Met een dansje
de stress te lijf
Terre'Blanche,
'de redder van
Zuid-Afrika
Interview
Psycholoog overtuigd van nut dansles
Bar heeft
recht op
eigen
oordeel
Achtergrond
VRIJDAG 6 JUNI 1986
PAGINA 11
Nederlandse dansleraren zijn van
daag, morgen en overmorgen in
Noordwijk bijeen voor een congres
waaraan zij het motto 'Volle kracht
vooruit' hebben gegeven. Op dit
congres heeft de Veghelse psycho
loog J. Kriek gezegd, dat dansles een
goed hulpmiddel kan zijn bij het op
lossen van psychische problemen.
Zeg maar stress. Hij baseert die stel
ling op ervaringsfeiten. Moet ieder
een die psychisch in de knoop zit nu
maar gaan dansen? Of kun je ook
een andere sport gaan beoefenen om
van je spanningen af te karnen?
Stress? Dansles is de the
rapie. Haast te mooi om
waar te zijn. Maar dansen
helpt wel degelijk om
spanningen te verdringen,
zo heeft drs. J. Kriek uit
Veghel ontdekt.
door
Jan Westerlaken
De psycholoog was vanmorgen
te gast op het driedaagse congres
van dansleraren in Noordwijk
waar hij over zijn bevindingen
zei, dat dansen zeker niet als een
soort 'Haarlemmerolie' mag wor
den gezien waarmee alles is op te
lossen, maar dat het wel een
hulpmiddel kan zijn om stress te
verminderen.
Kriek houdt zelf ook van dan
sen. Maar hy kijkt toch met een
ander oog naar de paren op de
vloer dan de dansleraar. Zo ont
dekte de psycholoog, dat dansen
effect had op de mensen. Hij
zegt: "Ik ben me daarop gaan af
vragen of dansen bij bepaalde
klachten - psychische, sociale,
eenzaamheid en onzekerheid -
een hulpmiddel zou kunnen zijn.
Na gesprekken met diverse men
sen viel het mij op, dat ze de
dansles als heel plezierig ervoe
ren. Voor mezelf heb ik er toen
de vraag aan vastgeknoopt wat
de nuttige effecten waren. Die
heb ik nader uitgewerkt".
Hoe groot de invloed van dans
les op spanningen werkelijk is
weet Kriek niet. Wat hij dus wel
weet is, dat het helpt. "Wil je op
die vraag een juist anwoord heb
ben, dan zul je een verder onder
zoek moeten doen. Hoe? Het zou
interessant zyn om in dit kader
een groep mensen samen te stel
len die allerlei klachten van psy
chische aard hebben. Je test hen
alvorens ze aan een danscursus
beginnen en je doet hetzelfde er
na. Dan heb je een nog duidelij
ker beeld, dan waarqyer ik nu be
schik. Wat ik heb is geen weten
schap, maar gewoon een brokje
ervaring".
Andere sport
Kriek heeft zijn ervaringen bij
dansles opgedaan. Zou het be
drijven van een andere sport tot
dezelfde conclusies - minder
spanningen - kunnen leiden?
De psycholoog: "Je ziet steeds
vaker mensen die geestelijk in de
knoei zitten. Ze leven moeilijker,
jachtiger. Met alle gevolgen van
dien. Spreekuren bij psychiaters,
psychologen, maatschappelijk
werkers en noem maar op, zijn
overvol. De hulpverleners rijzen
de pan uit. Op zichzelf is het een
goede zaak, dat mensen met psy
chische stoornissen bij hen te
recht kunnen. Maar toen ik on
langs op een sticker las 'dat men
zonder een maatschappelijk
werker zelfs niet meer naar het
toilet kan', dacht ik: -waar moet
dat heen?"
„Kijk, ik kan de patiënten niet
beter maken, laat dat duidelijk
zijn. Ik kan wel een richting aan
geven welke kant ze heen moe
ten. Na een gesprek met mij gaat
de patiënt meestal weer naar
huis. Met z'n stress, De leek zegt
dan: joh, je moet met vakantie
gaan. Dat helpt niks. Want die
spanningen neemt hij hem zich
mee. Misschien gaat die patiënt
zich nog wel rotter voelen in een
vreemde omgeving. Je praat
over een club, maar als ze ge
remd zijn valt dat niet mee. Ze
moeten een drempel over die
voor hen erg hoog is. Ik heb me
dus afgevraagd in welke mate
dansles die drempel kan verla
gen".
Laat ik bij de jongeren begin-
i. De meesten komen wel in
i disco. Contacten leggen?
Vergeet het maar. Je kunt elkaar
er niet eens verstaan, zo hard
staat de muziek. De problemen
waarmee hij zit blijven. Op dans
les moet de jongen een meisje
vragen. Formeel. En als meisje
word je gevraagd. Al praat je
niet, je bent toch met elkaar be
zig. Soms zal je best wel eens een
opmerking maken als een pasje
moeilijk is. Zo'n jongen of meisje
hoeft zich niet onzeker te voelen
op dansles, want iedereen staat
te klungelen. Bovendien praat je
in de pauze nog eens na over wat
je hebt geleerd".
Sportclub
Doe je dat bij een sportclub
niet? Kriek: "Daar ligt het an
ders. Je kleed je uit, praat over
de sport en gaat vervolgens naar
huis. Op dansles voelen beide
partners zich onwennig en onze
ker. Praten gaat dus een stuk ge
makkelijker. Ik heb zelf waarge
nomen dat iedereen dansen on
der knie kan krijgen. Steeds
maar herhalen en de passen erin
stampen. Het beheersen van
meer dan een dans geeft een ver
sterking van het gevoel van ei
genwaarde en geeft zelfvertrou
wen. Angst voor feestjes, omdat
je daar ten dans kan worden ge
vraagd, kan verminderen het
geen de sociale wereld vergroot.
Ik sluit niet uit, dat het hele func
tioneren verbetert. Anders ge
zegd, dat verlegenheid, angst en
zo kunnen worden teruggedron
gen".
Het beeld is niet volledig.
Kriek heeft het tot nog toe alleen
over jongeren gehad. Zijn zij de
enigen waarop zijn onderzoek is
gebaseerd?
De psycholoog: "Nee. Ik heb
ook paren en vrouwen in de
overgang bij het onderzoek be
trokken. Om met de paren te be
ginnen. Bij hen zijn problemen
in de relatie aan de orde van de
dag. Echtscheidingen, sleur en
verveling. Je hoort niet anders.
Na een paar jaar is men op elkaar
uitgekeken. Pa heeft zijn biljart
club en ma d'r naaikransje. Ieder
draait in z'n eigen kringetje rond.
Samen doet men praktisch niets.
Gevolg? Depressies. Men sluit
zich verder van de buitenwereld
af; het kringetje wordt kleiner en
de onderlinge relatie slechter".
Samen
De therapie voor die mensen is
erop gericht om vooral samen
wat te ondernemen. Samen een
sport gaan doen. Zoals tennis?
Kriek schudt zijn hoofd. Waarom
geen tennis?
„Wat zie je bij tennis? De
krachtsverhouding is dikwijls zo
groot, dat de mannen besluiten
om maar samen te spelen en de
vrouwen zoeken elkaar ook op.
Op die manier schiet je je doel
compleet voorbij. Maar samen
dansles nemen kan een heilzame
werking hebben. Je bent dan
echt samen bezig. Je kunt elkaar
controleren of je de moeilijke
danspassen goed uitvoert, maar
je kunt elkaar ook verwijten ma
ken en er de ander de schuld van
geven dat het niet lukt. Kortom,
er wordt nu eens niet gemopperd
over dat eeuwige te laat thuisko
men, de trammelant met de kin
deren of eikaars hebbelijkheden.
Dat afreageren kan op zich hele
maal geen kwaad", vindt Kriek.
Juist hierdoor, benadrukt de
psycholoog, kunnen onderlinge
verhoudingen in een ander licht
komen te staan. Hoe dan? Kriek:
"Simpel en alleen door het feit,
dat de man tijdens het dansen de
onbetwiste leider is en de vrouw
zich volgzaam en gewillig moet
laten leiden. Als die kerel niet
leidt, komt er van dansen niets
terecht. Ik heb ervaren dat heel
wat vrouwen het plezierig vin
den als hun partner wat over
wicht laat gelden. Ze vonden het
leuk, dat de man de 'baas' was.
De vrouwen voelden zich er vei
lig en geborgen door. Vrouwen
die zoals men dat zegt 'de broek
aan hebben', hadden het er voor
al in het begin niet gemakkelijk
mee het roer op de dansvloer uit
handen te geven. Uiteindelijk de
den ze dat toch. Want een vrouw
vindt het best wel eens leuk om
voelden zich er veilig en geborgen door
geleid te worden. Heren daaren
tegen geven graag leiding".
Overgang
De vrouw in de overgang is een
hoofdstuk apart. Kriek zegt, dat
juist in deze groep veel proble
men voorkomen. In die zoge
naamde meno-pauze, die een ge
volg is van hormonale verande
ringen in het lichaam, zijn ze
lusteloos, voelen ze zich oud, de
pressief en denken ze dat ze niet
meer interessant zijn voor hiin
partner. Kriek: "Die overgang
komt net in een fase waarin de
kinderen de deur uit zijn. De
vrouw voelt zich overbodig en
sluit zich af voor haar omgeving.
Ze lijdt aan het lege-nestsyn
droom. De vrouw heeft geen doel
meer in haar leven, denkt ze,
haar huwelijk is een sleur gewor
den. Hiervoor geldt hetzelfde pa
troon: die sleur moeten man en
vrouw samen zien te doorbre
ken. Dansles kan de partners
weer dichterbij elkaar brengen
en nieuwe sociale contacten op
leveren. Door het vrolijke karak
ter van dansen kan de depressi
viteit minder worden en kan de
vrouw zich jonger voelen. Voor
de man is het mogelijk te tonen
haar nog de moeite waard te vin
den. Op die manier kan hij zijn
vrouw daadwerkelijk helpen in
plaats van met de handen in het
haar te gaan zitten wachten tot
de overgangsjaren voorbij is.
Lief zijn voor de vrouw helpt niet
en kwaad worden heeft ook geen
zin. Samen iets ondernemen is
de beste oplossing. Dansles ne
men kun je samen".
De meno-pauze is toch niet
psychisch, maar iets lichame
lijks?
Kriek: "Dat klopt. De stem
ming van de mens wordt voor
een belangrijk deel door hormo
nen bepaald. Natuurlijk zijn daar
pilletjes voor, maar daarmee los
je niet het onzekere gevoel dat
heerst op".
Doorgaan
Kan dansen de therapie ver
vangen?
Kriek: "Nee, natuurlijk niet.
Het is een van de hulpmiddelen
om er depressies mee te lyf te
gaan. Je kunt een therapie niet
door dansles vervangen. Dat is
uitgesloten. Therapie blijft no
dig. Met dansles zul je mensen
zien opfleuren, maar misschien
zul je ook mensen tegenkomen
op wie dit geen invloed heeft.
Mijn ervaring is, dat ze dansen
leuk vinden. Na een cursus doen
ze mee aan wedstrijdjes en kry-
gen er zodoende lol in. Voor
zover mij bekend zijn er maar
weinigen die na een cursus stop
pen. De meesten gaan ermee
door".
Wat is belangrijker in dezen:
de dansles of de muziek?
Kriek: "Muziek geeft een wat
vrolijke jus aan het geheel. Maar
het gaat in feite om de dansles.
Want daarmee ben je echt bezig.
Pasjes leren en zo. Een avondje
dansen kun je niet met dansles
vergelijken. Op zo'n les praat de
leraar de hele avond op je in en
overleg je samen hoe het moet.
Wanneer je vrij gaat dansen ken
je die pasjes al. En wat de functie
van die muziek betreft: lekker er
op zwieren maakt het allemaal
een stuk aangenamer. Het is en
blijft louter en alleen een bijkom
stigheid".
Bisschop Bar moet bij zijn col
lega's opkomen voor zijn recht,
een ander geluid te laten horen
als een bisschop groepen of per
sonen openlijk in diskrediet
brengt. Dat vindt de priesterraad
van het bisdom Rotterdam. Vol
gende week komen de bisschop
pen in vergadering bijeen. De
priesterraad deed deze uitspraak
naar aanleiding van een artikel
van bisschop Gij sen van Roer
mond in de Vaticaanse krant.
Daarin stond, dat verreweg de
meeste Nederlandse rooms-ka-
tholieken niet 'echt katholiek'
meer zijn.
Een aantal leden van de Rot
terdamse priesterraad sprak af
keuring uit over Gijsens verhaal.
"Mensen die serieus en gewe
tensvol met kerkopbouw bezig
zijn worden monddood ver
klaard", zei een van hen.
De raad - die voor het laatst in
oude samenstelling bijeen was -
ging ook uitvoerig in op de ge
beurtenissen rond de manifesta
tie van de '8 Mei-beweging' in
Den Bosch. Hoewel alle leden
bisschop Bar hadden geadvi
seerd daarheen te gaan, zag deze
daartoe toch geen mogelijkheid,
omdat het college van bisschop
pen anders besliste. Bar zei er nu
over, dat hy voor een dilemma
had gestaan. Hij weet nog niet
goed, hoe een juist evenwicht
kan worden gevonden tussen
wat landelijk en in een bisdom
wordt besproken en besloten.
Leiderdorp. Morgenmiddag
van 4 tot 6 uur is er in het wykge-
bouw 'Irene' aan de Hoofdstraat
een receptie ter gelegenheid van
het zilveren jubileum van de ge
reformeerde predikant Ij. Does
burg. De receptie wordt hem
aangeboden door de gezamenlij
ke kerkeraad van de gerefor
meerde kerk en de hervormde
gemeente.
Leiden. Deze week is het vijf
tig jaar geleden, dat in het stads
deel 'Mors' voor het eerst een
hervormde kerkdiénst werd ge
houden. De eerste plaats van sa
menkomst was de gymnastiek
zaal van de school aan de Mors-
weg. Later, nu ongeveer dertig
jaar geleden, werd de Maranatha-
kerk gebouwd. Hervormden en
gereformeerden in de Morswijk
gebruiken die nu samen, nadat
de gereformeerden hun 'Belofte-
kerk' (een noodkerkje) hadden
afgestoten.
Katwijk. De traditionele zo-
mer-zangavonden op woensdag
om 8 uur in de Oude Kerk aan de
Katwijks Boulevard beginnen
weer volgende week woensdag,
11 juni. Ze duren voort tot en met
3 september. Het is een zanguur
met veel samenzang en vaak met
medewerking van koren en solis
ten. Komende woensdag komt
de christelijke gemengde zang
vereniging 'Concordia' uit Den
Haag naar Katwijk.
Noordwijk. Zondagavond
om 7 uur wordt in de Vinken-
laankerk te Noordwijk-Binnen
de laatste muzikale vesper vóór
de vakantie gehouden. Het ves
perkoor onder leiding van Theo
Tobé werkt hieraan mee. Het
zingt onder andere een motet
van Willem Vogel. Voorganger is
ds. W. van der Lee.
Promotie
Valkenburg. De hervormde
predikant van Valkenburg, C.
Vermeulen, hoopt deze maand
de doctorstitel te verwerven. Op
26 juni zal hij aan de Utrechtse
universiteit zijn proefschrift ver
dedigen. Promotor is de hoogle
raar in de theologie dr. J. M. Has
selaar. Het proefschrift behelst
een onderzoek naar de 'pneuma-
tologische consequenties van
Karl Barths verkiezingsleer in
het geheel van zijn Kirchliche
Dogmatik'.
Ds. Vermeulen (54) begon zijn
loopbaan bij het Leger des Heils,
waar hij officier was van 1951 tot
1965. Na zijn theologische studie
werd hy predikant in Grijpsker-
ke (Zeeland). In 1975 verwisselde
hij die gemeente voor Zevenhui
zen (Zuid-Holland). Sinds 1979
werkt hij in Valkenburg.
Onlangs werd ds. Vermeulen
gekozen in het hoofdbestuur van
de Confessionele Vereniging in
de Hervormde Kerk.
Jeugdwelzijn. Zondag wordt
in de hervormde kerken gecol
lecteerd voor het fonds Jeugd
welzijn/Kinderbescherming van
de Generale Diakonale Raad. Dit
fonds steunt projekten voor jon
geren in knel- en achterstandssi
tuaties.
Hervormde Kerk: bedankt
voor Katwijk aan den Rijn Z. de
Graaf Hazerswoude, voor Sche-
veningen Chr. van Andel Berg-
schenhoek, voor Berlikum (Fr.)
A. Bierma Zwaagwesteinde; aan
genomen naar Lopikerkapel G.
J. Mantel Amerongen.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen de benoeming tot zieken
huispredikant te Dordrecht E.
Schuddebeurs Papendrecht.
Boesak. Bij zijn vertrek gis
teren van Schiphol verklaarde de
Zuidafrikaanse predikant Allan
Boesak - hij bracht hier, zoals ge
meld, een bezoek aan de gerefor
meerde theologische hogeschool
in Kampen -, dat hij het verbod
van de Zuidafrikaanse regering
om de doden van Soweto te her
denken zal negeren. Op 16 juni
worden bijeenkomsten gehou
den ter herdenking van de 700
mensen die tien jaar geleden
door politiegeweld zijn gevallen.
Minister Louis le Grange van
JOHANNESBURG - De plaatse
lijk voorzitter van de Afrikaner
Weerstandsbeweging (AWB) in
Pietersburg, Izak Butler, kwam
woorden te kort om zijn 'hoofdlei
der' te introduceren: „Ik wil u nu
voorstellen aan onze leider, een
'echte Boereseun', geboren en ge
togen in het hart van het blanke
Afrikanerland, het dorpje Venters-
dorp in de Transvaal".
„Hij is geen man van weten
schap, maar dat is ook niet nodig,
want hij vertegenwoordigt de ech
te geest van de Boer. Een man,
kortom, waar alle Boeren trots op
moeten zijn. Verguisd is hy vele
keren en men heeft ook gepro
beerd hem voor de rechter te sle
pen".
door
Ruud de Wit
"In 1983 heeft men hem zelfs als
misdadiger enige tijd in een cel ge
stopt, een cel waar eerder 'kaffers'
in hadden geslapen. Maar die ver
nederingen hebben hem alleen
maar gesterkt in zyn strijd voor
ons ideaal, een blanke Volksstaat".
De man waar het omgaat, Euge
ne Terre'Blanche, staat minzaam
op van achter het tafeltje en neemt
met een licht gebogen hoofd en ge
vouwen handen het laaiende ap
plaus van een menigte van 2000
Afrikaners in ontvangst. Een ste
vig uitgevallen Afrikaner, duide
lijk aangeschoten, scandeert met
zware stem 'AWB, AWB'.
Dan kijkt de 'hoofdleider' met
zijn licht-blauwe ogen, die nie
mand schijnen aan te kijken, naar
zyn gehoor en steekt zyn rechter
hand op. Niet om de menigte tot
stilte te manen, maar om haar te
groeten.
Het is nog net geen Hitler-groet,
maar het op een hakenkruis gelij
kende AWB-embleem op de rood
witte vlaggen maken het niet moei
lijk om aan de periode van het Hit-
ler-fascisme te denken. Sommigen
nemen het gebaar van Terre'Blan
che over, maar anderen ballen hun
rechtervuist, zich waarschijnlijk
niet realiserend, dat die 'black po-
wer'-vuist ook gebruikt wordt door
de door de AWB zo gehate aanhan
gers van het ANC.
Het leidt geen twijfel, dat Euge
ne Ney Terre'Blanche de afgelopen
weken de meest besproken per
soon in Zuid-Afrika is geweest. Ge
boren in 1941 als zoon van eenvou
dige blanken doorliep hij de Afri-
kaanstalige middelbare school te
Potchefstroom.
Politieman
In 1964 meldde hij zich aan bij de
Zuidafrikaanse politie en diende
als vrijwilliger in Namibië, het
voormalige Zuidwest-Afrika. Hij
was ook een lid van de speciale po-
litie-eenheid, die belast is met de
bewaking van de residenties van
Zuidafrikaanse presidenten en re
geringsleiders.
Van kinds af aan is Terre'Blan
che actief bezig geweest met de po
sitie van de blanke Afrikaner. Zo
stichtte hy op jeugdige leeftijd een
culturele organisatie, Jong Afrika-
nerharte genaamd, die slechts een
kort leven beschoren was. Tot
tweemaal toe ook stond hij tever
geefs kandidaat voor de uiterst-
conservatieve Herstigte Nationale
Party van Jaap Marais, eenmaal
voor een parlementaire zetel en
daarna voor een provinciale zetel.
In 1973 richtte hy samen met zes
medestanders, de aanvankelijk in
het geheim opererende Afrikaner
Weerstandsbeweging op. Op dat
moment had hij reeds het vertrou
wen in politieke partijen verloren,
„aangezien die toch maar verdeeld
heid zaaien onder de Afrikaners".
In 1979 kwam de AWB in de publi-
'wet en orde' kondigde woens
dag een algemeen verbod van de
ze bijeekomsten af. Daaronder
vallen ook kerkdiensten. "De
kerk", zei Boesak by zyn weg
gaan uit Nederland, "mag niet
toegeven aan zo'n verbod".
Ambassadeur. De nieuwe
Nederlandse ambassadeur bij
het Vaticaan, baron S. J. J. van
Voorst tot Voorst, heeft gisteren
de paus zijn geloofsbrieven aan
geboden. Bij die gelegenheid
veroordeelde de paus abortus en
euthanasie nog eens als in strijd
met de leer van zijn kerk.
"De kerk zou in haar taak te
kort schieten als ze niet zou pro
beren de gewetens in te lichten
en het kwaad by de' naam te noe
men", zei de paus. Hy noemde
dit kwaad een bedreiging van het
christelijke leven en de menselij
ke waardigheid.
Echtscheiding. De rooms-
katholieke aartsbisschop Kevin
McNamara van Dublin is fel te
gen opheffing van het grondwet
telijk verbod van echtscheiding
in Ierland. In een interview ver
geleek hij echtscheiding met het
ongeluk in de Russische kern
centrale. "Zoals die radio-activi
teit hele naties heeft geteisterd,
zo is in de westerse landen na het
citeit, toen Terre'Blanche met 13
geestverwanten de 'verligte' Afri
kaner professor Floors van Jaars
veld in 'teer en vederen' zette, wat
leidde tot een vervolging wegens
molest, belediging en vernieling.
Dat is niet de enige keer geweest
dat Terre'Blanche met de justitie te
maken heeft gehad. Onder druk
van vooraanstaande leden van de
Nationale Partij begon de politie in
1982 een onderzoek naar de activi
teiten van de AWB en in december
van dat jaar werden negen leden
van de AWB, waaronder Terre
'Blanche, gearresteerd vanwege de
vondst van illegale wapenopslag
plaatsen, onder meer op de boerde
rij van zijn broer Andries. Pas ruim
een jaar later kwam het tot een pro
ces en hierbij werd Terre'Blanche
veroordeeld tot een geldboete we
gens illegaal wapenbezit alsmede
tot twee jaar voorwaardelijke ge
vangenisstraf vanwege 'terroris-
Wat Eugene Terre'Blanche wil, is
niet zo moeilijk te omschrijven. Hij
streeft niets meer en niets minder
dan een blank thuisland na, dat
moet worden gevormd door de
Transvaal, de Oranje Vrijstaat en
het noordelijke deel van Natal. Hy
beweert, dat de Boeren op dit deel
van Zuid-Afrika een historische
aanspraak hebben en ontzegt dat
tegelijkertijd aan de zwarte meer
derheid in het land. Die horen in de
zwarte thuislanden. Met de in zijn
ogen 'verligte' Kaapprovincie wil
hij zich niet direct inlaten, hoewel
hij voor de Afrikaners aldaar ook
wel een oplossing weet.
Kerrie-eters
De kleurlingen van de Kaap
moeten ergens in de West-Kaap
een eigen thuisland krijgen, terwijl
de Aziaten van Zuid-Afrika moe
ten worden 'weggestopt' in een ge
bied, waar ze een beperkt zelfbe
schikkingsrecht mogen uitoefe
nen. Meer nog dan de kleurlingen
en de zwarten haat Terre'Blanche
de 'kerrie-eters' of koelies, zoals hij
ze wisselend noemt. Dat zijn
'vreemdelingen' op het Afrikaanse
continent, die niets in Zuid-Afrika
te zoeken hebben.
Er kan geen twijfel over bestaan,
dat de AWB over een groeiende
steun beschikt onder de blanken.
Dominee Nico Smith - zelf eertijds
een professor aan de Afrikaanstali-
ge Universiteit van Stellenbosch -
is daarvan overtuigd. „De Afrika^
ners zijn door de Nationale Partij
politiek van apartheid zo vergif
tigd, dat ze niet anders meer kun
nen denken". Hij wijst dan ook op
de mogelijkheid van een verder
gaande escalatie onder de blanken,
die tot een rassenoorlog kan lei
den, waarbij veel 'zwart' bloed zal
vloeien.
Wie Terre'Blanche eenmaal heeft
horen spreken, weet waarom hij
zo'n charismatische invloed heeft:
„De zwarten willen ons land over
nemen en daarvoor moeten de
blanken eerst verdwijnen. Maar dit
land is van ons en de regering-Bo-
tha wil het nu verkwanselen. Dat
zal nooit gebeuren".
wettigen van echtscheiding de
vastheid van het huwelijk ver
nietigd".
Weliswaar is het toestaan niet
de oorzaak van het mislukken
van vele huwelijken, maar, zegt
de aartsbisschop, het is stellig
een factor die het uit de weg rui
men van de oorzaken van ont
wrichting moeilijker maakt. "De
staat heeft niet het recht, de bete
kenis en waarde van het huwe
lijk te veranderen".
Voorstanders van opheffing
van het verbod verwijten de bis
schop 'emotionele paniekzaaie-
rij'. Het referendum over deze
kwestie is op 26 juni.
