IDA tegen
voor
krimping
De Ruiter mag rommel schoonmakers opruimen
KAPITAALMARKT-
RENTEREKENING
nutsspaarbanks
Aids-virus bij een
op de drie spuiters
'ABP-beleggingsraad misleid
Nieuwe studiefinanciering
op 1 oktober van kracht
hjNSDAG 24 JUNI 1986
lelft minder staatssecretarissen
[Vervolg van pagina 1)
)EN HAAG (GPD/ANP) - CDA-onderhandelaar De Vries
leeft gisteren afwijzend gereageerd op het voorstel het
iantal staatssecretarissen in het komende kabinet met de
ïelft terug te brengen van zestien naar acht. Hij zei dat
Hoi wat al te fors' te vinden. Het voorstel is afkomstig van de
en nog lemissi°naire ministers Deetman (CDA, onderwijs) en De
en zoi Éorte (WD, binnenlandse zaken), die daarover een notitie
mingsjiebben geschreven op verzoek van informateur De Ko
ning.
aft
bedi
it de
zegt
heeft
de 50J
een
)e Koning had hun gevraagd te
bekijken of er een departementale
'de|herindeling moet komen en hoe-
;1 ministers en staatssecretaris
sen het meest wenselijk zou zijn.
Het gaat daarbij om een andere in
deling van de directoraten op ver
schillende departementen en een
verschuiving van directoraten van
het ene naar het andere departe-
ojment. Volgens de woordvoerder
De Koning wil de informateur
aniover deze herindeling absoluut het
q zwijgen toe doen, omdat anders
inf ventuele tegenkrachten vanuit de
lepartementen elke herindeling
inmogelijk kunnen maken.
Deetman en De Korte werden
het niet eens over een wijziging
h< van de departementale indeling,
p )e Korte wil de afdelingen die ver-
dapntwoordelijk zijn voor de politie
j de ministeries van binnenland-
zaken en van justitie samenvoe-
k ;en. Er zou voor deze post vervol-
tekens één staatssecretaris moeten
tomen, die dan moet worden ge-
ue
^Directeur
^iBronnenbad
neemt ontslag
heeft
we NIEUWESCHANS (ANP) - De di-
jndei lecteur van het kuuroord Nieuwe-
schans heeft gisteren wegens 'per
soonlijk redenen' ontslag geno
men. Dat betekent dat een speciale
algemene aandeelhoudersvergade
ring van de nv Bronnenband Nieu-
weschans-Bunde donderdag niet
doorgaat. Het belangrijkste agen
dapunt daar zou de voordracht van
de Raad van Commissarissen zijn
om de directeur te ontslaan op ver
denking van fraude. Het zou daar
bij gaan om enige tienduizenden
guldens.
Volgens een mededeling van het
Bronnenbad is nog slechts sprake
een schuld van de directeur,
man heeft voorgesteld die
'schuld' terug te betalen, maar
blijft ontkennen dat er sprake is
van fraude. Over de exacte hoogte
van de schuld zijn directeur en NV
het nog niet eens.
Dehee
Lei<
Ang
L Lei
ken
al ka
er m
zend
plaatst op het ministerie van bin
nenlandse zaken.
Wel zijn Deetman en De Korte
het eens geworden over de functie
van de staatssecretarissen in het
nieuwe kabinet. Nu fungeren zij
vaak als 'waakhonden'. Een CDA-
minister heeft meestal ten minste
één WD-staatssecretaris en ander
som. De bedoeling is dat in het ko
mende kabinet de staatssecretaris
sen zoveel mogelijk van dezelfde
'kleur' zijn als de minister, zodat de
staatssecretaris de functie krijgt
van een soort vice-minister.
Ploeg
Beide bewindslieden vinden in
elk geval dat er op departementen
waar nu twee staatssecretarissen
zijn, één kan verdwijnen (onder
wijs, defensie en sociale zaken).
Verder staat het staatssecretariaat
op landbouw en visserij (nu de
VVD'er Ploeg) ter. discussieijss.
Deetman en De Korte willen wel
een staatssecretaris op de ministe
ries van binnenlandse zaken, bui
tenlandse zaken, economische za
ken, onderwijs en wetenschappen,
sociale zaken, WVC, VROM en
eventueel financiën. Deetman en
De Korte hebben deze laatste mo
gelijkheid opengehouden voor het
geval de onderhandelaars de sane
ring te drastisch zouden vinden.
Over het aantal ministersposten
in het komende kabinet zijn beide
partijen het inmiddels eens. De
WD krijgt er vijf en het CDA ne
gen. Daarmee verliest de WD een
ministerspost ten opzichte van de
huidige (demissionaire) ministers
ploeg en krijgt het CDA er een bij.
In CDA-kring wordt verwacht
dat de christen-democraten minis
ters mogen leveren voor Algemene
Zaken (Lubbers), WVC (De Vries),
Sociale Zaken (Deetman), Buiten
landse Zaken (Van den Broek), De
fensie (De Ruiter), Ontwikkelings
samenwerking (Bukman), Land
bouw en Visserij (Braks), Finan
ciën (Ruding) en Justitie (het Eer-
ste-Kamerlid mevrouw Leyten).
De WD krijgt dan Onderwijs en
Wetenschappen Economische
Zaken (Winsemius), VROM
Binnenlandse Zaken (De Korte) en
Verkeer en Waterstaat (Smit-
Kroes).
ROTTERDAM - Met een vele meters groot gat in de romp kwam gisteren het Britse vrachtschip St. Cloud
Rotterdamse haven aan. Het schip was zondagmorgen vroeg in dichte mist bij Vlieland geramd door het Brazi
liaanse vrachtschip Lloyd Alegrete. De schepen kwamen muurvast in elkaar vast te zitten en pas na vele uren
sjorren waren de kapiteins weer baas op eigen brug. Het Britse schip, dat geen lading had, maakte lichte slagzij
maar zag toch kans op eigen kracht naar Rotterdam te varen. Daar wordt het schip gerepareerd. (foto anp>
Getuige Gruijters beschuldigt Masson
MAASTRICHT (GPD/ANP) - De
voormalige directeur beleggingen
by het Algemeen Burgerlijk Pen
sioenfonds, Masson, heeft de cen
trale beleggingsraad van het ABP
destijds doelbewust misleid by de
presentatie van twee bouwprojec
ten. Het ging om projecten waarbij
het bouwbedrijf Nelissen als uit
voerder was betrokken: de Binck-
horstlaan in Den Haag en het
stadscentrum Nieuwegein.
Dat verklaarde gisteren de man
die steeds elk commentaar op de
ABP-affaire had geweigerd: drs.
Hans Gruijters, burgemeester van
Lelystad, oud-minister en van 1982
tot 1985 lid van de centrale beleg
gingsraad van het ABP, die de
eindverantwoordelijkheid had
voor het beleggingsbeleid. Hij trad
LUITENANT
op als getuige bij de voortgezette
behandeling van de ABP-zaak
voor de rechtbank van Maastricht.
Volgens Gruijters stond er in de
rapportage aan de centrale beleg
gingsraad over de Binckhorstlaan
niet dat in de totale aanneemsom
ook 1,25 miljoen gulden aan over-
namékosten waren verwerkt. Dat
bedrag moest worden uitgekeerd
aan de oorspronkelijke geldschie
ter OGON, die zich te elfder ure uit
het project had teruggetrokken.
Ook de marktrapportage was vol
gens Gruijters achteraf gezien on
volledig: toen het hoofd algemene
zaken van het ABP de interne rap
portage weigerde te ondertekenen
omdat deze volgens hem te opti
mistisch was, werd er een rapport
van een extern bureau aan de cen
trale beleggingsraad voorgelegd.
"Dat was onjuist en ongeoorloofd",
aldus Gruijters. "Alle relevante ge
gevens hadden moeten worden
verstrekt, en dat is hier niet ge
beurd".
Hetzelfde geldt volgens Gruijters
voor het project Nieuwegein - de
bouw van een nieuw stadscentrum
die via allerlei gesjoemel uiteinde
lijk werd gegund aan het bedrijf
Nelissen. De centrale beleggings
raad kreeg van dat project volgens
hem geflatteerde rendementsbere
keningen voorgeschoteld, waarbij
bewust,zei hij.
Nooit van gehoord
Een andere getuige bleek zich
aanmerkelijk minder te herinne
ren: dr. J. van der Dussen (56),
voormalig hoofddirecteur van het
ABP en nu raadsadviseur bij het
ministerie van binnenlandse za
ken. Over een van de hoofdver
dachten zei hij bijvoorbeeld: „Ir.
van Zon? Nooit van gehoord".
Toch is dat de naam die nu al een
paar jaar centraal staat in het ABP-
corruptieschandaal. De naam van
Zon is nooit gevallen in de tijd dat
Van der Dussen nog de directiever
gaderingen van het fonds leidde.
De voormalige hoofddirecteur
werd na de ontdekking van de ver
meende fraude bij het ABP ontsla
gen. Hij kwam er gisteren voor de
Maastrichtse rechtbank rond voor
uit dat hij van beleggingen in on
roerend goed geen snars verstand
heeft.Ondanks zijn gebrek aan des
kundigheid op het gebied van on
roerend goed toog Van der Dussen
wel eens met een pak documenten
onder de arm naar de beleggings
raad om diens goedkeuring te ver
krijgen voor de miljoenenfinancie
ring van een aan het ABP aangebo
den bouwproject. De beleggings
raad moest dan mede op basis van
zijn uitleg en toelichting beoorde
len of de belegging een aantrekke
lijk en duurzaam rendement zou
gaan opleveren.
AMSTERDAM (ANP) Een op de
drie 'spuiters' in Amsterdam
draagt het Aids-virus bij zich. Dat
voorlopige resultaat van een on
derzoek maakte de Amsterdamse
GG en GD-artis Coutinho gisteren
bekend op het Aids-congres in Pa
rijs.
De onderzochte groep van 115
verslaafden, die zichzelf voor het
vorig jaar december begonnen on
derzoek meldden, is volgens de on
derzoekers niet represéntatief voor
alle drugsgebruikers in de hoofd
stad. Van de deelnemende groep
heeft 85 procent ooit wel eens ge
spoten, terwijl maar 25 procent van
alle Amsterdamse drugsgebrui
kers de spuit gebruikt om zichzelf
harddrugs toe te dienen.
Juist dat gebruik van injectie
naalden is, zoals de onderzoekers
ook verwachtten, de belangrijkste
risicofactor. Ook het gebruik van
marihuana en hasjiesj blijkt samen
te hangen met het oplopen van de
infectie. Uit het onderzoek is ge
bleken de Aids-dragers vaker can-
nabis-produkten gebruiken dan de
niet-besmetten. Hoe dat komt is
onduidelijk. Aids-infecties komt
bovendien onder buitenlandse
drugsgebruikers meer voor. Moge
lijk weerspiegelt dit het verschijn
sel dat in het buitenland meer
drugsgebruikers besmet zijn, aldus
de GG en GD.
De verslaafden passen zich in
hun gedrag aan, zo blijkt uit het on
derzoek. Ze wisselen vaker van
naald en maken meer gebruik van
het omruilsysteem, waarbij ze te
gen inlevering van een gebruikte
spuit, een schone krijgen. Verslaaf
de mannelijke en vrouwelijke
prostituées zeiden vaker con
dooms te gebruiken. Overigens is
het niet zo dat Aids tot ontwikke
ling komt bij allen die met het vi
rus zijn besmet. Een klein deel van
degenen die positief reageren op
de aanwezigheid van het virus zal
de ziekte ook werkelijk krijgen.
Eiwit
Onderzoekers in Amsterdam
hebben inmiddels een in Amerika
ontwikkelde test bestudeerd waar
mee de aanwezigheid in het bloed
kan worden aangetoond van een
viruseiwit, dat met Aids te maken
heeft. Coutinho acht de test 'heel
belangrijk', zei hij gisteren vanuit
Parijs, omdat daarmee beter het
verloop van Aids kan worden na-
Het betreffende viruseiwit is on
derdeel van het Aids-veroorzaken-
de virus en wordt al enkele weken
na een infectie in het lichaam ge
vormd. Het wordt vervolgens on
derdrukt (blijft wel aanwezig) en is
daardoor maanden, soms jaren niet
meer op te sporen (zeg maar: de in
cubatietijd van Aids). Het eiwit
manifesteert zich weer kort voor
het moment, dat de klachten ko
men, aldus Coutinho. Met de test
kan dus worden aangetoond, wan
neer het actieve deel van Aids be
gint. Dat was tot nu toé niet moge
lijk.
Indonesische
regering zet
weer boek op
zwarte lijst
JAKARTA (Rtr/ANP) De Indo
nesische autoriteiten hebben een
Indonesische vertaling van een Ne
derlands boek over de mislukte
staatsgreep in 1965 op de zwarte
lijst gezet. Het is de vierde publika-
tie in twee maanden die werd ver
boden. Het boek heeft de veelzeg
gende titel 'Indonesië: De waar
heid omtrent 1965 - Suharto staat
terecht' en is van de hand van drie
auteurs. Onder hen is de Neder
landse professor Wertheim.
Eerder deze maand verbood de
regering een werk van de Australi
sche academicus Harold Crouch
getiteld 'De strijdkrachten en de
politiek in Indonesië'. In mei wer
den twee boeken van de beroemde
romanschrijver en ex-politieke ge
vangene Pramüdya Ananta Toer
op de index geplaatst omdat ze vol
gens de autoriteiten het commu
nisme predikten.
Vorig jaar werden nog vier leden
van de verboden communistische
partij terechtgesteld wegens hun
betrokkenheid by die staatsgreep.
Het nu verboden werk bevat een
stuk van een van die vorig jaar
geëexecuteerde gevangenen, Gatot
Lestario.
ADVERTENTIE
ONDER MOEDERS VLEUGELS
DEN HAAG (ANP) - Prins Wil
lem Alexander zal op 1 juli worden
beëdigd tot luitenant ter zee derde
klasse. Dat gebeurt, onder meer in
aanwezigheid van zijn ouders, aan
boord van HMS Tromp. De prins
zal de eed afleggen ten overstaan
van de commandant der zeemacht,
R. Krijger. Dit heeft de Rijksvoor
lichtingsdienst gisteren meege
deeld.
Prins Willem Alexander kwam
vorig jaar augustus in militaire
dienst. (fotoANP).
DEN HAAG (GPD/ANP) - De nieuwe wet op de studiefinanciering gaat
gewoon per 1 oktober in, zoals steeds de bedoeling is geweest. Minister
Deetman (onderwijs en wetenschappen) heeft gisteren laten weten dat
een proef heeft uitgewezen dat er geen technische en organisatorische
problemen te verwachten zijn. Iedereen krijgt, aldus Deetman, op tijd
zijn geld. Op 1 oktober krijgen al enige honderdduizenden scholieren en
studenten met de wet te maken, uiteindelijk zelfs 600.000 mensen.
Het nieuwe stelsel geeft alle scholieren en studenten tussen 18 en 30
jaar recht op een basisbeurs. Thuiswonenden krijgen 265,96 gulden per
maand, uitwonenden 604,22 gulden, bedragen waarop de studenten aan
vullingen kunnen vragen in de vorm van een beurs en/of een rentedra
gende lening. Die zijn weer afhankelijk van het inkomen van de ouders
en het soort onderwijs.
Voor iedereen die onder het nieuwe stelsel valt, verdwijnt de kinderbij
slag. Tot 1 oktober evenwel blijft de oude regeling van kracht, inclusief
het recht op kinderbijslag. Wie al onder het oude stelsel staat geregi
streerd, ontvangt vanzelf bericht over de overgang na 1 oktober. Het
ministerie van onderwijs raadt nieuwe gegadigden aan zich zo snel moge
lijk aan te melden.
Een spaarrekening waarbij het tarief
is gekoppeld aan de rente op de kapi
taalmarkt.
Dit tarief wordt maandelijks vastge
steld. Het tegoed is dagelijks opvraagbaar
met 2% retourrente.
Het minimumsaldo bedraagt f 1.000.-:
Het rentepercentage r\
voor de maand L I U f
Mils U,JU /O
DE DICHT BIJ HUIS BANK
AMSTERDAM - Uiterst nauwlettend houdt deze rode flamingo in het
Amsterdamse Artis haar pasgeboren jong in het oog. Het heeft bijna 5
jaar geduurd, maar sinds twee dagen is de Amsterdamse dierentuin weer
een flamingo-kuiken rijk. De moeder hield het diertje steeds onder haar
vleugels, maar gisteren stond ze toch even op om de nieuwe aanwinst een
blik in de wijde wereld te gunnen. Het jong was gelijk een heel stuk van
moeders vleugels vandaan. (foto $npi.
DEN HAAG - Defensie was in de
ze kabinetsperiode een schandaal-
gevoelig departement. Morgen
mag minister De Ruiter opnieuw
de Kamer gaan vertellen dat het
met de interne organisatie op zijn
departement soms droevig is ge
steld. Na de Walruszaak, waarbij
de marine op eigen houtje voor
honderden miljoenen extra's op
een paar onderzeeboten liet aan
brengen, nu een uiterst banale af
faire: de boekhouding van de huis
houdelijke dienst blijkt een chaos.
Schade over de afgelopen 8 tot 10
jaar: meer dan 10 mitjoen gulden.
En de verantwoordelijke minis
ters? Wel, zij wisten van niets.
De Ruiter nu wel. Begin juni be
schreef de interne accountants
dienst tot in de puntjes het amateu
ristische boekhouden ten departe-
mente. Al in juni 1982 liet een
soortgelijk rapport geen spaan heel
van de organisatie van de huishou
delijke dienst, waar zo'n 200 men
sen werken. Een in het oog sprin
gende conclusie: "De administra
tieve werkzaamheden bij de huis
houdelijke dienst zijn tot een zoda
nig minimum beperkt, dat inzicht
in het totale bedrijfsgebeuren ont
breekt". Het was zo erg, dat zelfs
inventarisatie van het aanwezige
meubilair onmogelijk was, omdat
daarvoor de benodigde bonnetjes
ontbraken.
Het accountantsrapport kwam
echter nooit op het bureau van de
destijds verantwoordelijke minis
ter Van Mierlo (D66). Ergens bleef
het steken, en nog steeds is niet op
gehelderd waar dat was. Beschul
digende vingers worden in het
Haagse uitgestoken in de richting
van topambtenaren als de vroegere
secretaris-generaal Peijnenburg (in
1984 opgevolgd door De Man) en
de toenmalige directeur-generaal
economie en financiën, de inmid
dels gepensioneerde marineman
De Laat de Kanter. Hij is ook een
van de hoofdrolspelers in de Wal
rus-affaire.
Gerommel
Toch gaat het om gerommel op
zo grote schaal, dat bewindslieden
(en Kamer) al veel eerder op de
hoogte hadden moeten worden ge
steld. In de eerste plaats zijn er de
schoonmaakcontracten. De huis
houdelijke dienst regelde met 48
schoonmaakbedrijven contracten
voor het onderhoud aan ongeveer
50 gebouwen, voor ruim 8 miljoen.
Maar omdat Defensie het aantal
schoonmaakuren te hoog inschat
te, incasseerden de schoonmaak-
bedrijven 100 procent betaling
voor werk dat in 75 procent van de
toegedachte tijd kon worden ver
richt.
Bovendien bleek de dienst nooit
gehoord te hebben van het com
merciële principe dat de laagste in
schrijver het contract krijgt. En de
interne controle faalde volledig. In
feite werd de controle verricht
door dezelfde mensen die verant
woordelijk waren voor het afslui
ten van de contracten. Navrant
voorbeeld: sommige schoonmaak
bedrijven berekenden voor het
werk in het ene gebouw een hoger
uurloon dan elders. Soms liep dat
op tot een tientje per uur.
En dan was er de eigen garage
van het ministerie. Naast de 13
riante auto's voor het vervoer van
minister en hoge ambtenaren, wa
ren er 15 busjes voor personen- en
vrachtvervoer. De drie monteurs
maakten er overuren, maar niet
aan het eigen wagenpark. Boze
tongen beweren dat particuliere
auto's tegen aantrekkelijk tarief bij
Defensie in onderhoud waren. De
accountants constateren slechts
dat het onderhoud van één wagen
jaarlijks 20.000 gulden kostte.
Waarvoor dat bedrag werd be
steed, blijft onduidelijk. De onge
twijfeld beduimelde reparatiebon
nen waren óf niet aanwezig, óf
maakten controle achteraf onmo
gelijk. De drie monteurs plus chef
kostten defensie over 1984 bijna 4
ï»Jan,Jdal bedrag ging bijna
90.000 gulden op aan 'overwerk'. In
1985 liep dat terug tot bijna 60 mil
le, maar klaarblijkelijk maakte de
chef toen geen overuren meer,
want hij werd niet in dit staatje op
genomen.
Fraude?
De huishoudelijke dienst schafte
ook, tegen de voorschriften, zelf
dienstwagens aan bij particuliere
garages. Dat scheelde een slok op
een borrel, want wanneer centraal
via het rijk was ingekocht was kor
ting op de aankoop verkregen. De
accountants becijferden dat dit
over 1985 een verlies van 16.000
gulden over de aanschaf van vier
auto's opleverde. Daar zaten dan
ook twee Mercedes-Benzbusjes
van dik 60.000 gulden elk bij. De
accountants: die hadden nooit mo
gen worden gekocht. Er had een
goedkoper merk moeten worden
aangeschaft. En: "Niet kan worden
vastgesteld of al het begrotings-
geld voor de aangeschafte voertui
gen ook daadwerkelijk voor Defen
sie is besteed".
Dat alles stinkt naar fraude. Een
marechaussee-onderzoek had ech
ter geen strafbare feiten opgele
verd. Aanvankelijk volstond De
fensie met de verklaring dat op
grond van dit onderzoek geen
maatregelen tegen verantwoorde
lijken waren genomen. Maar daar
aan moest worden toegevoegd, dat
niet kon worden vastgesteld of
frauduleus was gehandeld, een
voudig omdat de 'administratie'
het vinden van bewijsmateriaal on
mogelijk maakte.
Onder druk van de publiciteit en
vragen vanuit de Tweede Kamer
heeft De Ruiter alsnog een tweede
onderzoek gelast. De top van zijn
departement plus de marechaus
see houdt zich daar nu mee bezig.
Of het wat zal opleveren? Een de-
fensiedeskundige meent: "Organi
satorisch kan er natuurlijk wat ver
beterd worden. Maar ja, het is na
tuurlijk wel een dienst waar men
sen werken die geen kaas hebben
gegeten van deugdelijk boekhou
den. Per slot van rekening is het
voor een monteur eenvoudiger een
bougie te verwisselen dan een kas
boek bij te houden".
De Kamerleden Frinking (CDA)
en Van den Bergh (PvdA) zijn
maar deels tevreden met de maat
regelen van De Ruiter. Zo zal het
Rijksinkoopbureau voortaan de
contracten met schoonmaakbedrij
ven afsluiten, zijn de contracten in
middels herzien en zal het onder
houd van het wagenpark voortaan
bij particuliere garages en de land
macht plaatsvinden. Bovendien
wordt bij de Directie Interne Za
ken, waaronder de huishoudelijke
dienst valt, een ervaren controller
aangesteld en een extern bureau
moet adviezen uitbrengen over
herstructurering van deze falende
directie.
Van den Bergh: "Alles goed en
wel, de accountantsrapporten zijn
overduidelijk. De Ruiter moet in
de Kamer man en paard noemen.
De feiten moeten op tafel komen,
we moeten zeker niet te horen krij
gen: het onderzoek is nog gaande".
Frinking: "Ook ik wil weten of dit
personele konsekwenties heeft in
het apparaat zelf. Als ik het rapport
lees zijn er wel degelijke strafrech
telijke elementen. Als accountants
overwerk tussen aanhalingstekens
gaan schrijven....".
Overigens wenst Frinking wel
een relativerende, zij het weinig
bemoedigende, kanttekening te
maken: "Als zoiets bij Defensie
plaatsvindt, wordt er enorme op
hef over gemaakt. Maar op elk de
partement worden er miljoenen
verspild, lees er de rapporten van
de Rekenkamer op na".
