'Ik zat helemaal op slot'
Bmgnaar Sicilië: werelawtrnder of geldverspilling?
Hoe ex-gedetineerde Leo Zwennes er weer bovenop kwam
ZATERDAG 21 JUNI 1986
PAGINA 23
Leo Zwennes rijdt in een voor zijn postuur uiterst krap autootje.
Dat heeft te maken met zijn verleden. In een grote Amerikaan, een
dikke Mercedes, een echte snollenbak dus, scheurde hij vroeger
rond. Protserig, provocerend. Er ging bijna geen dag voorbij of de
politie hield hem aan. Om daaraan niet meer te worden herinnerd
rijdt hij nu in een onopvallende auto.
„Ik leerde al vroeg manipuleren. Ik
wist precies hoe ik moest doen om mijn
moeder zo ver te krijgen dat ze zei: don-
derstraal nou maar op. Dan was ze me
zat en dan kon ik de straat op. Als ik
maar even wat meer aandacht van haar
vergde liet ze het afweten. Ze koos de
gemakkelijkste weg".
„M'n vader zat, als hy thuis was, te le
zen. Er was verder niet mee te communi
ceren. Je hoorde alleen het klapperen
van z'n kunstgebit. Dat irriteerde me
mateloos. Nu weet ik dat ze zelf net zo
goed slachtoffer zijn van hun omstan
digheden".
„Ik had nogal eens huisarrest. Een
straf, maar niet met echt een reden, geen
straf die je verdiend had. Het enige dat
ik deed was me eraan onttrekken. Via de
tuin en de oude gasfabriek ging ik de
straat op".
„Ja, m'n ouders leven nog. Maar ik
heb al een tijd geen contact meer met
hen. Ik neem het ze niet kwalijk dat ze
het hebben gedaan zoals ze het gedaan
hebben. Maar wat ik erg heb gemist is
dat ik als- kind nooit ben geknuffeld,
nooit".
Maar er is nog een reden. Het verleden
zal voor hem nooit voorbijgaan. Met zijn
strafblad kan hij geen financier voor een
auto vinden, al heeft hij nu een vaste
baan met een representatief visitekaar
tje en is hij keurig getrouwd met een di
rectiesecretaresse en woont hij ver van
de Haagse Schilderswijk. Hij blijft in de
computers staan als de crimineel uit een
beruchte buurt.
Automatisch behoudt hij dat stempel.
Zoals de Schilderswijk het stempel
houdt. Stigmatisering heet dat, etiketjes
plakken. Hij vecht daartegen, maar wèl
op een heel andere manier dan hij vroe
ger gewend was. Er vallen geen doden
meer. Leo Zwennes denkt zo langzamer
hand te hebben geleerd waar zijn gren
zen liggen.
Regionaal coördinator L. J. M. Zwen
nes, staat er op zijn visitekaartje. Vanuit
een bescheiden souterrain in een onop
vallende Haagse flatwijk leidt hij het
voorlichtingsproject Delinkwentie en
Samenleving in Zuid-Holland-Noord.
Dat is een van de vier regio's waarin het
land is verdeeld om zo eericht mogelijk
de vooroordelen en stereotypen over
boeven en b^jes te bestrijden. Bijvoor
beeld op scholen.
Aan scholen had hij als jongetje de
pest. „Ik paste niet in het gareel van het
schoolregime. Het liep steeds uit op au
toriteitsconflicten". Het klinkt een
beetje mal. Die deftige taal past niet bij
z'n Haagse accent. En niet bij het vier
kante zithoekje dat wat afmetingen en
inrichting betreft veel weg heeft van een
cel. Een stoel, een kale kast; tijdschrift
plaatjes met vrouwelijk bloot.
Status
Leo geeft toe dat het niet bepaald de
taal is die hij toen op school bezigde. En
dat het ook niet de taal is die je moet
gebruiken om aan kinderen van het
voortgezet onderwijs uit te leggen wat
een bajesklant is. Het kan bijna niet an
ders of de middelbare beroepsopleiding
maatschappelijk werk speelt hem par
ten. Misschien wel een tikkeltje opzette
lijk. Want als je zo in de goot hebt gele
gen als Leo wil je soms wel weten dat je
nu status hebt.
Zijn levensverhaal begint als een jon
gensboek over een belhamel. „In de
Schilderswijk was het ons kent ons. Je
hoorde by de buurt en tegelijk had je je
eigen groepje, zo'n zes, zeven jongens
met wie je door de stad zwierf. Je had
met elkaar gemeen dat je spijbelde, want
school was het tegendeel van vrijheid,
blijheid, plezier en spanning. Dat vond
je op straat. Je had in je buurt je vaste
plekken, waar je elkaar«^rof. Dat was
voor ons de speelplaats tegenover de ou
de broodfabriek van Hus. En je had je
vaste route door de stad. Altijd naar de
warenhuizen, want daar waren veel los
se dingen. De een pikte een potlood, de
ander een potlood en een puntenslijper.
Spelenderwijs overtrof je elkaar. In de
groep mocht je niet voor elkaar onder
doen. Dat was een code".
„Achteraf kun je natuurlijk een mooie
verklaring geven waarom je zo de pest
had aan school, terwijl je in wezen heel
leergierig was. Eén incident kan de
doorslag geven. Zo herinner ik me haar
scherp het moment dat de leraar Frans
op de allereerste schooldag tegen
eronder. Ik vloog 'm gelijk aan, gaf 'n
een knal voor z'n kop. Ik rende de klas
uit en alles wat ik onderweg tegenkwam
vloog in het rond. Een verschrikkelijke
woede-uitbarsting. Ik vond het zo on
rechtvaardig dat die man me zomaar een
trap kon geven, mocht geven. Dat gevoel
van onrechtvaardig behandeld te zijn
vrat helemaal in me. Ik voelde als het
ware de agressie groeien. Maar ik kon er
niets tegen doen. Machteloos was ik".
Niet thuis
„M'n vader en moeder werkten alle
bei. Ze waren vaak niet thuis, maar ik
had ook niet het gevoel dat het een thuis
was. Als jongetje van tien voel je die ver
vreemding wel, maar je kunt het niet on
der woorden brengen. Je kunt er niets
mee aan. Pas later realiseer je je wat het
is: een leeg huis. Je beseft dat die leegte
zich ook aan jezelf heeft meegedeeld. Ik
ontvluchtte het ouderlijk huis steeds va
ker. Als het even kon ging ik met een
vriendje mee. Hij kwam uit een groot ge
zin. Daar was het gezellig".
Mijn wereld
„De straat werd steeds meer mijn we
reld. Die werd groter dank zij de brom
fiets. De eerste was een Solex, zo'n puf-
fertje. Maar we zorgden wel dat ie hard
ging. We versierden nieuwe onderdelen.
Al gauw pakte de politie ons. Veronge
lijkt waren we. We doen toch niks. We
zijn toch niemand tot last. En steeds
meer de toon van: wat mot je van me.
Want het was nooit meewerken, altijd te
genwerken. Dat was een buurtcode. Als
de pooiers ruzie hadden wist niemand
wat, had niemand wat gezien. Je verlink
te elkaar niet. Dat zat er bij de kinderen
ook al vroeg ingebakken".
„Op m'n zestiende kreeg ik m'n eerste
officiële brommer. Van m'n grootmoe
der. Ik was haar oogappel. Ik kon geen
kwaad bij haar doen. Een Kreidler. Die
waren in toen. Ik had 'm in een mum
opgevoerd en hij was in een mum in be
slag genomen. In die dagen ging ie gelijk
onder de pers als je al een rits bekeurin
gen had. De wereld verging voor me".
„Naarmate ik ouder werd verhardde
het. Je ging de dansgelegenheden af en
de kermissen. De kleinste voorop, die
dan zogenaamd toevallig tegen een go-
ser van een andere groep aanliep. Een
excuus voor ruzie. In Ryswijk begon het
echt uit de hand te lopen. Na knokken in
een dansgelegenheid braken we de tent
af. Ik kreeg een verbod van de burge
meester. Een jaar lang mocht ik niet in
die gemeente komen".
„Het werd steeds grover en harder.
Niemand stopte ons. Op het laatst voch
ten we met alles wat we maar konden
vasthouden. Dat ging gewoon keihard.
Je mepte er blind op los. Met allerlei
slag- en steekwapens. Uiteindelijk kwa
men er vuurwapens aan te pas".
Dode
„Er is toen een dode gevallen in een
disco".
„Ik kwam daar als dader uit".
„Ja, ik was de dader".
„Die jongen was zeventien jaar".
„Leo eindigt nog eens op de snijtafel
van dokter Zeldenrust, zeiden ze".
Het was in die dagen heel rommelig
in Den Haag. Er waren in betrekkelijk
korte tijd zeven doden gevallen bij
vechtpartijen. De kranten stonden er bol
van. Ze schreven dat dit niet langer zo
kon doorgaan. Dat Den Haag geterrori
seerd werd. En dat er iets tegen gedaan
moest worden".
„Op m'n achttiende verjaardag werd
er acht jaar tegen me geëist. Aan m'n
oma heb ik te danken dat ik mr. Huy-
gens kreeg, een bekende strafpleiter. In
hoger beroep werd zes jaar geëist. Ik
werd tot vijf jaar veroordeeld".
Spijt? „Nee. Ik wist niet wat spijt was.
Het enige wat ik daacht in die cel: hier
zal ik wel sterven. Ik was zo introvert als
de neten. Ik zat helemaal op slot. Ik zat
maar op te potten, op te potten. En op de
gekste momenten explodeerde het. Ver
schrikkelijke razernijen, die buiten me
zelf om leken te gaan. Ik kon niet meer
bij m'n gevoelens komen. Ik was onbe
reikbaar, ook voor mezelf. Hele horden
psychologen en psychiaters hebben ze
op me losgelaten, maar ik was ondoor
dringbaar, liet niemand toe, werkte te
gen, vocht me kapot".
Brave burgers hebben op de tentoonstelling Mens
en Wetenschap in Utrecht een beetje kunnen
ervaren hoe het is om terecht te moeten staan.
Bezoekers van de expositie konden met behulp
van een computer kiezen uit een deliet en kregen
dan een dagvaarding. Utrechtse studenten
bemanden de rechtbank. En het Huis van
Bewaring aan het Wolvenplein stelde een ecbte cel
beschikbaar, met televisie. Gedetineerden hebben
sinds kort recht op een tv. Ex-gedetineerde Leo
Zwennes, staflid van het voorlichtingsproject
Delinkwentie en Samenleving, moest keer op keer
uitleggen dat dit minder luxe is dan het lijkt. Meer
een zoethoudertje voor alles wat er door de
bezuinigingen in de bajes minder op wordt. In
bijgaand interview vertelt Leo hoe het met hem zo
ver kwam. "Ik zat maar op te potten, op te potten".
door Pieter van de Vliet
De ex-gedetineerde op de tentoonstelling 'Mens en
i'; meuwe status.
Itotos Kolandde Brain)
In de Italiaanse pers heet het al
'het achtste wereldwonder',
voordat er nog maar één spade in
de grond is gegaan. Het is de brug
I over de Straat van Messina, tussen
Sicilië en het vasteland: het stukje
zee tussen Scylla en Charybdis.
I Daarover was in de oudheid al
gedacht, want tenslotte hadden de
Grieken al een schipbrug naar
Klein-Azië gelegd, dus waarom zou
ook de Straat van Messina niet op
die manier bedwongen kunnen
worden?
Maar het waren juist Scylla en Charyb
dis, die dat onmogelijk maakten: de stro
mingen en de windsterkte in de smalle
doorgang bleven een onoverkomelijk
obstakel. Zelfs een regelmatige pontver
binding werd pas in de vorige eeuw, na
de eenwording van Italië, tot stand ge
bracht. In 1984 werden daarmee al
1.895.000 personenauto's, 824.000 vracht
wagens, 117.000 passagierstreinen en
278.000 goederenwagons overgezet. De
gedachte aan een vaste oeververbinding,
nooit helemaal verdwenen, leek voor al
tijd te zullen stuiten op de praktische on
uitvoerbaarheid.
Gedurfd
Nu is het dan zover, althans, er ligt een
plan klaar dat er op papier al indrukwek
kend uitziet: een brug van 3300 meter
lengte en 60 meter breedte, op 81 meter
boven de zeespiegel opgehangen aan
twee vaste pijlers van 400 meter hoogte,
één op elke oever. Daarmee zou de brug
een grotere spanning krijgen dan welke
bestaande of in aanbouw zijnde hang
brug: die over de Humber in Engeland
(gebouwd in 1980) hangt aan vier pijlers
en de maximum spanning bedraagt 1410
meter, de Golden Gate in San Francisco,
die uit 1931 dateert en waarschijnlijk de
beroemdste hangbrug ter wereld is,
heeft een spanning van 1280 meter tus
sen de binnenste van de vier pijlers en in
Japan wordt gewerkt aan een vier pijler-
brug in Akashi, met een maximum span
ning van 1780 meter.
Het meest vergelijkbare voorbeeld, de
in 1972 voltooide brug over de Bosporus
(Istanboel), die eveneens aan twee pij
lers hangt, is 1074 meter lang. Dit is ove
rigens niet het enige wat de brug, nog
steeds op papier, onderscheidt van alle
concurrenten: behalve twee driebaans-
wegen voor het autoverkeer voorziet het
plan ook in twee spoorbanen voor super
snelle treinen en dat is iets wat tot nu toe
nog niemand heeft aangedurfd. Allqen
de Japanners zijn er nu mee bezig in
Akashi, maar verder zijn alle hangbrug
gen waarvoor spoorbanen waren voor
zien (bijvoorbeeld die over de Taag in
Lissabon en de George Washington-
brug in New York) nog steeds treinloos.
Hier beginnen dan ook meteen de
moeilijkheden: Lodovico Ligato, de eer
ste president van het pas zelfstandig ge
worden Italiaanse spoorwegbedrijf,
heeft ernstige twijfels over de mogelijk
heid van sneltreinverkeer over de hang
brug. Hij voorziet groot gevaar voor ont
sporing door de horizontale en verticale
uitslagen, die bij een brug van deze leng
te onvermijdelijk zijn.
Aardbevingen
Maar er zijn nog een paar andere voor
de hand liggende tegenwerpingen. In de
eerste plaats behoren Calabrië en Sicilië
tot de meest aan aardbevingen onderhe
vige delen van Italië: door de aardbeving
van 1908 waarbij 88.000 doden vielen,
werden Reggio Calabria en Messina, de
Visitekaartje
„In Zutphen kwam ik als eerste lang
gestrafte. Nauwelijks was ik binnen of ik
liet m'n visitekaartje zien. Dus ik ramde
gelijk de stoel in elkaar tegen m'n cel
deur. De bewaarders hadden meteen al
geen trek meer in me. Maar huismeester
Stuiver deed heel gewoon. Die man had
het. Het was net of ie geen uniform aan
had. Hij was een van de eersten die dicht
bij me wist te komen en die ik ook toe
liet. Hij zei: „Ik geef je het vertrouwen.
Je wordt reiniger, maar je houdt je han
den thuis". Dat beloofde ik. „Al moet ik
door de muren heen bijten". En denk er
om dat 't echt door de muren heen bijten
is. Want volgens de b^jesmentaliteit
moet je je spierbundels laten zien en
moet je je tranen verbergen. Alleen al
om die reden is het een onzinnig voor
stel van die officier van justitie uit Alk
maar om twee man op één cel te zetten.
Want dan ben je dat laatste beetje priva
cy kwyt. Die paar uurtjes met jezelf zijn
twee eindpunten van de brug, totaal ver
woest. Toch komen juist hier de ander
halve Eiffeltoren-hoge pijlers te staan,
die de brug moeten ondersteunen.
Ten tweede staat de Straat van Messi
na bekend om zijn stormen, waarbij
windsnelheden van 100 kilometer per
uur geen zeldzaamheid zijn. Wat voor ge
varen dat meebrengt voor een hangbrug
is al eens gebleken in Nieuw-Mexico,
waar de brug over de Tacoma door de
wind zo sterk in trilling werd gebracht,
dat het wegdek in enkele ogenblikken
scheurde en werd opgerold alsof het van
blik was. Deze, en alle andere opwerpin
gen worden hooghartig weggewuifd
door Gianfranco Gilardini, directeur van
de pas opgerichte overheidsinstelling
'Straat van Messina'.
„Tacoma?", zegt hy, „Taag? U moet
goed bedenken, dat die van vóór het
computertijdperk stammen. Vandaag
kan alles van tevoren worden uitgetest
en hebben we volslagen zekerheid over
de uitvoerbaarheid, de veiligheid en
duurzaamheid van onze brug". Trots
somt hij de resultaten van die proeven
op: de brug is bestand tegen windsnel
heden van over de 300 kilometer per uur,
tegen aardbevingen zwaarder dan die
van 1908 en zelfs tegen een zo onwaar
schijnlijk gevaar als een Jumbo Jet in
duikvlucht.
Gilardini heeft een 'de honden blaffen,
maar de karavaan trekt verder'-houding,
en hy zegt dat ook letterlijk. Eén van de
blaffers die hij daarmee op het oog heeft,
is de 61-jarige advocaat Elio Matacena
uit Napels, eigenaar van de particuliere
veerlijn naar Sicilië, maar ook sinds ja
ren voorvechter van een alternatieve oe
dan ook weg".
„Ik werd sportknecht van het voetbal
elftal, draaide plaatjes in de radiocel.
Binnen een jaar had ik een heleboel din
gen waarin ik me lekker kwijt kon. Al
leen: ik zag de mensen gaan en komen,
terwijl ik bleef. Totdat ik voorwaardelijk
in vrijheid werd gesteld. Je moet zelf vrij
zijn om met vrijheid om te kunnen gaan.
Ik was vervreemd, was gewend geraakt
aan een beschermd isolement. En met
mezelf was er niets wezenlijks gebeurd.
Ik was een emotionele binnenvetter ge
bleven. Toen ik thuis kwam bleken m'n
ouders gescheiden. Dat deed me wel
wat. Alleen m'n vader thuis, met m'n
broertje".
„Het laatste jaar in Zutphen was ik
hasjiesj gaan gebruiken. Dat werd wel
even anders toen bleek dat van de reso-
cialisatiegedachte van het gevangenis
wezen in de praktijk niets terechtkwam.
Want ik had goede moed te gaan werken
met m'n pas behaalde diploma auto
monteur, maar dat was te optimistisch
ververbinding, die hy 'Brug van Archi
medes' heeft gedoopt.
Het is een 30 meter onder het waterop
pervlak hangende buis van 42,5 meter
hoogte en 24 meter breedte, die aan de
bodem gemeerd ligt met een ingenieus
systeem van gekruiste kabels, die onder
spanning worden gehouden (vandaar de
naam) door de opwaartse druk van het
water. Van binnen is de buis verdeeld in
vier secties: in het midden twee boven
elkaar liggende autowegen, aan de zij
kanten de twee spoorbanen.
Stabiliteit
De voordelen zijn: ongevoeligheid
voor weersomstandigheden, absolute
stabiliteit en directe aansluiting op de
bestaande autowegen en spoorbanen,
terwijl voor de 80 meter boven het water
hangende brug een aanloop van 30 kilo
meter moet worden gebouwd. En de
grootste troef: het kost de helft, oftewel
2500 miljard lire (ruim vier miljard gul
den) tegen de 5000 miljard lire (8,3 mil
jard gulden) van de hangbrug. „En daar
zijn de 1200 miljard voor de aanloopwe-
gen^ de kosten van de onteigeningen en
zovoort nog niet bij gerekend", zegt Ma
tacena.
De bedenker van het vernuftige plan
is de Britse ingenieur Alan Grant, die
grote ervaring heeft met de verankering
van boortorens in de Noordzee en die
met zijn 'Archimedes-brug' de eerste
prijs won in het internationale ideeën-
concours voor de Straat van Messina, in
1969. Matacena kocht zijn patenten en
richtte een eigen maatschappij (de NV
'Archimedes-brug') op in de vaste over
tuiging dat hij een minstens even goede
gedacht. M'n sterk ingebouwde angst
begon me weer parten te spelen; op de
meest onverwachte momenten dook de
agressie op. Emotioneel stond er nog
steeds niets op een rijtje bij me. Ik begon
de kwade momenten weg te roken, weg
te snuiven, weg te slikken. Pijnstillers
voor het hartzeer. Ik kwam helemaal
vast te zitten in de verslaving. Er waren
weer allerlei akkevietjes: onverzekerd
rijden, een agent meenemen aan het por
tierraampje".
Keihard gevecht
„Ik kwam op de Emiliehoeve terecht.
De harde afkick-methode. Daar werd ik
gedwongen tot een keihard gevecht met
mezelf. In m'n tegendraadsheid was ik
steeds anderen tegengekomen, nu werd
ik met mezelf geconfronteerd. Ik moest
op een bankje zitten, maar ik bleef staan,
helemaal tegen alles in. Ze hebben me
anderhalve dag laten staan. Dat is de
consequentie. Het gevecht duurde veer
tig maanden. Vallen en opstaan. Als je
kans maakte op de opdracht als de brug-
planners.
„Ik dacht dat het om een normale me
dedinging ging", briest hij. „Maar dit is
een maffia van noorderlingen, nog erger
dan die van Sicilië". Hij beschuldigt Gi
lardini ervan uitsluitend de brugoplos-
sing te hebben laten bestuderen, terwijl
het de uitdrukkelijke taak van zijn orga
nisatie was alle voorgestelde oeverver
bindingen op hun merites te beoordelen.
„Bovendien heeft hij het parlement
voorgelogen. Om te bewijzen dat ons
plan niet uitvoerbaar was, heeft hij er
een voorgelegd dat niets met het onze te
maken heeft". - En inderdaad, het 'plan'
dat Gilardini heeft laten zien om zijn ge
lijk te bewijzen, lijkt ongeveer evenveel
op dat van Grant als de Magere Brug op
de Brienenoord.
Maar Gilardini zegt ook dat een buis
op 30 meter onder de zeespiegel een be
lemmering is voor het scheepsverkeer.
"O ja?", zegt Matacena, en diept weer
een ander papier uit zijn tas. „Dan moet
u hier eens kijken: een lijst van de groot
ste schepen ter wereld, en wat is de diep
gang van de allergrootste olietanker, de
'Nanny' (460,999 ton)?, 23,41 meter! En
zal ik nog eens wat anders laten zien?
(hij toont een fotokopie van de Staats
courant). Olietankers van meer dan
55.000 ton mogen niet eens door de
Straat van Messina"
Relaties
Kortom, Matacena is allerminst van
plan de strijd op te geven, al ziet het er
naar uit dat Gilardini de meeste troeven
in handen heeft. Als directeur van de
'Straat van Messina' kan hij de aanstaan
de keuze van het project door het parle
ment verregaand beïnvloeden en hij
heeft, niet te vergeten, de juiste relaties.
Met name in politieke kringen.
Hiertoe behoren socialistische zwaar
gewichten als premier Craxi, altijd ge
porteerd voor spectaculaire projecten
die tot zijn imago van 'grote doorzetter'
in de Italiaanse politiek kunnen bijdra
denkt dat je het gemaakt hebt laten ze je
vallen. Als je valt laten ze je opstaan. Zo
leer je te leven met ups en downs. Je
leert teleurstellingen te incasseren. Het
lijkt een harde methode, maar als je
denkt dat je echt helemaal kapot bent
vind je de warmte van anderen. Je leert
hun intimiteit waarderen. Die aanrakin
gen zijn in het begin bedreigend. Het is
een gevecht om dat by jezelf toe te laten.
Schreeuwend, huilend en lachend kom
je langzaam los, tot jezelf. Je wordt je
zelf. Als je het haalt, als je gegradueerd
wordt zoals het daar heet, ben je er nog
niet. Want dat is pas het begin".
„Ik realiseerde me dat ik vanaf dat mo
ment alles te verliezen had. Terwijl ik
vroeger niets te verliezen had. Na een
stage op het Witte Huis, een dagcentrum
voor drugs- en alcoholverslaafden, ben
ik staflid geworden op de Emiliehoeve.
Dat is niet ongebruikelijk, want wie
kunnen junkies beter helpen dan ex-ver
slaafden die méér hebben geleerd dan
alleen maar clean te worden?".
gen, en de minister van vervoer Claudio
Signorile, die al ietwat voorbarig heeft
beloofd dat de bruggebouw in 1988 zal
beginnen en in 1997 zal zijn voltooid.
Daarbij komt dat het brugplan ongetwij
feld meer tot de verbeelding spreekt dan
een tunnel, hoe vernuftig ook. „U moet
het zien als een imago-operatie, zoiets
als de vlucht naar de Maan", vindt prof.
Mario Centorrino van de universiteit van
Messina.
Voor een hoogleraar economie stapt
hij met verbazingwekkend gemak over
de vraag of de enorme kosten wel in ver
houding staan tot de verwachte baten:
„In die zin", zegt hij, „is het duidelijk
niet gerechtvaardigd, maar als dat de
enige overweging was geweest, waren ze
ook nooit begonnen aan de pyramiden
of de Eiffeltoren, waarnaar we toch eeu
wen later nog met bewondering kijken".
Zo idealistisch denkt niemand anders
erover. Voorstanders als burgemeester
Ando van Messina, weten omstandig
voor te rekenen hoeveel de landbouw en
het toerisme van Sicilië van de brug zul
len profiteren en hoe aantrekkelijk het
eiland zal worden voor industriële vesti
gingen. Tegenstanders als hoofddirec
teur Calarco van de 'Gazzetta del Sud'
spreken van nutteloze geldverspilling
voor een prestige-object waarvan het
zuiden geen enkel voordeel zal hebben.
Kathedraal
„Een kathedraal in de woestijn",
noemt hij het verachtelijk en vergelijkt
het brugplan met de miljardenverslin-
dende industriehaven van Gioia Tauro
in Calabrië, die na jaren nog ongebruikt
ligt te wachten op de beloofde fabrieken,
hoogovens en olieraffinaderijen. Zo kan
de discussie nog jaren doorgaan, maar
misschien zal prof. Centorrino gelijk
krijgen en zullen alle praktische overwe
gingen ten slotte minder sterk blijken te
zijn dan het Italiaanse verlangen de 21e
eeuw in te luiden met een nieuw wereld
wonder.
HEIN TEN KORTENAAR
