3*
Ruimte stations:
science-fiction
wordt realiteit
r
Reagan drukt conservatief
stempel op Hoog Gerechtshof
Reportage
Amerikaanse ruimtevaartcommissie blikt 50 jaar vooruit
'Youth for
Christ'
40 jaar
DONDERDAG 19 JUNI 1986
PAGINA 11
DEN HAAG - Ruimtesta
tions op de maan en de
planeet Mars: als het aan
de Amerikaanse nationale
ruimtecommissie ligt,
wordt dat science-fiction-
beeld over enige tientallen
jaren werkelijkheid. Die
ruimtestations vormen
een van de plannen die de
commissie eind vorige
maand lanceerde in een
toekomstvisie voor de de
komende 50 jaar.
Terwijl een door het Wit
te Huis ingestelde com
missie deze maand beslis
singen neemt over de toe
komst van het Space
Shuttle/Centaurprogram
ma, dat door de ramp met
de Challenger jaar werd
stilgelegd, biedt het 200
pagina's tellende rapport
van de ruimtecommissie
een nieuw en spectaculair
uitzicht op ruimtevaart-
projecten die rond het jaar
2030 hun beslag moeten
krijgen.
door
Ben Apeldoorn
In de eerste platts moeten niet
alleen in banen rond de aarde,
maar ook op de maan en de pla
neet Mars ruimtestations kor en.
Die gaan niet in hun geheel om
hoog, maar worden in de ruimte
stukje bij beetje ih elkaar gezet.
Een van die plannen behelst het
Low Earth Orbiting Spaceport
(LEOS), de opvolger van het
nog niet eens gebouwde ruimte
station. Het station waarvan de
opvolger al op papier staat, is
door de vertragingen in het
shuttleproject misschien niet
eens voor c e eeuwwisseling afge
bouwd. -
Mars
Pas wanneer LEOS gereed is
kunnen de plannen voor stations
op de maan en Mars worden uit
gevoerd. LEOS fungeert in die
plannen als opslag- en overslag
haven en als tijdelijke verblijf
plaats voor 2»stronauten wier ta
ken verder weg liggon in de
Het meest ambitieuze plan van de Amerikaanse ruimtevaartcom
missie: de basis op de planeet Mars. We schrijven dan overigens al
weer 2027. (illustratie NASA)
ruimte, of voor astronauten op
de terugreis naar huis. Daarnaast
wil men nog twee ruimtestations
bouwen waarvan de een beurte
lings de planeet aarde en de pla
neet Mars aandoet, en de ander
een soortgelijke pendeldienst
onderhoudt tussen de aarde en
de maan.
De stations dienen vooral als
'springplanken' voor verder on
derzoek aan hemellichamen in
ons zonnestelsel. Voor het vlieg
verkeer tussen die ruimtesta
tions/havens moeten speciale be-
voorradings- en transportsche
pen komen. Ze hebben de meest
bizarre en onregelmatige vormen
om de doodeenvoudige reden
dat ze in het luchtlec ige in elkaar
gezet worden en dan pas als
ruimteschepen gaan fungeren
De op aarde in verCand met de
sterke luchtweerstand noodza
kelijke stroomlijn is in het heelal
volstrekt overbodig.
En verder wil de commissie
een permanente nederzetting op
de maan. Die plannen bestaan al
heel wat jaren, maar in het jaar
2017 moet het er dan toch echt
van komen. Tien jaar later moet
een sooitgelijke basis op de pla
neet Mars zijn voltooid. Het moet
op deze bases mogelijk zijn er
een heel breed scala van weten
schappelijk onderzoek te gaan
beoefenen zoals bijvoorbeeld op
het gebied van astronomie, mi
neralogie, geologie (op de maan:
lunologie en op Mars (Ares): ario-
logie), klimatologie (alleen op
Mars) enzovoorts.
Vanuit de ruimtestations kan
men espedities op touw zetten
naar kleinere hemellichamen zo
als planetoïden (planeetachti-
gen), kosmische rotsblokken die
Exploratie van een planetoïde. Een astronaut heeft zojuist een bevoorradingsl transportschip verlaten
en spoedt zich nu, gezeten in zijn stoelvormige ruimtescooter, in de richting van de kilometers grote "kei"
op de achtergrond. Er zijn duizenden van dergelijke steenbrokken bekend, de meeste bevinden zich tussen
de planeten Mars en Jupiter en er zijn er maar een paar met middellijnen van enige honderden kilometers.
De rest is (veel) kleiner. Er zijn ook planetoïden die zeer langgerekte banen doorlopen zodat ze geschikt zijn
om er waarnemingsstations op te bouwen voor de bestudering van de verschillende gebieden van het
zonnestelsel. (foto-montage: Ben Apeldoorn)
vooral zijn te vinden in de zoge
heten planetoïdengordel tussen
de banen van de planeten Mars
en Jupiter. Het vermoeden be
staat dat de planetoïden rijk zijn
aau allerlei delfstoffen en men
wil zien of die economisch vei-
antwoord zijn te ontginnen.
Kritiek
De Amerikaanse wetenschap
pers, met in het achterhoofd de
technische en financiële beslom
meringen van het hele Space-
shuttleprojekt, zij niet onver
deeld gelkkig met deze groot
scheepse plannen'. Eén van hen,
de natuurkundige James Van Al
len uit het Amerikaanse Iowa,
vei hief onlangs zijn stem in het
blad Scientific American. Van
Allen is niet de eerste de beste:
hij ontdekte in 1958 gedurende
de vlucht van ce ruimtesonde
Explorer I de naar hem genoem
de Van Allen-gordels rond de
Aarde en was als onderzoeker
betrokken bij de Pioneer-10 en
-11 en Voyager-ruimteschepen
die de planeten Jupiter, Satur-
nus en Uranus bereikten.
Van Allen was vanaf het begin
al bij het Amerikaanse ruimte-
progiamma betrokken. Zijn kri
tiek richt zich vooral op het one
venredig grote deel dat het
Shuttle-programma al jaren van
het toteile NASA-budget opslokt.
Veel projekten moest NASA
daarom stopzetten of gewoon
weg afstoten. Vooral zuiver we
tenschappelijk onderzoek mogst
het daarbij ontgelden. Van Allen
noemt iü zijn artikel als voor
beeld de verandering in het NA-
SA-budget vanaf het begin van
de jaren 'CO toen het plan werd
opgevat om nog voor het begin
van de jaren '70 een L merikaan
cp de maan te brengen.
Door het Apollo-project steeg
het jaarlijkse budget van NASA
in luttele jaren van 1,5 naar bijna
20 miljard dollar, omgerekend
naar waardenormen van de jaren
'£0. Het voor wetenschappelijk
onderzoek bestemde budget
schommelt sedert 1965 tussen 1
en 2 miljard dollar. Van Allen en
zijn medestanders vrezen dat de
kosten voor het ruimte station
dermate hoog zullen zijn dat er
nog meer gesneden zal gaan wor
den in projecten van zuiver v e-
tenschappelijke aard.
Duurder
"En daar komt nog bij", aldus
Van Allen, "dat oorspronkelijk
gemaakte begrotingen achteraf
vaak hele factoren te laag bleken
te zijn ingeschat. Het ruimtesta
tion is nu door NASA begroot op
8 miljard dollar, maar niemand
zal vreemd op moeten kijken als
het uiteindelijk uit zal komen op
30 miljard of meer".
Daari.as st noemt Van Allen de
schitterende wetenschappelijke
resultaten die met ruimterobots
zijn verkregen. Daardoor weten
we nu bijna alles over de plane
ten Mercurius, Venus, Mais, Ju
piter, Saturnus en Uranus. Over
afstanden van honderden miljoe
nen kilometers werden haar
scherpe foto's en onafzienbare
reeksen meetgegevens overge
seind. Het grote voordeel van ro
bots is dat je ze desNoods jaren
achtereen aan hun lot kunt over
laten om ze op cruciale ogenblik
ken weer tot 'leven' te wekken.
Ze hebban geen eten en drinken
nodig, ze ptoducoren geen af-
scheidingsprodukten, ze hebben
geen lichaamsbeweging nodig
en ze zijn niet behept met allerlei
gemakken en ongemakken waar
mee een mens nu eenmaal wel is
opgezadeld, simpelweg omdat
mensen levende wezens zijn.
Een mens in de ruimte is na
tuurlijk een schitterend hoog
standje van de hedendaagse
technologie, maar het is de vraag
of op die weg ook moet worden
doorgegaan als dat streven een
onevenredig zwaar stempel gaat
drukken op andere gebieden. De
21e eeuv zal waarschijnlijk uit
wijzen wat ons dan boven het
hoofd hangt.
WASHINGTON - Amerikanen
gaan graag prat op dingen waarvan
zij denken dat die in de Verenigde
Staten beter zijn geregeld dan el
ders. Zij roepen zichzelf bij passen
de gelegenheden uit tot de meest
vrije democratie ter wereld en refe
reren in verband daarmee trots aan
de inleiding van hun vermaarde
grondwet waarin de vrijheden
vastliggen en die begint met de in
dit land te pas en te onpas geciteer
de strofe: „Wij het Volk..."
Die grondwet is nu zo'n 199 jaar
oud en het 'volk' dat in de pream
bule zo trots naar voren werd ge
haald betrof in die dagen slechts
het „verantwoordelijke electoraat"
en dat waren de kleine groepjes
door
Henk Kolb
met plaatselijke zeggenschap en
macht, aan de top samenwerkend
in overleg van breder opzet.
Om uit te leggen, te interpreteren
en te beslissen hoe de bepalingen
van de grondwet moeten worden
toegepast en als hoogste beroeps
instantie in juridische geschillen,
die voortvloeien uit procedures
van lagere rechtbanken, voorziet
de grondwet in een Opperste Ge
rechtshof. Het bestaat uit negen
personen, de president wijst kandi
daten aan, de Senaat bevestigt die
in hun functie en in tegenstelling
tot alle andere federale rechtban
ken, die door het Congres worden
gevormd en bemand, kan de volks
vertegenwoordiging het hoogste
rechtscollege niet afschaffen.
Het Opperste Gerechtshof past
nauwkeurig in het systeem van de
scheiding der wetgevende, uitvoe
rende en rechterlijke macht. De de
finitieve autoriteit van het Hof in
grondwetszaken, maakt het tot „de
levende stem van de Constitutie".
Die stem klinkt niet altijd met het
zelfde timbre. Opperste rechters
worden voor het leven benoemd en
dit betekent dat hun invloed op de
toekomst van de Verenigde Staten
van zeer lange termijn is. Presiden
ten die tijdens hun ambtsperiode
de gelegenheid krijgen om cori-
feeën van de rechterlijke macht 's
lands meest begeerde toga om te
hangen, kiezen daarvoor degenen
wier opvattingen omtrent de sa
menleving zoveel mogelijk met de
hunne overeenkomen.
Erfenis
De benoeming van een president
en een rechter in het Opperste Ge
rechtshof is daarom ook politiek
een gebeurtenis van belang. Zij be
tekent dat Ronald Reagans zeer
conservatieve erfenis tot in lengte
van jaren in beslissingen van het
Opperste Gerechtshof zal door
klinken. Zijn sterk aangevochten
sociale agenda, samen te vatten als
een terugkeer naar „de oude waar
den" blijft van kracht zolang een
belangrijke politieke verschuiving
niet in het verschiet ligt.
Het plotselinge aftreden van pre
sident Warren Burger verschafte
Reagan de mogelijkheid om met
zijn benoemingen aan te komen bij
een Senaat waarin de Republikei
nen nog de meerderheid hebben.
Bij de tussentijdse verkiezingen in
november raken zij die mogelijk
kwijt en dan zou Reagan grote
moeite hebben kunnen krijgen om
zijn kandidaten door de parlemen
taire procedure te loodsen, nog af
gezien van het feit dat parlementa
riërs doorgaans weinig eerbied to
nen voor presidenten wier afscheid
voor de deur staat'.
Burger was door Richard Nixon
benoemd met de boodschap om na
de liberale expansie van zijn voor
ganger Earl Warren „weloverwo
gen terughouding" in de beslissin
gen van het Opperste Gerechtshof
te bevorderen. Niettemin is het
duidelijk dat onder zijn leiding het
Hof stukje bij beetje verder naar
rechts is geschoven. Want zelfs al
worden rechters gekozen om hun
intellectuele en juridische gaven,
hun integriteit en hun toewijding
aan het uitleggen van wetten, hun
persoonlijke overwegingen spelen
een belangrijke rol.
In de komende jaren krijgt het
Hoogste Gerechtshof te maken
met hoogst belangrijke beslissin
gen op het gebied van burgerrech
ten, abortus, de verhouding tussen
kerk en staat, en de vraag of de
grondwet toestaat dat de president
geen invloed kan uitoefenen op het
beleid van sommige federale in
stellingen (zoals de nationale
bank). Die vertakken zich tot een
oordeel over de toepassing van ras-
senquota in werkgelegenheid en
onderwijs, het fel betwiste recht
van staten om abortus aan banden
te leggen, welke vormen van over
heidsbestand aan kerkelijke instel
lingen toelaatbaar zijn.
Schoolgebed
Maar ook zulke zaken als het
schoolgebed, gebruik van niet vol
gens de regels verkregen bewijs in
het strafrecht, het reglementeren
van de elektronische media zoals
kabeltelevisie en andere die de
macht van de overheid belangrijk
kunnen uitbreiden in de richting
van wat liberalen vrezen als een
'Big Brother State', zullen op de
agenda verschijnen. En nieuwsor
ganisaties vrezen dat dit nieuwe
Hof minder ver zal gaan in be
scherming "Van kranten, onder
meer tegen aanklachten wegens
William Rehnquist
laster van overheidsfunctionaris
sen.
Hoezeer de stemverhoudingen
binnen het Opperste Gerechtshof
kunnen verschuiven illustreert de
abortus-kwestie: in 1973 bevestig
de het Hof met zeven tegen twee
stemmen het grondwettelijk abor-
tusrecht. Vorige week werd dat op
nieuw bevestigd, maar nog slechts
met vijf tegen vier stemmen. Dit
betekent dat één stem de doorslag
geeft in een zaak die volgens
rechtsgeleerden voor deze regering
belangrijker is dan enig ander dis
puut over uitleg van de grondwet.
De katholieke Italiaans-Ameri
kaanse rechter Scalia, die Reagan
als nieuweling aan het Hof wil toe
voegen en die vader is van negen
kinderen, lijkt een tegenstander
van zwangerschapsbeëindiging.
De zes rechters die al voor Rea
gans aantreden lid waren van het
Hof hebben hun tijd grotendeels
gehad: zij zijn 80,78,77,77,69 en 66
jaar oud. In hun midden is een
nieuwe, jeugdige conservatieve
voorhoede aangetreden: 61, 56 en
50. De 61-jarige Rehnquist, die nu
president moet worden, heeft zelf
ooit gezegd dat presidenten die
proberen een Hof naar hun smaak
te scheppen, gewoonlijk falen.
Gegeven de status van het hoog
ste rechtsprekende orgaan van de
VS, dat jaarlijks gemiddeld 5000
zaken krijgt voorgelegd, waarvan
het er zo'n 200 in behandeling
neemt, is een plotselinge koers-
wending niet aannemelijk. Maar,
waarschuwt de Washington Post in
een onthutst hoofdartikel over de
nieuwe benoemingen: „De grove
balans van de stemmen in de mees
te kwesties zal waarschijnlijk niet
verschuiven. Maar de inhoud van
het eigentijds conservatisme is niet
stroomloos of beklonken. Nieuwe
zaken komen op en daarmee een
nieuwe kijk op de wet".
Algemeen directeur Niek van
Exel kondigde gisteren op een
persconferentie in Utrecht een
reorganisatie aan van de veertig
jaar bestaande interkerkelijke
jongerenorganisatie 'Youth for
Christ'. De reorganisatie zal geen
gevolgen hebben voor de werk
gelegenheid van de veertig staf
medewerkers.
'Youth for Christ' gaat zich
richten op drie taken: 1 het be
staande werk onder 'randkerke
lijke' jongeren; 2 samen met an
dere jongeren zoeken naar de
kwaliteit van het leven, "die in
het evangelie zo nadrukkelijk
wordt aangegeven"; 3 het op za
kelijke basis aanbieden van ma
terialen en evenementen voor
evangelisatie en geloofsopbouw.
Gedacht wordt ook aan een soort
'Kirchentag voor jongeren'. In
september zal, in samenwerking
met de Evangelische Alliantie,
een congres worden gehouden
over 'taak en begrippen van jon
ge mensen'.
Om beter te kunnen functione
ren in - wat ds. Van Exel noemde
- de 'na-christelijke cultuur', zul
len een paar teams worden inge
zet die gaan leven en werken tus
sen jongeren zonder enige band
met de kerkelijke traditie. "Wij
zeggen tegen die teams: leef bij
die mensen, identificeer je met
hen en kijk samen wat zinvol is
om te doen. In de ene plaats zal
dat misschien het opzetten van
een disco zijn en ergens anders
van een gewone kroeg. Het gaat
erom, jongeren die kwaliteit van
het leven door te geven die in het
geloof ligt".
Van Exel is niet pessimistisch.
"Maar wij leven niet meer in een
tijd waarin de meerderheid uit
een kerkelijke traditie stamt.
Wachten op beroep
Tien a vijftien kandidaten uit
de Gereformeerde Bond in de
Hervormde Kerk die klaar zijn
met hun predikantsstudie wach
ten nog op een beroep. Sommi
gen zijn sinds kort beroepbaar,
anderen al een paar jaar. Dat
deelde studiesecretaris ds. C.
den Boer van de Bond gisteren
mee op de jaarvergadering in
Nijkerk. In het jaarverslag roept
het hoofdbestuur van de Bond
de plaatselijke gemeenten op, sa
men te zoeken naar nieuwe mo
gelijkheden voor deze kandida
ten.
Vorig jaar gingen negen predi
kanten van de Bond met pen
sioen; 20 kandidaten werden be
vestigd tot predikant. Het hoofd
bestuur is in principe bereid de
Hervormde Kerk van Canada -
onderdeel van de Reformed
Church in America - financieel
te steunen bij het aantrekken
van predikanten uit de Bond.
Die zouden werken onder emi
granten van hervormd-gerefor-
meerde inslag. De opvang van
deze emigranten is onvoldoende
geweest, zodat velen in afge
scheiden kerken zijn terechtge-
komen, waar niet iedereen zich
thuis voelt. De Canadese kerk,
een dochterkerk van de Neder
landse Hervormde Kerk, heeft
alle medewerking toegezegd.
Algemeen secretaris ir. J. van
der Graaf van de Bond ontze
nuwde gisteren op de jaarverga
dering praatjes van de Zuidafi-.
kaanse ambassade over kerkelij
ke hulp aan Zuid-Afrika. Hij
noemde het een 'indianenver
haal', dat het hervormde Wereld-
diakonaat f. 7 miljoen aan het
verzet in Zuid-Afrika zou hebben
gegeven. Feit is, dat vijfjaar lang
f. 70.000 is gegaan naar menslie
vende hulp voor de slachtoffers
van apartheid. "Het totale pak
ket van het Werelddiakonaat van
f. 10 miljoen is een stuk respecta
bel werk, waarvoor de Gerefor
meerde Bond en de Gerefor
meerde Zendingsbond hun ver
antwoordelijkheid willen blijven
dragen".
Leger des Heils
Kolonel en mevrouw Schu-
rink (Amstelveen) worden per 1
augustus de nieuwe leiders van
het Leger des Heils in Neder
land. Zij volgen Ron Cox en zijn
vrouw op, die na drie jaar naar
Engeland teruggaan, waar Cox
een functie krijgt voor het Leger
in heel Europa.
Kolonel Schurink (58) is heil
sofficier sinds 1947. Van 1958 tot
1960 was hij kapitein van het
Leidse korps. In 1980 werd hij
chef-secretaris van het Leger in
de Duitse Bondsrepubliek. Een
jaar later kreeg hij dezelfde func
tie in Nederland.
Mevrouw Schurink - kolonel
Schurink hertrouwde na het
overlijden van zijn eerste vrouw
- is verantwoordelijk geweest
voor de vrouwenbonden van het
Leger in Nederland en de Duitse
Bondsrepubliek. Zij was ook na
tionaal secretaresse voor de Le
ger des Heils-bond voor verple-
genden.
Zoeterwoude. Pater A. La
mot, die op 25 juni 70 jaar wordt,
neemt zondag om half 11 in de
Sint Janskerk aan de Zuidbuurt-
seweg afscheid van de Zoeter-
woudse parochie. Hij heeft ne
gentien jaar in Zoeterwoude ge
werkt. Een minder goede ge
zondheid dwong hem zijn werk
te beëindigen. Pater Lamot
hoopt binnenkort te verhuizen
naar een klooster in Uden.
De predikant J. R. Wolthaus
schrijft vandaag in het hervorm
de kerkblad over de inbreng van
pater Lamot in de plaatselijke
kerkengemeenschap. "Heel be
scheiden maar zeer bewust en
vasthoudend heeft hij gewerkt
aan de oecumene. Hij durfde ook
op oudere leeftijd voortrekker te
zijn in onze gezamenlijke dien
sten en oecumenische catechese.
Wij zijn als gemeente rond de
Dorpskerk heel dankbaar voor
zijn inspirerend en dragend
werk".
Zoeterwoude. Komende
zondag om half 3 verzorgt het ba-
rok-ensemble Voorschoten een
muzikaal programma in de (her
vormde) Dorpskerk van Zoeter
woude. Het speelt dit uur uitslui
tend barokmuziek, waaronder
een concerto grosso van Handel.
Leiden. Om half 12 zondag
morgen (na de kerkdienst) geeft
het Leidse jongerenkoor 'Emoe-
na' onder leiding van Rob de Vo
gel ter gelegenheid van zijn 10-
jarig bestaan een 'koffieconcert'
in de Vredeskerk aan de Burg-
gravenlaan. Medewerkenden
zijn de organist Joop Brons, de
gitariste Esther Steenbergen en
leden van het Toonkunstorkest.
Hervormde Kerk: beroepen
te Musselkanaal S. Bloemhof He-
melum (Fr.); toegelaten tot de
evangeliebediening en beroep
baar H. J. Catsburg Houten, C.
Cluistra Woudenberg, W. F.
Kruis Veenendaal en H. C. van
het Maalpad Houten.
Engeland. Toelating van
vrouwen tot het priesterambt
kan leiden tot scheuring in de
Anglicaanse Kerk. Een aparte
kerk volgens de anglicaanse tra
ditie behoort tot de mogelijkhe
den. Dat staat in een rapport dat
een commissie van twaalf perso
nen - op verzoek van de angli
caanse synode - heeft opgesteld.
De anglicaanse synode zal vol
gende maand in York beslissen
over toelating van vrouwelijke
priesters. De Anglicaanse Kerk
is de moederkerk van de angli
caanse wereldgemeenschap, die
ongeveer 65 miljoen leden telt. In
de dochterkerken van de Ver
enigde Staten, Canada, Nieuw-
Zeeland, Hongkong, Uganda en
Kenya werken al vrouwen als
priester.
