Afdoen priesterboordje was symbolisch
Priester/schrijver Seef Konijn 25 jaar 'dienstknecht'
Kerkvolk
blijft
snoepen
ZATERDAG 21 JUNI 1986
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 13
HAARLEM (GPD) - Som
mige rooms-katholieken
hadden Seef Konijn aan het
begin van de jaren zeventig
het liefst aan de schandpaal
genageld. Net als diens leer
meester professor Schille-
beeckx zou de Haarlemse
priester/schrijver Konijn
vér over de schreef zijn ge
gaan met zijn eerste boek.
Zo'n vaart liep het niet. Ze
ker is, dat veel gelovigen
zich door de boeken van de
Haarlemse pastor aange
sproken voelden en nog
voelen. Konijn: "Men her
kent in mijn boeken het
zoeken naar God".
Konijn was vorige maand een
kwart eeuw 'dienstknecht in de
tuin van de Heer', zoals het wel
eens wat plechtig wordt gezegd.
Een kwart eeuw ook in dienst van
het bisdom Haarlem. Bij het pasto
raal centrum van het bisdom aan
de Kruisweg is hij werkzaam als
volwassenenkatecheet. Dat laatste
houdt populair gezegd in, dat hij
gelovigen helpt bij het zoeken naar
antwoorden op levensvragen. In
dat werk neemt de bijbel een be
langrijke plaats in. Daar put Ko
nijn, geboren Beverwijker, een
deel van zijn Inspiratie uit. Echter
niet alles.
"De meeste warmte en inspiratie
peur ik uit directe contacten met
andere mensen, die ook op zoek
zijn naar God", vertelt Konijn ont
spannen zittend in een leunstoel.
Grappig genoeg is het tijdens het
gesprek in de pastorie van de Onze
Lieve Vrouw van Zeven Smarten
kerk aan de Rijksstraatweg erg
warm. Buiten schijnt de zon fel op
de ramen. Konijn vervolgt: "Door
die contacten is God voor mij pas
echt gaan leven. In mijn studietijd
in Nijmegen bij Schillebeeckx had
ik mijn hoofd wel vol van vernieu
wende theologie, maar mijn hart
was leeg".
Voorbeeld
Konijn is in rooms-katholieke
kringen in het bisdom Haarlem
maar ook daarbuiten voor velen
geworden tot een inspirerend voor
beeld van geloof. Hoeveel boeken
zijn uitgever Gooi Sticht heeft
verkocht, weet hij niet. "Dat heb ik
ook nooit bijgehouden. Wel weet ik
dat van 'Ter Overbrugging' dertien
drukken zijn verschenen en dat
'De Rode Draad' zeven keer is her
drukt. Dat is natuurlijk leuk, maar
of het mijn ijdelheid streelt? Ik
weet niet of ik ijdel ben". Een
beetje toch wél. Al is Konijns trots
vermengd met gezonde zelfspot.
Twee van zijn boeken zijn ver
taald. Zo is het boek 'Heer, zegen
ons' op de Westduitse markt ver
schenen. In een opsomming
achterin van andere uitgaven in de
zelfde reeks staat het werkje ge
noemd als nummer 38. "Zie je daar
nummer 39? Dat is een boeKje van
de kerkvader Augustinus. Ik word
in dezelfde reeks genoemd".
verandering. Paus Johannes XXIII
(paus van 1958-1963, red.) heeft on
derkend, dat de kerk de boot zou
missen als wij als priesters niet
snel de taal van de tijd gingen spre
ken. Hij was weliswaar van de ou
de stempel, maar stond dicht bij de
mensen en wist dat er iets moest
gebeuren. In die tijd zijn aanzetten
gegeven voor verandering".
Tijdens diens pontificaat kwam
het tot het Tweede Vaticaans Con
cilie, waarna inderdaad verande
ringen werden doorgevoerd. Veel
gebeden en gezangen, tot dan toe
verplicht in het Latijn uitgespro
ken, mochten voortaan in de land
staal worden gebezigd. Ook kwam
de priester dichterbij doordat
preekstoel en altaar vaak dichter
bij het kerkvolk werden gezet.
Konijn: "Het was een tijd van
vernieuwing. De priester was niet
zo heilig meer. De kerk schudde op
haar grondvesten. Vooral de oude
re mensen hadden daar erg veel
moeite mee. Het frappante was dat
ik in die tweede helft van de jaren
zestig bij veel Nederlandse katho
lieken dezelfde worsteling terug
zag, die ik zelf aan het begin van de
jaren zestig doormaakte. Ik denk
dat daardoor de herkenning zo
sterk was. Dat 'Ter Overbrugging'
een boek werd, is eigenlijk het ge
volg".
Plagiaat
Priester/schrijver Seef Konijn: "De kerk is veranderd".
Konijn schaamt zich niet voor
zijn zoekende houding. Waar vroe
ger menig priester voor de 'gewo
ne' gelovige een bolwerk van ze
kerheden probeerde te zijn, is Ko
nijn juist zoveel mogelijk zichzelf.
Al probeert hij niet te hard te oor
delen over de kerk van vroeger.
'Ik kan dat heel mooi illustreren
met een voorbeeld", zegt hij en hij
haalt een passage aan uit een van
zijn boeken. "Die penicilline is pas
in 1929 uitgevonden. Kun je het de
dokters van voor die tijd kwalijk
nemen dat sommigen van hun pa
tiënten doodgingen aan longont
steking? Natuurlijk niet. Dat geldt
ook voor de kerk. Je kunt het de
ouderen niet kwalijk nemen dat ze
zich houden aan de normen en
waarden waarmee ze vertrouwd
zyn".
Konijns roeping tot priester
maar ook zijn studie daarna is be
paald niet gladjes verlopen. Hij
vergelijkt het zelf het liefst met het
gevecht, dat Jacob uit het Oude
Testament had met een engel. Een
gevecht, dat Jacob weliswaar won,
maar dat toch wonden achterliet.
Jacob had na dat gevecht een
wond aan zijn heup, Seef Konijn
voelde de pijn meer geestelijk. Uit
die confrontatie, die worsteling
met zichzelf is veel inspiratie ge
groeid. In het literaire resultaat
daarvan herkennen veel gelovigen
van vandaag zich nog steeds.
Konijn vertelt van zijn studietijd
(foto GPD)
op het klein-seminarie Hageveld,
hoe hij eindeloos heen en weer ge
slingerd werd tussen 'de wereld' en
het priesterschap. "Het was alle
maal niet zo eenvoudig om bij mijn
keuze te blijven. Soms hield een
vriend ermee op of zag je zomaar
een paar lege banken voor je om
dat de leiding had ontdekt dat be
paalde jongens homofiel waren. Er
was toen sprake van een sterk diri
gistisch gezag waarbij geen in
spraak werd geduld".
Het verblijf op het groot-semina
rie in Warmond daarna verliep
minder woelig. De 'zekerheid' van
het geloof kwam echter niet, ook
niet na de priesterwijding in 1961.
Het zoeken ging door.
Konijn: "Het was een tijd van
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Pannekoek, 11.45 studentenekklesia;
Marekerk 10 dr. Meyers, 5 drs. Paul,
Zoetermeer; Maranathak. (L. Morsweg)
10 ds. Kramer; Oecumenische geloofs
gemeenschap De Regenboog (Meren
wijk) 10 pastoor v. Well; Bethlehemk.
(Driftstr.) 10 ds. Eekhof; Bevrydingsk.
(Montgomerystr.) 10 ds. G. W. Rijksen,
Sassenheim, 5 ds. Hortensius; Vredesk.
(Burggravenl.) 10 ds. Nauta, aansluitend
koffieconcert jongerenkoor 'Emoena';
Waalse kerk (tijdelijk Rapenburg 6)
10.30 ds. Ribs; jeugdkapel Vredeskerk
10; jeugdkapel Bevrijdingskerk 10. Wijk
'Stevenshof zie na geref. kerk. Acad.
Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15 ds. Mac-
kaay. Diakonessenhuis elke zat. 10.30
rk. dienst, morgen 10.30 ds. Van 't Hof,
ha. Endegeest zie Oegstgeest. Geref.
Kerk Vredeskerk zie herv. gem.; Petrak.
(Surinamestr.) 10 ds. Hortensius; Oude
Vest 10 ds. Jansen; Maranathak. zie
herv. gem.; Bevrydingsk. zie herv. gem.;
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Ver
doorn; Merenwijk zie herv. gem. Wyk
Stevenshof, gebouwtje 'Dijkhof (Rijn
dijk) 10 ds. Koolstra. Geref. K. Vryg.
(Herengr.) 10 en 5 ds. Houtman. Chr. Ge
ref. K. (Steenschuur) 9.30 ds. Den Her
tog, 5 ds. Aarnoudse. Geref. Gem. (N.
Rijn) 10 en 4.30 leesdienst. Geref. Gem.
in Ned. (Bethl.kerk Driftstr.) 11.30 en
5.30. Evang.-Luth. Gem. (Hoogl.
Kerkgr.) 10.15 ds. Mostert. Doopsgez..
Remonstr. Gem. (Lokhorstk. Pieters-
kerkstr.) 10 ds. De Clercq. Baptisten-
gem. (O. Rijn 3) 10 hr. v. Diggelen,
L.dorp. Evang. Gemeenschap (Middel-
stegr. 3) 10 evang. Dikkes. Evang. gem.
Middernachtsroep (Zoeterw.singel 21) 5
nam. samenkomst. Evangeliecentrum-
Pinksterbew. J. Maasbach-Wereldzen-
ding (aula Noachstr. 2) 10 evang. Zyl-
stra, wo. 25 juni 8 ds. v. Twillert (Zylsin-
gel 2). Pinkstergem. (O. Vest 13) 10 hr. J.
Eikerbout. Leger des Heils (hoek Ves-
testr./Groenesteeg) 10 en 7. Nieuw-
Apost. Kerk (H. Rynd. 24): 9.30 en 4, wo.
8. Zevendedag-adventisten (Ontmoe-
tingskerk Voorschoten) elke zat. 9.45
bijbelstudie, 10.45 predikdienst
Christelijke Wetenschap (Steensch. 6)
10.30. Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der
L. Dagen (Brahmsl.) 9.30,10.30 en 11.20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel) 10.
Rooms-Kath. K. Haagweg zat. 7, zo. 9 en
10.45; Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7, zo.
9.30 en 11.30; Steenschuur zat 7. zo.
8.30, 10, 11.30, 6 en 7 (lof); Boshuizerka-
de zat. 7, zo. 9.30 en 11; Lammenschans-
weg zat. 7, zo. 9 en 10.30; Haarl.straat zat.
7, zo. 9.30, 10.45 en 12.15; Merenwijk zie
herv. gem.; H. Rijndijk (zie Zoeterwou-
de).
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
ds. v. Driel, 7 zangdienst. Geref. Kerk 10
en 6.30 ds. v. Wijngaarden, ha. Chr. Ce-
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 9.30 ds. C. Jonge boer,
Baarn, 6.30 ds. v.d. Pol, Boskoop; Kruis
kerk 9.30 ds. De Graaf, H.woude, ha;
Opstandingskerk 9.30 ds. v.d. Heiden,
open avondmaalsviering met gasten, 11
ds. v.d. Heiden, ha met kerktelefoon
luisteraars, 6.30 ds. v.d. Broeck, Bode
graven, ha; G. Herderkerk 10 ds. Baane,
7 ds. Moll; De Bron 9.15 ds. Moll, 10.15
en 6.30 ds. Taselaar; Ashram (Marsdiep)
10 ds. Mulder; Oudshoornse kerk 10 ds.
Ter Bals; Sionskerk (Meteoorlaan) 9.30
ds. Koudstaal, Baarn, 6.30 ds. Ouwen-
dijk. Geref. Kerk Mar.kerk 9.30 ds. v.d.
Wal, Hillegom, 6.30 ds. Boer; Salv.kerk
9.30 ds. Boer, 6.30 ds. v.d. Wal. Ned. Ge
ref. Kerk (school Willemstr.) 9.30 ds. M.
de Jong, ha, 4.30 br. v. Voornveld. Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 2.30 ds. v.d. Mey.
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240) 9.30 en
4. Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10 en 6.30
ds. Koekkoek. Bapt.gem. Noord (school
Kalkovenw. 62) 10 hr. G. Goessens, 6.30
hr. N. van Gemeren. Volle-evang.gem.
('De Ark', Pr. Hendrikstr. 54) 10 hr. v.d.
Hoorn. Pinkstergem. (school Batestein
16) 10. Leger des H. (Zonneweg 3) 10 en
7. Remonstr. Kring (Van Mandersloostr.
36) geen dienst. Rk Kerk: Bonifaciusk.
zat. 7, zo. 9.45 en 11.30; Piusk. zat. 7, zo. 9
en 10.30; De Bron zat 7, zo. 9 en 11.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Boer, 6 ds. v. Gorsel, Gouda. Geref./
Herv. Gem. (dorpshuis 'De Tas') 10 ds.
Pettinga, ha. Geref. Gem. 9.30 en 6 ds.
Bregman, Rijssen, dond. 26 juni 7.30 ds.
v.d. Mey, Alphen, voor Geref. Bybel-
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 9.30 en 6.30 ds. v.d. Hoef, ha; Salv
.kerk 9.30 ds. Geertsema, Zwijndrecht,
ha, 6.30 ds. Vreugdenhil, Gouda, ha;
Bethl.kerk 9.30 en 6.30 ds. Wieman, ha.
Geref. Kerk 9.30 ds. Elderman, 6.30 ds.
v.d. Berg. Geref. K. Vrijg. (Ichthusk.)
9.30 kand. M. de Meij, 4.30 ds. v. Tuil.
Geref. Gem. (Stationsweg 17) 10 en 6.30
ds. Bac. Evang.-Luth. Gem. 10.30 mevr.
Muller, A.dam.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
ds. v.d. Pol, 6.30 dr. Haitsma; De Stek
9.30 ds. G. de Jong. Geref: Kerk 9.30 ds.
't Hoff, 5 ds. De Jong. Chr. Geref. Kerk
9.30 en 5 ds. Ribbers. Geref. Gem. 9.30
en 6 ds. Elshout.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30
kand. Graafland, Gouda, 6.30 ds. De
Graaf. Geref. Kerk 9.30 ds. Huisman, 5
ds. v.d. Woude, Wassenaar. Rk Kerk:
dorp zat. 7, zo. 10.30; Anker zat. 7, zo.
8.45 en 11.15; Rijndijk zat. 7, zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Roth-
fusz. Geref. Kerk ('Hoeksteen') 10 kand.
v. Wallinga, L.dorp, 7 nam. ds. Holtrop,
A.dam. Chr. Geref. Kerk 10.45 ds. v.
Mulligen, A.dam, 5 ds. v.d. Heijden,
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Dorpsk. 9.30 ds. Aarents, 6 ds.
Poot, Doeveren, jeugddienst; Ont-
m.kerk 10 ds. Sjollema, 6.30 ds. Koster
(geref.). Herv. Gem. 'De Rank' (P.
Groen-college) zie Katwijk aan Zee. Ge
ref. Kerk 9.30 mr. Vreugdenhil, Koude
kerk, 6.30 hr. Brouwer; Rk Kerk zat. 7,
zo. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds. Vermeer, Kesteren, 6 ds.
Sjollema; O. Kerk 10 ds. Vermeulen, 6
ds. De Jong; Ichthusk. 10 ds. Drieber
gen,' 5 ds. v. Sliedregt; Pniëlk. 9.30 ds.
De Jong, 6 ds. Smaling; Maranathakerk
(Rijnsoever) 10 ds. Schuurman, 6 ds.
Vermeer; Overduin 2.15 ds. v.d. Beid.
Herv. Gem. 'De Rank' (aula P. Groen-
college Pr. Frederikdreef 15) 10 ds. H.
Reefhuis, Den Haag. Geref. Kerk
Vr.kerk 9.30 en 5 ds'. v.d. Horst, ha;
Triumfatork. 9.30 en 5 ds. Kersten, ha.
Geref. K. Vryg. 9.30 en 5.30 ds. Breen.
Ned. Geref. K. (aula Bestevaer-mavo)
10.30 ds. De Lange, 3 ds. v. Dussen, met
Chr. Geref. K. 10 en 5
leesdienst. Vrije Chr. Geref. Gem. (Uni-
zaal) 10 en 5 ds. v.d. Belt. Geref. Gem.
(Remisestr.) 10 en 5. Geref. Gem. in Ned.
(Louwestr.) 10 en 5. Volle-evang.gem.
(Voorstr. 48) 9.45. Onafh. baptistengem.
(Ambachtsweg 2) 10 ds. J. A. Visser.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. 10 ds. Lapré, zie ook geref. kerk.
Geref. Kerk 10 dr. Bade, 7 ds. Lapré.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 ds. Knorth, 6.30 ds. v.
Loenen; Hoofdstr. 10 ds. Doesburg, jon-
gerendienst; Scheppingsk. 9 en 10.30 ds.
v. Loenen, ha. Elis.ziekenhuis 10 rector
Vijftigschild. Baptgem. (wykgeb.
Zijlkw.) 10 hr. De Vries. Rk Kerk zat. 7,
zo. 10 en 11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Schilt, gezinsdienst. Geref. Kerk 9.30 ds.
v.d. Kooi, 7 ds. Wattel. Rk Kerk zat. 7.
zo. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 hr. N.
Stam, Nieuwkoop, 6 ds. 't Hooft; Pau-
luskerk 10 hr. J. Hoffenaar, Voorhout.
Geref. Kerk 10 en 7 ds. Boswyk. Geref.
K. Vrijg. 9.30 en 4.30 stud. J. R. Visser.
Ned. Geref. Kerk (Salvatori) 10 ds. Vos,
ha, 5 leesdienst. Chr. Geref. Kerk 10 en 7
ds. v. Dijken. Geref. Gem. 10 en 4 ds.
Den Boer. Evangeliegemeente (Ooie
bij mijn pogingen de oude waar
den op een nieuwe manier en een
voudig te vertalen. Want dat was
wat Johannes XXIII wilde. Het ge
loof moest letterlijk bij de tijd wor
den gebracht".
Leugenaar
Nu, na zeventien boeken, talloze
lezingen in den lande en vele radio
praatjes voor de KRO, kan de
priester/schrijver Konijn glimla
chen om die periode. Hij zal niet
als ketter de geschiedenis ingaan.
In een map liggen enkele ansicht
kaarten gericht aan 'Leugenaar
Seef Konijn' en 'De valse profeet
Konijn'.
"Dat was niet leuk allemaal,
maar gelukkig was het aantal me
destanders altijd veel groter dan
die paar behoudende mensen. De
kerk is veranderd. Dat merk ik als
pastor hier in de kerk van Zeven
Smarten, maar ook als katecheet.
Die twee sporen heb ik nodig. Ik ga
graag voor in een viering, maar ook
als katecheet ben ik graag bezig. Je
moet dan voortdurend verant
woording afleggen van je geloof'.
In het gesprek komt vooral het
zelfstandige, oorspronkelijke den
ken van de man aan de orde. Iets
dat vroeger niet mogelijk was. "Bij
de laatste bisschopsbenoemingen
in Nederland bestond er nogal wat
vrees dat het oude dirigisme van
de kerk weer van stal zou worden
gehaald. Maar dat viel mee. Men
kan immers wel de klok willen te
rugzetten, maar niet de geest van
deze tijd veranderen".
Konijn zegt, dat hij met 'zijn'
Haarlemse bisschop Bomers goed
kan opschieten. Toch heeft diezelf
de bisschop bepaald andere denk
beelden dan hij over zaken als ho
mofilie, verplicht priestercelibaat
en samenwonen. De katecheet zal
woorden als excommunicatie (uit
stoting) uit de kerk niet snel in de
mond nemen.
Hij zegt diplomatiek met een
glimlach: "Er is nu meer gesprek
mogelijk dan vroeger". Zou hij ge
hoorzamen als Bomers vroeg of hij
het traditionele priesterboordje
weer om wil doen? Weer glimlacht
hij: "Ik denk het niet. Dat we dat
priesterboordje in de jaren zestig
afdeden, was symbolisch en
achteraf goed. Maar je kunt er na
tuurlijk altijd over praten".
Konijn gaf in die tijd al cursus
sen voor pastores en andere gelovi
gen over de nieuwe theologische
wind, die vanuit Rome over de we
reld waaide. Op zeker moment in
het begin van de jaren zeventig
ontdekte de Haarlemse priester dat
iemand uit het zuiden des lands
plagiaat pleegde en zijn inleidin
gen en cursusopzet losbladig uit
gaf onder zijn naam. "Toen ben ik
naar een uitgever gestapt. Ook om
dat zoveel mensen zich blijkbaar in
mijn gedachten konden vinden.
Eerst lukte dat uitgeven niet, maar
later zag Gooi Sticht er iets in.
Dat ze gelyk hadden, blijkt wel uit
het feit dat er al twaalf herdrukken
van 'Ter Overbrugging' zijn ver
schenen".
Enkele tientallen priesters uit
het bisdom hebben vervolgens ge
probeerd Konijn zwart te maken
bij de toenmalige bisschop Zwart
kruis.
Konijn: "Een goede man. Mis
schien geen sterke bisschop, maar
hij gaf wel iedereen de ruimte. Hij
had zelf wel wat moeite met mijn
ideeën en zei dan: "een oude aap
moet je geen nieuwe kunstjes le
ren", zo vertrouwd als Zwartkruis
was met de traditie. Maar de grote
lijn zag hij er wel in en daarin ver
dedigde hij me voor de buiten
wacht".
Toen de bedoelde priesters za
gen dat ze het niet redden bij
Zwartkruis, zijn ze naar Rome ge
gaan om hun beklag te doen. Ko
nijn is de martelgang van zijn leer
meester Schillebeeckx bespaard
gebleven. Die is onder meer voor
zijn boek 'Jezus, het verhaal van
een levende' in Rome op het matje
geroepen. Konijn: "De belangrijk
ste kritiek op mij was dat ik de tra
ditie te veel geweld aan zou doen
De rechtgeaarde koster is nooit
te beroerd om op gezette tijden
zijn kerk een schoonmaakbeurt te
geven, maar als kerkgangers het
hem onnodig moeilijk maken
moet hij zijn beklag wel doen. Zo
verging het de hervormde koster
van Aarlanderveen, die zijn do
minee vroeg het volgende stukje
in het kerkblad op te nemen.
"Mijn vrouw en ik proberen de
kerk zo schoon mogelijk te hou
den en we doen dat met plezier.
We vinden het ook leuk als het ko
per glimt, alles stofvrij is en er
geen snoeppapiertjes op de grond
liggen. Maar opnieuw is geble
ken, dat onder de banken kauw-
gomresten worden geplakt. Die
moeten wij met een mesje weg
schrappen. Dat vergt veel tijd.
En om in een samengevouwen
houding tussen of onder de ban
ken te moeten zitten of liggen is
ook niet ideaal. Aan degenen die
dit raakt het vriendelijke maar
dringende verzoek, eraan mee te
werken de kerk schoon te hou
den".
Dominee Van Driel illustreert
kosters oproep nog met een eigen
herinnering uit het eind van de
jaren 30. Het gebeurde in de
stadsgemeente waar hij toen lid
van was.
Een bekend advocaat, die tot
het geloof was gekomen en trouw
de kerk bezocht, zag tot zijn ver
bazing dat dndere kerkgangers
aan het evangelie blijkbaar niet
genoeg hebben. Op bepaalde tij
den gingen zakjes met snoep en
rolletjes drop en pepermunt van
hand tot hand. De man begreep
dat niet en moest van de dominee
horen dat dié geen kans zag om
de snoepgewoonte van zijn kud
de een halt toe te roepen.
Op zekere zondag zat de advo
caat op een goed zichtbare plaats
in het 'voorgestoelte'. Toen na de
collectezang de gebruikelijke
tractaties weer de ronde deden,
haalde hij, tot verbijstering van
kerkeraad en gemeente, een paar
hardgekookte eieren uit zijn zak,
ging die rustig zitten pellen en
verorberen en veegde daarna
met een grote zakdoek z'n mond
af.
In de eerstvolgende kerkbode
kon iedereen lezen wat hem daar
toe had bewogen. Even heeft het
geholpen. Een aantal maanden
leek de snoepende gemeente op
rantsoen te zijn gesteld.
Helaas, schrijft ds. Van Driel,
blijkens de mededeling van ónze
koster is de snoepgewoonte van
het kerkvolk onuitroeibaar.
Als elfjarige jongen maakte hij
in het dorp waar hij opgroeide
mee, dat op een zondag in de
bank van iemand die een hart
stochtelijk gebruiker was van
pruimtabak, een groot papier
was geplakt waarop een paar
vrouwen - die de kerk hadden
schoongemaakt - met forse letters
hadden geschreven: "Wie zijn ei
gen ontziet, bevuilt het huis des
Heeren niet!"
En óf het hielp! De donkerbruin
geworden kerkvloer kreeg van
lieverlede de oorspronkelijke
kleur op die plek terug.
Na zoveel pastorale ondersteu
ning mag de koster van Aarlan
derveen wel verwachten, dat zijn
oproep niet aan dovemansoren is
gericht.
De Bethlehem-
kerk aan de Drift
straat in Leiden.
(foto Wim Dijkman)
vaarstr. 27a) 9.45 hr. T. van Eijden. Rk
Kerk: Agathakerk zat. 7, zo. 10 en 11.30;
Poelpolder zat. 7, zo. 9 en 11.30; Maria-
kei-k zat. 7, zo. 9 en 11; Engelbew. zat. 7,
zo. 9.30 en 11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 ds. v.d.
Broeck, Bodegraven, 6.30 ds. Panne-
koek, Leiden. Geref. Kerk 9.30 ds. Noot-
eboom. Chr. Geref. Kerk 9.30 leesdienst,
2.15 ds. v.d. Meij. Remonstr. Gem. 10 ds.
F. Knoppers. Evang. gem. (Kruispunt,
Kennedylaan 33) 9.30. Rk Kerk zat. 7, zo.
9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Ou-
wendijk. Alphen, 6.30 ds. v. Andel,
Bergschenhoek. Geref. Kerk 9.30 ds.
Nieuwenhuis, Alphen, 7 ds. De Lange,
Aalsmeer. Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 en 7
ds. Ten Voorde, ha. Geref. Kerk 9.30 en
6.30 ds. Rang, ha. Chr. Geref. Kerk 9.30
en 4.30 ds. Visser. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Geuze,
7 kand. Prins, Driebruggen. Geref. Kerk
(W. Verlaat) 9.30 hr. Schreuder, 7 ds. De
Bruin, Gouda.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of St.
Jeroensk. (Binnen) 10 ds. v. Dok, Al
phen, 5 hr. A. D. Goijert, 't Harde;
Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Ruitenburg, 7 ds.
Kuiper; Sole Mio 9 ds. Ruitenburg; De
Rank (Golfbaan) 10 hr. Goyert. Geref.
Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) 10 ds. Kui-
per; Vinkenl. (Binnen) 10 ds. Elgersma,
ha, 7 ds. Ruitenburg, ha; Stichtingskerk
11 ds. Ribberink, Rijnsburg. Ned. Prot
Bond (aula O.Zeew.) geen dienst. Volle-
evang.gemeente 'Shalom' (Ruiterstr. 8)
7 nam. Rk Kerk Zee zat. 7, zo. 10.30; Bin
nen zat. 7, zo. 8,10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 ds.
v.d. Mey. Rk Kerk Victork. zat. 7, zo. 9
en 11; Jozefk. zat. 7, zo. 9 en 10.30; De
Zilk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of
Will.kerk 10 ds. Kooman; Pauluskerk 10
ds. Da Costa; Gemeentecentrum
(Lytw.) 10.30 ds. J. v. Rossum, Voor
burg, 7 dr. v.d. Zwaan. Geref. Kerk 10
dr. v.d. Zwaan. Ned. Geref. Kerk (Gem-
.centrum) 8.45 en 4 ds. De Lange. Van
Wijckerslooth 4 ds. Kooman. Endegeest
10 ds. Friederich. Volle-evangeiiegem.
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. 't Hooft, Lisse. Ge
ref. K. 9.30 en 6.30 kand. W. Venema,
Haarlem. Remonstr. Gem. geen dienst.
Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat 7, zo. 9 en 11; Petrus-B.
zat 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem. 9.30
ds. Samson, R.dam, 7 ds. Klein Kranen
burg. Chr. Geref. K. 9.30 leesdienst, 2.15
dr. v.d. Beek; Bethelkerk 9.30 ds. Sma
ling, ha. Geref. Kerk Petrakerk 9.30 ds.
Snel, 7 ds. Ribberink; Imm.kerk 9 en
10.30 ds. Damsma, 5 ds. Cziria; Mar.kerk
9.30 ds. Cziria, 5 ds. Snel. Geref. Kerk
Vryg. 10 en 5.15 ds. Grutter. Chr. Geref.
K. 9.30 en 5 ds. v. Benthem, Genemui-
den. Evang. Christengem. (aula mavo)
10 ds. Woudenberg, Dordrecht. Rk Kerk
zo. 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9 en 10.30
ds. Hengstmangers, Bloemendaal, 7 ds.
Germans. Geref. Kerk 9.30 ds. Ribbe
rink, Rijnsburg, zie ook herv. gemeente.
Chr. Geref. K. 10 en 7 ds. Aarnoudse.
Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17) geen
dienst. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. Stam,
6.30 ds. Stelwagen, Den Haag. Geref.
Kerk 9.30 dr. Montsma, A.dam, 3 ds.
Broer, afscheid. Rk Kerk Aardam zat. 7,
zo. 9 en 12; kerk Langeraar zat. 7, zo. 9.30
en 11.30.
VALKENBURG: Herv. Gem. 10 hr.
Goedhart Nieuwkoop, 6.30 ds. Vermeu
len. Geref. Kerk 9.30 prof. dr. v.d. Beek,
6.30 ds. Baayen. Geref. K. Vryg. 9.30 en
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. Franken, Zeist, met doven;
11 Samen-op-weg-dienst in Burg. Berk
houtpark (bij regen in geref. kerk), ds.
De Zwart en ds. v.d. Schoot; De Ont
moeting (Noordhofland) zie Samen-op-
weg-dienst Hulp en Heil (Schaken-
bosch) 10 ds. Honig. Herv. evang. op ge-
ds. G. H. van Kooten. Geref. Kerk
opgave by Samen-op-weg-dienst, 7 ds.
Kramer, Leiden. Geref. K. Vryg. (Bach-
laan) 10 en 4.30 ds. Brandes. Rk Kerk
Laur.kerk zat. 7, zo. 11; M. Godskerk.
zat. 7, zo. 9.30. Kerk van Engeland (Bri
tish school in The Netherlands, J. v.
Hooflaan 3) 10.15 anglicaanse dienst.
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk.
9.30 ds. v. Gorsel, Gouda, 5 dr. Meijers,
Leiden; Hoeksteen 9.30 ds. Jongkind,
Brandwijk, 3 ds. Roetman, met gehandi
capten, 6.30 ds. Kooien, IJsselstein; Be-
thelk. 9.30 ds. Kos, Meeuwen, 5 ds. Ver-
maat Maassluis; Imm.kerk 9.30 en 5 ds.
Hulst. Geref. Kerk Kruisk. 9.30 en 5 ds.
Bongers; Ontm.kerk 9.30 hr. D. Beijers-
bergen, R.dam.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. Steenstra, 4.30 kand. v. Dis, 7 mu
ziekdienst; Kievietk. 10 dr. v. Bruggen
('Samen op weg'); Messiask. 10 ds. 3
Hartzheim, Scheveningen; Dorpscen
trum 9.30 ds. Abma, Gouda. Geref. Kerk
Zijllaan 7 ds. Huisman, H.woude, zie
ook Dorpskerk herv. gemeente. Ned.
Prot. Bond (Kerkdam) 10.30 prof. dr. v.
Goudoever.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 kand.
N. Tramper, Kamerik. Geref. Kerk 9.30
ds. Wilschut, Alphen, 7 hr. Schreuder.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Wolthaus, ha. Rk Kerk St. Jan zat. 7.30, 1
zo. 10.30 afscheid pater A. Lamot; Chr.
Dienaark. zat 7, zo. zie St. Janskerk;
Meerburgkerk H. Ryndyk zat. 7, zo. 9.30
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 9.30 en
6.30 ds. Eysenga, ha. Geref. Kerk 9.30
ds. v.d. Bos, Gouda, 6.30 ds. Elderman,
Bodegraven. Remonstr. Gem. 10 ds.
