'Atv invoeren voor
computerdeskundigen
is nationale diefstal'
Paus roept op tot vrede in Colombia
Dr. M. Albrecht (Hoogovens): n linkse ondernemingsleider
Belangenvereniging
Markerwaard heeft
rampenplan al klaar
DONDERDAG 3 JULI 1986
PAGINA 15
Honderden historische panden in
de karakteristieke dorpen en ste
den van de Westwal, Enkhuizen,
Hoorn, Edam, Volendam, Monnic-
kendam en Marken staan op
scherp door de geregelde daling
van het grondwaterpeil. Zou het
komende kabinet de beslissing ne
men om de Markerwaard aan te
leggen, dan zal de bodemdaling als
gevolg van die inpoldering funest
zijn, niet alleen voor monumentale
panden, maar waarschijnlijk ook
voor veel van de naoorlogse nieuw
bouw.
door
Huub Klompenhouwer
Dat is de mening van de Belan
genvereniging Markerwaardscha-
de Bodemdaling Waterland. Een
vereniging die op de dag dat de be
slissing ten gunste van de inpolde
ring van de Markerwaard valt, de
toevoeging 'in oprichting' zal laten
vallen. "Het is bijna een rampen
plan. Op het moment dat die be
slissing wordt genomen, hebben
we alles klaar om diezelfde dag nog
van start te kunnen gaan", aldus
Herman Kleibrink, een van de be
stuursleden van de belangenver
eniging.
Wordt het Markermeer ingepol
derd, dan staat de bodem van het
'oude land' van Enkhuizen tot Am
sterdam gedurende een groot aan
tal jaren het proces van inklinking
te wachten door de daling van het
grondwaterpeil met tientallen cen
timeters. De bodemdaling kan op
lopen tot zo'n 15 centimeter. Met
funeste gevolgen voor de histori
sche steden en dorpen in dit ge
bied.
Bodemdaling ten gevolge van in
poldering is niet echt een nieuw fe
nomeen. De eerste gevolgen wer
den al genoteerd rondom oude
droogmakerijen als de Purmer en
en de Beemster. Herman Klei
brink: "Het is ook wel verklaar
baar. Het grondwater rondom een
groter watergebied staat hoger'
vanwege de druk die de watermas
sa daarop uitoefent Worden die
kubieke meters water vervangen
door grond, dan is de druk weg en
zal het grondwaterpeil dalen. Door
de daling van het waterpeil klinkt
vervolgens de grond in".
Eén gevaar is de kans dat de kop
pen van houten heipalen boven het
grondwater komen en gaan rotten.
Een ander risico is dat betonnen
platen, waarop stallen, huizen of
uitbouwen gebouwd zijn, verzak
ken. In Waterland staan veel mo
numentale panden toch al op
scherp, volgens Kleibrink, omcfat
de waterschappen het grondwater
peil ten gerieve van de boeren ge
regeld met een paar centimeter
hebben verlaagd. Dat gebeurt via
bemaling.
De belangenvereniging werkt al
hard aan een eventuele schadere
geling, vergelijkbaar met de Mijn-
schadewet of de Deltawet, voor als
de inpoldering toch doorgaat. Her
man Kleibrink: "Waar het daarbij
Burgemeester Nederlof van Marken en Herman Kleibrink. (foto gpd)
om gaat is de omkering van de be
wijslast. Als er in juridische zin
niets gebeurt, zal iedere eigenaar
van een pand dat schade oploopt,
zelf moeten aantonen dat die scha
de door de inpoldering is geleden.
Wij zeggen: er is vroeg genoeg op
die gevaren gewezen. De bewijs
last moet bij de overheid komen te
liggen".
Hoe groot denkt Kleinbrink dat
de schade zou kunnen zijn? Klei
brink: "Moeilijk aan te geven. Er is
een bedrag van 800 miljoen gulden
geraamd. Maar dat zou net zo goed
uit kunnen lopen tot twee miljard
gulden. De kans is groot dat het
niet alleen om de fraai gerestau
reerde oudere panden gaat, maar
bijvoorbeeld ook om na-oorlogse
nieuwbouw. Daar zijn veel beton
nen koppen gebruikt die over de
houten heipalen zitten. Als het
grondwater onder die scheiding
komt, rotten die houten einden
weg en komt zo'n betonnen kop
dus vrij te staan".
"De Noordoostpolder is een
goed voorbeeld om aan te geven
wat de gevolgen kunnen zijn. Maar
het is een voorbeeld met beperkin
gen. Hier in Waterland gaat het om
een grote reeks panden waar kapi
talen aan restauratiegeld en onder
houd voor zijn betaald. De steden
hier staan er historisch zeer ver-
zorgd bij. Monnickendam, Edam,
noem maar op. Allemaal be
schermd stadsgezicht of dorpsge
zicht. Een uniek dorp als Marken
wordt met de ondergang bedreigd.
Dat wil niemand op het geweten
hebben. Nee toch?"
Het belang van een goede scha-
dewet is daarmee zonneklaar. Nog
voor er ook maar een spa de grond
in gaat voor die Markerwaard zal al
het onroerend goed in kaart ge
bracht moeten worden door onaf
hankelijke deskundigen. Dat al
leen al zal een titanenklus worden,
die veel geld gaat kosten.
"Het is een misverstand te den
ken dat wij tegen de inpoldering
van het Markermeer zijn. Daar
hebben we geen standpunt over.
Maar als belangenorganisatie zeg
gen we wel: Regering, weet waar u
aan begint. Wij willen in geen geval
de dupe worden van die inpolde
ring en we willen dat ruimschoots
van tevoren heel erg duidelijk ma
ken".
ger. Via de tv krijg je de wereld
in je hpiskamer. Bij dit soort ont
wikkelingen past een zelfstandi
ge opstelling. Het groepsdenken
is verdwenen".
Volgens Albrecht dient het
vakbondsbeleid gestoeld te zijn
op twee begrippen: solidariteit
("daar is nog altijd ruimte voor")
en dienstverlening. "De vakbe
weging is genoodzaakt om zich
de vraag te stellen: kunnen we in
de toekomst nog wel zo breed
zijn. Zitten de nieuwe werkne
mers nog wel te wachten op vak
bondsstandpunten over alle mo
gelijke onderwerpen, van kern
bewapening tot Derde Wereld. Ik
denk dat de vakbeweging smal
ler en goedkoper moet worden".
Filosofie
De topman van Hoogovens
vindt dat er voor de vakbonden
altijd een rol blijft weggelegd als
belangenorganisatie van werk
nemers. Hij is dan ook geen fer
vente voorstander van de filoso
fie zoals de voorzitter van de me-
taalwerkergeversorganisatie
FME, ,ir. W. Ter Hart, die uit
draagt. Volgens Ter Hart is de
'marginalisering' van de vakbe
weging onvermijdelijk, omdat
beslissingen in bedrijven in toe
nemende mate door 'onderne
mingsleiding' en 'medewerkers*
genomen zullen worden. "Ik
vind dat Ter Hart een wat extre
me kijk heeft. Hij gaat er te sterk
van uit dat alles van de werkge
meenschap moet komen. De
richting van de MANS-filosofïe
spreekt me wel aan. De vakbe
weging heeft een minder vanzelf
sprekende taak dan een eeuw ge
leden".
Onder druk van de economi
sche neergang is de macht van
de werkgevers toegenomen, min
of meer ten koste van de positie
van de vakbonden. Als correctie
op de zeventiger jaren, toen de
vakbonden voortdurend aan zet
waren, vindt Albrecht dat een
goede ontwikkeling. '.'Als perma-
nante situatie zou ik er minder
gelukkig mee zijn. Beide partijen
zijn gebaat bij een machtseven
wicht. Als tegenspel van de vak
beweging zou ontbreken, moet
er iets anders gecreëerd worden
om de zaak weer recht te trek
ken. Een van de natuurlijke part
ners van de vakbeweging is dan
de overheid. Werkgevers kunnen
niets anders willen dan dat de
vakbeweging een sterke partner
is. Niet uit sociaal besef, maar uit
welbegrepen eigenbelang. Want
niemand zit te wachten op de be
moeizucht van de overheid".
In ondernemersland blijft hij een opvallende verschij
ning. Al was het alleen maar omdat hij nog altijd lid is
van de PvdA. Niet van harte overigens. Zo lang de par
tij geen 'realistischer' koers wil varen, zal hij in de aller
laatste wagon van de sociaal-democratie blijven zitten.
"Na Wim Duisenberg ben ik het meest rechtse lid",
grapt dr. Max Albrecht, lid van de raad van bestuur van
de Hoogovens Groep BV. "In mei heb ik geen PvdA
gestemd", geeft hij zonder omhaal van woorden toe.
"Het is net als met de Nederlandse katholieken: je kunt
best gelovig zijn, zonder dat je altijd de kerk in Rome
volgt. Ik vond dat het beleid van de afgelopen vier jaar
moest worden voortgezet".
Albrecht is in het management
van Hoogovens belast met finan
ciële en personele aangelegenhe
den. In een sterk veranderend
i met ruim 27.000 werkne-
en zeer belangrijke func
tie. Albrecht kan worden be
schouwd als een kenner van de
sociale verhoudingen in ons
land. Toen hij in de jaren zestiè
bij de staalgigant in dienst trad,
3 hij lid van de toenmalige In
dustriebond NW. Dat zou hij
nog enkele jaren blijven, ook na
zijn benoeming tot directeur Per
soneel en Organisatie.
door
Harry Meijer
over herverdeling van arbeid
gaat het om nuances en niet om
'buigen of barsten'. "Bij Hoogo
vens staan we er genuanceerd te
genover. Arbeidsduurverkorting
kan helpen om werk te verdelen.
Het is een hulpmiddel om de el
lende van de werkloosheid de
baas te worden. Er is niets heiligs
aan de 40 uur, de 38 uur of de 36
uur. Het enige wat heilig is, is de
concurrentiepositie van het be
drijfsleven. Arbeidstijdverkor
ting moet kostenneutraal zijn,
dat is een keiharde randvoor
waarde".
«Kous op kop
In 1974 verbrak hij zijn per
soonlijke banden met het NW.
"De bond was te sterk geradicali
seerd. Dat gold ook voor het vak
bondswerk in de bedrijven".
Maar Albrecht staat nog altijd
sympathiek tegenover de vakbe
weging. Zijn houding laat zich
misschien het beste omschrijven
als 'positief kritisch'. Zijn zoon
deed onlangs vervangende
dienstplicht bij Zin, het leden
blad van de Industriebond FNV.
"Zijn vader vond dat een hele
goede zaak, hoewel we natuur
lijk de nodige discussies had
den".
Een gesprek met Albrecht be
tekent praten over de rol van de
vakbeweging en het politiek
maatschappelijke klimaat, waar
van de hernieuwde oppositierol
van zijn partij een van dQ.beeld-
bepalende elementen is. Het is
niet toevallig dat de vakbonden
in het defensief zijn gedrukt en
de politieke vleugel van de socia
le beweging de komende vier
jaar tot de interruptie-microfoon
is veroordeeld.
Correcties
Volgens Albrecht gaat het om
noodzakelijke correcties. "Het is
een antwoord op de softe ver
houdingen van de jaren zeventig.
Je kunt in Nederland natuurlijk
een hoop rechtzetten voordat je
in een keiharde Amerikaanse sa
menleving vervalt. Als je interna
tionaal gezien jarenlang op de
linkervleugel hebt gespeeld en je
schuift nu op naar het midden,
dan betekent dat nog niet dat je
opeens rechtsbuiten bent gewor
den".
Zijns inziens ontkomt de PvdA
niet aan een grondige herbezin
ning. De partij staat nog altijd be
kend als ondernemersvijandig.
Volgens Albrecht heeft Den Uyl
een belangrijke bijdrage aan dat
imago geleverd. "Hij heeft bijna
niets gedaan om een relatie met
ondernemend Nederland op te
bouwen. Onder werkgevers is
het wantrouwen jegens Den Uyl
zeer diep geworteld". Albrecht
zegt meer vertrouwen te hebben
in opvolger Wim Kok.
Ook de veranderde machtsver
houdingen tussen werkgevers en
vakbonden, ten gunste van de
eersten, acht hij een noodzakelij
ke correctie van de scheefgroei
in de jaren zeventig. "Het is nog
niet eens zo lang geleden dat wat
de bonden zeiden ook direct het
eindresultaat van onderhande
lingen was".
Albrecht vindt dat het.duel om
de 36-urige werkweek niet in een
nederlaag voor de vakbeweging
is uitgelopen. In de discussie
"In de Stichting van de Arbeid
hebben werkgevers en werkne
mers afgesproken dat alle denk
bare vormen van herverdeling in .„O .J/,'
aanmerking moeten komen. Het Albrecht: 'Na Duisenberg ben ik het meest rechtse lid van de PvdA
MMM 11181111111 - ■■BiiHMMMff wmumm
algemeen realiseren van de 36-
urige werkweek dient dan ook
niet de inzet van de discussie te
zijn. Dat is een patent-methode,
waarmee je kans loopt de kous
op de kop te krijgen".
Bijna de helft van het Hoogo
ven-personeel (8.000 van 17.500
werknemers) gaat de komende
twee jaar naar de 36 uur. Tussen
nu en 1988 gaat de 4-ploegen-
dienst naar een 4/5-ploegen-
dienst. Dat levert een herbezet
ting op van bijna honderd pro
cent. Tegelijkertijd zijn er weer
ontwikkelingen die afbreuk
doen aan de werkgelegenheid bij
Hoogovens.
Het personeelsbestand zal in
de nabije toekomst onder druk
van de herstructurering van de
internationale staalmarkt verder
afnemen. In Europa is vanaf 1974
de werkgelegenheid in de staal
industrie gehalveerd: van
800.000 naar 400.000 arbeids
plaatsen. Bij Hoogovens werkten
in '74 nog 22.000 mensen. Een re
cente Amerikaanse studie heeft
uitgewezen dat er wereldwijd
nog eens 250.000 banen op de
tocht komen te staan.
"Het is duidelijk dat we niet
achterover kunnen gaan leunen.
Wij hebben het personeelsbe
stand onze staaldivisie aanzien
lijk minder afgeslankt dan onze
concurrenten. We hebben dus
nog wat in te halen. Vandaar dat
Albrecht is daar heel duidelijk
over: "Arbeidstijdverkorting
voor computerdeskundigen is
nationale diefstal". We zullen
wij vooral baat hebben bij ver
vroegd uittreden. Dat leidt veel
sneller tot een vermindering van
het aantal mensen dan een ver
korting van de werkweek".
Versnipperd
Het merkwaardige is dat, on
danks het feit dat het bedrijfsle
ven ten aanzien van de 36-urige.
werkweek een zeer versnipperd
beeld te zien geeft, de politieke
partijen nog altijd vast lijken te
houden aan de schema's, die uit
gaan van een 32-urige werkweek
in 1990. Vooral de PvdA toont
zich op dit punt zeer beginsel
vast. "Ach", relativeert Albrecht,
"de politiek heeft heel begrijpe
lijk moeite met het verwijt dat ze
■niks aan die massale werkloos
heid doet. En dan verzint Tom
Poes een nieuwe list".
Volgens Albrecht moet de vak
beweging nu maar eens ernst
maken met het door haar bele
den streven naar 'maatwerk' bij
de herverdeling van arbeid. De
knelpunten op de arbeidsmarkt
vormen een serieus probleem.
Sommige groepen, waar het be
drijfsleven een schreeuwende
behoefte aan heeft, moeten bij
verdergaande atv worden ont-
ook de ontwikkelingen in het
buitenland in ogenschouw moe
ten nemen. "De kostprijs van je
produkt op de wereldmarkt be
paalt wat je je kunt permitteren.
We moeten oppassen dat we ons
niet uit de markt prijzen".
Individu
De vakbeweging zal zijns in
ziens voor een zakelijker en meer
op het individu afgepaste koers
moeten gaan kiezen wil ze de ra
zendsnelle veranderingen op het
gebied van arbeid, technologie
en 'samenleven' bij kunnen hou
den. Het proces van de emanci
patie van de werkende mens is
grotendeels voltooid, oordeelt
Albrecht.
"De achterstand is in belangrij
ke mate weggewerkt. Daarmee is
historisch de belangrijkste func
tie van de vakbeweging vervuld.
Je ziet ook dat er een grote ver
schuiving in beroepspatronen
gaande is. De groepen waarop de
vakbonden van oudsher steun
den, zijn de afgelopen jaren sterk
geslonken. De industrie met zijn
vaklieden is op de achtergrond
terecht gekomen en bij de over
heid is er naast de ambtenaar van
de oude stempel vooral groei bij
de meer welzijnsachtige functio
narissen. Bij dit alles komt dat de
mensen over veel meer kennis en
informatie beschikken dan vroe-
Paus Johannes Paulus II heeft
tijdens een imponerende mis
voor om en nabij anderhalf mil
joen mensen in de Colombiaanse
hoofdstad Bogota linkse guerril-
leros opgeroepen om hun vre-
desgesprekken met de regering
te hervatten. Later, in een sta
dion voor zo'n 70.000 jongeren,
raadde de Paus de Colombiaanse
jeugd aan om in plaats van de
weg van „haat en doodslag" die
van „verzoening en vrede" te kie-
Dinsdagnacht had Johannes
Paulus II een kort gesprek met
Jaime Pardo Leal, de vertegen
woordiger van de FARC, de eni
ge guerrillagroepering die het in
1984 met president Belisario Be-
tancur gesloten staakt-het-vuren
nog formeel nakomt. Maar Pardo
Leal was blijkbaar niet in staat
om de Paus ervan te overtuigen
dat vooral het Colombiaanse le
ger de grote dwarsligger is bij het
vredesproces. Zo pakte de twee
de guerrilla-beweging van Co
lombia, M-19, vorig jaar juni de
wapens weer op na verregaande
provocaties van het leger.
M-19 onderbrak gisteren een
televisie-uitzending om Johan
nes Paulus II succes te wensen
bij zijn bezoek aan Colombia. De
M-19-guerrilleros hadden de
Paus verzocht om tussen hen en
de regering te bemiddelen, maar
Johannes Paulus wees dat ver-
zoek af omdat hij, naar eigen zeg
gen, niet in de schoenen van de
Colombiaanse regering kan gaan
staan. Gisteren maakte de Paus
duidelijk dat hij geen vertegen
woordigers van de M-19 zal ont
vangen, zolang deze groep de ge
wapende strijd'voortzet.
Euthanasie toelaatbaar
voor meerderheid hervormden
en gereformeerden. Een meer
derheid van de hervormden en
gereformeerden vindt dat een
verzoek om euthanasie binnen
de gemeente van Christus niét
bijvoorbaat afwijzend of misprij
zend tegemoet getreden hoeft te
worden. Dat blijkt uit de reacties
die de sectie pastoraat van het
deputaatschap gemeente-op
bouw van de gereformeerde Ker
ken en een commissie van de
hervormde raad voor de Herder
lijke Zorg hebben ontvangen,
naar aanleiding van de in 1985
verschenen nota „Euthanasie en
Pastoraat". Aan deze nota van
een geréformeerde commissie
onder leiding van voorzitter drs.
A. Verkuyl te Driebergen werk
ten ook de hervormde adviseurs
Voor dit rapport bestond zo
veel waardering, dat de generale
synode van de GKN en later ook
het moderamen van de synode
van de NHK besloten het be
schikbaar te stellen en aan te be
velen aan de kerken als een bij
drage in een proces van me
ningsvorming. De synodes na
men in 1985 zelf nog geen stand
punt in met betrekking tot het
vraagstuk van de euthanasie.
Wel bestaat het voornemen dit
vraagstuk later dit jaar opnieuw
te bespreken, in aansluiting op
de reacties uit de kerken.
Van de ruim 800 gereformeer
de en 1.300 hervormde kerkera
den hebben 240 een reactie ver
stuurd. Nog steeds komen er
reacties binnen. Naar verhou
ding reageerden vooral veel plat
telandsgemeenten. Volgens ds.
H. Kuijk van de sectie pastoraat
wordt dat veroorzaakt door de
grotere verbondenheid die plat
telandsgemeenten voelen met
het landelijk kerkverband en
doordat de onderlinge band in de
stad geringer is dan op het platte
land. Naar Kuijk meent, is er in
veel meer gemeenten serieus
oVer de nota gesproken. „De
Kerken voelen zich nauw betrok
ken bij het euthanasieberaad",
aldus Kuijk.
In de reacties klinkt vooral
veel waardering door voor de
pastorale benadering van het eu
thanasievraagstuk. Tegelijk
wordt in veel reacties huiver uit
gesproken voor het toestaan van
actieve euthanasie. Een aantal
kerkeraden spreekt zich daar
over duidelijk afwijzend uit.
De toon van de reacties is over
het algemeen zeer positief. Ook
wanneer kerkeraden zich afwij
zend uitspreken over bepaalde
opvattingen in het rapport, waar
deren de meeste van hen de wij-
ze waarop zij bij het beraad zijn
betrokken. In veel reacties wordt
naar voren gebracht dat men be
seft nog lang niet klaar te zijn
met de bezinning. Inmiddels zijn
ruim 40.000 exemplaren van Eu
thanasie en Pastoraat, dat in
maart 1985 als een special van
Kerkinformatie verscheen, ver
kocht.
Kerkorganisatie breekt met
drie banken. De Lutherse We
reldfederatie heeft bekend ge
maakt dat zij haar tegoeden uit
drie banken zal terugtrekken
omdat die banken nog steeds be
langen hebben in Zuid-Afrika en
geen aanstalten maken dit beleid
te wijzigen. Dé beslissing, die al
eerder bekend was gemaakt door
de secretaris-generaal van de
LWF, Gunnar Staalsett, werd
gisteren in een verklaring van
het hoofdkantoor in Genève be
vestigd.
Blijkens deze verklaring gaat
het om de Londense National
Westminster Bank, de Zwitserse
Bankcoöperatie en de Citibank,
die haar hoofdkantoor in New
York heeft. Een onderzoek naar
het Zuid-Afrikabeleid van de
banken waarmee het de LWF re
laties onderhoudt heeft tot de be
slissing geleid.
De terugtrekking van de tegoe
den moet aan het eind van dit
jaar zijn voltooid. De LWF is het
overkoepelend orgaan van de on
geveer 54 miljoen Lutheranen-in
104 aangesloten kerken.
Overheidssteun voor ker-
kenadministratie. Het ministe
rie van binnenlandse Zaken zal
voor 1 december 1986 een bedrag
van 15,5 miljoen overmaken aan
de Stichting Interkerkelijke Le
den Administratie (SILA). Deze
stichting wil de opbouw van ker
kelijke ledenadministraties mo
gelijk maken, nu waarschijnlijk
met ingang van 1 januari 1988 de
kerkelijke gezindte of levensbe
schouwing niet meer wordt op
genomen in het pakket gegevens
bij de gemeentelijke bevolkings
administratie.
De Jong getuige-deskundige
in zaak-Goeree. Ds. H. de Jong,
Nederlands gereformeerd predi
kant te Amsterdam-Centrum, is
bereid op te treden als getuige-
deskundige in het strafproces te
gen het Zwolse evangelistenpaar
Lucas en Jenny Goeree, dat
wordt beschuldigd van het bezi
gen van antisemitische uitlatin
gen in twee nummers van hun
gospelblad „Evan".
Hervormde kerk. Aangeno
men het beroep door de Genera
le Synode der Nederlandse Her
vormde Kerk tot predikant voor
buitengewone werkzaamheden
(legerpredikant): W. van Vrees
wijk, kandidaat te Nieuw-Lek-
kerland.
Gereformeerde kerken (vrjjge-
maakt). Beroepen te Lissë in
combinatie met Oegstgeest: H. J.
D. Smit, kandidaat te Kampen;
beroepen te Rijnsburg (voor de
missionaire dienst op Curacao);
A. P. Feijen te Roodeschool.
Gereformeerde gemeenten in
Nederland. Beroepen te Terneu-
zen: W. Verhoeks te Arnemui-
den.
