raëlische regering twee weken de
tijd heeft gegeven uit te leggen
waarom zij geen onderzoek naar de
zaak heeft ingesteld, had Sjalom
om opheldering over zijn gratiever
zoek gevraagd. Volgens politieke
waarnemers is het mogelijk dat het
Hooggerechtshof in de verklaring
van Shalom aanleiding ziet de gra
tieverlening nietig te verklaren.
Vice-premier Sjamir heeft vol
gens het dagblad Hadashot in 1984
aan het hoofd van de geheime
dienst Shin Bet gezegd er voor te
zorgen dat Palestijnse kapers van
een autobus in het gevecht werden
gedood. Maar hij sprak tegen ooit
toestemming te hebben gegeven
voor het ter dood brengen van de
twee guerrillastrijders die de be-
Sjamir gaf tegenover Hadashot
de uitvoerigste verklaring tot dus
ver over zijn rol in de „affaire-Shin
Bet", het ter dood brengen van
twee overlevende arabische kapers
van een Israëlische autobus in
1984.Sjamir, die toentertijd pre
mier was, verklaarde: „er is ge
praat, maar dat betekende niet dat
iemand die ontsnapte over het
overleefde moest worden ge
dood". „Men moest dat proberen
in het gevecht, maar dat betekent
niet doden onder alle omstandig
heden".
Waldlieim wil
waken tegen
antisemitisme
leden is verstreken.
Verscheidene Afrikaanse deelne- ring-Botha
zwaar tegen het feit, dat de rege-
juni het parlement
mers eisten bmdende sancties te- buiten spel heeft gezet door tegen
gen Pretoria en kritiseerden de de meerderheid van het parlement
Amerikaanse regering omdat deze in toch nieuwe veiligheidswetten
Zuid-Afrika steunt in zijn stand- door te drukken. De MAWU con-
punt dat de onafhankelijkheid
Namibië gekoj
aan het vertrel
militairen uit Angola,
cludeert daaruit, dat ook
moet worden noodtoestand onwettig is en dat al-
de Cubaanse le personen die sinsdien zijn opge
pakt, ongrondwettelijk worden
JOHANNESBURG - Voor het de arbeid ongeveer 5 rand (circa 5
eerst sinds de economische crisis
in Zuid-Afrika in de jaren '30 ver
richten blanken weer arbeid die
door
Ruud de Wit
traditioneel door zwarten wordt
gedaan. Ongeveer 200 van de 2500
arbeiders die dagelijks voor tijde
lijk werk door de gemeenteraad
van Johannesburg worden aange
nomen, zijn op dit moment blank.
Zij verdienen voor de ongeschool-
Buitenland kort
p durende
Jordanië
Jordanië heeft luchtdoelraketten
gulden)
werkdag.
De blanke gelegenheidsarbei
ders worden, evenals dat het geval
is met het zwarte personeel, opge
pikt by speciale punten in de stad.
Een woordvoerder van de gemeen
teraad zei dat de werklozen wor
den betaald uit een speciaal rege-
ringsfonds, dat is ingesteld om
langdurig werklozen aan een baan
te helpen.
Gewoonlijk werden slechts
zwarte belangstellenden bij de 'op-
pikpunten' aangetroffen, maar
door de groeiende werkloosheid en
armoede onder blanken is dat pa
troon veranderd. Vooral vrouwen
en oudere mannen met een gezin
worden aangenomen voor werk.
Om het dagelijks werk van vast ge-
meentepersoneel niet te hinderen,
wordt het tijdelijke personeel per
dag aangenomen, buiten de nor-
i werkuren om.
STRAATSBURG - De Britse mi
nister van buitenlandse zaken
Geoffrey Howe is gisteravond ver
trokken naar zuidelijk Afrika. Als
voorzitter van de ministerraad van
door
Hans de Bruijn
de EG gaat hij daar proberen de
opdracht uit te voeren die de EG-
topconferentie va, eind juni hem
meegaf: overleg voeren over het
beeindigen van de noodtoestand in
Zuid-Afrika en het afschaffen van
de apartheid.
Howe verscheen dinsdagmiddag
nog even voor het Europees Parle
ment in Straatsburg waar hij de
kwestie Zuid-Afrika omschreef als
'een echtë test voor de bereidheid
r zuidelijk Afrika afreist.
duidelijke maatregelen tegen
„Wij zijn het volledig eens over Zuid-Afrika uit de weg gegaan. Er
de wenselijkheid van een totale af- werd slechts gesproken
schaffing van de apartheid,
vrijlating van Nelson Mandela, het
opheffen van het verbod op politie
ke partijen en het financieel steu
nen van de getroffen zwarte bevol
king", zei hij. Howe sprak van een
moeilijke taak, maar zei dat de i
'overwegen van verdere positieve
beperkende maatregelen'.
Wijzigingen
Zowel de christendemocraten
als de socialisten vinden deze tekst
economische sancties en andere
die kwam er gisteren nog niet,
danks een oproep van de Neder
landse premier Lubbers, die zei
„dat een duidelijke politieke uit
spraak van het parlement de in
spanningen van de Britse EG-voor-
zitter zou kunnen ondersteunen".
van Europa om een constructieve Het parlement bleek echter sterk
politiek te creëren die aan onze verdeeld over eventuele maatrege-
doeleinden tegemoet komt'. Hoe- len tegen het apartheidsregime,
wel Groot-Brittannië zich steeds De politieke commissie van het
heeft verzet tegen economische parlement diende een resolutie in
sancties tegen Zuid-Afrika, riep die de kool en de geit spaarde.
Howe de EG op niet te twijfelen Daarin werd wel de apartheid ver-
aan de bedoelingen waarmee hij oordeeld maar wedden verzoeken
mij hebben uitgesproken".
Howe zei ook te hopen op steun harde strafmaatregelen tegen het
van het Europees Parlement, maar Zuidafrikaanse bewind. dI Chris-
tendemocraten gingen minder
maar hun voorstel lijkt nog de
meeste kans te maken.
De Nederlandse Europarlemen
tariër Wim Vergeer (CDA) diende
een voorstel in, waarin wordt uit
gesproken dat 'verdere politieke
en economische maatregelen on
ontkoombaar zijn', wanneer de in
spanningen van Howe en de Britse
regering binnen drie maanden
geen succes hebben gehad.
De christendemocratische frac
tie (EVP) roept de EG-minister-
raad op nu al te beginnen met het
opstellen van een nieuwe lijst met
strafmaatregelen tegen Zuid-Afri
ka, met daarbij de termijnen waar
na die zouden moeten worden toe
gepast. Vergeer en de zijnen pro
beerden gisteravond de steun van
de socialisten voor dit voorstel te
winnen, omdat anders mogelijk
geen enkel standpunt een meer
derheid zou halen. Zowel de vage
ontwerp-resolutie als de scherpe
roep om sancties van de linkse
fracties kunnen vandaag bij de
stemming immers niet op voldoen
de steun rekenen.
Vergeer vroeg zich af of het niet
tijd is om ten aanzien van Zuid-
Afrika eenzelfde soort vredespro
ces op gang te brengen als in Mid-
den-Amerika door de Contadora-
groep is gebeurd. De Europese Ge
meenschap zou een belangrijke rol
kunnen spelen in het tot elkaar
brengen - binnen en buiten Zuid-
Afrika - van politici en maatschap
pelijke groeperingen, nu direct
overleg tussen de Zuidafrikaanse
regering en de zwarte vertegen
woordigers niet mogelijk lijkt.
Waldheim: diennaar. <foto AP>
WENEN (UPI/Rtr.) - Kurt Wald-
heim, die gisteren werd beëdigd
tot nieuwe president van Oosten
rijk, heeft verklaard dat hij attent
zal zijn op blijken van antisemitis
me. „Van dag tot dag dienen wij
elke burger in ons land, ongeacht
ras, geloofsopvatting of politieke
overtuiging, als broeder en zuster
te behandelen", zei de nieuwe pre
sident in zijn eerste rede als staats
hoofd van Oostenrijk.
Waldheim is de eerste president
van Oostenrijk na de oorlog, die
niet de steun heeft van de socialis
tische partij, de grootste partij van
het land die al sinds 1970 in de re
gering zit. Ettelijke leden van de
socialistische fractie in het parle- j
ment hadden bij wijze van protest»
tegen Waldheims aantreden als
president een zwarte stropdas om-
gekocht van de Sowjet-Unie omdat ClIPh2K000 ™arte P^°nfelsle-
een wapentransactie van 1,6 mil- den hebben aldus inmiddels een
jard dollar met de Verenigde Sta- semi-permanente werkkring ge-
ten onder druk vanuit het Congres
niet doorging, aldus het Jane's De-
fence Weeklv in Londen. !'wie het eerst komt' dle kr1g' het
voor iedereen èn in modieuze kleuren.
Bril 58 geeft u graag deskundig advies
en zéker prima service.
Kom zelf eens kijken!,.
Leiden:
Haarlemmerstraat 58 - telefoon 071-140148
Libië/Griekenland
ingekrompen van 50 tot 30 35 per
sonen. Een woordvoerder zei dat
het niet om een uitwijzing ging
maar om een procedure waartoe na
wederzijds overleg was besloten.
Een communique van Libische zij
de zal nog volgen, zo zei hij.
Mzali: geen opvolger. (foto ANP)
PARIJS - Minister-president
Mengele Ruud Lubbers is door de Franse
media uitvoerig betrokken bij de
Twee Braziliaanse echtparen die reeks loftuitingen na de 'vrijlating'
ervan worden verdacht dat zij ja- van het 'pseudo-echtpaar' Turenge
renlang onderdak hebben geboden door de Nieuw-Zeelandse autori-
aan de oorlogsmisdadiger Josef teiten. Het 'echtpaar' was tot tien
Mengele zijn aangeklaagd wegens jaar gevangenisstraf veroordeeld
overtreding van de Braziliaanse voor zijn aandeel in het opblazen
van de 'Rainbow Warrior' van
Greenpeace in de haven van Auck-
Mitterrand in diens Concorde r
gering zich schuldig had gemaakt venmate toen een Nieuw-Zeeland-
immigratiewetten.
Hess
de topconferentie in Tokio gevlo- doorleden van zijn geheime dienst
gen was en dat bij die gelegenheid
het lot van het 'echtpaar' Turenge
aan de orde was geweest. Als pre- eenvoudig op te blazen. Het schip
mier Lubbers op 1 juni in Den lag er klaar om te gaan protesteren
Haag premier Lange ontmoet doet tegen Franse atoomproeven ij
hij het bemiddelingsplan uit de Stille Zuidjzee. De capitulatie
doeken,
de
fabriek voor het diepvriezen1
schapevlees moest worden geslo
ten door de Franse importbeper
kingen en zeventien werknemers
op straat kwamen te staan.
Lange accepteert en stelt
de Nieuw-Zeelandse premier Lan
ge komt na een economische oor
logsvoering van bijna een jaar, die
land op 10 juli nu precies een jaar dat Lubbers zelf de bemiddelaar de Franse staat tegen de Nieuw-
Rudolf Hess, de vroegere plaats- geleden. Het zal nu nog drie jaar zal zijn, maar deze weigert omdat Zeelandse uitvoerprodukten op
vervanger van Adolf Hitler, is van
uit de Spandaugevangenis
moeten doorbrengen op de Franse hij als regeringsleider niet neutraal touw had gezet
Hao-atol op 900 km oostelijk
een ziekenhuis in West-Berlijn Tahiti.
overgebracht. Hess, die al ruim 40
jaar in de Spandaugevangenis zit Hnnr
en die in april 92 werd, had ge-
klaagd dat hij zich niet goed voel- Rudolph Bakker
de,
Boereveen Minister-president Lubbers had
er bij zijn Nieuw-Zeelandse ambt-
E t ienne B o ere veerf la if fiet°di p 1 o-
hij naar Naties, Perez de Cuellar, die de-
genoeg is. Een dagblad als 'Libera
tion' beschrijft premier Lubbers
als „de populairste politicus van
Nederland, die Lange van het nut
van een bemiddelaar overtuigd
had". In een ander artikel wordt de
premier bij gebrek aan inzicht in
de Nederlandse taal aangeduid als de grens opgehouden. Lamsvlees
De Franse regering van premier
Chirac slaat zich op de borst nu ze
het probleem van het pseudo-echt
paar heeft opgelost. Tenslotte was
het een erfenis van de socialisti
sche regering van premier Fabius,
terwijl de rol van president Mitter
rand zelf bij het nemen van het be-
Op alle mogelijke pseudo-legale sluit de 'Rainbow Warrior' te laten
had de Franse douane de opblazen nooit duidelijk geworden
Nieuw-Zeelandse pro- is. Premier Chirac kan nq doen of
zijn equipe de vuile was heeft op
geruimd die zijn politieke tegen
standers hadden achtergelaten.
import
dukten verhinderd. Aan bederf on
derhevige landbouw- en veeteelt-
produkten werden eindeloos
'Rund Lubberts'.
matieke
Amerika kwam geen diplomatieke
onschendbaarheid kan ontlenen.
Boereveen blijft dan ook in de ge
vangenis waar hij sinds 24 maart
verblijft, wegens vermeende be
trokkenheid by cocaïnesmokkel.
De Franse pers weet te melden
dat premier Lubbers met president
Sommige Franse commentato
ren beseffen dat de overbrenging
van het 'echtpaar', in feite com
mandant Aalain Mafart en de vrou-
welijke kapitein Dominique
goed einde Prieur, naar Frans grondgebied
niet anders kan worden uitgelegd
dan als een staaltje van Franse
machtspolitiek. En dan in vervolg
op een vorm van staatsterrorisme,
de toenmalige Franse re
en schapehersens werden ineens
gevaarlijk voor consumptie ver
klaard. Balen met samengeperste slaagd twee
wol werden door de douaneman- laars vrij te kri
nen opengesneden, waardoor ze
plotseling in volume gigantisch
groeiden en de Franse importeurs
reeksen vrachtwagens nodig had
den om ze te vervoeren. Het Franse
Nieuw Caledonië weigerde ineens
zijn traditionele import uit Nieuw
Zeeland van schapevlees en men
verheugde zich in Frankrijk bo-
Hij kan dit doen nadat zijn rege
ring er kort geleden ook in is ge-
de Franse gijze
len, die in Libanon
door onduidelijk blijvende actie
groepen al tijden worden vast ge
houden. Premier Chirac had in
middels het ministerie van buiten
landse zaken gezuiverd van ama
teur-diplomaten die er door presi
dent Mitterrand vanuit zijn vrien
denkring waren aangesteld. Deze
opruiming heeft de werksfeer op
het ministerie aanzienlijk verbe
terd.
President Mitterrand heeft met
waardige tevredenheid van de af
loop van de Nieuw-Zeelandse af
faire kennisgenomen. Hij heeft
zich niet in de discussie begeven of
inderdaad de regering-Chirac met
de onderhandelingen 'van voren af
aan' begonnen was dan wel dat de
nieuwe equipe nog enige bruikba
re uitgangspunten aantrof die de.
regering-Fabius had achtergelaten.
De president hoopt dat de affaire
na de overbrenging van de twee of
ficieren naar de Franse atol nu
voorgoed in de doofpot zal zijn ge
stopt. Tenslotte zijn er over twee
jaar presidentsverkiezingen en
wellicht stelt hij zich herkiesbaar.
De affaire met de 'Rainbow War
rior' had zijn aanzien geen goed ge
daan.
Blijft voor Mitterrand de pijnlij
ke vraag of juist nu, na de terug
keer van de beide Franse officie
ren, er geen getuigen aan de affaire
zullen opstaan die tot nu toe uit
veiligheidsoverwegingen hun
mond gehouden hadden, en een
boekje zullen open doen over wie
dan wel „de stomste opdracht van
de laatste twintig jaar gegeven
heeft", zoals een van de Parijse
kranten het noemt.
„Ik wil in de eerste plaats een
dienaar van de staat zijn. Ik wil de
president zijn van alle Oostenrij
kers. De joden hebben onder de
nazi's al hun rechten verloren. Wij
moeten ons inspannen om de oor
zaak van het antisemitisme te vin
den", aldus de vanwege zijn oor
logsverleden omstreden
president.
Habib Bourgiba
wijst nieuwe
opvolger aan
TUNIS (Rtr./DPA/AFP) - Presi
dent Habib Bourgiba van Tunesië
heeft gisteren premier Mohames
Mzali ontslagen. Tot zijn opvolger
als premier en secretaris-generaal
van de regerende socialistische
Destour-partij (SDP) benoemde hij
Rachid Sfar, tot nu toe minister
van economische zaken en finan
ciën. Dit heeft het Tunesische pers
bureau TAP gemeld.
Mzali was sinds 1980 premier en
secretaris-generaal van de SDP.
Nog maar drie weken geleden
drukte de 82-jarige president ge
ruchten de kop in dat Mzali uit de
gratie was door te bevestigen dat
hij Mzali als zijn opvolger zag. Die
geruchten ontstonden na een reeks
regeringswijzigingen waarbij de
premier aan invloed inboette. Een
reden voor het ontslag van Mzali
gaf het Tunesische persbureau
niet.
Volgens de Tunesische grond
wet volgt de premier de president
op als staatshoofd tot dé eerstvol
gende presidentsverkiezingen in
het geval de president komt te
overlijden of niet meer in staat is
zijn functie uit te oefenen. Met het
benoemen van een nieuwe premier
heeft Bourguiba dus in feite een
nieuwe opvolger aangewezen.
De afgelopen maanden had Mza
li zijn inlvoed zien afnemen. Maar
nog maar nauwelijks drie weken
geleden steunde Bourguiba hem
op het twaalfde partijcongres. Mza
li heeft mijn vertrouwen, nu en in
de toekomst, zo zei Bourgiba toen.
Enkele dagen later bleek echter
dat de premier toch niet zo stevig
in het zadel zat. Zijn vrouw kreeg
haar ontslag als minister van ge-
zins- en vrouwenzaken.
OM CHINESE MUUR - Een
super-marathonloper heeft in
tachtig dagen om de Chinese
Muur gelopen. Yan Genghua is
volgens het officiële persbureau
van China de eerste, die de 3400
kilometer lange muur in een der
gelijk korte periode heeft over
brugd.